Για γενεές επί γενεών η Μεσόγειος Θάλασσα υπήρξε θέατρο αναταραχών, ωστόσο τα ενεργειακά κοιτάσματα αλλάζουν άρδην το τοπίο
Τα 122 τρισ. κυβικά πόδια φυσικού αερίου και 1,7 δισεκατομμύρια βαρέλια πετρελαίου που κρύβει η Λεκάνη της Μεσογείου αναδεικνύουν νέες συμμαχίες στην περιοχή, με την Τουρκία να προσπαθεί να περάσει από πολύ ισχνό νομικό έδαφος σε ένα «τραπέζι ισχύος», γεγονός όμως που την ωθεί στη διεθνή απομόνωση.
Για γενεές επί γενεών η Μεσόγειος Θάλασσα υπήρξε θέατρο αναταραχών:
Από την αραβο-ισραηλινή διαμάχη έως την εισβολή των Τούρκων στην Κύπρο και την εχθρότητα μεταξύ Ελλάδος και Τουρκίας.
Ωστόσο, την τελευταία δεκαετία, η ανακάλυψη τεράστιων αποθεμάτων φυσικού αερίου στην Ανατολική Μεσόγειο αλλάζει, εν πολλοίς, τα δεδομένα στην περιοχή.
Η σπουδή των κρατών της περιοχής να γίνουν ενεργειακά ανεξάρτητα είναι εξαιρετικά σημαντικό εγχείρημα για τη βιωσιμότητά τους.
Εύλογα, λοιπόν, επανεξετάζουν τις ιστορικές τους σχέσεις και συμμαχίες, με τρόπο τέτοιον που παλαιότερα θα θεωρούνταν αδιανόητος.
Ταυτόχρονα, χώρες όπως η Τουρκία, η οποία αρνείται να προσαρμοστεί στα νέα δεδομένα, σιγά σιγά μπαίνουν στο περιθώριο της ιστορίας – το status quo της περιοχής έχει αλλάξει δραματικά τους τελευταίους τρεις μήνες.
Το φυσικό αέριο ανακαλύφθηκε για πρώτη φορά στην Ανατολική Μεσόγειο στις αρχές της δεκαετίας του 1970.
Ωστόσο, επρόκειτο για μια ανακάλυψη του Ισραήλ (οικόπεδο Tamar, 2009), που, αν μη τι άλλο, φανέρωσε πως στην Ανατολική Μεσόγειο υπάρχουν… θησαυροί.
Σύμφωνα με Αμερικανική Γεωλογική Έρευνα, η λεκάνη της Ανατολικής Μεσογείου «κρύβει» 122 τρισ. κυβικά πόδια αερίου και 1,7 δισεκατομμύρια βαρέλια πετρελαίου.
Αυτή η ποσότητα αερίου μπορεί να εξασφαλίσει ενεργειακά την Ευρωπαϊκή Ένωση για 76 χρόνια.
Οι σχέσεις Ισραήλ - Αραβικού Κόσμου
Τους τελευταίους δύο μήνες, τα εν λόγω κοιτάσματα φυσικού αερίου και πετρελαίου ώθησαν τον Λίβανο σε συνομιλίες με το Ισραήλ, ενώ οδήγησαν την Ιορδανία και την Αίγυπτο σε μια εμπορική ένωση με το Ισραήλ, αφήνοντας την Τουρκία έξω από τον χορό.
Παρά το δόγμα περί εμπολέμου με το Ισραήλ, την περασμένη εβδομάδα, στην έδρα της προσωρινής δύναμης των Ηνωμένων Εθνών στο Λίβανο (UNIFIL), ο ταξίαρχος Bassam Yassin, αναπληρωτής αρχηγός Προσωπικού του Λιβανικού Στρατού, συναντήθηκε με τον Udi Adiri, γενικό διευθυντή του Υπουργείου Ενέργειας του Ισραήλ.
Οι συνομιλίες, οι οποίες πραγματοποιήθηκαν με τη διαμεσολάβηση των ΗΠΑ, διήρκεσαν μόνο μία ώρα.
Και παρήγαγαν θετικά συμπεράσματα.
Μάλιστα, οι δύο πλευρές δεσμεύθηκαν να ξανασυναντηθούν στις 28 Οκτωβρίου.
«Αυτό είναι το πρώτο βήμα σε ένα ταξίδι χιλίων μιλίων για την οριοθέτηση των νότιων συνόρων», δήλωσε ο Yassin, αλλά «ανυπομονούμε ... επίτευξη αυτού του αρχείου εντός εύλογου χρονικού πλαισίου».
Τα τελευταία 40 χρόνια, ο Λίβανος διοικείται από τη σιιτική πολιτοφυλακή, γνωστή ως Hezbollah.
Από το 2000, η χώρα πρωτοστατεί στις εχθροπραξίες εναντίον του Ισραήλ, με τη Hezbollah να αντιτίθενται σε οποιαδήποτε ειρηνευτική διαδικασία ή συμφιλίωση.
Σημειώνεται πως αυτή η ομάδα έχει διασυνδέσεις στο Ιράν, στη Συρία και στο Ιράκ.
Με βάση αυτά τα δεδομένα, είναι τουλάχιστον τρομακτικό το γεγονός ότι ένας επίσημος εκπρόσωπος του Λιβάνου διαπραγματεύεται δημόσια με το Ισραήλ.
Η αναγκαιότητα να συνομιλήσει ο Λίβανος απευθείας με το Ισραήλ πιθανώς προκύπτει από την έκρηξη στο λιμάνι της Βηρυτού στις 4 Αυγούστου.
Αυτή η έκρηξη, μια από τις μεγαλύτερες μη πυρηνικές εκρήξεις που καταγράφηκαν ποτέ στη γη, σκότωσε τουλάχιστον 200 άτομα και κατέστρεψε μεγάλα τμήματα της πρωτεύουσας του Λιβάνου, Βηρυτού.
Πολλοί Λιβανέζοι υποπτεύονται ότι οι χιλιάδες τόνοι νιτρικού αμμωνίου που αναφλέχθηκαν είχαν αποθηκευτεί από τη Hezbollah, η οποία σκόπευε να χρησιμοποιήσει την εκρηκτική ύλη εναντίον του Ισραήλ.
Ωστόσο, η έκρηξη προκάλεσε τόσο μεγάλη καταστροφή και κοινωνική και οικονομική αναταραχή που ο Λίβανος δεν έχει άλλη επιλογή, παρά να οριοθετήσει τα νότια θαλάσσια σύνορά του με το Ισραήλ, ώστε να αρχίσει να αναπτύσσει τους δικούς του πόρους φυσικού αερίου.
Το μέτωπο του Λιβάνου δεν είναι η μοναδική περιοχή όπου παραδοσιακοί εχθροί της Μέσης Ανατολής αναδιατάσσονται λόγω του φυσικού αερίου.
Στις 22 Σεπτεμβρίου, η Ελλάδα, η Ιταλία, το Ισραήλ, η Κύπρος, η Ιορδανία και η Αίγυπτος ίδρυσαν έναν οργανισμό για την προώθηση της περιφερειακής συνεργασίας σε σχέση με τα κοιτάσματα φυσικού αερίου που υπάρχουν στη Μεσόγειο.
«Σήμερα είναι μια ιστορική στιγμή» είχε δηλώσει ο υπουργός πετρελαίου της Αιγύπτου Tarek el-Molla.
«Μόλις τεθεί σε λειτουργία ο οργανισμός, σύντομα θα δούμε σημαντικά έργα που προσθέτουν αξία σε όλες τις χώρες μας» πρόσθεσε.
Παρότι το Ισραήλ και η Αίγυπτος είχαν υπογράψει μια ειρηνευτική συνθήκη το 1979, μέχρι τώρα ήταν σχεδόν αδιανόητο για έναν Αιγύπτιο αξιωματούχο να κάνει δημόσια μια τέτοια δήλωση.
Όπως και με την Ιορδανία, η οποία είχε υπογράψει ειρηνευτική συμφωνία με το Ισραήλ το 1993, η Αίγυπτος διατηρούσε ψυχροπολεμικές σχέσεις με το εβραϊκό κράτος.
Αυτή την εβδομάδα δε ένα παράθυρο ειρήνης εμφανίστηκε μεταξύ του Ισραήλ και του αραβικού κόσμου.
Συγκεκριμένα, η MED-RED Land Bridge, μια εταιρεία που ανήκει στην Emirati/ Israeli και την EAPC, την ισραηλινή εταιρεία αγωγών, υπέγραψαν μνημόνιο συμφωνίας για την αποθήκευση και τη μεταφορά πετρελαίου από τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα στην Ευρώπη.
Ο αγωγός, ο οποίος θα διασχίζει το Ισραήλ από το λιμάνι Ελάτ της Ερυθράς Θάλασσας έως το μεσογειακό λιμάνι του Ασκελόν, θα μειώσει σημαντικά τον χρόνο και τα έξοδα που απαιτούνται για τη μεταφορά καυσίμων από τα ΗΑΕ στην Ευρώπη.
Έτσι, μέσα σε δύο εβδομάδες, ο Λίβανος, η Αίγυπτος και η Ιορδανία άλλαξαν ριζικά τη στάση τους απέναντι στο Ισραήλ, ενώ τα ΗΑΕ έχουν εμβαθύνει τους δεσμούς τους.
Παντελώς απούσα η απομονωμένη Τουρκία
Από το θέατρο των εξελίξεων, παντελώς απούσα είναι η Τουρκία, που προφανώς επέλεξε να μην συμμετάσχει στην αναπτυξιακή συμφωνία των έξι εθνών, παρά το γεγονός ότι διαθέτει τη μεγαλύτερη οικονομία στην περιοχή.
Αναμφισβήτητα, η Τουρκία θα μπορούσε να επωφεληθεί ουσιαστικά από τη συμμετοχή της.
Όμως, με τον ισλαμιστή πρόεδρο Recep Tayyip Erdogan στην εξουσία, η χώρα έχει υιοθετήσει μια μη συνεργατική προσέγγιση σε ό,τι αφορά τους πόρους της Ανατολικής Μεσογείου.
Σημειώνεται πως στη διάρκεια της προεδρίας του ο Erdogan έχει οξύνει επικίνδυνα τους τόνους της αντιπαράθεσης με τη Δύση.
Σε αυτό το πλαίσιο, η Τουρκία δεν συμπεριλήφθηκε ούτε στη συμφωνία για την κατασκευή του αγωγού EastMed, που υπογράφηκε από την Ελλάδα, την Κύπρο και το Ισραήλ στις αρχές του 2020.
Αντ 'αυτού, η Τουρκία έχει εστιάσει τις ενέργειές της περισσότερο στη διακοπή της εξόρυξης αυτών των πόρων από άλλα έθνη, παρά στην προσπάθειά της να αναπτύξει τις δικές της υποδομές.
Η πρώτη ανάγνωση είναι ότι η Τουρκία θα αποτύχει στις προσπάθειές της να καταπνίξει την πανευρωπαϊκή συνεργασία μεταξύ των διαφόρων κρατών.
Μάλιστα, κινδυνεύει, στην κυριολεξία, να μείνει στον πάγο, απομονωμένη διεθνώς.
Έτσι, ενώ ο υπόλοιπος κόσμος βλέπει προοπτική ανάπτυξης με τη σύναψη συμμαχιών, η Τουρκία επιλέγει ένα μοναχικό μονοπάτι – και ο κόσμος αλλάζει χωρίς αυτήν.
Αντί τα υπόλοιπα κράτη να συσπειρώνονται κατά του Ισραήλ, όπως ήλπιζε ο Πρόεδρος Erdogan, επιδιώκουν από την κοινού εξόρυξη φυσικού αερίου και πετρελαϊκών πόρων.
Αυτή δε η συνεργασία λειτουργεί όχι μόνο ως μορφή οικονομικής ανάπτυξης αλλά και ως αντίβαρο στον πολιτικό εξτρεμισμό της Τουρκίας και του Ιράν.
Εάν ο Erdogan δεν το συνειδητοποιήσει αυτό αναπροσαρμόζοντας την πολιτική του, ίσως η Τουρκία, και όχι το Ισραήλ, να αποτελέσει ένα κράτος – παρίας στην Ανατολική Μεσόγειο.
www.bankingnews.gr
Για γενεές επί γενεών η Μεσόγειος Θάλασσα υπήρξε θέατρο αναταραχών:
Από την αραβο-ισραηλινή διαμάχη έως την εισβολή των Τούρκων στην Κύπρο και την εχθρότητα μεταξύ Ελλάδος και Τουρκίας.
Ωστόσο, την τελευταία δεκαετία, η ανακάλυψη τεράστιων αποθεμάτων φυσικού αερίου στην Ανατολική Μεσόγειο αλλάζει, εν πολλοίς, τα δεδομένα στην περιοχή.
Η σπουδή των κρατών της περιοχής να γίνουν ενεργειακά ανεξάρτητα είναι εξαιρετικά σημαντικό εγχείρημα για τη βιωσιμότητά τους.
Εύλογα, λοιπόν, επανεξετάζουν τις ιστορικές τους σχέσεις και συμμαχίες, με τρόπο τέτοιον που παλαιότερα θα θεωρούνταν αδιανόητος.
Ταυτόχρονα, χώρες όπως η Τουρκία, η οποία αρνείται να προσαρμοστεί στα νέα δεδομένα, σιγά σιγά μπαίνουν στο περιθώριο της ιστορίας – το status quo της περιοχής έχει αλλάξει δραματικά τους τελευταίους τρεις μήνες.
Το φυσικό αέριο ανακαλύφθηκε για πρώτη φορά στην Ανατολική Μεσόγειο στις αρχές της δεκαετίας του 1970.
Ωστόσο, επρόκειτο για μια ανακάλυψη του Ισραήλ (οικόπεδο Tamar, 2009), που, αν μη τι άλλο, φανέρωσε πως στην Ανατολική Μεσόγειο υπάρχουν… θησαυροί.
Σύμφωνα με Αμερικανική Γεωλογική Έρευνα, η λεκάνη της Ανατολικής Μεσογείου «κρύβει» 122 τρισ. κυβικά πόδια αερίου και 1,7 δισεκατομμύρια βαρέλια πετρελαίου.
Αυτή η ποσότητα αερίου μπορεί να εξασφαλίσει ενεργειακά την Ευρωπαϊκή Ένωση για 76 χρόνια.
Οι σχέσεις Ισραήλ - Αραβικού Κόσμου
Τους τελευταίους δύο μήνες, τα εν λόγω κοιτάσματα φυσικού αερίου και πετρελαίου ώθησαν τον Λίβανο σε συνομιλίες με το Ισραήλ, ενώ οδήγησαν την Ιορδανία και την Αίγυπτο σε μια εμπορική ένωση με το Ισραήλ, αφήνοντας την Τουρκία έξω από τον χορό.
Παρά το δόγμα περί εμπολέμου με το Ισραήλ, την περασμένη εβδομάδα, στην έδρα της προσωρινής δύναμης των Ηνωμένων Εθνών στο Λίβανο (UNIFIL), ο ταξίαρχος Bassam Yassin, αναπληρωτής αρχηγός Προσωπικού του Λιβανικού Στρατού, συναντήθηκε με τον Udi Adiri, γενικό διευθυντή του Υπουργείου Ενέργειας του Ισραήλ.
Οι συνομιλίες, οι οποίες πραγματοποιήθηκαν με τη διαμεσολάβηση των ΗΠΑ, διήρκεσαν μόνο μία ώρα.
Και παρήγαγαν θετικά συμπεράσματα.
Μάλιστα, οι δύο πλευρές δεσμεύθηκαν να ξανασυναντηθούν στις 28 Οκτωβρίου.
«Αυτό είναι το πρώτο βήμα σε ένα ταξίδι χιλίων μιλίων για την οριοθέτηση των νότιων συνόρων», δήλωσε ο Yassin, αλλά «ανυπομονούμε ... επίτευξη αυτού του αρχείου εντός εύλογου χρονικού πλαισίου».
Τα τελευταία 40 χρόνια, ο Λίβανος διοικείται από τη σιιτική πολιτοφυλακή, γνωστή ως Hezbollah.
Από το 2000, η χώρα πρωτοστατεί στις εχθροπραξίες εναντίον του Ισραήλ, με τη Hezbollah να αντιτίθενται σε οποιαδήποτε ειρηνευτική διαδικασία ή συμφιλίωση.
Σημειώνεται πως αυτή η ομάδα έχει διασυνδέσεις στο Ιράν, στη Συρία και στο Ιράκ.
Με βάση αυτά τα δεδομένα, είναι τουλάχιστον τρομακτικό το γεγονός ότι ένας επίσημος εκπρόσωπος του Λιβάνου διαπραγματεύεται δημόσια με το Ισραήλ.
Η αναγκαιότητα να συνομιλήσει ο Λίβανος απευθείας με το Ισραήλ πιθανώς προκύπτει από την έκρηξη στο λιμάνι της Βηρυτού στις 4 Αυγούστου.
Αυτή η έκρηξη, μια από τις μεγαλύτερες μη πυρηνικές εκρήξεις που καταγράφηκαν ποτέ στη γη, σκότωσε τουλάχιστον 200 άτομα και κατέστρεψε μεγάλα τμήματα της πρωτεύουσας του Λιβάνου, Βηρυτού.
Πολλοί Λιβανέζοι υποπτεύονται ότι οι χιλιάδες τόνοι νιτρικού αμμωνίου που αναφλέχθηκαν είχαν αποθηκευτεί από τη Hezbollah, η οποία σκόπευε να χρησιμοποιήσει την εκρηκτική ύλη εναντίον του Ισραήλ.
Ωστόσο, η έκρηξη προκάλεσε τόσο μεγάλη καταστροφή και κοινωνική και οικονομική αναταραχή που ο Λίβανος δεν έχει άλλη επιλογή, παρά να οριοθετήσει τα νότια θαλάσσια σύνορά του με το Ισραήλ, ώστε να αρχίσει να αναπτύσσει τους δικούς του πόρους φυσικού αερίου.
Το μέτωπο του Λιβάνου δεν είναι η μοναδική περιοχή όπου παραδοσιακοί εχθροί της Μέσης Ανατολής αναδιατάσσονται λόγω του φυσικού αερίου.
Στις 22 Σεπτεμβρίου, η Ελλάδα, η Ιταλία, το Ισραήλ, η Κύπρος, η Ιορδανία και η Αίγυπτος ίδρυσαν έναν οργανισμό για την προώθηση της περιφερειακής συνεργασίας σε σχέση με τα κοιτάσματα φυσικού αερίου που υπάρχουν στη Μεσόγειο.
«Σήμερα είναι μια ιστορική στιγμή» είχε δηλώσει ο υπουργός πετρελαίου της Αιγύπτου Tarek el-Molla.
«Μόλις τεθεί σε λειτουργία ο οργανισμός, σύντομα θα δούμε σημαντικά έργα που προσθέτουν αξία σε όλες τις χώρες μας» πρόσθεσε.
Παρότι το Ισραήλ και η Αίγυπτος είχαν υπογράψει μια ειρηνευτική συνθήκη το 1979, μέχρι τώρα ήταν σχεδόν αδιανόητο για έναν Αιγύπτιο αξιωματούχο να κάνει δημόσια μια τέτοια δήλωση.
Όπως και με την Ιορδανία, η οποία είχε υπογράψει ειρηνευτική συμφωνία με το Ισραήλ το 1993, η Αίγυπτος διατηρούσε ψυχροπολεμικές σχέσεις με το εβραϊκό κράτος.
Αυτή την εβδομάδα δε ένα παράθυρο ειρήνης εμφανίστηκε μεταξύ του Ισραήλ και του αραβικού κόσμου.
Συγκεκριμένα, η MED-RED Land Bridge, μια εταιρεία που ανήκει στην Emirati/ Israeli και την EAPC, την ισραηλινή εταιρεία αγωγών, υπέγραψαν μνημόνιο συμφωνίας για την αποθήκευση και τη μεταφορά πετρελαίου από τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα στην Ευρώπη.
Ο αγωγός, ο οποίος θα διασχίζει το Ισραήλ από το λιμάνι Ελάτ της Ερυθράς Θάλασσας έως το μεσογειακό λιμάνι του Ασκελόν, θα μειώσει σημαντικά τον χρόνο και τα έξοδα που απαιτούνται για τη μεταφορά καυσίμων από τα ΗΑΕ στην Ευρώπη.
Έτσι, μέσα σε δύο εβδομάδες, ο Λίβανος, η Αίγυπτος και η Ιορδανία άλλαξαν ριζικά τη στάση τους απέναντι στο Ισραήλ, ενώ τα ΗΑΕ έχουν εμβαθύνει τους δεσμούς τους.
Παντελώς απούσα η απομονωμένη Τουρκία
Από το θέατρο των εξελίξεων, παντελώς απούσα είναι η Τουρκία, που προφανώς επέλεξε να μην συμμετάσχει στην αναπτυξιακή συμφωνία των έξι εθνών, παρά το γεγονός ότι διαθέτει τη μεγαλύτερη οικονομία στην περιοχή.
Αναμφισβήτητα, η Τουρκία θα μπορούσε να επωφεληθεί ουσιαστικά από τη συμμετοχή της.
Όμως, με τον ισλαμιστή πρόεδρο Recep Tayyip Erdogan στην εξουσία, η χώρα έχει υιοθετήσει μια μη συνεργατική προσέγγιση σε ό,τι αφορά τους πόρους της Ανατολικής Μεσογείου.
Σημειώνεται πως στη διάρκεια της προεδρίας του ο Erdogan έχει οξύνει επικίνδυνα τους τόνους της αντιπαράθεσης με τη Δύση.
Σε αυτό το πλαίσιο, η Τουρκία δεν συμπεριλήφθηκε ούτε στη συμφωνία για την κατασκευή του αγωγού EastMed, που υπογράφηκε από την Ελλάδα, την Κύπρο και το Ισραήλ στις αρχές του 2020.
Αντ 'αυτού, η Τουρκία έχει εστιάσει τις ενέργειές της περισσότερο στη διακοπή της εξόρυξης αυτών των πόρων από άλλα έθνη, παρά στην προσπάθειά της να αναπτύξει τις δικές της υποδομές.
Η πρώτη ανάγνωση είναι ότι η Τουρκία θα αποτύχει στις προσπάθειές της να καταπνίξει την πανευρωπαϊκή συνεργασία μεταξύ των διαφόρων κρατών.
Μάλιστα, κινδυνεύει, στην κυριολεξία, να μείνει στον πάγο, απομονωμένη διεθνώς.
Έτσι, ενώ ο υπόλοιπος κόσμος βλέπει προοπτική ανάπτυξης με τη σύναψη συμμαχιών, η Τουρκία επιλέγει ένα μοναχικό μονοπάτι – και ο κόσμος αλλάζει χωρίς αυτήν.
Αντί τα υπόλοιπα κράτη να συσπειρώνονται κατά του Ισραήλ, όπως ήλπιζε ο Πρόεδρος Erdogan, επιδιώκουν από την κοινού εξόρυξη φυσικού αερίου και πετρελαϊκών πόρων.
Αυτή δε η συνεργασία λειτουργεί όχι μόνο ως μορφή οικονομικής ανάπτυξης αλλά και ως αντίβαρο στον πολιτικό εξτρεμισμό της Τουρκίας και του Ιράν.
Εάν ο Erdogan δεν το συνειδητοποιήσει αυτό αναπροσαρμόζοντας την πολιτική του, ίσως η Τουρκία, και όχι το Ισραήλ, να αποτελέσει ένα κράτος – παρίας στην Ανατολική Μεσόγειο.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών