Η αδυναμία ελέγχου της Γερουσίας και ο βαθμός ελευθερίας στην άσκηση οικονομικής πολιτικής θα περιορίσουν τον νέο πρόεδρο των ΗΠΑ, υποστηρίζει η Alpha Bank
Ο Joe Biden έχει πλέον τις απαραίτητες ψήφους για να εκλεγεί ως ο 46ος πρόεδρος των ΗΠΑ από το Κολέγιο των Εκλεκτόρων (Electoral College), ενώ το Δημοκρατικό κόμμα θα συνεχίσει να διατηρεί τον έλεγχο της Βουλής των Αντιπροσώπων. Οι Δημοκρατικοί, ωστόσο, πιθανώς δεν θα αποκτήσουν τον έλεγχο της Γερουσίας, γεγονός που σημαίνει ότι οι δυνατότητες πλήρους εφαρμογής της πολιτικής που θέλει να ακολουθήσει ο νέος πρόεδρος περιορίζονται σε κάποιο βαθμό.
Ο νέος πρόεδρος θα κληθεί να αντιμετωπίσει έναν μακρύ κατάλογο προκλήσεων, ξεκινώντας από τη βελτίωση της πρόσβασης στην υγειονομική περίθαλψη και τον έλεγχο των δαπανών της, μέχρι την αντιμετώπιση των εμπορικών εντάσεων με την Κίνα. Ωστόσο, η σημαντικότερη και η πιο άμεση πρόκληση θα είναι η διαχείριση της κρίσης που έχει προκαλέσει η εξάπλωση της νόσου COVID-19, συμπεριλαμβανομένης της οικονομικής της επίπτωσης. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, μέχρι τις 11 Νοεμβρίου, είχαν καταγραφεί στις ΗΠΑ περίπου 9,9 εκατομμύρια κρούσματα COVID-19, ενώ περισσότερα από 236 χιλιάδες άτομα είχαν χάσει τη ζωή τους. Η σφοδρότητα της πανδημίας COVID-19 έχει επηρεάσει σε σημαντικό βαθμό τη δημοσιονομική θέση των ΗΠΑ, γεγονός που αποτυπώθηκε στη διόγκωση του ελλείμματος του ομοσπονδιακού προϋπολογισμού στο ιστορικά υψηλό επίπεδο των 3,1 τρισ. δολαρίων ΗΠΑ (Congressional Budget Office-Monthly Budget Review, November 2020), για το οικονομικό έτος 2020 που έληξε τον περασμένο Σεπτέμβριο. Σημειώνεται ότι το δημοσιονομικό έλλειμμα του 2020 αντιστοιχούσε με το 14,9% του ΑΕΠ, έναντι 4,6% το 2019 και 3,8% το 2018.
Άμεση προτεραιότητα του νέου προέδρου ο περιορισμός εξάπλωσης της πανδημίας
Με δεδομένη την κατάσταση που έχει προκληθεί από την πανδημική κρίση στις ΗΠΑ, θεωρείται σχεδόν βέβαιο ότι ο Joe Biden θα θέσει ως πρώτη πολιτική προτεραιότητα τον περιορισμό εξάπλωσης της πανδημίας COVID-19, μεταθέτοντας σε μεταγενέστερο χρόνο τις φορολογικές μεταρρυθμίσεις και τα έργα υποδομών που προανήγγειλε στην προεκλογική του εκστρατεία. Σημειώνεται ότι ο νέος πρόεδρος έχει δεσμευτεί να προωθήσει πολιτικές σχετικά με τις υποδομές, τις κατασκευές και την ιατρική περίθαλψη, αντιστρέφοντας ορισμένες φορολογικές ελαφρύνσεις που ωφελούν δυσανάλογα τις επιχειρήσεις και τους πλούσιους ιδιώτες. Όσον αφορά στο «σχέδιο δράσης» του Joe Biden για την αντιμετώπιση της πανδημίας COVID-19, αυτό στηρίζεται σε επτά σημεία. Ειδικότερα, το σχέδιο περιλαμβάνει την υποχρεωτική χρήση μάσκας, την ευρεία διαθεσιμότητα δωρεάν τεστ ανίχνευσης της νόσου COVID-19, τη διάθεση 25 δισ. δολαρίων ΗΠΑ για την παραγωγή και τη διανομή εμβολίων κατά της νόσου, την πλήρη ανάπτυξη και λειτουργία των απαραίτητων προμηθειών υγειονομικού υλικού, προσωπικού και εγκαταστάσεων, καθώς και την επαναφορά της χώρας στον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ). Επιπρόσθετα, ο νέος πρόεδρος, πριν λίγες ημέρες, ανακοίνωσε τη δημιουργία μιας ομάδας καταξιωμένων επιστημόνων και ειδικών επί θεμάτων δημόσιας υγείας, η οποία θα τον συμβουλεύει για τους χειρισμούς του, στο επιδημιολογικό επίπεδο. Στο οικονομικό επίπεδο, αναμένεται να συνεχιστούν από την πλευρά του Joe Biden τα μέτρα ανακούφισης που ίσχυσαν το προηγούμενο διάστημα, όπως άμεσες πληρωμές σε νοικοκυριά, ομοσπονδιακά επιδόματα ανεργίας, στήριξη σε μικρές επιχειρήσεις, καθώς και σε ομοσπονδιακές και τοπικές κυβερνήσεις που αντιμετωπίζουν προβλήματα άμεσης ρευστότητας.
Φορολογικές μεταρρυθμίσεις υπό το πρίσμα της «δίκαιης κατανομής» του φορολογικού βάρους
Η πολιτική του νέου Προέδρου χαρακτηρίζεται από τις κάτωθι σημαντικές φορολογικές μεταρρυθμίσεις:
- Επαναφορά του ανώτατου φορολογικού συντελεστή για τα πλέον υψηλά εισοδήματα στο 39,6%, από 37%.
- Αύξηση του φορολογικού συντελεστή των εταιρικών κερδών στο 28%, από 21%.
- Αύξηση του φορολογικού συντελεστή στα κέρδη κεφαλαίου σε 40%, για όσους έχουν ετήσια εισοδήματα άνω του 1 εκατ. δολαρίων ΗΠΑ.
- Ελάχιστος φόρος 15% επί των εταιρικών κερδών για επιχειρήσεις με καθαρά έσοδα άνω των 100 εκατ. δολαρίων ΗΠΑ.
- Καμία νέα φορολογική επιβάρυνση για εισοδήματα κάτω από 400.000 δολάρια ΗΠΑ ετησίως.
Οι φορολογικές προτάσεις Biden εκτιμάται ότι θα αποδώσουν έσοδα ύψους περίπου 2,8 τρισ. δολαρίων ΗΠΑ, κατά το διάστημα 2021-2030, καθώς θα αυξήσουν τους φόρους κυρίως στα φυσικά πρόσωπα με υψηλό εισόδημα, ενώ θα καταστήσουν προοδευτικότερο το φορολογικό κώδικα. Οι προτεινόμενες φορολογικές αυξήσεις που θα επιβληθούν σε πλούσιους ιδιώτες και επιχειρήσεις, στο πλαίσιο της αρχής της διανεμητικής δικαιοσύνης, αναμένεται να βρει υποστηρικτές στο δημόσιο διάλογο, καθώς η πανδημία έχει επιδεινώσει την εισοδηματική ανισότητα σε όλο τον κόσμο. Στόχος του νέου προέδρου είναι να αναστραφούν οι υπερβολές στη μείωση της φορολογίας των επιχειρήσεων που εισήγαγε ο πρόεδρος Trump, να μειωθούν τα κίνητρα για τη χρήση εξωχώριων (Offshore) εταιρειών, να αποτραπεί η φοροδιαφυγή και να εξασφαλιστεί ότι οι εταιρείες πληρώνουν το φορολογικό μερίδιο που τους αναλογεί. Στο πλαίσιο περιορισμού της χρήσης εξωχώριων εταιρειών, προτείνεται η αύξηση του φορολογικού συντελεστή επί των κερδών που επιτυγχάνουν οι θυγατρικές εταιρειών των ΗΠΑ, στο 21%.
Ωστόσο, η εξέλιξη της πανδημίας COVID-19 μπορεί να θέσει εμπόδια στις προθέσεις του νέου προέδρου, καθώς μια αύξηση της φορολογίας σε λάθος χρονική στιγμή μπορεί να λειτουργήσει ανασταλτικά στην οικονομική ανάκαμψη. Αξίζει να επισημανθεί ότι οι προτεινόμενες φορολογικές προτάσεις θα πρέπει να τύχουν της έγκρισης της Γερουσίας. Όμως, όπως ήδη αναφέρθηκε, ο έλεγχος της Γερουσίας δεν είναι δεδομένος, καθώς σε ορισμένες πολιτείες δεν έχουν κριθεί τα αποτελέσματα, ενώ, στην πολιτεία της Georgia, θα υπάρξουν επαναληπτικές εκλογές που θα διεξαχθούν στις 5 Ιανουαρίου 2021. Εάν οι Ρεπουμπλικάνοι διατηρήσουν έστω και οριακή πλειοψηφία, είναι πιθανό να αντισταθούν στις προσπάθειες αλλαγής του φορολογικού νόμου του προέδρου Trump, ενώ δεν αποκλείεται να είναι περισσότερο επιφυλακτικοί σχετικά με τον αντίκτυπο των φορολογικών αυξήσεων στα υψηλότερα εισοδηματικά στρώματα.
Κλιματική αλλαγή και διεθνές εμπόριο
Ο νέος πρόεδρος έχει εκφράσει την επιθυμία να εργαστεί για να αποκαταστήσει τις παραδοσιακές διεθνείς συμμαχίες και να εμπλακεί ξανά σε ζητήματα όπως η κλιματική αλλαγή και το πολυμερές εμπορικό σύστημα, με συμβολή εργατικών συνδικάτων και περιβαλλοντικών οργανώσεων. Ο Joe Biden έχει μια διαφορετική προσέγγιση από τον προκάτοχό του για τη μεγαλύτερη μεσοπρόθεσμη έως μακροπρόθεσμη παγκόσμια πρόκληση του πλανήτη, την κλιματική αλλαγή. Ο Biden επιθυμεί η οικονομία των ΗΠΑ να παύσει την εξάρτησή της από το πετρέλαιο και η χώρα να επανέλθει στη Συμφωνία του Παρισιού για το κλίμα, την οποία εγκατέλειψε επίσημα στις 4 Νοεμβρίου 2020. Στο πλαίσιο αυτό, σχεδιάζει η νέα ομοσπονδιακή κυβέρνηση να επενδύσει τουλάχιστον 1,7 δισ. δολάρια ΗΠΑ, σε διάστημα 10 ετών, σε τεχνολογίες καθαρής ενέργειας, προκειμένου να επιτύχει τους στόχους για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, ενώ οι ΗΠΑ να γίνουν ουδέτερες ως προς τη χρήση άνθρακα μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 2030.
Ο νέος πρόεδρος έχει αναφερθεί πολύ συχνά στην έννοια του «δίκαιου εμπορίου» και έχει επισημάνει την ανάγκη επιστροφής σε ένα περισσότερο ελεύθερο εμπορικό περιβάλλον, με κανόνες που δίνουν τη δυνατότητα πρόσβασης σε νέες αγορές για τα αμερικανικά αγαθά και τις υπηρεσίες. Όσον αφορά στη σχέση των ΗΠΑ με την Κίνα, παρόλο που ήταν επικριτικός για την επιβολή των δασμών, στην περίοδο του προκατόχου του, δεν έχει υπάρξει κάποια αναφορά εκ μέρους του για το αν θα καταργήσει δασμούς ή για το αν η κυβέρνησή του θα κάνει παραχωρήσεις σε θέματα όπως η πνευματική ιδιοκτησία, οι επιδοτήσεις και η στήριξη κρατικών βιομηχανιών. Άλλωστε τα σχέδια «Made in America» και «Build Back Better» που θέλει να εφαρμόσει ο Biden υποδηλώνουν ότι ο εκλεγμένος πρόεδρος είναι υπέρ των πολιτικών που ενθαρρύνουν την τόνωση της μεταποιητικής δραστηριότητας στις ΗΠΑ και τη μείωση της εμπορικής εξάρτησης από αλλοδαπούς προμηθευτές.
Η αξιολόγηση των οικονομικών προτάσεων (Bidenomics)
Στοχεύοντας στην αναζωογόνηση της οικονομίας, ο νέος πρόεδρος των ΗΠΑ θα επιζητήσει ένα νέο κρατικό πακέτο τόνωσης της οικονομίας συνολικής αξίας 2-3 τρισ. δολαρίων ΗΠΑ (11%-15% του ΑΕΠ), το οποίο θα δίνει έμφαση στις επενδύσεις για την κρατική έρευνα και την καινοτομία (η έρευνα και η καινοτομία έχει μειωθεί από 1,5% του ΑΕΠ το 1960, σε 0,7% σήμερα), στις υποδομές, στις κατασκευές, στις αλυσίδες εφοδιασμού και στην καθαρή ενέργεια. Με το πακέτο «Made in America» του Biden αναμένεται να δημιουργηθούν εκατομμύρια θέσεις εργασίας, θα υπάρξουν επενδύσεις στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, θα δοθεί έμφαση στην επιστροφή σε τοπικές αλυσίδες εφοδιασμού, η ανάγκη των οποίων καταγράφηκε έντονα την περίοδο της πανδημίας COVID-19.
Ο 46ος πρόεδρος θα κληθεί να βρει λύση σε μερικά από αυτά, ως ένας ικανός διαχειριστής που πιστεύει στα θεσμικά όργανα, καθώς αρκετά εκατομμύρια Αμερικανών αντιμετωπίζουν το πρόβλημα της μακροχρόνιας ανεργίας και πολλές μικρές επιχειρήσεις βρίσκονται πολύ κοντά στην πτώχευση. Παράλληλα με την άρση των αυστηρών περιορισμών στη μετανάστευση, θα προσπαθήσει να αυξήσει το βιοτικό επίπεδο με τη διαμόρφωση του ελάχιστου ωρομισθίου στα 15 δολ. ΗΠΑ και την κοινωνική κινητικότητα μέσω μεγαλύτερων δαπανών στην εκπαίδευση, στην υγειονομική περίθαλψη και στη στέγαση. Οι αυξήσεις της φορολογίας και των δημοσίων δαπανών που θέλει να εισαγάγει ο νέος πρόεδρος δεν αξιολογούνται ως υπερβολικές. Ωστόσο, υποδηλώνουν ένα μέτρια μεγαλύτερο κράτος, ενώ βρίσκονται στην κατεύθυνση της αντιμετώπισης των χρόνιων προβλημάτων που αντιμετωπίζουν οι ΗΠΑ. Οι πολιτικές που τελικά θα κατορθώσει να εφαρμόσει ο νεοεκλεγείς πρόεδρος θα είναι συνάρτηση των πολιτικών συσχετισμών που θα επικρατήσουν στο Κογκρέσο.
ΗΠΑ
Αγορά Εργασίας
Το ποσοστό της ανεργίας (εποχικά προσαρμοσμένα στοιχεία) υποχώρησε περαιτέρω, τον Οκτώβριο, στο 6,9% (11,1 εκατ. άνεργοι), από 7,9%, τον Σεπτέμβριο. Πρόκειται για τον έκτο διαδοχικό μήνα αποκλιμάκωσης του ποσοστού της ανεργίας, εξέλιξη που αποδίδεται στην επανεκκίνηση της οικονομικής δραστηριότητας, από τις αρχές Μαΐου, ενώ η μείωση ήταν μεγαλύτερη από τις εκτιμήσεις της αγοράς. Ωστόσο, το ποσοστό της ανεργίας είναι κατά 3,4 ποσοστιαίες μονάδες μεγαλύτερο (5,3 εκατ. περισσότεροι άνεργοι) από αυτό του Φεβρουαρίου. Αξίζει να σημειωθεί ότι, στο διάστημα Σεπτεμβρίου 2019-Φεβρουαρίου 2020, το ποσοστό της ανεργίας κυμαινόταν στο εύρος 3,5%-3,6% (τα χαμηλότερα ποσοστά των τελευταίων 50 ετών), ενώ, από το ξέσπασμα της πανδημικής κρίσης, εμφανίζει έντονη μεταβλητότητα. Είναι ενδεικτικό ότι, τον Απρίλιο, το ποσοστό της ανεργίας ανήλθε στο 14,7%, το οποίο αποτελεί το υψηλότερο ποσοστό που έχει καταγραφεί στα χρονικά της έρευνας (από τον Ιανουάριο 1948), ενώ έκτοτε βαίνει μειούμενο.
Όσον αφορά στα επιμέρους χαρακτηριστικά, το ποσοστό της ανεργίας στους νέους, ηλικίας 16-19 ετών, διαμορφώθηκε στο 13,9%, τον Οκτώβριο, έναντι 15,9%, τον προηγούμενο μήνα, ενώ, στους άνδρες και στις γυναίκες, άνω των 20 ετών, υποχώρησε σε 6,7% και 6,5%, αντίστοιχα, από 7,4% και 7,7%. Αναφορικά με το επίπεδο εκπαίδευσης, το χαμηλότερο ποσοστό της ανεργίας εξακολουθεί να εμφανίζεται στους κατόχους πανεπιστημιακού τίτλου (4,2%, έναντι 4,8%, τον Σεπτέμβριο), ενώ το υψηλότερο στους μη έχοντες απολυτήριο λυκείου (9,8%, έναντι 10,6%, τον Σεπτέμβριο). Επιπλέον, τον Οκτώβριο, δημιουργήθηκαν περίπου 638 χιλ. νέες θέσεις απασχόλησης, στην οικονομία των ΗΠΑ, έναντι 672 χιλ. νέων θέσεων, τον Σεπτέμβριο. Οι νέες θέσεις δημιουργήθηκαν, κυρίως, στις παροχές υπηρεσιών αναψυχής και φιλοξενίας (271 χιλ.).
Στην κατηγορία αυτή έχουν προστεθεί 4,8 εκατ. θέσεις απασχόλησης από τον Απρίλιο, αλλά υπολείπονται 3,5 εκατ. θέσεις προκειμένου να επανέλθει η απασχόληση στον κλάδο στα επίπεδα του Φεβρουαρίου. Σημειώνεται ότι, το δίμηνο Μαρτίου-Απριλίου, υπήρξε ραγδαία μείωση κατά 22,2 εκατ. θέσεις απασχόλησης στην οικονομία των ΗΠΑ, εκ των οποίων 12,1 εκατ. θέσεις απασχόλησης ανακτήθηκαν τους έξι επόμενους μήνες (Γράφημα 1), απέχοντας, ωστόσο, αρκετά από την επιστροφή στα προ της πανδημικής κρίσης επίπεδα. Επιπλέον, τον Οκτώβριο, το 21,2% των εργαζομένων δήλωσε ότι εργάστηκε εξ αποστάσεως (τηλεργασία), λόγω της πανδημίας του κορωνοϊού, έναντι 22,7%, τον Σεπτέμβριο, ενώ περίπου το 82,5% των εργαζομένων απασχολούνταν με καθεστώς πλήρους απασχόλησης και το 17,5% με μερικής απασχόλησης.
Το ποσοστό συμμετοχής στο εργατικό δυναμικό (ήτοι ο λόγος των ατόμων που απασχολούνται ή αναζητούν εργασία προς το σύνολο του εργατικού δυναμικού, ηλικίας 16 ετών και άνω) αυξήθηκε, τον Οκτώβριο, σε 61,7%, από 61,4%, τον Σεπτέμβριο. Επισημαίνεται ότι, τον Απρίλιο, το ποσοστό συμμετοχής στο εργατικό δυναμικό είχε υποχωρήσει σε 60,2%, το οποίο ήταν το χαμηλότερο ποσοστό από τον Ιανουάριο 1973.
Οι μέσες ωριαίες αποδοχές από εργασία διαμορφώθηκαν, τον Οκτώβριο, σε 29,50 δολάρια, παρουσιάζοντας αύξηση κατά 4,5%, σε ετήσια βάση και κατά 0,1%, σε μηνιαία βάση, έναντι ετήσιας ανόδου, τον Σεπτέμβριο, κατά 4,6% και μηδενικής μηνιαίας μεταβολής.
Τις υψηλότερες μέσες ωριαίες αποδοχές προσφέρουν οι εταιρείες πληροφορικής (44,79 δολάρια) και οι επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας (44,30 δολάρια).
Ζώνη του Ευρώ (ΖτΕ)
Δείκτης PMI Markit
Ο ενοποιημένος δείκτης PMI Markit, τον Οκτώβριο (τελική μέτρηση), υποχώρησε στις 50,0 μονάδες, από 50,4 μονάδες τον Σεπτέμβριο. Πρόκειται για τον τρίτο διαδοχικό μήνα υποχώρησης του ενοποιημένου δείκτη, εξέλιξη που αποδίδεται στην εξασθένιση του επιμέρους δείκτη PMI Markit στις υπηρεσίες (46,9 μονάδες, από 48,0 μονάδες, τον Σεπτέμβριο), καθώς ο επιμέρους δείκτης ΡΜΙ στη μεταποίηση κατέγραψε άνοδο, κινούμενος σημαντικά πάνω από τις 50 μονάδες (54,8 μονάδες, από 53,7 μονάδες τον Σεπτέμβριο). Υπενθυμίζεται ότι το όριο των 50 μονάδων αποτελεί το διαχωριστικό σημείο μεταξύ συρρίκνωσης και επέκτασης (Γράφημα 2).
Από το ξέσπασμα της πανδημικής κρίσης, ο επιμέρους δείκτης PMI στις υπηρεσίες κατέγραψε μεγαλύτερη μείωση σε σύγκριση με τον αντίστοιχο δείκτη της μεταποίησης, ως συνέπεια της απαγόρευσης των ταξιδιωτικών μετακινήσεων από τις κυβερνήσεις των κρατών-μελών της ΖτΕ. Με εξαίρεση το δίμηνο Ιουλίου-Αυγούστου, διάστημα κατά το οποίο η τουριστική κίνηση ανέκαμψε μερικώς, ο δείκτης κινείται σταθερά κάτω από τις 50 μονάδες. Σημειώνεται ότι, πριν το ξέσπασμα της πανδημικής κρίσης, οι υπηρεσίες στήριζαν την οικονομία της ΖτΕ, ενώ ο αντίστοιχος δείκτης κινούνταν πάνω από τις 50 μονάδες. Σε όλες τις χώρες που συμμετέχουν στη σύνθεση του δείκτη, τον Οκτώβριο, καταγράφηκε μείωση, με τη μεγαλύτερη να σημειώνεται στην Ισπανία και τη μικρότερη στην Γερμανία. Η απασχόληση στον τομέα των υπηρεσιών μειώθηκε για όγδοο διαδοχικό μήνα, ενώ το μόνο κράτος στο οποίο σημειώθηκε αύξηση των θέσεων απασχόλησης ήταν η Γερμανία.
Όσον αφορά στη μεταποίηση, τα στοιχεία της έρευνας για τον Οκτώβριο υποδηλώνουν επιτάχυνση των συνθηκών ανάκαμψης του κλάδου της μεταποίησης στη ΖτΕ, εξέλιξη που αποδίδεται στην αύξηση της οικονομικής δραστηριότητας. Τόσο η παραγωγή, όσο και οι νέες παραγγελίες αυξήθηκαν, για τέταρτο διαδοχικό μήνα, καθώς ανέκαμψε τόσο η εγχώρια, όσο και η εξωτερική ζήτηση, με το ρυθμό αύξησης να είναι ο εντονότερος των τελευταίων δυόμισι και πλέον ετών. Παρά την ανάκαμψη του κλάδου, η απασχόληση στη μεταποίηση μειώθηκε και τον Οκτώβριο, για δέκατο όγδοο διαδοχικό μήνα. Οι επιχειρηματίες του κλάδου, προκειμένου να ανταποκριθούν στην αύξηση των νέων παραγγελιών, χρησιμοποίησαν το απόθεμα των τελικών προϊόντων, ενώ προτίμησαν τη χρησιμοποίηση των υφιστάμενων αποθεμάτων πρώτων υλών έναντι της αγοράς τους, λόγω της συνεχιζόμενης αύξησης των μέσων χρόνων παράδοσης των εμπορευμάτων. Όσον αφορά στις τιμές, αύξηση καταγράφηκε στο κόστος εισροών για τις επιχειρήσεις, για τρίτο διαδοχικό μήνα, την οποία οι επιχειρήσεις μετακύλισαν σε ένα ποσοστό στους πελάτες, με αποτέλεσμα την αύξηση των τιμών των τελικών προϊόντων, για πρώτη φορά από τον Ιούνιο 2019. Οι προοπτικές για την παραγωγή στο μεταποιητικό κλάδο διατηρούνται θετικές, με τους Ιταλούς και τους Γερμανούς επιχειρηματίες του κλάδου της μεταποίησης να διακατέχονται από το μεγαλύτερο βαθμό αισιοδοξίας.
Αναφορικά με τα κράτη-μέλη που συμμετέχουν στη σύνθεση του δείκτη PMI στη μεταποίηση, με εξαίρεση την Ελλάδα, όλα τα υπόλοιπα κατέγραψαν υψηλότερες επιδόσεις, τον Οκτώβριο, σε σύγκριση με τον Σεπτέμβριο, κινούμενα πάνω από τις 50 μονάδες. Η Γερμανία (58,2 μονάδες), η Αυστρία (54,0 μονάδες) και η Ιταλία (53,8 μονάδες) ξεχώρισαν, καταγράφοντας τις υψηλότερες επιδόσεις των τελευταίων 31, 23 και 31 μηνών, αντίστοιχα.
Ισοτιμίες
Σύμφωνα με τα στοιχεία του Χρηματιστηρίου του Σικάγου, οι συνολικές καθαρές τοποθετήσεις (αγορές μείον πωλήσεις) στην ισοτιμία του ευρώ με το δολάριο διατηρήθηκαν θετικές, την εβδομάδα που έληξε στις 3 Νοεμβρίου. Οι θετικές θέσεις (υπέρ του ευρώ, ‟long”) μειώθηκαν κατά 15.206 συμβόλαια, με αποτέλεσμα οι συνολικές καθαρές θέσεις να διαμορφωθούν στα 140.349 συμβόλαια, από 155.555 συμβόλαια, την προηγούμενη εβδομάδα (Γράφημα 3). Σημειώνεται ότι πρόκειται για την έκτη εβδομαδιαία μείωση που καταγράφεται από τις 15 Σεπτεμβρίου.
Ευρώ (EUR/USD) ► Η ισοτιμία του ευρώ με το δολάριο, στις 12 Νοεμβρίου, στην Ευρώπη, διαμορφωνόταν περί τα 1,1796 EUR/USD, με αποτέλεσμα το ευρώ να σημειώνει, από την αρχή του έτους, κέρδη έναντι του δολαρίου (+5,2%), ενώ διαπραγματευόταν υψηλότερα κατά 14,1% από το χαμηλό που είχε καταγράψει στις 3 Ιανουαρίου 2017 (USD 1,0342).
Παρά την ημερήσια άνοδο, το ευρώ διολισθαίνει έναντι του δολαρίου, σε εβδομαδιαία βάση. Τα ενθαρρυντικά αποτελέσματα για το εμβόλιο της Pfizer κατά του κορωνοϊού έδωσαν σημαντική ώθηση στις χρηματιστηριακές αγορές, ως απόρροια της υψηλότερης διάθεσης ανάληψης επενδυτικού κινδύνου, ωστόσο το ευρώ δεν κατόρθωσε να ωφεληθεί έναντι του δολαρίου. Αντίθετα, το ευρωπαϊκό νόμισμα αποδυναμώθηκε έναντι του δολαρίου, καθώς οι συμμετέχοντες στις αγορές ανησυχούν ότι τα αυστηρά περιοριστικά μέτρα που έχουν επιβληθεί σε πολλές περιοχές της Ευρώπης, στην προσπάθεια ανάσχεσης του δεύτερου κύματος της πανδημίας, ενδέχεται να υπονομεύσουν την αναπτυξιακή προοπτική των κρατών-μελών της Ζώνης του Ευρώ.
Όσον αφορά στη νομισματική πολιτική, η Ομοσπονδιακή Τράπεζα (Fed) των ΗΠΑ, στην τελευταία συνεδρίασή της, διατήρησε αμετάβλητο το βασικό επιτόκιο στο εύρος 0%-0,25%. Όπως τονίστηκε, η Fed θα διατηρήσει το βασικό επιτόκιο στο τρέχον επίπεδο, μέχρις ότου επιτευχθούν οι στόχοι που έχει θέσει για την απασχόληση και τον πληθωρισμό. Η προσοχή των συμμετεχόντων στις αγορές στρέφεται στην επόμενη συνεδρίαση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ), στις 10 Δεκεμβρίου, καθώς θεωρείται πιθανό να ανακοινωθεί αύξηση του συνολικού ποσού των αγορών ομολόγων, στο πλαίσιο του νέου Έκτακτου Προγράμματος Αγοράς Στοιχείων Ενεργητικού, λόγω της πανδημίας (Pandemic Emergency Purchase Programme-PEPP), το οποίο ανέρχεται σε Ευρώ 1,35 τρισ.
Ελβετικό Φράγκο (CHF) ► Το ευρώ εμφανίζει κέρδη, σε ημερήσια βάση, έναντι του φράγκου, κινούμενο στην περιοχή των 1,08039 φράγκων (12.11.2020). Το ευρώ σημειώνει, από την αρχή του έτους, απώλειες έναντι του φράγκου, της τάξης του 0,5%.
Βάσει των δημοσιευθέντων νομισματικών στοιχείων της Κεντρικής Τράπεζας της Ελβετίας (SNB), την προηγούμενη εβδομάδα, πιθανολογείται ότι δεν υπήρξε παρέμβασή της στην αγορά συναλλάγματος για αποτροπή ενίσχυσης του φράγκου. Το ποσό των μετρητών που οι εμπορικές τράπεζες της Ελβετίας είχαν καταθέσει στην SNB διατηρήθηκε αμετάβλητο στα 707,6 δισ. φράγκα, για την εβδομάδα που έληξε στις 6 Νοεμβρίου, σε σύγκριση με την εβδομάδα μέχρι και τις 30 Οκτωβρίου. Η αβεβαιότητα που προκαλεί το δεύτερο κύμα της πανδημίας COVID-19 διατηρεί σταθερή τη ζήτηση για το ελβετικό φράγκο, με την SNB να προσπαθεί μέσω τακτικών παρεμβάσεων να αποτρέψει την ανατίμησή του, καθώς μια τέτοια εξέλιξη πλήττει σοβαρά τις ελβετικές εξαγωγές. Σημειώνεται, ωστόσο, ότι το ευρώ καταγράφει σημαντικά εβδομαδιαία κέρδη, καθώς η ανακοίνωση της Pfizer σχετικά με το εμβόλιο κατά του κορωνοϊού βελτίωσε σημαντικά το επενδυτικό κλίμα, με αποτέλεσμα την αποδυνάμωση του ελβετικού φράγκου. Οι συμμετέχοντες στην αγορά προβλέπουν ότι η SNB θα συνεχίσει τις παρεμβάσεις της, όταν κρίνεται απαραίτητο, προκειμένου να επιφέρει εξασθένιση του φράγκου, ενώ, όσον αφορά στα επιτόκια, δεν αναμένουν μεταβολή από το τρέχον επίπεδο του -0,75% (το χαμηλότερο παγκόσμια).
Στερλίνα (GBP) ► Η στερλίνα, στις 12 Νοεμβρίου, εμφάνιζε αρνητική εικόνα, σε ημερήσια βάση, καταγράφοντας απώλειες τόσο έναντι του δολαρίου ΗΠΑ (1,3163 USD/GBP), όσο και έναντι του ευρώ (0,8966 GBP/EUR). Σημειώνεται ότι, από την αρχή του έτους, η στερλίνα καταγράφει απώλειες κατά 6% έναντι του ευρώ και κατά 0,7% έναντι του δολαρίου.
Συνεχίζονται οι διαπραγματεύσεις μεταξύ του Ηνωμένου Βασιλείου και της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τον καθορισμό της μελλοντικής εμπορικής τους σχέσης, με την αβεβαιότητα ως προς την έκβασή τους να διατηρείται. Στο Ηνωμένο Βασίλειο έχουν ληφθεί περιοριστικά μέτρα (lockdown) διάρκειας τεσσάρων εβδομάδων, μέχρι τις αρχές Δεκεμβρίου, εξέλιξη που αναμένεται να ανακόψει την ενίσχυση της οικονομικής δραστηριότητας που καταγράφηκε το τρίτο τρίμηνο. Σημειώνεται ότι, σύμφωνα με την αρχική εκτίμηση, το τρίτο τρίμηνο, το ΑΕΠ στο Ηνωμένο Βασίλειο αυξήθηκε κατά 15,5%, σε τριμηνιαία βάση (-19,8%, το δεύτερο τρίμηνο), με την ιδιωτική κατανάλωση να αυξάνεται κατά 18,3% (-23,6%, το δεύτερο τρίμηνο).
Η Κεντρική Τράπεζα της Αγγλίας (ΒοΕ), στην τελευταία συνεδρίασή της (5 Νοεμβρίου), αποφάσισε την ενίσχυση του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης κατά 150 δισ. λίρες, με το συνολικό πακέτο πλέον να ανέρχεται σε 895 δισ. λίρες. Παράλληλα, διατήρησε αμετάβλητο το βασικό της επιτόκιο, στο ιστορικά χαμηλό επίπεδο του 0,10%.
Σωρευτικά, η στερλίνα, από την ημέρα διεξαγωγής του δημοψηφίσματος, στις 23 Ιουνίου 2016 (αποχώρηση/παραμονή από την Ε.Ε.), έχει διολισθήσει κατά 11,1% έναντι του δολαρίου και κατά 17% έναντι του ευρώ. Σε επίπεδο ανάληψης επενδυτικού κινδύνου, το ασφάλιστρο κινδύνου (CDS-Credit Default Swaps), πενταετούς διάρκειας, στις 12 Νοεμβρίου, διαμορφωνόταν σε 21,6 μ.β., από 22,6 μ.β., στις 5 Νοεμβρίου.
Αγορές ομολόγων – Χαρτοφυλάκιο κρατικών ομολόγων Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ)
Η αξία του χαρτοφυλακίου κρατικών ομολόγων της ΕΚΤ (Γράφημα 10) που έχει προέλθει από την εφαρμογή του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης (QE), για την εβδομάδα μέχρι τις 6 Νοεμβρίου, διαμορφώθηκε στα Ευρώ 2,312 τρισ. Η ΕΚΤ προέβη σε αγορές καλυμμένων ομολόγων, αξίας Ευρώ 297 εκατ., σε αγορές Asset-Βacked Securities, αξίας Ευρώ 16 εκατ. και σε αγορές εταιρικών και ασφαλιστικών ομολογιακών τίτλων, αξίας Ευρώ 1,7 δισ. Επιπρόσθετα, η ΕΚΤ, την περασμένη εβδομάδα, πραγματοποίησε καθαρές αγορές, αξίας Ευρώ 14 δισ., στο πλαίσιο του νέου Έκτακτου Προγράμματος Αγοράς Στοιχείων Ενεργητικού, λόγω της πανδημίας (Pandemic Emergency Purchase Programme-PEPP), με τη συνολική αξία του εν λόγω χαρτοφυλακίου να διαμορφώνεται περί τα Ευρώ 641,6 δισ.
Στην ελληνική αγορά ομολόγων, το εύρος της απόδοσης του δεκαετούς κρατικού ομολόγου, λήξης 18 Ιουνίου 2030, με κουπόνι 1,5%, διαμορφωνόταν, στις 12 Νοεμβρίου, μεταξύ 0,78% και 0,81%. Η διαφορά απόδοσης μεταξύ του δεκαετούς ομολόγου της Ελλάδας και του δεκαετούς ομολόγου της Γερμανίας (spread) υποχώρησε στις 133 μονάδες βάσης. Παράλληλα, η απόδοση του δεκαετούς ομολόγου της Γερμανίας, ως σημείο αναφοράς του κόστους δανεισμού της Ζώνης του Ευρώ, διαμορφώθηκε στο -0,53% (Γράφημα 5).
Πτωτική τάση καταγράφεται σε όλες τις χρονικές περιόδους της καμπύλης αποδόσεων των ελληνικών ομολόγων. Η μη αναμενόμενη αναβάθμιση της πιστοληπτικής αξιολόγησης της Ελλάδας από τον οίκο αξιολόγησης Moody's, σε Ba3 με σταθερές προοπτικές από B1, έδωσε ώθηση στα κρατικά ομόλογα της χώρας. Είναι χαρακτηριστικό ότι η απόδοση του ελληνικού δεκαετούς ομολόγου υποχώρησε, στις 9 Νοεμβρίου, στο 0,73%, το χαμηλότερο επίπεδο που έχει καταγραφεί, ενώ τα διετή και τριετή ομόλογα καταγράφουν, για πρώτη φορά, αρνητικές αποδόσεις. Τα ελληνικά κρατικά ομόλογα διατηρούν την ελκυστικότητά τους, αφενός λόγω της στήριξης που παρέχει η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα -έχει αγοράσει Ευρώ 13 δισ. κρατικών ομολόγων μέχρι το τέλος Σεπτεμβρίου- στα πλαίσια του Έκτακτου Προγράμματος Αγοράς Στοιχείων Ενεργητικού, λόγω της πανδημίας (Pandemic Emergency Purchase Programme - PEPP) και αφετέρου λόγω των θετικών αποδόσεων που προσφέρει η πλειονότητά τους. Επιπλέον, θετική για την ελληνική αγορά κρατικών ομολόγων είναι η δημιουργία του Ταμείου Ανάκαμψης, από το οποίο αναμένεται να εισρεύσουν στη χώρα μας περί τα Ευρώ 32 δισ.
Το δεκαετές ομόλογο της Πορτογαλίας, στις 12 Νοεμβρίου, κατέγραφε απόδοση 0,11%, της Ισπανίας 0,13% και της Ιταλίας 0,69%. Η διαφορά απόδοσης του δεκαετούς πορτογαλικού ομολόγου σε σχέση με την αντίστοιχη του γερμανικού υποχώρησε στις 64 μ.β., ενώ του δεκαετούς ιταλικού ομολόγου υποχώρησε στις 121 μ.β. Τέλος, η απόδοση του δεκαετούς ομολόγου των ΗΠΑ διαμορφωνόταν στο 0,91%, στις 12 Νοεμβρίου.
Ο νέος πρόεδρος θα κληθεί να αντιμετωπίσει έναν μακρύ κατάλογο προκλήσεων, ξεκινώντας από τη βελτίωση της πρόσβασης στην υγειονομική περίθαλψη και τον έλεγχο των δαπανών της, μέχρι την αντιμετώπιση των εμπορικών εντάσεων με την Κίνα. Ωστόσο, η σημαντικότερη και η πιο άμεση πρόκληση θα είναι η διαχείριση της κρίσης που έχει προκαλέσει η εξάπλωση της νόσου COVID-19, συμπεριλαμβανομένης της οικονομικής της επίπτωσης. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, μέχρι τις 11 Νοεμβρίου, είχαν καταγραφεί στις ΗΠΑ περίπου 9,9 εκατομμύρια κρούσματα COVID-19, ενώ περισσότερα από 236 χιλιάδες άτομα είχαν χάσει τη ζωή τους. Η σφοδρότητα της πανδημίας COVID-19 έχει επηρεάσει σε σημαντικό βαθμό τη δημοσιονομική θέση των ΗΠΑ, γεγονός που αποτυπώθηκε στη διόγκωση του ελλείμματος του ομοσπονδιακού προϋπολογισμού στο ιστορικά υψηλό επίπεδο των 3,1 τρισ. δολαρίων ΗΠΑ (Congressional Budget Office-Monthly Budget Review, November 2020), για το οικονομικό έτος 2020 που έληξε τον περασμένο Σεπτέμβριο. Σημειώνεται ότι το δημοσιονομικό έλλειμμα του 2020 αντιστοιχούσε με το 14,9% του ΑΕΠ, έναντι 4,6% το 2019 και 3,8% το 2018.
Άμεση προτεραιότητα του νέου προέδρου ο περιορισμός εξάπλωσης της πανδημίας
Με δεδομένη την κατάσταση που έχει προκληθεί από την πανδημική κρίση στις ΗΠΑ, θεωρείται σχεδόν βέβαιο ότι ο Joe Biden θα θέσει ως πρώτη πολιτική προτεραιότητα τον περιορισμό εξάπλωσης της πανδημίας COVID-19, μεταθέτοντας σε μεταγενέστερο χρόνο τις φορολογικές μεταρρυθμίσεις και τα έργα υποδομών που προανήγγειλε στην προεκλογική του εκστρατεία. Σημειώνεται ότι ο νέος πρόεδρος έχει δεσμευτεί να προωθήσει πολιτικές σχετικά με τις υποδομές, τις κατασκευές και την ιατρική περίθαλψη, αντιστρέφοντας ορισμένες φορολογικές ελαφρύνσεις που ωφελούν δυσανάλογα τις επιχειρήσεις και τους πλούσιους ιδιώτες. Όσον αφορά στο «σχέδιο δράσης» του Joe Biden για την αντιμετώπιση της πανδημίας COVID-19, αυτό στηρίζεται σε επτά σημεία. Ειδικότερα, το σχέδιο περιλαμβάνει την υποχρεωτική χρήση μάσκας, την ευρεία διαθεσιμότητα δωρεάν τεστ ανίχνευσης της νόσου COVID-19, τη διάθεση 25 δισ. δολαρίων ΗΠΑ για την παραγωγή και τη διανομή εμβολίων κατά της νόσου, την πλήρη ανάπτυξη και λειτουργία των απαραίτητων προμηθειών υγειονομικού υλικού, προσωπικού και εγκαταστάσεων, καθώς και την επαναφορά της χώρας στον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ). Επιπρόσθετα, ο νέος πρόεδρος, πριν λίγες ημέρες, ανακοίνωσε τη δημιουργία μιας ομάδας καταξιωμένων επιστημόνων και ειδικών επί θεμάτων δημόσιας υγείας, η οποία θα τον συμβουλεύει για τους χειρισμούς του, στο επιδημιολογικό επίπεδο. Στο οικονομικό επίπεδο, αναμένεται να συνεχιστούν από την πλευρά του Joe Biden τα μέτρα ανακούφισης που ίσχυσαν το προηγούμενο διάστημα, όπως άμεσες πληρωμές σε νοικοκυριά, ομοσπονδιακά επιδόματα ανεργίας, στήριξη σε μικρές επιχειρήσεις, καθώς και σε ομοσπονδιακές και τοπικές κυβερνήσεις που αντιμετωπίζουν προβλήματα άμεσης ρευστότητας.
Φορολογικές μεταρρυθμίσεις υπό το πρίσμα της «δίκαιης κατανομής» του φορολογικού βάρους
Η πολιτική του νέου Προέδρου χαρακτηρίζεται από τις κάτωθι σημαντικές φορολογικές μεταρρυθμίσεις:
- Επαναφορά του ανώτατου φορολογικού συντελεστή για τα πλέον υψηλά εισοδήματα στο 39,6%, από 37%.
- Αύξηση του φορολογικού συντελεστή των εταιρικών κερδών στο 28%, από 21%.
- Αύξηση του φορολογικού συντελεστή στα κέρδη κεφαλαίου σε 40%, για όσους έχουν ετήσια εισοδήματα άνω του 1 εκατ. δολαρίων ΗΠΑ.
- Ελάχιστος φόρος 15% επί των εταιρικών κερδών για επιχειρήσεις με καθαρά έσοδα άνω των 100 εκατ. δολαρίων ΗΠΑ.
- Καμία νέα φορολογική επιβάρυνση για εισοδήματα κάτω από 400.000 δολάρια ΗΠΑ ετησίως.
Οι φορολογικές προτάσεις Biden εκτιμάται ότι θα αποδώσουν έσοδα ύψους περίπου 2,8 τρισ. δολαρίων ΗΠΑ, κατά το διάστημα 2021-2030, καθώς θα αυξήσουν τους φόρους κυρίως στα φυσικά πρόσωπα με υψηλό εισόδημα, ενώ θα καταστήσουν προοδευτικότερο το φορολογικό κώδικα. Οι προτεινόμενες φορολογικές αυξήσεις που θα επιβληθούν σε πλούσιους ιδιώτες και επιχειρήσεις, στο πλαίσιο της αρχής της διανεμητικής δικαιοσύνης, αναμένεται να βρει υποστηρικτές στο δημόσιο διάλογο, καθώς η πανδημία έχει επιδεινώσει την εισοδηματική ανισότητα σε όλο τον κόσμο. Στόχος του νέου προέδρου είναι να αναστραφούν οι υπερβολές στη μείωση της φορολογίας των επιχειρήσεων που εισήγαγε ο πρόεδρος Trump, να μειωθούν τα κίνητρα για τη χρήση εξωχώριων (Offshore) εταιρειών, να αποτραπεί η φοροδιαφυγή και να εξασφαλιστεί ότι οι εταιρείες πληρώνουν το φορολογικό μερίδιο που τους αναλογεί. Στο πλαίσιο περιορισμού της χρήσης εξωχώριων εταιρειών, προτείνεται η αύξηση του φορολογικού συντελεστή επί των κερδών που επιτυγχάνουν οι θυγατρικές εταιρειών των ΗΠΑ, στο 21%.
Ωστόσο, η εξέλιξη της πανδημίας COVID-19 μπορεί να θέσει εμπόδια στις προθέσεις του νέου προέδρου, καθώς μια αύξηση της φορολογίας σε λάθος χρονική στιγμή μπορεί να λειτουργήσει ανασταλτικά στην οικονομική ανάκαμψη. Αξίζει να επισημανθεί ότι οι προτεινόμενες φορολογικές προτάσεις θα πρέπει να τύχουν της έγκρισης της Γερουσίας. Όμως, όπως ήδη αναφέρθηκε, ο έλεγχος της Γερουσίας δεν είναι δεδομένος, καθώς σε ορισμένες πολιτείες δεν έχουν κριθεί τα αποτελέσματα, ενώ, στην πολιτεία της Georgia, θα υπάρξουν επαναληπτικές εκλογές που θα διεξαχθούν στις 5 Ιανουαρίου 2021. Εάν οι Ρεπουμπλικάνοι διατηρήσουν έστω και οριακή πλειοψηφία, είναι πιθανό να αντισταθούν στις προσπάθειες αλλαγής του φορολογικού νόμου του προέδρου Trump, ενώ δεν αποκλείεται να είναι περισσότερο επιφυλακτικοί σχετικά με τον αντίκτυπο των φορολογικών αυξήσεων στα υψηλότερα εισοδηματικά στρώματα.
Κλιματική αλλαγή και διεθνές εμπόριο
Ο νέος πρόεδρος έχει εκφράσει την επιθυμία να εργαστεί για να αποκαταστήσει τις παραδοσιακές διεθνείς συμμαχίες και να εμπλακεί ξανά σε ζητήματα όπως η κλιματική αλλαγή και το πολυμερές εμπορικό σύστημα, με συμβολή εργατικών συνδικάτων και περιβαλλοντικών οργανώσεων. Ο Joe Biden έχει μια διαφορετική προσέγγιση από τον προκάτοχό του για τη μεγαλύτερη μεσοπρόθεσμη έως μακροπρόθεσμη παγκόσμια πρόκληση του πλανήτη, την κλιματική αλλαγή. Ο Biden επιθυμεί η οικονομία των ΗΠΑ να παύσει την εξάρτησή της από το πετρέλαιο και η χώρα να επανέλθει στη Συμφωνία του Παρισιού για το κλίμα, την οποία εγκατέλειψε επίσημα στις 4 Νοεμβρίου 2020. Στο πλαίσιο αυτό, σχεδιάζει η νέα ομοσπονδιακή κυβέρνηση να επενδύσει τουλάχιστον 1,7 δισ. δολάρια ΗΠΑ, σε διάστημα 10 ετών, σε τεχνολογίες καθαρής ενέργειας, προκειμένου να επιτύχει τους στόχους για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, ενώ οι ΗΠΑ να γίνουν ουδέτερες ως προς τη χρήση άνθρακα μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 2030.
Ο νέος πρόεδρος έχει αναφερθεί πολύ συχνά στην έννοια του «δίκαιου εμπορίου» και έχει επισημάνει την ανάγκη επιστροφής σε ένα περισσότερο ελεύθερο εμπορικό περιβάλλον, με κανόνες που δίνουν τη δυνατότητα πρόσβασης σε νέες αγορές για τα αμερικανικά αγαθά και τις υπηρεσίες. Όσον αφορά στη σχέση των ΗΠΑ με την Κίνα, παρόλο που ήταν επικριτικός για την επιβολή των δασμών, στην περίοδο του προκατόχου του, δεν έχει υπάρξει κάποια αναφορά εκ μέρους του για το αν θα καταργήσει δασμούς ή για το αν η κυβέρνησή του θα κάνει παραχωρήσεις σε θέματα όπως η πνευματική ιδιοκτησία, οι επιδοτήσεις και η στήριξη κρατικών βιομηχανιών. Άλλωστε τα σχέδια «Made in America» και «Build Back Better» που θέλει να εφαρμόσει ο Biden υποδηλώνουν ότι ο εκλεγμένος πρόεδρος είναι υπέρ των πολιτικών που ενθαρρύνουν την τόνωση της μεταποιητικής δραστηριότητας στις ΗΠΑ και τη μείωση της εμπορικής εξάρτησης από αλλοδαπούς προμηθευτές.
Η αξιολόγηση των οικονομικών προτάσεων (Bidenomics)
Στοχεύοντας στην αναζωογόνηση της οικονομίας, ο νέος πρόεδρος των ΗΠΑ θα επιζητήσει ένα νέο κρατικό πακέτο τόνωσης της οικονομίας συνολικής αξίας 2-3 τρισ. δολαρίων ΗΠΑ (11%-15% του ΑΕΠ), το οποίο θα δίνει έμφαση στις επενδύσεις για την κρατική έρευνα και την καινοτομία (η έρευνα και η καινοτομία έχει μειωθεί από 1,5% του ΑΕΠ το 1960, σε 0,7% σήμερα), στις υποδομές, στις κατασκευές, στις αλυσίδες εφοδιασμού και στην καθαρή ενέργεια. Με το πακέτο «Made in America» του Biden αναμένεται να δημιουργηθούν εκατομμύρια θέσεις εργασίας, θα υπάρξουν επενδύσεις στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, θα δοθεί έμφαση στην επιστροφή σε τοπικές αλυσίδες εφοδιασμού, η ανάγκη των οποίων καταγράφηκε έντονα την περίοδο της πανδημίας COVID-19.
Ο 46ος πρόεδρος θα κληθεί να βρει λύση σε μερικά από αυτά, ως ένας ικανός διαχειριστής που πιστεύει στα θεσμικά όργανα, καθώς αρκετά εκατομμύρια Αμερικανών αντιμετωπίζουν το πρόβλημα της μακροχρόνιας ανεργίας και πολλές μικρές επιχειρήσεις βρίσκονται πολύ κοντά στην πτώχευση. Παράλληλα με την άρση των αυστηρών περιορισμών στη μετανάστευση, θα προσπαθήσει να αυξήσει το βιοτικό επίπεδο με τη διαμόρφωση του ελάχιστου ωρομισθίου στα 15 δολ. ΗΠΑ και την κοινωνική κινητικότητα μέσω μεγαλύτερων δαπανών στην εκπαίδευση, στην υγειονομική περίθαλψη και στη στέγαση. Οι αυξήσεις της φορολογίας και των δημοσίων δαπανών που θέλει να εισαγάγει ο νέος πρόεδρος δεν αξιολογούνται ως υπερβολικές. Ωστόσο, υποδηλώνουν ένα μέτρια μεγαλύτερο κράτος, ενώ βρίσκονται στην κατεύθυνση της αντιμετώπισης των χρόνιων προβλημάτων που αντιμετωπίζουν οι ΗΠΑ. Οι πολιτικές που τελικά θα κατορθώσει να εφαρμόσει ο νεοεκλεγείς πρόεδρος θα είναι συνάρτηση των πολιτικών συσχετισμών που θα επικρατήσουν στο Κογκρέσο.
ΗΠΑ
Αγορά Εργασίας
Το ποσοστό της ανεργίας (εποχικά προσαρμοσμένα στοιχεία) υποχώρησε περαιτέρω, τον Οκτώβριο, στο 6,9% (11,1 εκατ. άνεργοι), από 7,9%, τον Σεπτέμβριο. Πρόκειται για τον έκτο διαδοχικό μήνα αποκλιμάκωσης του ποσοστού της ανεργίας, εξέλιξη που αποδίδεται στην επανεκκίνηση της οικονομικής δραστηριότητας, από τις αρχές Μαΐου, ενώ η μείωση ήταν μεγαλύτερη από τις εκτιμήσεις της αγοράς. Ωστόσο, το ποσοστό της ανεργίας είναι κατά 3,4 ποσοστιαίες μονάδες μεγαλύτερο (5,3 εκατ. περισσότεροι άνεργοι) από αυτό του Φεβρουαρίου. Αξίζει να σημειωθεί ότι, στο διάστημα Σεπτεμβρίου 2019-Φεβρουαρίου 2020, το ποσοστό της ανεργίας κυμαινόταν στο εύρος 3,5%-3,6% (τα χαμηλότερα ποσοστά των τελευταίων 50 ετών), ενώ, από το ξέσπασμα της πανδημικής κρίσης, εμφανίζει έντονη μεταβλητότητα. Είναι ενδεικτικό ότι, τον Απρίλιο, το ποσοστό της ανεργίας ανήλθε στο 14,7%, το οποίο αποτελεί το υψηλότερο ποσοστό που έχει καταγραφεί στα χρονικά της έρευνας (από τον Ιανουάριο 1948), ενώ έκτοτε βαίνει μειούμενο.
Όσον αφορά στα επιμέρους χαρακτηριστικά, το ποσοστό της ανεργίας στους νέους, ηλικίας 16-19 ετών, διαμορφώθηκε στο 13,9%, τον Οκτώβριο, έναντι 15,9%, τον προηγούμενο μήνα, ενώ, στους άνδρες και στις γυναίκες, άνω των 20 ετών, υποχώρησε σε 6,7% και 6,5%, αντίστοιχα, από 7,4% και 7,7%. Αναφορικά με το επίπεδο εκπαίδευσης, το χαμηλότερο ποσοστό της ανεργίας εξακολουθεί να εμφανίζεται στους κατόχους πανεπιστημιακού τίτλου (4,2%, έναντι 4,8%, τον Σεπτέμβριο), ενώ το υψηλότερο στους μη έχοντες απολυτήριο λυκείου (9,8%, έναντι 10,6%, τον Σεπτέμβριο). Επιπλέον, τον Οκτώβριο, δημιουργήθηκαν περίπου 638 χιλ. νέες θέσεις απασχόλησης, στην οικονομία των ΗΠΑ, έναντι 672 χιλ. νέων θέσεων, τον Σεπτέμβριο. Οι νέες θέσεις δημιουργήθηκαν, κυρίως, στις παροχές υπηρεσιών αναψυχής και φιλοξενίας (271 χιλ.).
Στην κατηγορία αυτή έχουν προστεθεί 4,8 εκατ. θέσεις απασχόλησης από τον Απρίλιο, αλλά υπολείπονται 3,5 εκατ. θέσεις προκειμένου να επανέλθει η απασχόληση στον κλάδο στα επίπεδα του Φεβρουαρίου. Σημειώνεται ότι, το δίμηνο Μαρτίου-Απριλίου, υπήρξε ραγδαία μείωση κατά 22,2 εκατ. θέσεις απασχόλησης στην οικονομία των ΗΠΑ, εκ των οποίων 12,1 εκατ. θέσεις απασχόλησης ανακτήθηκαν τους έξι επόμενους μήνες (Γράφημα 1), απέχοντας, ωστόσο, αρκετά από την επιστροφή στα προ της πανδημικής κρίσης επίπεδα. Επιπλέον, τον Οκτώβριο, το 21,2% των εργαζομένων δήλωσε ότι εργάστηκε εξ αποστάσεως (τηλεργασία), λόγω της πανδημίας του κορωνοϊού, έναντι 22,7%, τον Σεπτέμβριο, ενώ περίπου το 82,5% των εργαζομένων απασχολούνταν με καθεστώς πλήρους απασχόλησης και το 17,5% με μερικής απασχόλησης.
Το ποσοστό συμμετοχής στο εργατικό δυναμικό (ήτοι ο λόγος των ατόμων που απασχολούνται ή αναζητούν εργασία προς το σύνολο του εργατικού δυναμικού, ηλικίας 16 ετών και άνω) αυξήθηκε, τον Οκτώβριο, σε 61,7%, από 61,4%, τον Σεπτέμβριο. Επισημαίνεται ότι, τον Απρίλιο, το ποσοστό συμμετοχής στο εργατικό δυναμικό είχε υποχωρήσει σε 60,2%, το οποίο ήταν το χαμηλότερο ποσοστό από τον Ιανουάριο 1973.
Οι μέσες ωριαίες αποδοχές από εργασία διαμορφώθηκαν, τον Οκτώβριο, σε 29,50 δολάρια, παρουσιάζοντας αύξηση κατά 4,5%, σε ετήσια βάση και κατά 0,1%, σε μηνιαία βάση, έναντι ετήσιας ανόδου, τον Σεπτέμβριο, κατά 4,6% και μηδενικής μηνιαίας μεταβολής.
Τις υψηλότερες μέσες ωριαίες αποδοχές προσφέρουν οι εταιρείες πληροφορικής (44,79 δολάρια) και οι επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας (44,30 δολάρια).
Ζώνη του Ευρώ (ΖτΕ)
Δείκτης PMI Markit
Ο ενοποιημένος δείκτης PMI Markit, τον Οκτώβριο (τελική μέτρηση), υποχώρησε στις 50,0 μονάδες, από 50,4 μονάδες τον Σεπτέμβριο. Πρόκειται για τον τρίτο διαδοχικό μήνα υποχώρησης του ενοποιημένου δείκτη, εξέλιξη που αποδίδεται στην εξασθένιση του επιμέρους δείκτη PMI Markit στις υπηρεσίες (46,9 μονάδες, από 48,0 μονάδες, τον Σεπτέμβριο), καθώς ο επιμέρους δείκτης ΡΜΙ στη μεταποίηση κατέγραψε άνοδο, κινούμενος σημαντικά πάνω από τις 50 μονάδες (54,8 μονάδες, από 53,7 μονάδες τον Σεπτέμβριο). Υπενθυμίζεται ότι το όριο των 50 μονάδων αποτελεί το διαχωριστικό σημείο μεταξύ συρρίκνωσης και επέκτασης (Γράφημα 2).
Από το ξέσπασμα της πανδημικής κρίσης, ο επιμέρους δείκτης PMI στις υπηρεσίες κατέγραψε μεγαλύτερη μείωση σε σύγκριση με τον αντίστοιχο δείκτη της μεταποίησης, ως συνέπεια της απαγόρευσης των ταξιδιωτικών μετακινήσεων από τις κυβερνήσεις των κρατών-μελών της ΖτΕ. Με εξαίρεση το δίμηνο Ιουλίου-Αυγούστου, διάστημα κατά το οποίο η τουριστική κίνηση ανέκαμψε μερικώς, ο δείκτης κινείται σταθερά κάτω από τις 50 μονάδες. Σημειώνεται ότι, πριν το ξέσπασμα της πανδημικής κρίσης, οι υπηρεσίες στήριζαν την οικονομία της ΖτΕ, ενώ ο αντίστοιχος δείκτης κινούνταν πάνω από τις 50 μονάδες. Σε όλες τις χώρες που συμμετέχουν στη σύνθεση του δείκτη, τον Οκτώβριο, καταγράφηκε μείωση, με τη μεγαλύτερη να σημειώνεται στην Ισπανία και τη μικρότερη στην Γερμανία. Η απασχόληση στον τομέα των υπηρεσιών μειώθηκε για όγδοο διαδοχικό μήνα, ενώ το μόνο κράτος στο οποίο σημειώθηκε αύξηση των θέσεων απασχόλησης ήταν η Γερμανία.
Όσον αφορά στη μεταποίηση, τα στοιχεία της έρευνας για τον Οκτώβριο υποδηλώνουν επιτάχυνση των συνθηκών ανάκαμψης του κλάδου της μεταποίησης στη ΖτΕ, εξέλιξη που αποδίδεται στην αύξηση της οικονομικής δραστηριότητας. Τόσο η παραγωγή, όσο και οι νέες παραγγελίες αυξήθηκαν, για τέταρτο διαδοχικό μήνα, καθώς ανέκαμψε τόσο η εγχώρια, όσο και η εξωτερική ζήτηση, με το ρυθμό αύξησης να είναι ο εντονότερος των τελευταίων δυόμισι και πλέον ετών. Παρά την ανάκαμψη του κλάδου, η απασχόληση στη μεταποίηση μειώθηκε και τον Οκτώβριο, για δέκατο όγδοο διαδοχικό μήνα. Οι επιχειρηματίες του κλάδου, προκειμένου να ανταποκριθούν στην αύξηση των νέων παραγγελιών, χρησιμοποίησαν το απόθεμα των τελικών προϊόντων, ενώ προτίμησαν τη χρησιμοποίηση των υφιστάμενων αποθεμάτων πρώτων υλών έναντι της αγοράς τους, λόγω της συνεχιζόμενης αύξησης των μέσων χρόνων παράδοσης των εμπορευμάτων. Όσον αφορά στις τιμές, αύξηση καταγράφηκε στο κόστος εισροών για τις επιχειρήσεις, για τρίτο διαδοχικό μήνα, την οποία οι επιχειρήσεις μετακύλισαν σε ένα ποσοστό στους πελάτες, με αποτέλεσμα την αύξηση των τιμών των τελικών προϊόντων, για πρώτη φορά από τον Ιούνιο 2019. Οι προοπτικές για την παραγωγή στο μεταποιητικό κλάδο διατηρούνται θετικές, με τους Ιταλούς και τους Γερμανούς επιχειρηματίες του κλάδου της μεταποίησης να διακατέχονται από το μεγαλύτερο βαθμό αισιοδοξίας.
Αναφορικά με τα κράτη-μέλη που συμμετέχουν στη σύνθεση του δείκτη PMI στη μεταποίηση, με εξαίρεση την Ελλάδα, όλα τα υπόλοιπα κατέγραψαν υψηλότερες επιδόσεις, τον Οκτώβριο, σε σύγκριση με τον Σεπτέμβριο, κινούμενα πάνω από τις 50 μονάδες. Η Γερμανία (58,2 μονάδες), η Αυστρία (54,0 μονάδες) και η Ιταλία (53,8 μονάδες) ξεχώρισαν, καταγράφοντας τις υψηλότερες επιδόσεις των τελευταίων 31, 23 και 31 μηνών, αντίστοιχα.
Ισοτιμίες
Σύμφωνα με τα στοιχεία του Χρηματιστηρίου του Σικάγου, οι συνολικές καθαρές τοποθετήσεις (αγορές μείον πωλήσεις) στην ισοτιμία του ευρώ με το δολάριο διατηρήθηκαν θετικές, την εβδομάδα που έληξε στις 3 Νοεμβρίου. Οι θετικές θέσεις (υπέρ του ευρώ, ‟long”) μειώθηκαν κατά 15.206 συμβόλαια, με αποτέλεσμα οι συνολικές καθαρές θέσεις να διαμορφωθούν στα 140.349 συμβόλαια, από 155.555 συμβόλαια, την προηγούμενη εβδομάδα (Γράφημα 3). Σημειώνεται ότι πρόκειται για την έκτη εβδομαδιαία μείωση που καταγράφεται από τις 15 Σεπτεμβρίου.
Ευρώ (EUR/USD) ► Η ισοτιμία του ευρώ με το δολάριο, στις 12 Νοεμβρίου, στην Ευρώπη, διαμορφωνόταν περί τα 1,1796 EUR/USD, με αποτέλεσμα το ευρώ να σημειώνει, από την αρχή του έτους, κέρδη έναντι του δολαρίου (+5,2%), ενώ διαπραγματευόταν υψηλότερα κατά 14,1% από το χαμηλό που είχε καταγράψει στις 3 Ιανουαρίου 2017 (USD 1,0342).
Παρά την ημερήσια άνοδο, το ευρώ διολισθαίνει έναντι του δολαρίου, σε εβδομαδιαία βάση. Τα ενθαρρυντικά αποτελέσματα για το εμβόλιο της Pfizer κατά του κορωνοϊού έδωσαν σημαντική ώθηση στις χρηματιστηριακές αγορές, ως απόρροια της υψηλότερης διάθεσης ανάληψης επενδυτικού κινδύνου, ωστόσο το ευρώ δεν κατόρθωσε να ωφεληθεί έναντι του δολαρίου. Αντίθετα, το ευρωπαϊκό νόμισμα αποδυναμώθηκε έναντι του δολαρίου, καθώς οι συμμετέχοντες στις αγορές ανησυχούν ότι τα αυστηρά περιοριστικά μέτρα που έχουν επιβληθεί σε πολλές περιοχές της Ευρώπης, στην προσπάθεια ανάσχεσης του δεύτερου κύματος της πανδημίας, ενδέχεται να υπονομεύσουν την αναπτυξιακή προοπτική των κρατών-μελών της Ζώνης του Ευρώ.
Όσον αφορά στη νομισματική πολιτική, η Ομοσπονδιακή Τράπεζα (Fed) των ΗΠΑ, στην τελευταία συνεδρίασή της, διατήρησε αμετάβλητο το βασικό επιτόκιο στο εύρος 0%-0,25%. Όπως τονίστηκε, η Fed θα διατηρήσει το βασικό επιτόκιο στο τρέχον επίπεδο, μέχρις ότου επιτευχθούν οι στόχοι που έχει θέσει για την απασχόληση και τον πληθωρισμό. Η προσοχή των συμμετεχόντων στις αγορές στρέφεται στην επόμενη συνεδρίαση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ), στις 10 Δεκεμβρίου, καθώς θεωρείται πιθανό να ανακοινωθεί αύξηση του συνολικού ποσού των αγορών ομολόγων, στο πλαίσιο του νέου Έκτακτου Προγράμματος Αγοράς Στοιχείων Ενεργητικού, λόγω της πανδημίας (Pandemic Emergency Purchase Programme-PEPP), το οποίο ανέρχεται σε Ευρώ 1,35 τρισ.
Ελβετικό Φράγκο (CHF) ► Το ευρώ εμφανίζει κέρδη, σε ημερήσια βάση, έναντι του φράγκου, κινούμενο στην περιοχή των 1,08039 φράγκων (12.11.2020). Το ευρώ σημειώνει, από την αρχή του έτους, απώλειες έναντι του φράγκου, της τάξης του 0,5%.
Βάσει των δημοσιευθέντων νομισματικών στοιχείων της Κεντρικής Τράπεζας της Ελβετίας (SNB), την προηγούμενη εβδομάδα, πιθανολογείται ότι δεν υπήρξε παρέμβασή της στην αγορά συναλλάγματος για αποτροπή ενίσχυσης του φράγκου. Το ποσό των μετρητών που οι εμπορικές τράπεζες της Ελβετίας είχαν καταθέσει στην SNB διατηρήθηκε αμετάβλητο στα 707,6 δισ. φράγκα, για την εβδομάδα που έληξε στις 6 Νοεμβρίου, σε σύγκριση με την εβδομάδα μέχρι και τις 30 Οκτωβρίου. Η αβεβαιότητα που προκαλεί το δεύτερο κύμα της πανδημίας COVID-19 διατηρεί σταθερή τη ζήτηση για το ελβετικό φράγκο, με την SNB να προσπαθεί μέσω τακτικών παρεμβάσεων να αποτρέψει την ανατίμησή του, καθώς μια τέτοια εξέλιξη πλήττει σοβαρά τις ελβετικές εξαγωγές. Σημειώνεται, ωστόσο, ότι το ευρώ καταγράφει σημαντικά εβδομαδιαία κέρδη, καθώς η ανακοίνωση της Pfizer σχετικά με το εμβόλιο κατά του κορωνοϊού βελτίωσε σημαντικά το επενδυτικό κλίμα, με αποτέλεσμα την αποδυνάμωση του ελβετικού φράγκου. Οι συμμετέχοντες στην αγορά προβλέπουν ότι η SNB θα συνεχίσει τις παρεμβάσεις της, όταν κρίνεται απαραίτητο, προκειμένου να επιφέρει εξασθένιση του φράγκου, ενώ, όσον αφορά στα επιτόκια, δεν αναμένουν μεταβολή από το τρέχον επίπεδο του -0,75% (το χαμηλότερο παγκόσμια).
Στερλίνα (GBP) ► Η στερλίνα, στις 12 Νοεμβρίου, εμφάνιζε αρνητική εικόνα, σε ημερήσια βάση, καταγράφοντας απώλειες τόσο έναντι του δολαρίου ΗΠΑ (1,3163 USD/GBP), όσο και έναντι του ευρώ (0,8966 GBP/EUR). Σημειώνεται ότι, από την αρχή του έτους, η στερλίνα καταγράφει απώλειες κατά 6% έναντι του ευρώ και κατά 0,7% έναντι του δολαρίου.
Συνεχίζονται οι διαπραγματεύσεις μεταξύ του Ηνωμένου Βασιλείου και της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τον καθορισμό της μελλοντικής εμπορικής τους σχέσης, με την αβεβαιότητα ως προς την έκβασή τους να διατηρείται. Στο Ηνωμένο Βασίλειο έχουν ληφθεί περιοριστικά μέτρα (lockdown) διάρκειας τεσσάρων εβδομάδων, μέχρι τις αρχές Δεκεμβρίου, εξέλιξη που αναμένεται να ανακόψει την ενίσχυση της οικονομικής δραστηριότητας που καταγράφηκε το τρίτο τρίμηνο. Σημειώνεται ότι, σύμφωνα με την αρχική εκτίμηση, το τρίτο τρίμηνο, το ΑΕΠ στο Ηνωμένο Βασίλειο αυξήθηκε κατά 15,5%, σε τριμηνιαία βάση (-19,8%, το δεύτερο τρίμηνο), με την ιδιωτική κατανάλωση να αυξάνεται κατά 18,3% (-23,6%, το δεύτερο τρίμηνο).
Η Κεντρική Τράπεζα της Αγγλίας (ΒοΕ), στην τελευταία συνεδρίασή της (5 Νοεμβρίου), αποφάσισε την ενίσχυση του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης κατά 150 δισ. λίρες, με το συνολικό πακέτο πλέον να ανέρχεται σε 895 δισ. λίρες. Παράλληλα, διατήρησε αμετάβλητο το βασικό της επιτόκιο, στο ιστορικά χαμηλό επίπεδο του 0,10%.
Σωρευτικά, η στερλίνα, από την ημέρα διεξαγωγής του δημοψηφίσματος, στις 23 Ιουνίου 2016 (αποχώρηση/παραμονή από την Ε.Ε.), έχει διολισθήσει κατά 11,1% έναντι του δολαρίου και κατά 17% έναντι του ευρώ. Σε επίπεδο ανάληψης επενδυτικού κινδύνου, το ασφάλιστρο κινδύνου (CDS-Credit Default Swaps), πενταετούς διάρκειας, στις 12 Νοεμβρίου, διαμορφωνόταν σε 21,6 μ.β., από 22,6 μ.β., στις 5 Νοεμβρίου.
Αγορές ομολόγων – Χαρτοφυλάκιο κρατικών ομολόγων Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ)
Η αξία του χαρτοφυλακίου κρατικών ομολόγων της ΕΚΤ (Γράφημα 10) που έχει προέλθει από την εφαρμογή του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης (QE), για την εβδομάδα μέχρι τις 6 Νοεμβρίου, διαμορφώθηκε στα Ευρώ 2,312 τρισ. Η ΕΚΤ προέβη σε αγορές καλυμμένων ομολόγων, αξίας Ευρώ 297 εκατ., σε αγορές Asset-Βacked Securities, αξίας Ευρώ 16 εκατ. και σε αγορές εταιρικών και ασφαλιστικών ομολογιακών τίτλων, αξίας Ευρώ 1,7 δισ. Επιπρόσθετα, η ΕΚΤ, την περασμένη εβδομάδα, πραγματοποίησε καθαρές αγορές, αξίας Ευρώ 14 δισ., στο πλαίσιο του νέου Έκτακτου Προγράμματος Αγοράς Στοιχείων Ενεργητικού, λόγω της πανδημίας (Pandemic Emergency Purchase Programme-PEPP), με τη συνολική αξία του εν λόγω χαρτοφυλακίου να διαμορφώνεται περί τα Ευρώ 641,6 δισ.
Στην ελληνική αγορά ομολόγων, το εύρος της απόδοσης του δεκαετούς κρατικού ομολόγου, λήξης 18 Ιουνίου 2030, με κουπόνι 1,5%, διαμορφωνόταν, στις 12 Νοεμβρίου, μεταξύ 0,78% και 0,81%. Η διαφορά απόδοσης μεταξύ του δεκαετούς ομολόγου της Ελλάδας και του δεκαετούς ομολόγου της Γερμανίας (spread) υποχώρησε στις 133 μονάδες βάσης. Παράλληλα, η απόδοση του δεκαετούς ομολόγου της Γερμανίας, ως σημείο αναφοράς του κόστους δανεισμού της Ζώνης του Ευρώ, διαμορφώθηκε στο -0,53% (Γράφημα 5).
Πτωτική τάση καταγράφεται σε όλες τις χρονικές περιόδους της καμπύλης αποδόσεων των ελληνικών ομολόγων. Η μη αναμενόμενη αναβάθμιση της πιστοληπτικής αξιολόγησης της Ελλάδας από τον οίκο αξιολόγησης Moody's, σε Ba3 με σταθερές προοπτικές από B1, έδωσε ώθηση στα κρατικά ομόλογα της χώρας. Είναι χαρακτηριστικό ότι η απόδοση του ελληνικού δεκαετούς ομολόγου υποχώρησε, στις 9 Νοεμβρίου, στο 0,73%, το χαμηλότερο επίπεδο που έχει καταγραφεί, ενώ τα διετή και τριετή ομόλογα καταγράφουν, για πρώτη φορά, αρνητικές αποδόσεις. Τα ελληνικά κρατικά ομόλογα διατηρούν την ελκυστικότητά τους, αφενός λόγω της στήριξης που παρέχει η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα -έχει αγοράσει Ευρώ 13 δισ. κρατικών ομολόγων μέχρι το τέλος Σεπτεμβρίου- στα πλαίσια του Έκτακτου Προγράμματος Αγοράς Στοιχείων Ενεργητικού, λόγω της πανδημίας (Pandemic Emergency Purchase Programme - PEPP) και αφετέρου λόγω των θετικών αποδόσεων που προσφέρει η πλειονότητά τους. Επιπλέον, θετική για την ελληνική αγορά κρατικών ομολόγων είναι η δημιουργία του Ταμείου Ανάκαμψης, από το οποίο αναμένεται να εισρεύσουν στη χώρα μας περί τα Ευρώ 32 δισ.
Το δεκαετές ομόλογο της Πορτογαλίας, στις 12 Νοεμβρίου, κατέγραφε απόδοση 0,11%, της Ισπανίας 0,13% και της Ιταλίας 0,69%. Η διαφορά απόδοσης του δεκαετούς πορτογαλικού ομολόγου σε σχέση με την αντίστοιχη του γερμανικού υποχώρησε στις 64 μ.β., ενώ του δεκαετούς ιταλικού ομολόγου υποχώρησε στις 121 μ.β. Τέλος, η απόδοση του δεκαετούς ομολόγου των ΗΠΑ διαμορφωνόταν στο 0,91%, στις 12 Νοεμβρίου.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών