Τις προκλήσεις της ενεργειακής κρίσης που ταλανίζει την παγκόσμια κοινότητα και απειλεί την παγκόσμια οικονομία εντοπίζει σε σημείωμα του το ΔΝΤ, κάνοντας λόγο για έναν πρωτοφανή συνδυασμό διαφορετικών παραγόντων.
Οι τιμές του φυσικού αερίου υπερτετραπλασιάστηκαν στην Ευρώπη και την Ασία, ενώ η «επιμονή» των αυξήσεων και ο παγκόσμιος αντίκτυπος είναι άνευ προηγουμένου.
Τυπικά, τέτοιες κινήσεις είναι εποχικές και τοπικές.
Οι τιμές στην Ασία, για παράδειγμα, σημείωσαν παρόμοιο άλμα πέρυσι, αλλά οι τιμές στην Ευρώπη δεν παρουσίασαν αντίστοιχη άνοδο.
Σύμφωνα με το ΔΝΤ, οι τιμές θα επανέλθουν σε πιο φυσιολογικά επίπεδα στις αρχές του επόμενου έτους, όταν η ζήτηση για θέρμανση θα μειωθεί και τα αποθέματα θα προσαρμοστούν αναλόγως.
Σε αντίθετη περίπτωση, η παγκόσμια ανάπτυξη μοιραία θα επιβραδυνθεί.
Εντωμεταξύ, τα φαινόμενα και οι επιπτώσεις των αυξήσεων είναι ιδιαίτερα έντονα στις αγορές άνθρακα και πετρελαίου.
Στο αργό, οι τιμές σημειώνουν υψηλό επταετίας…
Ο άνθρακας, το πλησιέστερο υποκατάστατο, παρουσιάζει μεγάλη ζήτηση καθώς τα εργοστάσια ηλεκτροπαραγωγής στρέφονται σε αυτόν.
Ως αποτέλεσμα οι τιμές βρίσκονται στο υψηλότερο επίπεδο από το 2001.
Τα αίτια
Εν προκειμένω αξίζει να σημειωθεί πως για τη διαμόρφωση αυτής της κατάστασης σημαντικό ρόλο είχε η πανδημία που περιόρισε την παγκόσμια οικονομική δραστηριότητα.
Οι αποφάσεις για τα lockdown προκάλεσαν κατάρρευση της ζήτησης για ενέργεια, με αποτέλεσμα οι εταιρείες να περικόψουν τις επενδύσεις.
Ωστόσο, η αγορά του φυσικού αερίου ανέκαμψε γρήγορα, καθοδηγούμενη από τη βιομηχανική παραγωγή, η οποία αντιπροσωπεύει περίπου το 20% της τελικής κατανάλωσης φυσικού αερίου, ενισχύοντας τη ζήτηση σε μια εποχή που τα αποθέματα ήταν σχετικά χαμηλά.
Η παραγωγή φυσικού αερίου στις Ηνωμένες Πολιτείες παραμένει κάτω από τα προ κρίσης επίπεδα.
Η παραγωγή στην Ολλανδία και τη Νορβηγία είναι επίσης μειωμένη.
Και ο μεγαλύτερος προμηθευτής της Ευρώπης, η Ρωσία, έχει πρόσφατα επιβραδύνει τις αποστολές του στη γηραιά ήπειρο.
Ο καιρός έχει επιδεινώσει επίσης τις ανισορροπίες της αγοράς.
Η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές έχει μειωθεί στις Ηνωμένες Πολιτείες και τη Βραζιλία λόγω της ξηρασίας, ενώ στην Ευρώπη οι άνεμοι έχουν εξασθενήσει…
Τιμές ενέργειας και πληθωρισμός
Οι τιμές του άνθρακα και του φυσικού αερίου τείνουν να έχουν μικρότερη επίδραση στις τιμές καταναλωτή από το πετρέλαιο, επειδή οι λογαριασμοί ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου των νοικοκυριών συχνά ρυθμίζονται και οι τιμές είναι πιο άκαμπτες.
Ακόμα κι έτσι, στον βιομηχανικό τομέα, οι υψηλότερες τιμές επηρεάζουν τις επιχειρήσεις.
Αυτή η δυναμική είναι ιδιαίτερα ανησυχητική, καθώς ο πληθωρισμός ήταν ήδη ανεβασμένος λόγω των διαταραχών στις εφοδιαστικές αλυσίδες και της ενίσχυσης της ζήτησης.
Εάν οι τιμές της ενέργειας παραμείνουν στα τρέχοντα επίπεδα, η αξία της παγκόσμιας παραγωγής ορυκτών καυσίμων ως ποσοστού του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος θα αυξηθεί από 4,1% σε 4,7% για το 2021 και 4,8% το 2022, έναντι εκτίμησης για 3,8%.
Πάντως, παρότι οι διαταραχές της προσφοράς και οι πιέσεις στις τιμές θέτουν άνευ προηγουμένου προκλήσεις για έναν κόσμο που ήδη αντιμετωπίζει μια άνιση ανάκαμψη μετά την πανδημία, η κατάσταση δεν συγκρίνεται με το ενεργειακό σοκ στις αρχές της δεκαετίας του 1970.
Τότε, οι τιμές του πετρελαίου τετραπλασιάστηκαν, πλήττοντας άμεσα την αγοραστική δύναμη των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων και, τελικά, προκάλεσαν παγκόσμια ύφεση.
Σχεδόν μισό αιώνα αργότερα, δεδομένου του λιγότερο κυρίαρχου ρόλου που διαδραματίζει ο άνθρακας και το φυσικό αέριο στην παγκόσμια οικονομία, οι τιμές της ενέργειας θα έπρεπε να αυξηθούν πολύ για να προκληθεί ένα τόσο δραματικό σοκ.
Επιπλέον, σύμφωνα με το Ταμείο, οι τιμές του φυσικού αερίου θα ομαλοποιηθούν έως το δεύτερο τρίμηνο του 2022, καθώς το τέλος του χειμώνα στην Ευρώπη και την Ασία αμβλύνει τις εποχιακές πιέσεις, όπως δείχνουν επίσης οι αγορές συμβολαίων μελλοντικής εκπλήρωσης.
Ωστόσο, η αβεβαιότητα παραμένει, αφού το σοκ της ζήτησης θα μπορούσε να εντείνει τις αυξήσεις.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών