Βρισκόμαστε τώρα στο στάδιο όπου το χαμηλής ποιότητας χρέος, αντί να αποτελεί την εξαίρεση, έχει μετασταθεί σε μεγάλο μέρος της οικονομίας
Πολλά έχουν γραφτεί για τις οικονομικές συνέπειες του covid-19, ωστόσο, όπως σε πολλές από τις αναλύσεις της Μεγάλης Ύφεσης και της κρίσης του 2008, τα χρόνια συσσώρευσης χρέους πριν από την εκδήλωση του κραχ δεν προσελκύουν την προσοχή που τους αξίζει.
Ο Covid-19 - ή για να είμαστε πιο ακριβείς, το lockdown - ξεκίνησε μια διαδοχική εκκαθάριση της φούσκας του χρέους που χτίζεται για μια γενιά, αναφέρει νέα ανάλυση του Mises Institute.
Σύμφωνα με τα ιστορικά στοιχεία, από τις αρχές της δεκαετίας του 1980, οι αρχές ανταποκρίθηκαν σε κάθε ύφεση με χαμηλότερα επιτόκια.
Όταν το ξέσπασε η κρίση του 2007/8, η απάντηση ήταν 0% στα επιτόκια, μετατρέποντας μια παγκόσμια φούσκα χρέους ύψους 150 τρισ. δολαρίων όπως ήταν τότε - ήδη η μεγαλύτερη στην ιστορία - σε μια παγκόσμια φούσκα χρέους 250 τρισ. δολαρίων.
Όταν οι κεντρικές τράπεζες καθορίζουν τα επιτόκια, διαστρεβλώνουν ουσιαστικά τους μηχανισμούς τιμολόγησης των πιστωτικών αγορών, όπως ακριβώς ο καθορισμός τιμών σε άλλα μέρη της οικονομίας.
Ο Friedrich von Hayek κέρδισε το βραβείο Νόμπελ το 1974 επειδή διατύπωσε ότι τα επιτόκια, όπως και άλλες τιμές, πρέπει να καθορίζονται από την αγορά και όχι από τις κεντρικές επιτροπές σχεδιασμού.
Δεν θα εκπλαγούμε όταν η κυβέρνηση που καθορίζει την τιμή των τροφίμων στη Βενεζουέλα οδηγεί σε έλλειψη τροφίμων, οπότε δεν πρέπει να εκπλαγούμε από το το γεγονός ότι τα επιτόκια 0% οδηγούν σε έλλειψη απόδοσης για τους επενδυτές, οδηγώντας σε μια παγκόσμια φούσκα χρέους 250 τρισ.
Με κάθε κύμα τεχνητά χαμηλών επιτοκίων, δημιουργώντας ολοένα και πιο στρεβλωτικά νομισματικά αποτελέσματα, η ποιότητα των ομολόγων μειώνεται ταυτόχρονα, όπως φαίνεται από την έρευνα του ΟΟΣΑ το 2019.
Βρισκόμαστε τώρα στο στάδιο όπου το χαμηλής ποιότητας χρέος, αντί να αποτελεί την εξαίρεση, έχει μετασταθεί σε μεγάλο μέρος της οικονομίας.
Ενώ η ποιότητα του χρέους έχει μειωθεί, έχουμε δει τον πολλαπλασιασμό των λεγόμενων εταιρειών ζόμπι.
Η έρευνα στην Τράπεζα Διεθνών Διακανονισμών έδειξε κυκλική αύξηση στις εταιρείες ζόμπι από 2% των εταιρειών στα τέλη της δεκαετίας του 1980 σε 12% το 2016, που αντιστοιχεί εμπειρικά στα κύματα τεχνητά χαμηλών επιτοκίων.
Έτσι, η «ώθηση» στην οικονομία είναι το ίδιο δηλητήριο που την κάνει χειρότερη.
Τεχνητά χαμηλά επιτόκια στέλνουν ψευδείς ενδείξεις τιμών στις αγορές: το χρέος αυξάνεται, οι εξοικονομήσεις μειώνονται και οι πόροι κατευθύνονται από παραγωγικές χρήσεις σε πιο ευαίσθητους στα επιτόκια τομείς, που τροφοδοτούνται με χρέη (συμπεριλαμβανομένης, φυσικά, και της οικονομικής κερδοσκοπίας)
Ιδιαίτερη προσοχή έχει δοθεί στο χρηματιστήριο και στις φούσκες στην αγορά στέγασης κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, αλλά η φούσκα είναι στην πραγματικότητα μια συνολική φούσκα περιουσιακών στοιχείων που είχε μια σειρά διαφορετικών στοιχείων.
Οι νέοι δεν μπορούν να αγοράσουν σπίτια, οι λόγοι P / E (τιμή προς κέρδη) βρίσκονται σε παρόμοια επίπεδα με το 1929, αλλά σχεδόν όλα τα περιουσιακά στοιχεία έχουν διογκωθεί από την τεχνητά φθηνή πίστωση σε μια σειρά κυμάτων που στα χαμηλότερα επιτόκια.
Ο ιός δεν ήταν προβλέψιμος, αλλά αυτό που συμβαίνει στην οικονομία ήταν απολύτως προβλέψιμο.
Αργά ή γρήγορα θα ξεσπάσει η φούσκα.
Αν θυμηθούμε το μονόλογο του Donald Rumsfeld, αυτό που συμβαίνει τώρα είναι ένα «γνωστό άγνωστο» και όχι ένα «άγνωστο άγνωστο».
Θα μπορούσε επίσης να ήταν ένας πόλεμος ή τρομοκρατική επίθεση που θα προκαλέσει την έκρηξη της φούσκας.
Πράγματι, θα είχε ξεσπάσει κάποια στιγμή από μόνη της, ακριβώς όπως άρχισε να εκρήγνυται το 2008.
Οι περισσότερες από τις πολιτικές που άσκησε η κεντρική τράπεζα κατά την προηγούμενη δεκαετία έχουν κάνει τα πράγματα χειρότερα.
Μηδενικά ποσοστά επιτοκίων, διάσωση, διατήρηση εταιρειών ζόμπι, ποσοτική χαλάρωση και ενθάρρυνση των καταναλωτικών δαπανών που τροφοδοτούνται με χρέη ως οδηγούς προς την οικονομική ανάπτυξη.
Τι πρέπει να γίνει;
Τώρα μπαίνουμε στην πράξη 5 της φούσκας - αρνητικά επιτόκια.
Έχουν ήδη δοθεί υποθήκες αρνητικού επιτοκίου στη Δανία.
Μόλις τα επιτόκια γίνουν αρνητικά - μια πλήρης παρέκκλιση για τις αρχές της οικονομίας της αγοράς - η φύση του χρέους θα αλλάξει ριζικά.
Αλλά θα καταρρεύσει.
Έχει διαπιστώσει ότι η φούσκα που διογκώνεται με επιτόκια 0% θα καταρρεύσει σύντομα, αλλά το επίπεδο συσσωρευμένης κακής επένδυσης σημαίνει ότι τα αρνητικά επιτόκια δεν θα έχουν το αποτέλεσμα που αναμένεται.
Θα παράσχει άλλα λίγα χρόνια οικονομικής δραστηριότητας με υψηλό χρέος - δεν ονομάζεται "ανάπτυξη" - προτού καταστεί απαραίτητη μια ακόμη μεγαλύτερη εκκαθάριση χρέους.
Πριν από δύο γενιές, κυβερνήσεις στη Βρετανία, τις ΗΠΑ και αλλού ασχολήθηκαν με τον εκτεταμένο καθορισμό τιμών, συμπεριλαμβανομένων των καυσίμων, των μισθών και των καταναλωτικών αγαθών.
Η απότομη αποτυχία αυτών των πολιτικών ήταν ένα οδυνηρό μάθημα, αλλά το πιο σημαντικό μάθημα από όλα θα παραδοθεί σύντομα - τα επιτόκια, όπως και άλλες τιμές σε μια καπιταλιστική οικονομία, πρέπει να καθορίζονται από την αγορά και όχι από τις κεντρικές επιτροπές σχεδιασμού.
www.bankingnews.gr
Ο Covid-19 - ή για να είμαστε πιο ακριβείς, το lockdown - ξεκίνησε μια διαδοχική εκκαθάριση της φούσκας του χρέους που χτίζεται για μια γενιά, αναφέρει νέα ανάλυση του Mises Institute.
Σύμφωνα με τα ιστορικά στοιχεία, από τις αρχές της δεκαετίας του 1980, οι αρχές ανταποκρίθηκαν σε κάθε ύφεση με χαμηλότερα επιτόκια.
Όταν το ξέσπασε η κρίση του 2007/8, η απάντηση ήταν 0% στα επιτόκια, μετατρέποντας μια παγκόσμια φούσκα χρέους ύψους 150 τρισ. δολαρίων όπως ήταν τότε - ήδη η μεγαλύτερη στην ιστορία - σε μια παγκόσμια φούσκα χρέους 250 τρισ. δολαρίων.
Όταν οι κεντρικές τράπεζες καθορίζουν τα επιτόκια, διαστρεβλώνουν ουσιαστικά τους μηχανισμούς τιμολόγησης των πιστωτικών αγορών, όπως ακριβώς ο καθορισμός τιμών σε άλλα μέρη της οικονομίας.
Ο Friedrich von Hayek κέρδισε το βραβείο Νόμπελ το 1974 επειδή διατύπωσε ότι τα επιτόκια, όπως και άλλες τιμές, πρέπει να καθορίζονται από την αγορά και όχι από τις κεντρικές επιτροπές σχεδιασμού.
Δεν θα εκπλαγούμε όταν η κυβέρνηση που καθορίζει την τιμή των τροφίμων στη Βενεζουέλα οδηγεί σε έλλειψη τροφίμων, οπότε δεν πρέπει να εκπλαγούμε από το το γεγονός ότι τα επιτόκια 0% οδηγούν σε έλλειψη απόδοσης για τους επενδυτές, οδηγώντας σε μια παγκόσμια φούσκα χρέους 250 τρισ.
Με κάθε κύμα τεχνητά χαμηλών επιτοκίων, δημιουργώντας ολοένα και πιο στρεβλωτικά νομισματικά αποτελέσματα, η ποιότητα των ομολόγων μειώνεται ταυτόχρονα, όπως φαίνεται από την έρευνα του ΟΟΣΑ το 2019.
Βρισκόμαστε τώρα στο στάδιο όπου το χαμηλής ποιότητας χρέος, αντί να αποτελεί την εξαίρεση, έχει μετασταθεί σε μεγάλο μέρος της οικονομίας.
Ενώ η ποιότητα του χρέους έχει μειωθεί, έχουμε δει τον πολλαπλασιασμό των λεγόμενων εταιρειών ζόμπι.
Η έρευνα στην Τράπεζα Διεθνών Διακανονισμών έδειξε κυκλική αύξηση στις εταιρείες ζόμπι από 2% των εταιρειών στα τέλη της δεκαετίας του 1980 σε 12% το 2016, που αντιστοιχεί εμπειρικά στα κύματα τεχνητά χαμηλών επιτοκίων.
Έτσι, η «ώθηση» στην οικονομία είναι το ίδιο δηλητήριο που την κάνει χειρότερη.
Τεχνητά χαμηλά επιτόκια στέλνουν ψευδείς ενδείξεις τιμών στις αγορές: το χρέος αυξάνεται, οι εξοικονομήσεις μειώνονται και οι πόροι κατευθύνονται από παραγωγικές χρήσεις σε πιο ευαίσθητους στα επιτόκια τομείς, που τροφοδοτούνται με χρέη (συμπεριλαμβανομένης, φυσικά, και της οικονομικής κερδοσκοπίας)
Ιδιαίτερη προσοχή έχει δοθεί στο χρηματιστήριο και στις φούσκες στην αγορά στέγασης κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, αλλά η φούσκα είναι στην πραγματικότητα μια συνολική φούσκα περιουσιακών στοιχείων που είχε μια σειρά διαφορετικών στοιχείων.
Οι νέοι δεν μπορούν να αγοράσουν σπίτια, οι λόγοι P / E (τιμή προς κέρδη) βρίσκονται σε παρόμοια επίπεδα με το 1929, αλλά σχεδόν όλα τα περιουσιακά στοιχεία έχουν διογκωθεί από την τεχνητά φθηνή πίστωση σε μια σειρά κυμάτων που στα χαμηλότερα επιτόκια.
Ο ιός δεν ήταν προβλέψιμος, αλλά αυτό που συμβαίνει στην οικονομία ήταν απολύτως προβλέψιμο.
Αργά ή γρήγορα θα ξεσπάσει η φούσκα.
Αν θυμηθούμε το μονόλογο του Donald Rumsfeld, αυτό που συμβαίνει τώρα είναι ένα «γνωστό άγνωστο» και όχι ένα «άγνωστο άγνωστο».
Θα μπορούσε επίσης να ήταν ένας πόλεμος ή τρομοκρατική επίθεση που θα προκαλέσει την έκρηξη της φούσκας.
Πράγματι, θα είχε ξεσπάσει κάποια στιγμή από μόνη της, ακριβώς όπως άρχισε να εκρήγνυται το 2008.
Οι περισσότερες από τις πολιτικές που άσκησε η κεντρική τράπεζα κατά την προηγούμενη δεκαετία έχουν κάνει τα πράγματα χειρότερα.
Μηδενικά ποσοστά επιτοκίων, διάσωση, διατήρηση εταιρειών ζόμπι, ποσοτική χαλάρωση και ενθάρρυνση των καταναλωτικών δαπανών που τροφοδοτούνται με χρέη ως οδηγούς προς την οικονομική ανάπτυξη.
Τι πρέπει να γίνει;
Τώρα μπαίνουμε στην πράξη 5 της φούσκας - αρνητικά επιτόκια.
Έχουν ήδη δοθεί υποθήκες αρνητικού επιτοκίου στη Δανία.
Μόλις τα επιτόκια γίνουν αρνητικά - μια πλήρης παρέκκλιση για τις αρχές της οικονομίας της αγοράς - η φύση του χρέους θα αλλάξει ριζικά.
Αλλά θα καταρρεύσει.
Έχει διαπιστώσει ότι η φούσκα που διογκώνεται με επιτόκια 0% θα καταρρεύσει σύντομα, αλλά το επίπεδο συσσωρευμένης κακής επένδυσης σημαίνει ότι τα αρνητικά επιτόκια δεν θα έχουν το αποτέλεσμα που αναμένεται.
Θα παράσχει άλλα λίγα χρόνια οικονομικής δραστηριότητας με υψηλό χρέος - δεν ονομάζεται "ανάπτυξη" - προτού καταστεί απαραίτητη μια ακόμη μεγαλύτερη εκκαθάριση χρέους.
Πριν από δύο γενιές, κυβερνήσεις στη Βρετανία, τις ΗΠΑ και αλλού ασχολήθηκαν με τον εκτεταμένο καθορισμό τιμών, συμπεριλαμβανομένων των καυσίμων, των μισθών και των καταναλωτικών αγαθών.
Η απότομη αποτυχία αυτών των πολιτικών ήταν ένα οδυνηρό μάθημα, αλλά το πιο σημαντικό μάθημα από όλα θα παραδοθεί σύντομα - τα επιτόκια, όπως και άλλες τιμές σε μια καπιταλιστική οικονομία, πρέπει να καθορίζονται από την αγορά και όχι από τις κεντρικές επιτροπές σχεδιασμού.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών