Η ώρα της μεγάλης κρίσης για τις κεντρικές τράπεζες είναι τώρα, αναφέρει ο διακεκριμένος οικονομολόγος Mohamed El Erian, που απαντά στο ερώτημα χαλάρωση ή σύσφιξη με τον πλέον σαφή τρόπο.
Οι συζητήσεις περί οικονομικής πολιτικής στην Ευρωζώνη, στο Ηνωμένο Βασίλειο και στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής περιστρέφονται γύρω από το ερώτημα πότε και πόσο γρήγορα οι κεντρικές τράπεζες θα τραβήξουν την πρίζα από την οικονομία, αίροντας –έστω σταδιακά– τα πρωτοφανούς μεγέθους μέτρα στήριξης, τα οποία εφαρμόζουν τους τελευταίους δώδεκα μήνες λόγω της πανδημίας Covid 19.
Δεν υπάρχουν εύκολες απαντήσεις και μείζον ζήτημα αποτελεί η αναζήτηση ισορροπιών, καθώς μάλιστα οι αλλαγές και οι τροποποιήσεις στα προγράμματα και τα μέτρα των κεντρικών τραπεζών μπορεί να έχουν εκτεταμένες επιπτώσεις στην οικονομική και χρηματοοικονομική ευημερία.
Σε ό,τι αφορά τις διαφορετικές απόψεις που υπάρχουν, ο El Erian κάνει ένα παραλληλισμό:
«Είναι σαν να πηγαίνεις ένα ταξίδι, με άλλους ταξιδιώτες να αναφέρουν πως τα δύσκολα τελείωσαν και ότι απομένει μόνο μια τελική ευθεία και άλλους να υποστηρίζουν ότι τίποτε δεν έχει τελειώσει και πως η διαδρομή ακόμη είναι ανηφορική και γεμάτη στροφές».
Σε όποιο, όμως, στρατόπεδο και αν βρίσκεται κανείς, οι κεντρικές τραπεζίτες εστιάζουν και πρέπει να αντιμετωπίσουν τρεις παράγοντες:
Την αγορά εργασίας, την αύξηση των πληθωριστικών πιέσεων και το ρίσκο να μην υπάρξει ανάκαμψη στην περίπτωση που υπάρξει κάποιο λάθος ως προς την πολιτική.
Γρίφος η αγορά εργασίας
Στις ΗΠΑ, μεγάλο γρίφο αποτελεί η αγορά εργασίας, που, παρά τη μαζική ζήτηση, η ανεργία παραμένει σε υψηλά σχετικά επίπεδα.
Αν και τα στοιχεία σχετικά με τα ανοίγματα θέσεων εργασίας και την έρευνα για τον κύκλο εργασιών για τον Απρίλιο (τα πιο πρόσφατα διαθέσιμα) δείχνουν ότι υπάρχει ρεκόρ νέων θέσεων - πάνω από εννέα εκατομμύρια - η συμμετοχή του εργατικού δυναμικού παραμένει χαμηλή σε σχέση με τα προπανδημικά επίπεδα.
Σε αυτό το πλαίσιο, άλλοι οικονομολόγοι ανησυχούν για προσωρινούς και αναστρέψιμους παράγοντες, όπως το κλείσιμο των σχολείων και τα επιδόματα ανεργίας, ενώ άλλοι ανησυχούν για πιο μακροπρόθεσμα ζητήματα, όπως μια μεταβαλλόμενη τάση στην εργασία που έχει να κάνει με την αναντιστοιχία δεξιοτήτων.
Σε κάθε περίπτωση, οι δυσλειτουργίες της αγοράς εργασίας - ιδίως η προσπάθεια των εργοδοτών να βρουν εργαζομένους - είναι πιθανό να οδηγήσει σε αυξήσεις μισθών, μια πιθανότητα που προκαλεί ανησυχία.
Είναι παροδικός ο πληθωρισμός;
Πόσο «παροδικός» είναι ο σημερινός πληθωρισμός; αναρωτιέται ο El Erian.
Οι απόψεις διίστανται.
Ίσως χρειαστούν μήνες για να καταστεί δυνατή η εξαγωγή έγκυρων συμπερασμάτων.
Εν τω μεταξύ, οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τους κινδύνους που συνδέονται με οποιαδήποτε δεδομένη πορεία δράσης, της αδράνειας συμπεριλαμβανομένης.
Ενόψει μιας τέτοιας αβεβαιότητας, είναι σοφό να ρωτάμε όχι μόνο τι θα μπορούσε να πάει στραβά αλλά και ποιες θα ήταν οι συνέπειες ενός λάθους πολιτικής.
Υπό τις τρέχουσες συνθήκες, μια λανθασμένη κίνηση θα μπορούσε να έχει εκτεταμένες και διαρκείς επιπτώσεις.
Σε αυτές τις περιπτώσεις, πάντως, σύμφωνα με τον El Erian, το ρίσκο της αδράνειας είναι μεγαλύτερο από κίνδυνο της δράσης.
οικονομική ανάπτυξη είναι έντονη, η δημοσιονομική πολιτική είναι επίσης εξαιρετικά επεκτατική, και οι επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά έχουν επίσης σημαντική συσσωρευμένες καταθέσεις που τώρα θα ξοδεύουν.
Οι συνθήκες είναι πλέον ώριμες για να αρχίσει η Fed να μειώνει - σταδιακά και προσεκτικά - το πρόγραμμα αγοράς ομολόγων, που ανέρχεται στα 120 δισεκ. δολ. τον μήνα.
Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, ωστόσο, βρίσκεται σε διαφορετική θέση.
Ενώ η ανάπτυξη της ευρωζώνης αυξάνεται, το επίπεδο της δημοσιονομικής στήριξης δεν είναι τόσο ισχυρό όσο στις ΗΠΑ και η ανάκαμψη του ιδιωτικού τομέα δεν είναι τόσο προχωρημένη.
Η πιο δύσκολη περίπτωση είναι το Ηνωμένο Βασίλειο.
Με την ανάπτυξη, τη δημοσιονομική στήριξη και τις προοπτικές του ιδιωτικού τομέα πιο ισορροπημένες, δεν είναι περίεργο ότι δύο ιδιαίτερα σεβαστοί κεντρικοί τραπεζίτες, ο Haldane και ο κυβερνήτης της BOE, Andrew Bailey, βρέθηκαν σε αντίθετες πλευρές.
Άλλοι κεντρικοί τραπεζίτες σε όλο τον κόσμο μπορεί να μπουν στον πειρασμό να πιστέψουν ότι είναι απλώς θεατές σε όλα αυτά.
Δεν είναι.
Η Fed, η ΕΚΤ και το BOE είναι συστημικά σημαντικές.
Οι ενέργειές τους έχουν συχνά σημαντικές επιπτώσεις (τόσο θετικές όσο και αρνητικές) στην παγκόσμια οικονομία.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών