Πώς ο Erdogan βρέθηκε σε στρατιωτική γεωπολιτική αντιπαράθεση με τον Πεντάγωνο και τη Ρωσία;
Προσπαθούσαν να αποκωδικοποιήσουν μια ατελείωτη ροή ειδήσεων σχετικά με τον ρόλο της Τουρκίας στον κόσμο.
Αλλά μετά από όλα όσα συνέβησαν, πολλοί αναλυτές μπορεί να καταλήξουν στο συμπέρασμα ότι η Τουρκία είναι πλέον πιο απομονωμένη από ποτέ.
Το νέο αδίστακτο κράτος στη Μέση Ανατολή, ή το νέο ατίθασο ανήλικο.
Το ερώτημα είναι εάν η περιοχή είναι καλύτερη και πιο σταθερή και - κριτικά - εάν η αναθέρμανση των σχέσεων με την Αίγυπτο και τη Σαουδική Αραβία είναι βιώσιμη, αναφέρει σε νέα ανάλυσή του το Strategic Culture Foundation.
Κινούμενος στόχος η πολιτική της Τουρκίας
Από την άποψη των αναλυτών, η γεωπολιτική της Τουρκίας ήταν πάντα ένας κινούμενος στόχος που κανείς δεν μπορούσε να καταλάβει πλήρως.
Ο αδιαφανής χαρακτήρας της στρατηγικής του Erdogan μπέρδεψε ακόμη και τους καλύτερους αναλυτές της Τουρκίας και κατά καιρούς τον έκανε να μοιάζει σχεδόν με τον Trump.
Η γεωστρατιωτική στρατηγική της αγοράς του πυραυλικού συστήματος S-400 της Ρωσίας και η φαντασία ότι οι ΗΠΑ θα επέτρεπαν στην Τουρκία να έχει επίσης τα αμερικανικά F-35 που ήταν πάντα θα ήταν ένα πείραμα εγκεφάλου, αναφέρει το Strategic Culture Foundation.
Αρχικά, η Τουρκία δεσμεύτηκε να αγοράσει 100 μαχητικά αεροσκάφη F-35.
Το 2018, έξι προορίζονταν για την Τουρκία με ορισμένες προϋποθέσεις σχετικά με την εκπαίδευση πιλότων, αλλά η πραγματική παράδοση των αεροσκαφών αναβλήθηκε μετά την έναρξη της κρίσης των S-400 με τις ΗΠΑ.
Αλλά μέχρι τον Ιούλιο του 2020, τα πράγματα φαινόταν όλο και πιο ασταθή καθώς οκτώ αεροσκάφη που αρχικά προορίζονταν για την Τουρκία αγοράστηκαν από τις ΗΠΑ.
Επίσης, ακολούθησε η ακύρωση της προμήθειας ανταλλακτικών για τα αεροσκάφη, από την Τουρκία.
Η τελική ανακοίνωση που προήλθε από το Πεντάγωνο για την απομάκρυνση της Τουρκίας από το πρόγραμμα F-35 ήρθε στα τέλη Απριλίου και χτύπησε το τελευταίο καρφί στο φέρετρο μιας στρατιωτικής συμφωνίας ανταλλαγής υλικού με τις ΗΠΑ, αναγκάζοντας την Τουρκία, μέλος του ΝΑΤΟ, να παγώσει τη συναλλαγή.
Ίσως ένα τελευταίο χτύπημα ακόμη και στις σχέσεις Άγκυρας-Ουάσιγκτον ήρθε ημέρες αργότερα, όταν ο Joe Biden ανακοίνωσε επίσημα την αναγνώρισή του για τον ρόλο της Τουρκίας στη γενοκτονία των Αρμενίων.
Η στάση των ΗΠΑ
Ο λόγος για τον οποίο οι ΗΠΑ είχαν αυτή τη στάση είναι ότι υπάρχουν πλέον μεγάλες αμφιβολίες από στρατιωτικές προσωπικότητες στο Πεντάγωνο σχετικά με το εάν μπορεί να εμπιστευτούν την Τουρκία να μην κοινοποιήσει ευαίσθητες πληροφορίες σχετικά με τα αεροσκάφη στη Ρωσία.
Ο συγχρονισμός αυτής της απόφασης είναι τόσο περίεργος όσο και οδυνηρός.
Οι σχέσεις με τη Ρωσία τα τελευταία χρόνια ήταν στην καλύτερη περίπτωση χλιαρές και ελάχιστα εγκάρδιες στην καλύτερη περίπτωση, αλλά αρκετά ευαίσθητες στο χειρότερο.
Ο Πρόεδρος Putin κατά καιρούς ένιωσε την ανάγκη να εκδοθούν κρυφές απειλές κατά του Erdogan κατά τη διάρκεια τεταμένων συνομιλιών για εμπρηστικά θέματα όπως η Συρία - όπου και οι δύο χώρες πολεμούν σε αντιτιθέμενες πλευρές στο Idlib - και ο Erdogan φαίνεται να σέβεται τις διαυγείς αλλά ευγενικές προειδοποιήσεις από τον Ρώσο ηγέτη.
Η Ρωσία... κρύωσε
Ωστόσο, ο Erdogan πρόσφατα ξεπέρασε μια γραμμή όσον αφορά την Ουκρανία, καθιστώντας πολύ σαφές ότι η κυβέρνησή του θα ήταν πάντοτε υπέρ του Κιέβου σε οποιαδήποτε διαμάχη με τη Ρωσία στην περιοχή Ντόμπας.
Στις 21 Απριλίου, ο Πρόεδρος Zelensky συναντήθηκε με τον Πρόεδρο Erdogan στην Άγκυρα, όπου υπογράμμισαν τη σημασία μιας άλλης αμυντικής σύμβασης, η οποία αποδείχθηκε επίσης δαπανηρή για τον Τούρκο ηγέτη, που περιελάμβανε τις πωλήσεις drone από την Τουρκία στην Ουκρανία.
Και εδώ είναι το περίπλοκο.
Αν δεν ήταν αυτή η συμφωνία, ο Erdogan θα μπορούσε να στραφεί στους Ρώσους όταν η συμφωνία F-35 κατέπεσε και πετύχει μια νέα συμφωνία για τα ρωσικά μαχητικά αεροσκάφη.
Η ειρωνεία εδώ είναι ότι η Τουρκία ήταν πάντα το καθυστερημένο μέλος του πακέτου του ΝΑΤΟ με τους στρατηγούς δυτικών χωρών να αμφισβητούν πάντα εάν θα μπορούσε να είναι χρήσιμη εάν η Δύση είχε ποτέ σύγκρουση με τη Ρωσία, ειδικά στο ζήτημα των Στενών του Βοσπόρου.
Ο ρόλος της Τουρκίας εκεί θα μπορούσε να είναι να εμποδίσει το ναυτικό στόλο της Ρωσίας να επιστρέψει στη βάση της Μαύρης Θάλασσας για ανεφοδιασμό.
Ή τουλάχιστον αυτή είναι η θεωρία.
Με την κρίση της Ουκρανίας στα μέσα Απριλίου και τη διχασμένη στάση της Τουρκίας, αυτός ο ρόλος αμφισβητείται όλο και περισσότερο.
Η Τουρκία κυριολεκτικά βρέθηκε σε μια βαθύτερη τρύπα που εδραιώνεται ολοένα και περισσότερο από πολύπλοκες γεωπολιτικές και γεωστρατιωτικές σχέσεις, με τους συμμάχους της να... αναζητούνται.
Ο ρόλος της Μέσης Ανατολής
Και όμως, με την πρόσφατη μετατόπιση του τουρκικού ενδιαφέροντος στη Μέση Ανατολή, και τους παλαιούς εχθρούς να γίνονται φίλοι, η Τουρκία ευελπιστεί να αναλάβει μεγαλύτερο ρόλο.
Τους τελευταίους μήνες, έχουμε δει τις σχέσεις με τη Σαουδική Αραβία να ξεπαγώνουν, αφού ο Βασιλιάς Salman πρόσφερε ένα κλαδί ελιάς τον Νοέμβριο του περασμένου έτους, με τον Σαουδάραβα Πρίγκιπα «MBS» να ακολουθεί.
Αυτό συμπίπτει με ένα νέο κεφάλαιο σχέσεων μεταξύ Τουρκίας και Αιγύπτου, όπου υπήρχαν πραγματικά κάποια γεωπολιτικά αγκάθια που έπρεπε να αντιμετωπιστούν.
Αυτή είναι μια σημαντική αλλαγή, που έρχεται μετά από ένα επταετές πάγωμα στις σχέσεις που ξεκίνησε μετά την υποστήριξη της Τουρκίας από τον πρώην Πρόεδρο της Αιγύπτου Mohammed Morsi, ο οποίος εξελέγη το 2012 και συνδέθηκε με τη Μουσουλμανική Αδελφότητα.
Ο Morsi φυσικά εκδιώχθηκε το 2013, μετά από εξεγέρσεις και τελικά ένα στρατιωτικό πραξικόπημα που οδήγησε τον Abdel Fattah al-Sisi να γίνει πρόεδρος το 2014, με αποτέλεσμα αυτό που οι αναλυτές ονόμασαν «βαθύ πάγωμα».
Τα καλά χαρτιά της Τουρκίας
Αλλά με την αλλαγή αυτών των νέων κεφαλαίων, κυρίως λόγω του ότι ο Joe Biden έγινε Πρόεδρος των ΗΠΑ τον Δεκέμβριο του 2020, ένας περιστασιακός παρατηρητής της πολιτικής της Μέσης Ανατολής μπορεί να υποθέσει ότι θα επέλθει η ειρήνη στην περιοχή - ειδικά με τις διαπραγματεύσεις του Ιράκ μεταξύ του Ιράν και της KSA προς το παρόν.
Η Τουρκία εξακολουθεί να έχει τον νικηφόρο ρόλο της στη Λιβύη, όπου τις τελευταίες εβδομάδες έχουμε δει μια νέα στάση από τα ΗΑΕ (επίσης προηγουμένως εχθρός) που υποστηρίζει μια νέα πολιτική ηγεσία στην Τρίπολη, εγείροντας πολλά ερωτήματα ως προς το αν τώρα μπορεί να εμπιστευτεί ο στρατηγός Haftar την Άγκυρα.
Αλλά η Άγκυρα εξακολουθεί να έχει αυτόν τον δύσκολο δεσμό με την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Ο Erdogan δημιουργεί πρωτοσέλιδα για ένα περιστατικό στην προεδρία, το οποίο αρνήθηκε στην πρόεδρο της επιτροπής της ΕΕ Ursula von der Leyen την έδρα δίπλα του όταν εκείνη και ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου επισκέφτηκαν και οι δύο την Άγκυρα.
Έτσι, με την Τουρκία να έχει "παγώσει" τις σχέσεις της με ΗΠΑ, ΝΑΤΟ, ΕΕ και Ρωσία, ο Erdogan έχει αφήσει σχεδόν όλο τον κόσμο να προσπαθεί να μαντέψει την επόμενη κίνησή του, καταλήγει το Strategic Culture Foundation.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών