Οι κοινωνικοοικονομικές επιπτώσεις της ύφεσης στην Τουρκία αναλύονται στην έκθεση του Democratic Progress Institute
Με την κρίση του κορωνοϊού στην Τουρκία να επιδεινώνει τα οικονομικά στοιχεία της και τη λίρα να κατρακυλά, η αποδιοργάνωση της κατανομής του εισοδήματος, θα μειώσει τα επίπεδα ευημερίας της μεσαίας τάξης παντού στην Τουρκία, αλλά ειδικά στις «βαρυφορτωμένες» δυτικές επαρχίες, εξέλιξη που είναι ικανή να τροφοδοτήσει την επόμενη σοβαρή πολιτική αναταραχή και σοβαρά προβλήματα, υποστηρίζει σε ανάλυσή του ο δημοσιογράφος και ακαδημαϊκός Ali Bayramoğlu σε ανάλυσή του για το Democratic Progress Institute.
Τα μέτρα για την δημόσια υγεία έχουν παρουσιάσει στην παγκόσμια οικονομία ένα σοβαρό πρόβλημα διακοπής της προσφοράς και της ζήτησης, και η οικονομία σε όλο τον κόσμο βιώνει μια από τις πιο βίαιες κρίσεις της από το 1929.
Σε μια έκθεση στις 14 Απριλίου, το ΔΝΤ προέβλεψε ότι η παγκόσμια οικονομία θα συρρικνωθεί κατά 3% το 2020.
Η Ευρωζώνη αναμένεται να συρρικνωθεί κατά 7,5% και να αντιμετωπίσει ανεργία στο 10,4%. Σε παγκόσμιο επίπεδο, τα κέρδη του ιδιωτικού τομέα αναμένεται να μειωθούν κατά 10%.
Η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ προβλέπει ότι τα ποσοστά ανεργίας ενδέχεται να περάσουν εκείνα της κρίσης του 1929 (25%) και να φτάσουν το 32%.
Ιδιωτικά ιδρύματα κάνουν παρόμοιες προβλέψεις.
Η Moody’s τροποποίησε την πρόβλεψή της για την ανάπτυξη στο 2020 για τις χώρες του G20, από το 2,6%, σε συρρίκνωση κατά 0,5%.
Φαίνεται ότι η κρίση θα έχει διαφορετικά αποτελέσματα σε όλες τις χώρες.
Πράγματι, η έκθεση του ΔΝΤ προβλέπει ότι οι οικονομίες των αναπτυσσόμενων χωρών θα επηρεαστούν περισσότερο από την κρίση και τα προληπτικά μέτρα [για την πανδημία] εάν συνεχιστούν για πολύ καιρό.
Όπως λέγεται, μια μακρά κρίση θα αναγκάσει εταιρείες να κλείσουν και θα επιφέρει υψηλά ποσοστά ανεργίας σε τέτοιες χώρες.
Πώς θα επηρεάσει η Τουρκία η οικονομική κρίση;
Είναι δύσκολο να απαντηθούν με ακρίβεια τέτοιες ερωτήσεις, επειδή υπάρχουν αρκετές αβεβαιότητες σχετικά με την εξέλιξη της (ασθένειας) Covid-19.
Ωστόσο, υπάρχουν πολλές προβλέψεις, μοντέλα προβολών και προκαταρκτικές αναλύσεις για το θέμα.
Στην πρώτη της πρόβλεψη μετά το ξέσπασμα της κρίσης του κορωνοϊού, η Goldman Sachs προβλέπει για την Τουρκία ανάπτυξη -5% το 2020.
Το ίδιο προβλέπεται στην έκθεση World Economic Outlook του ΔΝΤ.
Η Παγκόσμια Τράπεζα προέβλεψε ότι η οικονομία της Τουρκίας θα αναπτυσσόταν κατά 3% πριν από την εμφάνιση του ιού˙ τώρα, λέει ότι το ποσοστό θα είναι αρνητικό κατά 0,5% και ότι επίκειται σοβαρό έλλειμμα του προϋπολογισμού. Ο δείκτης δημοσιονομικού ελλείμματος προς ΑΕΠ θα αυξηθεί φέτος στο 4,5%.
Η Moody’s, ο οίκος αξιολόγησης πιστοληπτικής ικανότητας, αναθεώρησε την πρόβλεψή της για την Τουρκία σε συρρίκνωση κατά 1,4% εξαιτίας της επιδημίας Covid-19 και προειδοποίησε ότι η οικονομία δεν θα ανακάμψει αρκετά έντονα το επόμενο διάστημα.
Στο σημείωμα της έρευνας που δημοσίευσε η Moody’s για τις οικονομίες του G20, προβλέπεται ότι μεταξύ των αναπτυσσόμενων χωρών του G20, η οικονομία της Τουρκίας θα δεχθεί το πιο σκληρό πλήγμα.
Προβλέπεται ότι στο δεύτερο και το τρίτο τρίμηνο, η συνολική συρρίκνωση θα ανέλθει στο 7% του ΑΕΠ.
Η τελευταίες ακαδημαϊκές έρευνες από την Τουρκία κάνουν παρόμοιες προβλέψεις.
Ορισμένες μελέτες εκτιμούν ότι μπορεί να υπάρχει ετήσια συστολή από 3,2% έως 12%˙ ότι το εθνικό εισόδημα μπορεί να υποστεί απώλεια 200 δισεκατομμυρίων δολαρίων και να υποχωρήσει στα 650 δισεκατομμύρια δολάρια.
Η πιο αισιόδοξη εκτίμηση είναι ότι με προληπτικά μέτρα, η ανάπτυξη για το 2020 μπορεί να είναι στο μηδέν.
Ποιες θα είναι οι κοινωνικοοικονομικές επιπτώσεις της ύφεσης στην Τουρκία;
Σίγουρα, τα πιο σημαντικά κοινωνικοοικονομικά αποτελέσματα της οικονομικής ύφεσης θα είναι η ανεργία και η εισοδηματική ανισότητα.
Σύμφωνα με μια ανάλυση που εξετάζει τις πιθανές επιπτώσεις της κρίσης στην ανεργία σε δύο ξεχωριστά σενάρια, το ποσοστό ανεργίας 14% το Φεβρουάριο του 2020 θα αυξηθεί σε 19,8% στο ένα σενάριο και σε 25,9% στο άλλο.
Με άλλα λόγια, μια αύξηση του ποσοστού ανεργίας κατά 6% θα είναι το προτιμώμενο σενάριο και μια αύξηση 12% η ανεπιθύμητη εκδοχή.
Το χειρότερο σενάριο σημαίνει ότι μόνο 4 στα 10 άτομα σε απασχολούμενη ηλικία θα εργάζονται.
Σε αυτό το χειρότερο σενάριο, οι απώλειες θέσεων εργασίας μπορεί να αυξηθούν σε 3,2 εκατομμύρια. Ακολουθώντας την λογική αυτής της ανάλυσης, είναι πιθανό να προβλεφθεί ότι η ανεργία των νέων, η οποία είναι τώρα στο 25%, θα αυξηθεί στο 40%.
Ο καθηγητής Dr. Seyfettin Gürsel, ο οποίος ασχολείται με την ανεργία στο Κέντρο Οικονομικής και Κοινωνικής Έρευνας στο Πανεπιστήμιο Bahçeşehir, κάνει την ακόλουθη αξιοσημείωτη εκτίμηση: «Τείνοντας προς τις αισιόδοξες εικασίες, εξετάζοντας τα ποσοστά απασχόλησης σε διάφορους τομείς δραστηριότητας στις αρχές του τρέχοντος έτους και προβλέποντας επίσης πόσο επηρεάζονται από την κρίση του κορωνοϊού, αναμένω ότι 3 εκατομμύρια περισσότεροι άνεργοι θα ενταχθούν στον σημερινό άνεργο πληθυσμό, που ανέρχεται σε 4 εκατομμύρια άτομα.
Το ποσοστό της μη γεωργικής ανεργίας, που επί του παρόντος βρίσκεται στο 15%, θα αυξηθεί τουλάχιστον στο 23%-24%…».
Μια από τις πιο αισιόδοξες εκτιμήσεις από αυτή την άποψη ανήκει στο ΔΝΤ, το οποίο προβλέπει αύξηση 3% και ένα ποσοστό ανεργίας 17,2% έως το τέλος του έτους.
Αναπόφευκτα, η οικονομική κρίση θα έχει δυσανάλογο αντίκτυπο στις ευάλωτες ομάδες και τις ομάδες χαμηλού εισοδήματος σε σχεδόν όλες τις χώρες.
Στην Τουρκία, η κατανομή εισοδήματος είναι ήδη σημαντικά άνιση.
Σε ολόκληρη την Ευρώπη, η Τουρκία είναι η δεύτερη μετά την Σερβία ως προς την εισοδηματική ανισότητα και σύμφωνα με τους αριθμούς του 2019, το υψηλότερο 20% των εισοδημάτων λαμβάνει το 47,6% του ΑΕΠ.
Το φτωχότερο 20% από εισοδηματικής πλευράς λαμβάνει μόνο το 6,5% του ΑΕΠ.
Το εισόδημα του 20% με τις υψηλότερες αποδοχές είναι 7,8 φορές υψηλότερο από το φτωχότερο 20%.
Ο συντελεστής Gini είναι 0,408.
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η κρίση θα κάνει αυτήν την άνιση κατάσταση των πραγμάτων ακόμη πιο άνιση.
Όπως θα δούμε στην συνέχεια, λαμβάνοντας υπ’ όψιν ότι η άμεση εισοδηματική στήριξη που ανακοίνωσε το τουρκικό κράτος είναι ανεπαρκής και ότι το νέο κύμα ανεργίας θα πλήξει πιο σκληρά τα χαμηλότερα εισοδήματα και τους μη εγγεγραμμένους εργαζόμενους, η εισοδηματική ισότητα αναμένεται να αντιμετωπίσει ικανή ποσότητα καθοδικής πίεσης.
Σύμφωνα με μια μελέτη που δημοσιεύθηκε από το Istanbul Institute of Political Research, το φτωχότερο τμήμα της κοινωνίας εκτιμάται ότι θα λάβει το 5,6% του ΑΕΠ (σημειώνοντας πτώση), ενώ για τους πλουσιότερους θα αυξηθεί στο 48,2%.
Τα εργαλεία της Τουρκίας απέναντι στην κρίση
Οι προφυλάξεις που έχει λάβει η Τουρκία θα καθορίσουν πόσο θα επηρεάσει η οικονομική κρίση την χώρα.
Πράγματι, αντιμετωπίζοντας μια κρίση, τα κράτη ακολουθούν επεκτατικές δημοσιονομικές και νομισματικές πολιτικές προκειμένου να ξεπεράσουν τις συστολικές πιέσεις στις αγορές εμπορευμάτων, υπηρεσιών και εργασίας.
Έχει ανακοινωθεί ένα σύνολο κινήτρων αξίας 8 τρισεκατομμυρίων δολαρίων -τα 2 τρισεκατομμύρια δολάρια από τις ΗΠΑ, 750 δισεκατομμύρια ευρώ από την Γερμανία.
Το ΔΝΤ έχει βάλει στην άκρη ένα τρισεκατομμύριο δολάρια για την κρίση.
Τα μέτρα της Τουρκίας για την κρίση ομαδοποιούνται σε τρεις κατηγορίες.
Η κυβέρνηση ανακοίνωσε για την κρίση ένα πακέτο ύψους 100 δισεκατομμυρίων τουρκικών λιρών (14 δισεκατομμύρια δολάρια) στον προϋπολογισμό. Ωστόσο, μόνο το 25% του πακέτου (3,5 δισεκατομμύρια δολάρια) είναι υποστήριξη σε μετρητά˙ το υπόλοιπο αφορά στοιχεία όπως χρέος, φόρους και ελάφρυνση λογαριασμών.
Ως εκ τούτου, το πακέτο θεωρείται ανεπαρκές απέναντι σε μια τέτοια κρίση.
Εκτός από το πακέτο, το Ταμείο Εγγύησης Πιστώσεων θα ανοίξει μια νέα πιστωτική γραμμή 50 δισεκατομμυρίων λιρών για τις εταιρείες.
Ωστόσο, αυτό το μέτρο απέτυχε να έχει σημαντικό αντίκτυπο επειδή το ποσό κατανεμήθηκε πρώτα μεταξύ των τραπεζών και, στην συνέχεια, μεταξύ των υποκαταστημάτων τους.
Το όριο για κάθε υποκατάστημα ήταν 2-3 εκατομμύρια τουρκικές λίρες, σε σύγκριση με μια ζήτηση 70-80 δισεκατομμυρίων τουρκικών λιρών.
Η ακύρωση των συμβάσεων εργασίας απαγορεύεται κατά την διάρκεια της πανδημίας για τρεις μήνες˙ ο πρόεδρος έχει την εξουσία να παρατείνει αυτήν την διάρκεια έως και για έξι μήνες. Λήφθηκε απόφαση για την καταβολή ημερήσιου επιδόματος 39 λιρών και 42 κουρούς (5,6 δολάρια) από το Ταμείο Ανεργίας σε όσους έγιναν άνεργοι ή πήραν άδεια χωρίς αποδοχές κατά την διάρκεια της πανδημίας. Ωστόσο, ο υψηλός αριθμός ατόμων που υπέβαλαν αίτηση για να το λάβουν, η ανεπάρκεια του επιδόματος, καθώς και το ποσοστό 36% της μη εγγεγραμμένης εργασίας στην χώρα σήμαινε ότι αυτό το μέτρο δεν ήταν πολύ αποτελεσματικό.
Σύμφωνα με τους οικονομολόγους και τους ειδικούς, η κρίση ήρθε σε μια ιδιαίτερα άβολη στιγμή για την Τουρκία.
Ο πιο εμφανής λόγος είναι οι παράλογες οικονομικές πολιτικές της κυβέρνησης.
Ως εκ τούτου, η Τουρκία είναι πολύ ευάλωτη απέναντι στις οικονομικές επιπτώσεις της ασθένειας Covid-19, επειδή διαθέτει περιορισμένο αριθμό εργαλείων για την περίσταση.
Ως αποτέλεσμα, υπάρχει αυξημένος κίνδυνος η Τουρκία να βιώσει τα αποτελέσματα της κρίσης πιο βαθιά.
Με άλλα λόγια, για να διαχειριστεί την κρίση, η Τουρκία πρέπει να διοχετεύσει χρήμα στην αγορά και χρειάζεται μετρητά για να το πράξει.
- Τα αποθεματικά της Κεντρικής Τράπεζας έχουν μειωθεί έως το μηδέν.
Τα τραπεζικά αποθεματικά, τα συναλλαγματικά αποθέματα -εκτός από τα αποθέματα χρυσού- έχουν πέσει στο -18.
Το «αποθεματικό έκτακτης ανάγκης» των 41 δισεκατομμυρίων τουρκικών λιρών δαπανήθηκε ως μέρος του προϋπολογισμού του προηγούμενου έτους.
- Ο τραπεζικός τομέας βρίσκεται σε δύσκολη θέση.
Οι δημόσιες τράπεζες που ελέγχονται από το κράτος κατέχουν χρέος που είναι αβέβαιο αν θα εξοφληθεί έστω κατά 15%˙ το ποσοστό αυτό είναι 6-7% για τις ιδιωτικές τράπεζες.
Οι δημόσιες τράπεζες έχουν πουλήσει ξένο συνάλλαγμα αξίας 40 δισεκατομμυρίων τουρκικών λιρών μετά από κυβερνητικές εντολές.
- Τα ομόλογα που εκδίδονται από την Τουρκία βρίσκονται επίσης σε δυσμενή πορεία.
Το επιτόκιο αυξήθηκε στο 14% από 10% και ο δείκτης Libor SDR δείχνει ότι μετά την Αργεντινή, η Τουρκία έχει το υψηλότερο επιτόκιο με 5-6%.
Ένας άλλος λόγος για αυτό είναι ότι τα CDS premiums της Τουρκίας έχουν αυξηθεί για να συμπεριλάβουν την Τουρκία στις 6 κορυφαίες χώρες του κόσμου.
Ο δείκτης CDS premium δείχνει τον κίνδυνο που έχει μια χώρα στην εξόφληση των χρεών της.
Για την Τουρκία, ο αριθμός αυτός ήταν 281 τον Ιανουάριο και μέχρι το τέλος Μαρτίου, αυξήθηκε σε 540.
Εκτός από αυτά, με την πρώτη υπόδειξη της κρίσης, οι ξένες ταμειακές ροές στην αγορά σταμάτησαν.
Μέχρι τον Απρίλιο, σημειώθηκε μείωση 7% του ποσοστού συμμετοχής των αλλοδαπών σε μετοχικά κεφάλαια.
Οι ξένοι επενδυτές αγοράζουν ξένο συνάλλαγμα, γεγονός που προκαλεί αύξηση της συναλλαγματικής ισοτιμίας.
Οι συναλλαγματικές ισοτιμίες είναι υψηλές παρά το συνάλλαγμα που έριξαν στην αγορά οι δημόσιες τράπεζες.
Πρόκειται για έναν ιδιαίτερα σοβαρό κίνδυνο, καθώς η Τουρκία έχει χρέος σε ξένο νόμισμα ύψους 172 δισεκατομμυρίων δολαρίων που πρέπει να το αποπληρώσει σε 12 μήνες.
Οι εναλλακτικές: Τρεις επιλογές για την Τουρκία, υποστηρίζουν οι ειδικοί
Η πρώτη επιλογή είναι να ζητήσει πόρους χαμηλού επιτοκίου από το ΔΝΤ όπως πολλές άλλες χώρες.
Περίπου 90 χώρες έχουν υποβάλει αίτηση στο ΔΝΤ μέχρι στιγμής, ωστόσο, η Τουρκία δεν είναι μεταξύ αυτών.
Είναι δύσκολο να κάνει αίτηση στο ΔΝΤ, επειδή ο Ερντογάν διεξήγαγε αντι-ΔΝΤ πολιτική επί χρόνια, πιστεύει ότι η σχέση με το ΔΝΤ ισοδυναμεί με εξάρτηση από την Δύση και αισθάνεται ότι η έλλειψη επαφής με το ΔΝΤ είναι πηγή υπερηφάνειας.
Ταυτόχρονα, το ΔΝΤ είναι απίθανο να συνάψει μια συμφωνία με μια χώρα εάν δεν μπορεί να παρακολουθεί το πού ξοδεύονται τα χρήματα, με μια οικονομία που δεν διέπεται από τους κανόνες της ελεύθερης αγοράς.
Η δεύτερη επιλογή είναι να εκτυπωθούν χρήματα.
Αν και δεν έγιναν επίσημες δηλώσεις, υπάρχει συναίνεση ότι αυτό πρόκειται να κάνει η Κεντρική Τράπεζα.
Ο εκπρόσωπος της CHP, Faik Öztrak, δήλωσε ότι «εκτυπώθηκαν πιστωτικά χρήματα» στα μέσα Απριλίου και πρόσθεσε: «Το τυπογραφείο της Κεντρικής Τράπεζας λειτουργεί χωρίς διακοπή αυτές τις μέρες.
Τον τελευταίο μήνα, η Κεντρική Τράπεζα έλαβε χρεόγραφα αξίας 28,5 δισεκατομμυρίων τουρκικών λιρών.
Πήρε τις εγγυήσεις του Ταμείου Ασφαλείας Ανεργίας και εκτύπωσε 35 δισεκατομμύρια τουρκικές λίρες σε αντάλλαγμα».
Ο πρόεδρος του κόμματος DEVA, Ali Babacan, μια αξιόπιστη και διάσημη προσωπικότητα στα οικονομικά, έκανε μια παρόμοια παρατήρηση: «Εκτυπώνουν τουρκικές λίρες.
Χρησιμοποιούνται ακατάλληλες μέθοδοι.
Οι τράπεζες βάζουν τα στεγαστικά τους δάνεια, τους οποιουδήποτε είδους τίτλους τους στην Κεντρική Τράπεζα και αντλούν χρήματα ως αντάλλαγμα.
Από πού βρίσκει η Κεντρική Τράπεζα αυτές τις τουρκικές λίρες;
Η Κεντρική Τράπεζα παράγει τώρα τουρκικές λίρες.
Ωστόσο, δεν υπάρχει ισοδυναμία.
Πόσο καιρό θα συνεχιστεί αυτό;
Πώς θα χρησιμεύσει ένα μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα για την ομαλοποίηση των πραγμάτων;
Εάν δεν απαντηθούν αμέσως αυτές οι ερωτήσεις, η τρέχουσα πολιτική της Κεντρικής Τράπεζας θα οδηγήσει σε υψηλές συναλλαγματικές ισοτιμίες και πληθωρισμό…».
Ο καθηγητής Refet Gürkaynak του Πανεπιστημίου Bilkent εξέπεμψε μια παρόμοια προειδοποίηση λέγοντας ότι η παραγωγή τουρκικών λιρών από την Κεντρική Τράπεζα υποτιμά την λίρα, καθιστώντας αδύνατο για τις εταιρείες να πληρώσουν τα χρέη τους σε ξένο νόμισμα.
Η τρίτη επιλογή είναι η Τουρκία να εξαναγκάσει το άνοιγμα των προαναφερθέντων καναλιών ανταλλαγής (swap) που έχουν μπλοκαριστεί, και να πουλήσει τουρκικές λίρες σε κεντρικές τράπεζες χωρών με αντάλλαγμα δολάρια, με την άδεια της FED και της ΕΚΤ.
Δεν υπάρχουν πραγματικές εξελίξεις σε αυτό το μέτωπο ακόμα.
Οι χαμηλές τιμές του πετρελαίου ανακουφίζουν τις πιέσεις του ελλείμματος τρεχουσών συναλλαγών, ωστόσο υπάρχουν βραχυπρόθεσμες τουριστικές απώλειες που πρέπει να ληφθούν υπόψη.
Η στασιμότητα μετά την πανδημία στην ΕΕ θα επηρεάσει επίσης τις εξαγωγές, καθώς οι μισές από όλες τις εξαγωγές [της Τουρκίας κατευθύνονται] προς την ΕΕ.
Υπό το φως όλων αυτών, είναι προφανές ότι η Τουρκία αντιμετωπίζει ένα αβέβαιο οικονομικό μέλλον.
Ορισμένοι οικονομολόγοι ισχυρίζονται ότι λειτουργεί υπέρ της κυβέρνησης το ότι τα χαμηλά ποσοστά ζήτησης θα κρατήσουν τον πληθωρισμό χαμηλά.
Μια άλλη καλή πιθανότητα για την Τουρκία θα ήταν να τελειώσει σύντομα η πανδημία, και η κρίση να εξαφανιστεί με μια απότομη στροφή τύπου U.
Επίσης, μια άλλη δυνητική ευκαιρία είναι οι Δυτικές οικονομίες να μεταφέρουν τις αλυσίδες εφοδιασμού τους πλησιέστερα λόγω της απώλειας εμπιστοσύνης στην Κίνα και να επενδύσουν σε χώρες όπως η Τουρκία.
Ωστόσο, σήμερα η Τουρκία δεν διαθέτει το απαιτούμενο επίπεδο κράτους δικαίου, οικονομική σταθερότητα και παρόμοιους παράγοντες.
Δυνητικές επιπτώσεις στην πολιτική
Η γενική εικόνα δίνει σημασία στο ερώτημα, «πώς μπορεί η οικονομική κρίση να επηρεάσει την τουρκική πολιτική και την πολιτική σταθερότητα της Τουρκίας;».
Οι δύο ανεπιθύμητες κοινωνικοοικονομικές εξελίξεις που επισημάνθηκαν ανωτέρω έχουν ιδιαίτερη σημασία για την απάντηση αυτού του ερωτήματος.
Αναπόφευκτα, φαίνεται, η αποδιοργάνωση της κατανομής του εισοδήματος θα μειώσει τα επίπεδα ευημερίας της μεσαίας τάξης παντού στην χώρα, αλλά ειδικά στις «βαρυφορτωμένες» δυτικές επαρχίες.
Μια τέτοια εξέλιξη πιθανότατα θα τροφοδοτούσε την πολιτική αναταραχή και τα προβλήματα.
Για τις εκλογές του 2023, το έτος 2022 θα είναι σημαντικό από αυτή την άποψη.
Ωστόσο, πρέπει να σημειωθεί ότι η τρέχουσα ανισότητα εισοδήματος δεν μπορεί να διορθωθεί αμέσως.
Ως εκ τούτου, οι δύο επιλογές που αντιμετωπίζει η Τουρκία ως προς αυτό είναι η αντιπολίτευση να αποκτήσει ισχύ, και το κυβερνών μπλοκ να επιδιώξει την σταθεροποίησή του μέσω λαϊκιστικών και εθνικιστικών κινήσεων.
Η ανεργία των νέων αναμένεται να αυξηθεί στο 35%-40% την επόμενη περίοδο˙ αυτό είναι πιθανό να έχει αντίκτυπο στην πολιτική.
Το καλύτερο σενάριο για την επιστροφή στην ομαλότητα είναι σε 4 έως 5 χρόνια, και απαιτεί τόσο χρήματα όσο και νέους τομείς.
Αυτό θα σήμαινε έναν ρυθμό ανάπτυξης πολύ υψηλότερο από το προβλεπόμενο 2-3%.
Ειδική μνεία πρέπει να γίνει για τις νοτιοανατολικές επαρχίες, όπου το ποσοστό ανεργίας είναι ιδιαίτερα υψηλό.
Η νοτιοανατολική Ανατολία έχει το υψηλότερο ποσοστό ανεργίας σε ολόκληρη την Τουρκία με 18,1%.
Το ποσοστό είναι περίπου 25% για τις επαρχίες Mardin, Batman, Şırnak και Siirt, και 21,5% για τις Van, Muş, Bitlis και Hakkari.
Προβλέπεται ότι τα ποσοστά αυτά ενδέχεται να αυξηθούν στο 50% για τους νέους, λόγω της κρίσης. Αυτό, με την σειρά του, θα δημιουργήσει κάποια αντίδραση σε αυτές τις κουρδικές επαρχίες -αντιδράσεις που ενδέχεται να έχουν αντίκτυπο στο κουρδικό ζήτημα.
Τα μέτρα για την δημόσια υγεία έχουν παρουσιάσει στην παγκόσμια οικονομία ένα σοβαρό πρόβλημα διακοπής της προσφοράς και της ζήτησης, και η οικονομία σε όλο τον κόσμο βιώνει μια από τις πιο βίαιες κρίσεις της από το 1929.
Σε μια έκθεση στις 14 Απριλίου, το ΔΝΤ προέβλεψε ότι η παγκόσμια οικονομία θα συρρικνωθεί κατά 3% το 2020.
Η Ευρωζώνη αναμένεται να συρρικνωθεί κατά 7,5% και να αντιμετωπίσει ανεργία στο 10,4%. Σε παγκόσμιο επίπεδο, τα κέρδη του ιδιωτικού τομέα αναμένεται να μειωθούν κατά 10%.
Η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ προβλέπει ότι τα ποσοστά ανεργίας ενδέχεται να περάσουν εκείνα της κρίσης του 1929 (25%) και να φτάσουν το 32%.
Ιδιωτικά ιδρύματα κάνουν παρόμοιες προβλέψεις.
Η Moody’s τροποποίησε την πρόβλεψή της για την ανάπτυξη στο 2020 για τις χώρες του G20, από το 2,6%, σε συρρίκνωση κατά 0,5%.
Φαίνεται ότι η κρίση θα έχει διαφορετικά αποτελέσματα σε όλες τις χώρες.
Πράγματι, η έκθεση του ΔΝΤ προβλέπει ότι οι οικονομίες των αναπτυσσόμενων χωρών θα επηρεαστούν περισσότερο από την κρίση και τα προληπτικά μέτρα [για την πανδημία] εάν συνεχιστούν για πολύ καιρό.
Όπως λέγεται, μια μακρά κρίση θα αναγκάσει εταιρείες να κλείσουν και θα επιφέρει υψηλά ποσοστά ανεργίας σε τέτοιες χώρες.
Πώς θα επηρεάσει η Τουρκία η οικονομική κρίση;
Είναι δύσκολο να απαντηθούν με ακρίβεια τέτοιες ερωτήσεις, επειδή υπάρχουν αρκετές αβεβαιότητες σχετικά με την εξέλιξη της (ασθένειας) Covid-19.
Ωστόσο, υπάρχουν πολλές προβλέψεις, μοντέλα προβολών και προκαταρκτικές αναλύσεις για το θέμα.
Στην πρώτη της πρόβλεψη μετά το ξέσπασμα της κρίσης του κορωνοϊού, η Goldman Sachs προβλέπει για την Τουρκία ανάπτυξη -5% το 2020.
Το ίδιο προβλέπεται στην έκθεση World Economic Outlook του ΔΝΤ.
Η Παγκόσμια Τράπεζα προέβλεψε ότι η οικονομία της Τουρκίας θα αναπτυσσόταν κατά 3% πριν από την εμφάνιση του ιού˙ τώρα, λέει ότι το ποσοστό θα είναι αρνητικό κατά 0,5% και ότι επίκειται σοβαρό έλλειμμα του προϋπολογισμού. Ο δείκτης δημοσιονομικού ελλείμματος προς ΑΕΠ θα αυξηθεί φέτος στο 4,5%.
Η Moody’s, ο οίκος αξιολόγησης πιστοληπτικής ικανότητας, αναθεώρησε την πρόβλεψή της για την Τουρκία σε συρρίκνωση κατά 1,4% εξαιτίας της επιδημίας Covid-19 και προειδοποίησε ότι η οικονομία δεν θα ανακάμψει αρκετά έντονα το επόμενο διάστημα.
Στο σημείωμα της έρευνας που δημοσίευσε η Moody’s για τις οικονομίες του G20, προβλέπεται ότι μεταξύ των αναπτυσσόμενων χωρών του G20, η οικονομία της Τουρκίας θα δεχθεί το πιο σκληρό πλήγμα.
Προβλέπεται ότι στο δεύτερο και το τρίτο τρίμηνο, η συνολική συρρίκνωση θα ανέλθει στο 7% του ΑΕΠ.
Η τελευταίες ακαδημαϊκές έρευνες από την Τουρκία κάνουν παρόμοιες προβλέψεις.
Ορισμένες μελέτες εκτιμούν ότι μπορεί να υπάρχει ετήσια συστολή από 3,2% έως 12%˙ ότι το εθνικό εισόδημα μπορεί να υποστεί απώλεια 200 δισεκατομμυρίων δολαρίων και να υποχωρήσει στα 650 δισεκατομμύρια δολάρια.
Η πιο αισιόδοξη εκτίμηση είναι ότι με προληπτικά μέτρα, η ανάπτυξη για το 2020 μπορεί να είναι στο μηδέν.
Ποιες θα είναι οι κοινωνικοοικονομικές επιπτώσεις της ύφεσης στην Τουρκία;
Σίγουρα, τα πιο σημαντικά κοινωνικοοικονομικά αποτελέσματα της οικονομικής ύφεσης θα είναι η ανεργία και η εισοδηματική ανισότητα.
Σύμφωνα με μια ανάλυση που εξετάζει τις πιθανές επιπτώσεις της κρίσης στην ανεργία σε δύο ξεχωριστά σενάρια, το ποσοστό ανεργίας 14% το Φεβρουάριο του 2020 θα αυξηθεί σε 19,8% στο ένα σενάριο και σε 25,9% στο άλλο.
Με άλλα λόγια, μια αύξηση του ποσοστού ανεργίας κατά 6% θα είναι το προτιμώμενο σενάριο και μια αύξηση 12% η ανεπιθύμητη εκδοχή.
Το χειρότερο σενάριο σημαίνει ότι μόνο 4 στα 10 άτομα σε απασχολούμενη ηλικία θα εργάζονται.
Σε αυτό το χειρότερο σενάριο, οι απώλειες θέσεων εργασίας μπορεί να αυξηθούν σε 3,2 εκατομμύρια. Ακολουθώντας την λογική αυτής της ανάλυσης, είναι πιθανό να προβλεφθεί ότι η ανεργία των νέων, η οποία είναι τώρα στο 25%, θα αυξηθεί στο 40%.
Ο καθηγητής Dr. Seyfettin Gürsel, ο οποίος ασχολείται με την ανεργία στο Κέντρο Οικονομικής και Κοινωνικής Έρευνας στο Πανεπιστήμιο Bahçeşehir, κάνει την ακόλουθη αξιοσημείωτη εκτίμηση: «Τείνοντας προς τις αισιόδοξες εικασίες, εξετάζοντας τα ποσοστά απασχόλησης σε διάφορους τομείς δραστηριότητας στις αρχές του τρέχοντος έτους και προβλέποντας επίσης πόσο επηρεάζονται από την κρίση του κορωνοϊού, αναμένω ότι 3 εκατομμύρια περισσότεροι άνεργοι θα ενταχθούν στον σημερινό άνεργο πληθυσμό, που ανέρχεται σε 4 εκατομμύρια άτομα.
Το ποσοστό της μη γεωργικής ανεργίας, που επί του παρόντος βρίσκεται στο 15%, θα αυξηθεί τουλάχιστον στο 23%-24%…».
Μια από τις πιο αισιόδοξες εκτιμήσεις από αυτή την άποψη ανήκει στο ΔΝΤ, το οποίο προβλέπει αύξηση 3% και ένα ποσοστό ανεργίας 17,2% έως το τέλος του έτους.
Αναπόφευκτα, η οικονομική κρίση θα έχει δυσανάλογο αντίκτυπο στις ευάλωτες ομάδες και τις ομάδες χαμηλού εισοδήματος σε σχεδόν όλες τις χώρες.
Στην Τουρκία, η κατανομή εισοδήματος είναι ήδη σημαντικά άνιση.
Σε ολόκληρη την Ευρώπη, η Τουρκία είναι η δεύτερη μετά την Σερβία ως προς την εισοδηματική ανισότητα και σύμφωνα με τους αριθμούς του 2019, το υψηλότερο 20% των εισοδημάτων λαμβάνει το 47,6% του ΑΕΠ.
Το φτωχότερο 20% από εισοδηματικής πλευράς λαμβάνει μόνο το 6,5% του ΑΕΠ.
Το εισόδημα του 20% με τις υψηλότερες αποδοχές είναι 7,8 φορές υψηλότερο από το φτωχότερο 20%.
Ο συντελεστής Gini είναι 0,408.
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η κρίση θα κάνει αυτήν την άνιση κατάσταση των πραγμάτων ακόμη πιο άνιση.
Όπως θα δούμε στην συνέχεια, λαμβάνοντας υπ’ όψιν ότι η άμεση εισοδηματική στήριξη που ανακοίνωσε το τουρκικό κράτος είναι ανεπαρκής και ότι το νέο κύμα ανεργίας θα πλήξει πιο σκληρά τα χαμηλότερα εισοδήματα και τους μη εγγεγραμμένους εργαζόμενους, η εισοδηματική ισότητα αναμένεται να αντιμετωπίσει ικανή ποσότητα καθοδικής πίεσης.
Σύμφωνα με μια μελέτη που δημοσιεύθηκε από το Istanbul Institute of Political Research, το φτωχότερο τμήμα της κοινωνίας εκτιμάται ότι θα λάβει το 5,6% του ΑΕΠ (σημειώνοντας πτώση), ενώ για τους πλουσιότερους θα αυξηθεί στο 48,2%.
Τα εργαλεία της Τουρκίας απέναντι στην κρίση
Οι προφυλάξεις που έχει λάβει η Τουρκία θα καθορίσουν πόσο θα επηρεάσει η οικονομική κρίση την χώρα.
Πράγματι, αντιμετωπίζοντας μια κρίση, τα κράτη ακολουθούν επεκτατικές δημοσιονομικές και νομισματικές πολιτικές προκειμένου να ξεπεράσουν τις συστολικές πιέσεις στις αγορές εμπορευμάτων, υπηρεσιών και εργασίας.
Έχει ανακοινωθεί ένα σύνολο κινήτρων αξίας 8 τρισεκατομμυρίων δολαρίων -τα 2 τρισεκατομμύρια δολάρια από τις ΗΠΑ, 750 δισεκατομμύρια ευρώ από την Γερμανία.
Το ΔΝΤ έχει βάλει στην άκρη ένα τρισεκατομμύριο δολάρια για την κρίση.
Τα μέτρα της Τουρκίας για την κρίση ομαδοποιούνται σε τρεις κατηγορίες.
Η κυβέρνηση ανακοίνωσε για την κρίση ένα πακέτο ύψους 100 δισεκατομμυρίων τουρκικών λιρών (14 δισεκατομμύρια δολάρια) στον προϋπολογισμό. Ωστόσο, μόνο το 25% του πακέτου (3,5 δισεκατομμύρια δολάρια) είναι υποστήριξη σε μετρητά˙ το υπόλοιπο αφορά στοιχεία όπως χρέος, φόρους και ελάφρυνση λογαριασμών.
Ως εκ τούτου, το πακέτο θεωρείται ανεπαρκές απέναντι σε μια τέτοια κρίση.
Εκτός από το πακέτο, το Ταμείο Εγγύησης Πιστώσεων θα ανοίξει μια νέα πιστωτική γραμμή 50 δισεκατομμυρίων λιρών για τις εταιρείες.
Ωστόσο, αυτό το μέτρο απέτυχε να έχει σημαντικό αντίκτυπο επειδή το ποσό κατανεμήθηκε πρώτα μεταξύ των τραπεζών και, στην συνέχεια, μεταξύ των υποκαταστημάτων τους.
Το όριο για κάθε υποκατάστημα ήταν 2-3 εκατομμύρια τουρκικές λίρες, σε σύγκριση με μια ζήτηση 70-80 δισεκατομμυρίων τουρκικών λιρών.
Η ακύρωση των συμβάσεων εργασίας απαγορεύεται κατά την διάρκεια της πανδημίας για τρεις μήνες˙ ο πρόεδρος έχει την εξουσία να παρατείνει αυτήν την διάρκεια έως και για έξι μήνες. Λήφθηκε απόφαση για την καταβολή ημερήσιου επιδόματος 39 λιρών και 42 κουρούς (5,6 δολάρια) από το Ταμείο Ανεργίας σε όσους έγιναν άνεργοι ή πήραν άδεια χωρίς αποδοχές κατά την διάρκεια της πανδημίας. Ωστόσο, ο υψηλός αριθμός ατόμων που υπέβαλαν αίτηση για να το λάβουν, η ανεπάρκεια του επιδόματος, καθώς και το ποσοστό 36% της μη εγγεγραμμένης εργασίας στην χώρα σήμαινε ότι αυτό το μέτρο δεν ήταν πολύ αποτελεσματικό.
Σύμφωνα με τους οικονομολόγους και τους ειδικούς, η κρίση ήρθε σε μια ιδιαίτερα άβολη στιγμή για την Τουρκία.
Ο πιο εμφανής λόγος είναι οι παράλογες οικονομικές πολιτικές της κυβέρνησης.
Ως εκ τούτου, η Τουρκία είναι πολύ ευάλωτη απέναντι στις οικονομικές επιπτώσεις της ασθένειας Covid-19, επειδή διαθέτει περιορισμένο αριθμό εργαλείων για την περίσταση.
Ως αποτέλεσμα, υπάρχει αυξημένος κίνδυνος η Τουρκία να βιώσει τα αποτελέσματα της κρίσης πιο βαθιά.
Με άλλα λόγια, για να διαχειριστεί την κρίση, η Τουρκία πρέπει να διοχετεύσει χρήμα στην αγορά και χρειάζεται μετρητά για να το πράξει.
Ωστόσο, για τους ακόλουθους λόγους, η κυβέρνηση δεν έχει τέτοια χρήματα:
- Οι πόροι του προϋπολογισμού είναι πλήρως εξαντλημένοι και συνδέονται με διάφορες μελλοντικές δεσμεύσεις (γέφυρες, νοσοκομεία).- Τα αποθεματικά της Κεντρικής Τράπεζας έχουν μειωθεί έως το μηδέν.
Τα τραπεζικά αποθεματικά, τα συναλλαγματικά αποθέματα -εκτός από τα αποθέματα χρυσού- έχουν πέσει στο -18.
Το «αποθεματικό έκτακτης ανάγκης» των 41 δισεκατομμυρίων τουρκικών λιρών δαπανήθηκε ως μέρος του προϋπολογισμού του προηγούμενου έτους.
- Ο τραπεζικός τομέας βρίσκεται σε δύσκολη θέση.
Οι δημόσιες τράπεζες που ελέγχονται από το κράτος κατέχουν χρέος που είναι αβέβαιο αν θα εξοφληθεί έστω κατά 15%˙ το ποσοστό αυτό είναι 6-7% για τις ιδιωτικές τράπεζες.
Οι δημόσιες τράπεζες έχουν πουλήσει ξένο συνάλλαγμα αξίας 40 δισεκατομμυρίων τουρκικών λιρών μετά από κυβερνητικές εντολές.
- Τα ομόλογα που εκδίδονται από την Τουρκία βρίσκονται επίσης σε δυσμενή πορεία.
Το επιτόκιο αυξήθηκε στο 14% από 10% και ο δείκτης Libor SDR δείχνει ότι μετά την Αργεντινή, η Τουρκία έχει το υψηλότερο επιτόκιο με 5-6%.
Ένας άλλος λόγος για αυτό είναι ότι τα CDS premiums της Τουρκίας έχουν αυξηθεί για να συμπεριλάβουν την Τουρκία στις 6 κορυφαίες χώρες του κόσμου.
Ο δείκτης CDS premium δείχνει τον κίνδυνο που έχει μια χώρα στην εξόφληση των χρεών της.
Για την Τουρκία, ο αριθμός αυτός ήταν 281 τον Ιανουάριο και μέχρι το τέλος Μαρτίου, αυξήθηκε σε 540.
Εκτός από αυτά, με την πρώτη υπόδειξη της κρίσης, οι ξένες ταμειακές ροές στην αγορά σταμάτησαν.
Μέχρι τον Απρίλιο, σημειώθηκε μείωση 7% του ποσοστού συμμετοχής των αλλοδαπών σε μετοχικά κεφάλαια.
Οι ξένοι επενδυτές αγοράζουν ξένο συνάλλαγμα, γεγονός που προκαλεί αύξηση της συναλλαγματικής ισοτιμίας.
Οι συναλλαγματικές ισοτιμίες είναι υψηλές παρά το συνάλλαγμα που έριξαν στην αγορά οι δημόσιες τράπεζες.
Πρόκειται για έναν ιδιαίτερα σοβαρό κίνδυνο, καθώς η Τουρκία έχει χρέος σε ξένο νόμισμα ύψους 172 δισεκατομμυρίων δολαρίων που πρέπει να το αποπληρώσει σε 12 μήνες.
Οι εναλλακτικές: Τρεις επιλογές για την Τουρκία, υποστηρίζουν οι ειδικοί
Η πρώτη επιλογή είναι να ζητήσει πόρους χαμηλού επιτοκίου από το ΔΝΤ όπως πολλές άλλες χώρες.
Περίπου 90 χώρες έχουν υποβάλει αίτηση στο ΔΝΤ μέχρι στιγμής, ωστόσο, η Τουρκία δεν είναι μεταξύ αυτών.
Είναι δύσκολο να κάνει αίτηση στο ΔΝΤ, επειδή ο Ερντογάν διεξήγαγε αντι-ΔΝΤ πολιτική επί χρόνια, πιστεύει ότι η σχέση με το ΔΝΤ ισοδυναμεί με εξάρτηση από την Δύση και αισθάνεται ότι η έλλειψη επαφής με το ΔΝΤ είναι πηγή υπερηφάνειας.
Ταυτόχρονα, το ΔΝΤ είναι απίθανο να συνάψει μια συμφωνία με μια χώρα εάν δεν μπορεί να παρακολουθεί το πού ξοδεύονται τα χρήματα, με μια οικονομία που δεν διέπεται από τους κανόνες της ελεύθερης αγοράς.
Η δεύτερη επιλογή είναι να εκτυπωθούν χρήματα.
Αν και δεν έγιναν επίσημες δηλώσεις, υπάρχει συναίνεση ότι αυτό πρόκειται να κάνει η Κεντρική Τράπεζα.
Ο εκπρόσωπος της CHP, Faik Öztrak, δήλωσε ότι «εκτυπώθηκαν πιστωτικά χρήματα» στα μέσα Απριλίου και πρόσθεσε: «Το τυπογραφείο της Κεντρικής Τράπεζας λειτουργεί χωρίς διακοπή αυτές τις μέρες.
Τον τελευταίο μήνα, η Κεντρική Τράπεζα έλαβε χρεόγραφα αξίας 28,5 δισεκατομμυρίων τουρκικών λιρών.
Πήρε τις εγγυήσεις του Ταμείου Ασφαλείας Ανεργίας και εκτύπωσε 35 δισεκατομμύρια τουρκικές λίρες σε αντάλλαγμα».
Ο πρόεδρος του κόμματος DEVA, Ali Babacan, μια αξιόπιστη και διάσημη προσωπικότητα στα οικονομικά, έκανε μια παρόμοια παρατήρηση: «Εκτυπώνουν τουρκικές λίρες.
Χρησιμοποιούνται ακατάλληλες μέθοδοι.
Οι τράπεζες βάζουν τα στεγαστικά τους δάνεια, τους οποιουδήποτε είδους τίτλους τους στην Κεντρική Τράπεζα και αντλούν χρήματα ως αντάλλαγμα.
Από πού βρίσκει η Κεντρική Τράπεζα αυτές τις τουρκικές λίρες;
Η Κεντρική Τράπεζα παράγει τώρα τουρκικές λίρες.
Ωστόσο, δεν υπάρχει ισοδυναμία.
Πόσο καιρό θα συνεχιστεί αυτό;
Πώς θα χρησιμεύσει ένα μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα για την ομαλοποίηση των πραγμάτων;
Εάν δεν απαντηθούν αμέσως αυτές οι ερωτήσεις, η τρέχουσα πολιτική της Κεντρικής Τράπεζας θα οδηγήσει σε υψηλές συναλλαγματικές ισοτιμίες και πληθωρισμό…».
Ο καθηγητής Refet Gürkaynak του Πανεπιστημίου Bilkent εξέπεμψε μια παρόμοια προειδοποίηση λέγοντας ότι η παραγωγή τουρκικών λιρών από την Κεντρική Τράπεζα υποτιμά την λίρα, καθιστώντας αδύνατο για τις εταιρείες να πληρώσουν τα χρέη τους σε ξένο νόμισμα.
Η τρίτη επιλογή είναι η Τουρκία να εξαναγκάσει το άνοιγμα των προαναφερθέντων καναλιών ανταλλαγής (swap) που έχουν μπλοκαριστεί, και να πουλήσει τουρκικές λίρες σε κεντρικές τράπεζες χωρών με αντάλλαγμα δολάρια, με την άδεια της FED και της ΕΚΤ.
Δεν υπάρχουν πραγματικές εξελίξεις σε αυτό το μέτωπο ακόμα.
Οι χαμηλές τιμές του πετρελαίου ανακουφίζουν τις πιέσεις του ελλείμματος τρεχουσών συναλλαγών, ωστόσο υπάρχουν βραχυπρόθεσμες τουριστικές απώλειες που πρέπει να ληφθούν υπόψη.
Η στασιμότητα μετά την πανδημία στην ΕΕ θα επηρεάσει επίσης τις εξαγωγές, καθώς οι μισές από όλες τις εξαγωγές [της Τουρκίας κατευθύνονται] προς την ΕΕ.
Υπό το φως όλων αυτών, είναι προφανές ότι η Τουρκία αντιμετωπίζει ένα αβέβαιο οικονομικό μέλλον.
Ορισμένοι οικονομολόγοι ισχυρίζονται ότι λειτουργεί υπέρ της κυβέρνησης το ότι τα χαμηλά ποσοστά ζήτησης θα κρατήσουν τον πληθωρισμό χαμηλά.
Μια άλλη καλή πιθανότητα για την Τουρκία θα ήταν να τελειώσει σύντομα η πανδημία, και η κρίση να εξαφανιστεί με μια απότομη στροφή τύπου U.
Επίσης, μια άλλη δυνητική ευκαιρία είναι οι Δυτικές οικονομίες να μεταφέρουν τις αλυσίδες εφοδιασμού τους πλησιέστερα λόγω της απώλειας εμπιστοσύνης στην Κίνα και να επενδύσουν σε χώρες όπως η Τουρκία.
Ωστόσο, σήμερα η Τουρκία δεν διαθέτει το απαιτούμενο επίπεδο κράτους δικαίου, οικονομική σταθερότητα και παρόμοιους παράγοντες.
Δυνητικές επιπτώσεις στην πολιτική
Η γενική εικόνα δίνει σημασία στο ερώτημα, «πώς μπορεί η οικονομική κρίση να επηρεάσει την τουρκική πολιτική και την πολιτική σταθερότητα της Τουρκίας;».
Οι δύο ανεπιθύμητες κοινωνικοοικονομικές εξελίξεις που επισημάνθηκαν ανωτέρω έχουν ιδιαίτερη σημασία για την απάντηση αυτού του ερωτήματος.
Αναπόφευκτα, φαίνεται, η αποδιοργάνωση της κατανομής του εισοδήματος θα μειώσει τα επίπεδα ευημερίας της μεσαίας τάξης παντού στην χώρα, αλλά ειδικά στις «βαρυφορτωμένες» δυτικές επαρχίες.
Μια τέτοια εξέλιξη πιθανότατα θα τροφοδοτούσε την πολιτική αναταραχή και τα προβλήματα.
Για τις εκλογές του 2023, το έτος 2022 θα είναι σημαντικό από αυτή την άποψη.
Ωστόσο, πρέπει να σημειωθεί ότι η τρέχουσα ανισότητα εισοδήματος δεν μπορεί να διορθωθεί αμέσως.
Ως εκ τούτου, οι δύο επιλογές που αντιμετωπίζει η Τουρκία ως προς αυτό είναι η αντιπολίτευση να αποκτήσει ισχύ, και το κυβερνών μπλοκ να επιδιώξει την σταθεροποίησή του μέσω λαϊκιστικών και εθνικιστικών κινήσεων.
Η ανεργία των νέων αναμένεται να αυξηθεί στο 35%-40% την επόμενη περίοδο˙ αυτό είναι πιθανό να έχει αντίκτυπο στην πολιτική.
Το καλύτερο σενάριο για την επιστροφή στην ομαλότητα είναι σε 4 έως 5 χρόνια, και απαιτεί τόσο χρήματα όσο και νέους τομείς.
Αυτό θα σήμαινε έναν ρυθμό ανάπτυξης πολύ υψηλότερο από το προβλεπόμενο 2-3%.
Ειδική μνεία πρέπει να γίνει για τις νοτιοανατολικές επαρχίες, όπου το ποσοστό ανεργίας είναι ιδιαίτερα υψηλό.
Η νοτιοανατολική Ανατολία έχει το υψηλότερο ποσοστό ανεργίας σε ολόκληρη την Τουρκία με 18,1%.
Το ποσοστό είναι περίπου 25% για τις επαρχίες Mardin, Batman, Şırnak και Siirt, και 21,5% για τις Van, Muş, Bitlis και Hakkari.
Προβλέπεται ότι τα ποσοστά αυτά ενδέχεται να αυξηθούν στο 50% για τους νέους, λόγω της κρίσης. Αυτό, με την σειρά του, θα δημιουργήσει κάποια αντίδραση σε αυτές τις κουρδικές επαρχίες -αντιδράσεις που ενδέχεται να έχουν αντίκτυπο στο κουρδικό ζήτημα.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών