Roubini, El Erian: Η νέα πραγματικότητα διανθίζεται από αστάθεια - Προσεχώς κρίση χρέους

Στους κινδύνους η παγκόσμια οικονομία να εμφανίσει στασιμοπληθωρισμό, δηλαδή αυξημένο χρέος και χαμηλή ανάπτυξη, αναφέρονται οι διακεκριμένοι οικονομολόγοι Nouriel Roubini και Mohamed El Erian, που κάνουν ιδιαίτερη μνεία στις λανθασμένες, κατά τη γνώμη τους, παρεμβάσεις των κεντρικών τραπεζών.
Όπως επισημαίνουν, μεσοπρόθεσμα μια ποικιλία επίμονων αρνητικών κλυδωνισμών προσφοράς θα πλήξουν την παγκόσμια οικονομία, κάτι που μπορεί να οδηγήσει σε πλήρη στασιμότητα, επιβράδυνση και υψηλότερο πληθωρισμό.

El Erian: «Νέα, φυσιολογική» οικονομική υπολειτουργία, διανθισμένη από χρηματοπιστωτική αστάθεια

Ο συνδυασμός εξαιρετικά χαμηλών και σχετικά σταθερών αποδόσεων στα κρατικά ομόλογα των ΗΠΑ έχει προκαλέσει σύγχυση σε πολλούς παρατηρητές.
Αυτό έχει κάνει την αύξηση των αποδόσεων τις τελευταίες δύο εβδομάδες ιδιαίτερα αξιοσημείωτη, εγείροντας ενδιαφέροντα ερωτήματα για τις αγορές, τις πολιτικές και επομένως την παγκόσμια οικονομία.
Σύμφωνα με τον El Erian, τα αμερικανικά ομόλογα των ΗΠΑ αποτελούν τον πιο σημαντικό δείκτη στον κόσμο.
Παραδοσιακά, σηματοδοτούν… προσδοκίες σχετικά με την ανάπτυξη και τον πληθωρισμό στην πιο ισχυρή οικονομία του κόσμου.
Μοιραία καθορίζουν τις προσδοκίες σε πολλές άλλες αγορές σε όλο τον κόσμο.
Επί μακρόν σημεία αναφοράς, τα τελευταία χρόνια αποσυνδέθηκαν από τις οικονομικές εξελίξεις.
Οι συσχετίσεις τους με άλλα χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία, συμπεριλαμβανομένων των μετοχών, πλέον δεν υφίστανται.
Και το περιεχόμενο των πληροφοριών τους έγινε στρεβλό και λιγότερο πολύτιμο.
Εξερχόμενοι από την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση του 2008, αυτή η κατάσταση αποδόθηκε στις υπερβολικές παγκόσμιες αποταμιεύσεις που άσκησαν σταθερές καθοδικές πιέσεις στις αποδόσεις.
Με την πάροδο του χρόνου, ωστόσο, κατέστη σαφές ότι ο κύριος μοχλός ήταν η αγορά κρατικών ομολόγων από τις ισχυρότερες κεντρικές τράπεζες του κόσμου στα πλαίσια προγραμμάτων ποσοτικής χαλάρωσης.
Γι’ αυτό δεν πρέπει ποτέ να υποτιμάται η δύναμη των κεντρικών τραπεζών όταν παρεμβαίνουν.
Τα τρισεκατομμύρια δολάρια ομολόγων που αγοράστηκαν από τη Fed και την ΕΚΤ έχουν προκαλέσει στρεβλώσεις.
Παρ’ όλα αυτά, εντύπωση προκαλεί το γεγονός πως, ενώ το QE είναι σε εξέλιξη, οι αποδόσεις του αμερικανικού δεκαετούς αυξάνονται αργά αλλά με συνέπεια τις τελευταίες δύο εβδομάδες - από 1,30% για το δεκαετές ομόλογο σε 1,50%.
Όσο αυξάνεται η μεταβλητότητα των επιτοκίων, τόσο μεγαλύτερος είναι ο κίνδυνος των αποδόσεων να αυξηθούν, δεδομένου ότι ξεκινάμε με έναν συνδυασμό πολύ χαμηλών αποδόσεων και εξαιρετικά μονόπλευρης τοποθέτησης στην αγορά.
Όσο μεγαλύτερο είναι το χτύπημα, τόσο μεγαλύτερη είναι η απειλή για τη λειτουργία της αγοράς και τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα – κάτι το οποίο θα οδηγήσει σε στασιμοπληθωρισμό.
Ένας συνδυασμός ατυχήματος της αγοράς και λάθους πολιτικής θα μπορούσε να οδηγήσει σε αύξηση των αποδόσεων, άρα και σε μια κρίση χρέους, επισημαίνει ο Εl Erian.
Στο μεταξύ, τα προβλήματα από την πλευρά της προσφοράς θα γίνουν πιο δομικά και επομένως θα παραταθούν.
Οι πληθωριστικές πιέσεις θα ενισχυθούν από τους υψηλότερους μισθούς που θα πρέπει να προσφέρουν πολλές επιχειρήσεις για να προσελκύσουν τους εργαζόμενους που τους λείπουν και να διατηρήσουν αυτούς που έχουν.
Η Fed και οι άλλες κεντρικές τράπεζες έχουν αρχίσει, κοιτώντας τον πληθωρισμό, να συσφίγγουν τα λουριά.
Εάν όμως οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής καθυστερήσουν, η παγκόσμια οικονομία θα συρθεί σε μια παρατεταμένη παγίδα στασιμοπληθωρισμού.
Και τότε μοιραία ο κόσμος θα επιστρέψει στην προηγούμενη «νέα φυσιολογική» οικονομική υπολειτουργία, διανθισμένη από χρηματοπιστωτική αστάθεια.

Roubini: Παγίδα χρέους

Σε τέσσερα σενάρια για το πώς μπορεί να εξελιχθεί η κατάσταση στην παγκόσμια οικονομία και τις διεθνείς αγορές αναφέρεται με ανάλυσή του ο διακεκριμένος οικονομολόγος Nouriel Roubini.
Τον τελευταίο καιρό ολοένα και περισσότεροι αναλυτές κάνουν λόγο για ένα «ήπιο» στασιμοπληθωριστικό περιβάλλον, στη βάση, πάντα, τεσσάρων σεναρίων.
Η ανάκαμψη το α’ μισό του 2021, σύμφωνα με τον οικονομολόγο, έχει δώσει τη σκυτάλη σε μια επιβράδυνση της ανάκαμψης, λόγω των δυσχερειών που έχουν προκύψει από τη μετάλλαξη Delta και τις διαταραχές στις εφοδιαστικές αλυσίδες.
Οι αποδόσεις των ομολόγων έπεσαν τους τελευταίους μήνες, ενώ η πρόσφατη διόρθωση στις αγορές έχει ήπια μέχρι στιγμής χαρακτηριστικά – ίσως λόγω της πεποίθησης πως ο ήπιος στασιμοπληθωρισμός θα αποδειχθεί παροδικός.
Τα τέσσερα σενάρια σχετίζονται με την επιτάχυνση ή όχι της μεγέθυνσης παγκοσμίως, αλλά και από το κατά πόσο ο πληθωρισμός θα φανεί επίμονος και όχι παροδικός.
Οι αναλυτές της Wall Street, λέει ο Roubini, αναμένουν ισχυρή ανάκαμψη μαζί με μέτριες πληθωριστικές πιέσεις, σε συναρμογή με τον στόχο των κεντρικών τραπεζών για πληθωρισμό 2%.
Σύμφωνα με αυτήν την άποψη, το πρόσφατο επεισόδιο στασιμοπληθωρισμού καθοδηγείται σε μεγάλο βαθμό από τον αντίκτυπο της παραλλαγής Delta.
Μόλις ξεθωριάσει, το ίδιο θα συμβεί και με τα σημεία συμφόρησης της προσφοράς, υπό την προϋπόθεση ότι δεν θα εμφανιστούν νέες μολυσματικές παραλλαγές.
Τότε η ανάπτυξη θα επιταχυνθεί ενώ ο πληθωρισμός θα μειωθεί.
Για τις αγορές, αυτό θα σήμαινε την επανέναρξη των «συναλλαγών αναπληθωρισμού», όπως είχε γίνει νωρίτερα μέσα στο έτος, όταν υπήρχε η ελπίδα ότι η ισχυρότερη ανάπτυξη θα υποστηρίξει ισχυρότερα κέρδη και υψηλότερες τιμές στις μετοχές.
Βάσει αυτού του σεναρίου, ο πληθωρισμός θα υποχωρήσει στο 2%, οι αποδόσεις των ομολόγων θα αυξηθούν σταδιακά παράλληλα με τα πραγματικά επιτόκια και οι κεντρικές τράπεζες θα μειώσουν την ποσοτική χαλάρωση χωρίς να προκαλέσουν διακυμάνσεις στις αγορές μετοχών ή των ομολόγων.
Στα χρηματιστήρια θα υπάρξει εναλλαγή από τις ΗΠΑ προς τις ξένες αγορές (Ευρώπη, Ιαπωνία και αναδυόμενες αγορές) και από την ανάπτυξη, την τεχνολογία και τις αμυντικές μετοχές σε κυκλικές και μετοχές αξίας.
Βάσει του δεύτερου σεναρίου, θα υπάρξει υπερθέρμανση της οικονομικής δραστηριότητας.
Η ανάπτυξη θα επιταχυνθεί καθώς εκκαθαρίζονται τα σημεία συμφόρησης σε ό,τι αφορά την προσφορά, ωστόσο ο πληθωρισμός θα παραμείνει σε υψηλά επίπεδα.
Η προκύπτουσα αύξηση τιμών θα σχετίζεται με επίμονο πληθωρισμό, διαψεύδοντας την πεποίθηση των κεντρικών τραπεζών ότι οι αυξήσεις θα είναι προσωρινές.
Η απάντηση της αγοράς θα εξαρτηθεί στη συνέχεια από την αντίδραση των κεντρικών τραπεζών.
Εάν οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής παραμείνουν πίσω από την καμπύλη, τα χρηματιστήρια ενδέχεται να συνεχίσουν να κινούνται ανοδικά για λίγο ακόμη.
Αλλά η επακόλουθη αύξηση των προσδοκιών για την άνοδο του πληθωρισμού θα εντείνει τις ονομαστικές και τις πραγματικές αποδόσεις των ομολόγων.
Εναλλακτικά, οι κεντρικές τράπεζες θα αυξήσουν τα επιτόκια, στέλνοντας τα χρηματιστήρια στα Τάρταρα.
Στο τρίτο σενάριο εκτιμάται πως θα υπάρξει στασιμοπληθωρισμός και επιβράδυνση μεσοπρόθεσμα.
Σε αυτήν την περίπτωση, ο πληθωρισμός θα συνεχίσει να τροφοδοτείται από χαλαρές νομισματικές και δημοσιονομικές πολιτικές.
Οι κεντρικές τράπεζες, παγιδευμένες σε παγίδα χρέους, θα δυσκολευτούν να εξομαλύνουν τα επιτόκια χωρίς να προκαλέσουν κατάρρευση της χρηματοπιστωτικής αγοράς.
Επιπλέον, μια σειρά από μεσοπρόθεσμα επίμονα αρνητικά σοκ προσφοράς θα μπορούσαν να περιορίσουν την ανάπτυξη με την πάροδο του χρόνου και να αυξήσουν το κόστος παραγωγής.
Όπως σημειώνει ο Roubini τέτοια σοκ θα μπορούσαν να προέλθουν από την παγκοσμιοποίηση και τον αυξανόμενο προστατευτισμό, τη βαλκανιοποίηση των παγκόσμιων εφοδιαστικών αλυσίδων, τη γήρανση του πληθυσμού στις αναπτυσσόμενες και αναδυόμενες οικονομίες, τους περιορισμούς της μετανάστευσης, την κινεζοαμερικανική «αποσύνδεση», τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής τις τιμές των βασικών προϊόντων, την πανδημία, τον πόλεμο στο Διαδίκτυο και την κοινωνική ανισότητα.
Στη βάση αυτού του σεναρίου, οι ονομαστικές αποδόσεις των ομολόγων θα αυξηθούν πολύ καθώς οι προσδοκίες για τον πληθωρισμό θα αναιρεθούν.
Και οι πραγματικές αποδόσεις, επίσης, θα είναι υψηλότερες (ακόμη και αν οι κεντρικές τράπεζες παραμείνουν πίσω από την καμπύλη), επειδή η ταχεία και ασταθής αύξηση των τιμών θα αυξήσει τα ασφάλιστρα κινδύνου για τα ομόλογα μακράς λήξης.
Υπό αυτές τις συνθήκες, οι χρηματιστηριακές αγορές θα ετοιμαστούν για μια απότομη διόρθωση (τουλάχιστον 20% πτώση).
Βάσει του τελευταίου σεναρίου, θα υπάρξει επιβράδυνση της ανάπτυξης.
Η αποδυνάμωση της συνολικής ζήτησης δεν θα είναι απλώς ένας παροδικός φόβος αλλά προάγγελος της νέας κανονικότητας, όταν αποσυρθούν τα μέτρα οικονομικής στήριξης.
Σε αυτήν την περίπτωση, η χαμηλότερη συνολική ζήτηση και η βραδύτερη ανάπτυξη θα οδηγούσαν σε χαμηλότερο πληθωρισμό, οι μετοχές θα διορθώσουν ώστε να αντικατοπτρίζουν τις ασθενέστερες προοπτικές ανάπτυξης και οι αποδόσεις των ομολόγων θα μειωθούν περαιτέρω (επειδή οι πραγματικές αποδόσεις και οι προσδοκίες για πληθωρισμό θα είναι χαμηλότερες).
Ποιο από αυτά τα τέσσερα σενάρια είναι πιο πιθανό;
Οι περισσότεροι αναλυτές της αγοράς και οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής στρέφονται στο πρώτο.
Ωστόσο, δεδομένης της χαλαρής νομισματικής, δημοσιονομικής και πιστωτικής πολιτικής, την πoρεία της παράλλαξης Delta και τις δυσχέρειες που υπάρχουν στην αγορά, θα υπάρξει υπερθέρμανση ενώ οι κεντρικές τράπεζες θα παραμείνουν καθηλωμένες μεταξύ … Σκύλλας και Χάρυβδης, αντιμέτωπες με μια παγίδα χρέους και έξαρση του πληθωρισμού.
Μεσοπρόθεσμα μια ποικιλία επίμονων αρνητικών κλυδωνισμών προσφοράς θα πλήξουν την παγκόσμια οικονομία, κάτι που μπορεί να οδηγήσει σε πλήρη στασιμότητα, επιβράδυνση και υψηλότερο πληθωρισμό.
Ο πειρασμός για μείωση της πραγματικής αξίας των μεγάλων ονομαστικών δεικτών σταθερού επιτοκίου θα οδηγήσει τις κεντρικές τράπεζες στο να προσαρμόσουν τον πληθωρισμό, αντί να τον καταπολεμήσουν, και να διακινδυνεύσουν μια οικονομική κρίση και κατάρρευση της αγοράς.
Αλλά οι σημερινοί δείκτες χρέους (τόσο ιδιωτικοί όσο και δημόσιοι) είναι σημαντικά υψηλότεροι από ό, τι ήταν το 1970.
Σίγουρα θα πρέπει να περιμένουμε πτωχεύσεις και σταδιακές πληθωριστικές κρίσεις χρέους.
«Θυμηθείτε, οι Τρώες αγνοούσαν την Κασσάνδρα, αλλά είδατε τι έπαθαν» καταλήγει ο Roubini.

www.bankingews.gr