Για τους υποστηρικτές της στρατιωτικής επέμβασης και του κλιμάκωσης του πολέμου με τη Ρωσία, είμαστε πάντα στο 1938, και κάθε προσπάθεια να προχωρήσουμε με τη διπλωματία αποτελεί «κατευνασμό»
Οι πρόεδρος της Ουκρανίας Volodymyr Zelensky και οι πολιτικοί των Βαλτικών χωρών καλούν με επιμονή τις ΗΠΑ και την δυτική Ευρώπη να αντλήσουν το δίδαγμα του 1938 και του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου και να κλιμακώσουν τη πολεμική σύγκρουση με τη Ρωσία.
Όπως όμως τονίζει σε ανάλυσή του ο Ryan McMaken, κορυφαίος αναλυτής του Mises Institute, ΗΠΑ και Ευρώπη στην πραγματικότητα πρέπει να αντλήσουν το δίδαγμα από το 1914 και τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο και να αποφύγουν την κλιμάκωση μιας περιφερειακής σύγκρουσης στην Ουκρανία καθώς σε διαφορετική περίπτωση η ανθρωπότητα θα οδηγηθεί σε Τρίτο Παγκόσμιο Πόλεμο.
Αναλυτικότερα, η ανάλυση του Mises Institute αναφέρει:
Για τους υποστηρικτές της στρατιωτικής επέμβασης και του πολέμου, είμαστε πάντα στο 1938, και κάθε προσπάθεια να προχωρήσουμε με τη διπλωματία, αντί της κλιμάκωσης και του πολέμου, είναι «κατευνασμός».
Την περασμένη εβδομάδα, για παράδειγμα, ο Ουκρανός βουλευτής Lesia Vasylenko κατηγόρησε τους δυτικούς ηγέτες για «κατευνασμό» κατά τη διάρκεια της εισβολής της Μόσχας στην Ουκρανία, δηλώνοντας:
«Είμαστε στην ίδια κατάσταση με το 1938, όταν ο κόσμος και ειδικότερα οι Ηνωμένες Πολιτείες απέστρεφαν το βλέμμα τους από ότι έκανε ο Χίτλερ και το ναζιστικό κόμμα».
Την προηγούμενη εβδομάδα, πάλι ο βουλευτής της Εσθονίας Marko Mihkelson δήλωσε:
«Ελπίζω να κάνω λάθος, αλλά εμένα εδώ μου μυρίζει Μόναχο».
Ο λόγος φυσικά παραπέμπει στην περιβόητη διάσκεψη του Μονάχου του 1938, όταν ο πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου Neville Chamberlain (και άλλοι) συμφώνησαν να επιτρέψουν στη Γερμανία του Αδόλφου Χίτλερ να προσαρτήσει τη Σουδητία που τότε αποτελούσε κομμάτι της Τσεχοσλοβακίας, προκειμένου να αποφευχθεί ένας γενικευμένος πόλεμος στην Ευρώπη.
Η «πολιτική του κατευνασμού», φυσικά, απέτυχε να αποτρέψει τον πόλεμο επειδή το καθεστώς του Χίτλερ στην πραγματικότητα σχεδίαζε να προσαρτήσει πολύ περισσότερες εκτάσεις.
Το δίδαγμα του Μονάχου ως αφετηρία για έναν Τρίτο Παγκόσμιο Πόλεμο
Έκτοτε, όμως το «δίδαγμα του Μονάχου» για τους υποστηρικτές της στρατιωτικής επέμβασης είναι ότι πρέπει πάντα να κλιμακώνουμε τις διεθνείς συγκρούσεις και να αντιμετωπίζονται όλοι οι θεωρούμενοι ως επιτιθέμενοι με άμεση στρατιωτική δύναμη αντί με συμβιβαστικές λύσεις ή την αρχή της μη επέμβασης.
Οι Αμερικανοί έχουν επίσης κάνει παρόμοιες αναφορές, με σχολιαστές από τον Larry Elder μέχρι τον Peter Singer να προβάλλουν πάνω στον πόλεμο της Ουκρανίας την αναλογία του Μονάχου.
Αρκεί να εισαγάγετε τις λέξεις «Μόναχο» και «1938» σε μια αναζήτηση στο Twitter και να λάβετε έναν φαινομενικά ατελείωτο αριθμό tweets από Αμερικανούς που ξαφνικά έγιναν ειδικοί της εξωτερικής πολιτικής και προωθούν έναν Τρίτο Παγκόσμιο Πόλεμο με βάση το δίδαγμα του Μονάχου.
Ιστορικά, αμέτρητοι Αμερικανοί πολιτικοί έχουν χρησιμοποιήσει επίσης αυτή την αναλογία.
Οι οπαδοί του Ψυχρού Πολέμου της δεκαετίας του 1980 κατήγγειλαν τις προσπάθειες του Ronald Reagan να περιορίσει τα πυρηνικά όπλα ως «κατευνασμό» τύπου Μονάχου.
Οι Ρεπουμπλικάνοι ισχυρίζονταν ότι η διπλωματική προσέγγιση του Barack Obama με το Ιράν ήταν το ίδιο πράγμα.
Αλλά δεν είναι αλήθεια ότι κάθε πράξη διπλωματίας ή συμβιβασμού που αποσκοπεί στην αποφυγή ενός πολέμου αποτελεί «κατευνασμό».
Επιπλέον, μπορούμε να βρούμε αμέτρητα παραδείγματα στα οποία η μη παρέμβαση και η άρνηση κλιμάκωσης μιας κατάστασης ήταν η καλύτερη επιλογή.
Με άλλα λόγια, δεν είμαστε πάντα στο 1938.
Και αντί να προσηλωνόμαστε στο «δίδαγμα του 1938», ίσως πρέπει να προσηλωθούμε στο «δίδαγμα του 1914» ή ίσως ακόμη και στα «διδάγματα» του 1853, του 1956 ή του 1968.
Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις, η στρατιωτική κλιμάκωση ήταν - ή θα ήταν - η λάθος απάντηση.
Επιπλέον, στην εποχή των πυρηνικών όπλων – που δεν υπήρχαν το 1938 - ο κόσμος είναι διαφορετικός και η αντιπαράθεση με μια πυρηνική δύναμη θα μπορούσε ενδεχομένως να επιφέρει το τέλος του ανθρώπινου πολιτισμού.
Η διαρκής επανάληψη του αιτήματος για μια «ζώνη απαγόρευσης πτήσεων» - που θα σήμαινε πόλεμο με τη Ρωσία - είναι ανεύθυνη και αποτελεί ένα είδος ρητορικής βγαλμένης από έναν μη πυρηνικό κόσμο που έχει πάψει να υπάρχει πριν από πολλές δεκαετίες.
Τα θεμέλια του «διδάγματος του Μονάχου»
Το υποτιθέμενο δίδαγμα του Μονάχου βασίζεται σε δύο κύριους πυλώνες.
Η πρώτη είναι η υπόθεση ότι οποιαδήποτε πράξη στρατιωτικής επίθεσης θα οδηγήσει σε πολλές περισσότερες πράξεις στρατιωτικής επίθεσης εάν δεν αντιμετωπιστεί δυναμικά.
Είναι βασικά μια παραλλαγή της θεωρίας του ντόμινο: εάν ένα έθνος υποκύψει στην κατάκτηση από έναν επιθετικό γείτονα, σύντομα θα αναγκαστούν και άλλα έθνη να υποταχθούν.
Αυτό προϋποθέτει ότι κάθε υποτιθέμενο επιθετικό κράτος έχει τα ίδια κίνητρα με τη ναζιστική Γερμανία και μπορεί εύλογα να επιδιώξει αλλεπάλληλες στρατιωτικές κατακτήσεις σε μια ευρεία περιοχή ενάντια σε πολλά κράτη.
Ο δεύτερος πυλώνας του διδάγματος του Μονάχου είναι ότι εφόσον κάθε επιθετική στρατιωτική ενέργεια είναι πιθανό να οδηγήσει σε πολλές περισσότερες, η μόνη ρεαλιστική επιλογή είναι να αντιμετωπίσουμε την επιθετικότητα με κλιμάκωση και με μια στρατιωτική απάντηση χωρίς συμβιβασμούς.
Αυτός είναι ακριβώς ο λόγος που οι δυτικοί υποστηρικτές του στρατιωτικού τυχοδιωκτισμού εξισώνουν επανειλημμένα κάθε ξένο ηγέτη που δεν αρέσει στις δυτικές ελίτ με τον Χίτλερ.
Αυτό το είδος παραλληλισμού χρησιμοποιείται κάθε φορά που υπάρχει ένας νέος εχθρός στον οποίο θα πρέπει να επικεντρωθεί η κοινή γνώμη.
Τα τελευταία χρόνια, σύμφωνα με τη δυτική ρητορική, ο Αδόλφος Χίτλερ έχει ήδη προφανώς μετενσαρκωθεί αρκετές φορές—ως Saddam Hussein, Mohammad Qaddafi, Mahmoud Ahmadinejad κλπ.
Το 2022, ο Putin είναι ο νέος Χίτλερ κι αυτό σημαίνει για κάποιους ότι οποιαδήποτε αποτυχία της Δύσης να απαντήσει στη ρωσική εισβολή με μια πλήρη στρατιωτική αντίδραση είναι κατευνασμός τύπου Μονάχου.
Το γεγονός ότι τα γεγονότα του 1938 είναι τόσο καλά γνωστά σε τόσους πολλούς έχει βοηθήσει σημαντικά στην προώθηση της αφήγησης ότι ο συμβιβασμός ή η μη παρέμβαση είναι κατευνασμός.
Για τους περισσότερους Αμερικανούς, είναι πιθανότατα το μόνο γεγονός στην ιστορία της διπλωματίας το οποίο γνωρίζουν πολύ καλά.
Και δεν τους πειράζει καθόλου το γεγονός ότι το δίδαγμα του Μονάχου έχει συχνά αποδειχθεί ότι δεν μπορεί να εφαρμοστεί στον σύγχρονο κόσμο.
Το δίδαγμα του 1914
Ωστόσο, υπάρχουν άλλα ιστορικά διδάγματα που πρέπει να αντλήσουμε.
Μπορούν να αντλήσουμε διδάγματα από τον πόλεμο της Κριμαίας το 1853 ή από την Κρίση του Ιουλίου του 1914.
(Αλλά ποιος γνωρίζει τι έγινε σε αυτές τις δύο κρίσεις;).
Και στις δύο αυτές περιπτώσεις, είχαμε δυο καθεστώτα που ισχυρίστηκαν ότι αντιμετώπιζαν επίθεση από ξένα κράτη και που προστάτευαν είτε «συμμάχους» ή καταπιεσμένες μειονότητες σε εδάφη που υπόκεινται σε κατάκτηση.
Η έναρξη του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου παρέχει μια ιδιαίτερα προειδοποιητική ιστορία στην οποία οι μεγάλες δυνάμεις έσπευσαν να επέμβουν στο όνομα της υποστήριξης των συμμάχων.
Το αυστριακό καθεστώς εξέδωσε τελεσίγραφο στους Σέρβους και οι Ρώσοι - με την υποστήριξη της Γαλλίας, της μεγαλύτερης δημοκρατίας της Ευρώπης- κινητοποιήθηκαν για να υποστηρίξουν την παραδοσιακή σύμμαχο Σερβία.
Στη συνέχεια οι Γερμανοί κινητοποιήθηκαν για να υποστηρίξουν την Αυστροουγγαρία.
Αργότερα, τα καθεστώτα στο Ηνωμένο Βασίλειο και τις Ηνωμένες Πολιτείες χρησιμοποίησαν προπαγάνδα σχετικά με υποτιθέμενα γερμανικά εγκλήματα πολέμου στο Βέλγιο για να εξασφαλίσουν ότι οι χώρες τους θα εισέλθουν στον πόλεμο.
Βρετανοί πολιτικοί ισχυρίστηκαν επίσης ότι πρέπει να παρέμβουν για να βοηθήσουν τους συμμάχους της Entende της Βρετανίας να αντισταθούν στην επιθετικότητα.
Τέσσερα χρόνια εντελώς άσκοπης αιματοχυσίας
Ακολούθησαν τέσσερα χρόνια εντελώς άσκοπης αιματοχυσίας που θα μπορούσε να είχε προληφθεί.
Χάρη στις εκκλήσεις να αντισταθούμε στην επιθετικότητα και να υπερασπιστούμε τους συμμάχους, αυτό που θα έπρεπε να περιοριστεί σε ένα περιφερειακό πόλεμο στα Βαλκάνια έγινε ένας μεγάλος πανευρωπαϊκός πόλεμος.
Ακόμη χειρότερα, με τη Συνθήκη των Βερσαλλιών που συμπεριέλαβε μια παράλογη ρήτρα με βάση την οποία όλη την «ενοχή» για τον πόλεμο έφερε η Γερμανία, ο Πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος δημιούργησε τις βάσεις για τον πολύ πιο καταστροφικό Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο.
Ωστόσο, ο Πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος ήταν αποτέλεσμα της επιλογής από μια σειρά καθεστώτα να εφαρμόσουν – από τη δική τους οπτική γωνία - αυτό που υπαγορεύει το «δίδαγμα του Μονάχου»:
Ορμήστε βιαστικά στον πόλεμο, κλιμακώστε τον με ταχύτητα και αντιμετωπίστε τους «εχθρούς» με στρατιωτική δύναμη στο όνομα της αντιμετώπισης της επιθετικότητας.
Το δίδαγμα του 1914 είναι καλό για σήμερα
Η επιλογή της κλιμάκωση είναι εξαιρετικά παράλογη, ειδικά εάν υπάρχει το δυναμικό ώστε ο περιορισμένος τοπικός πόλεμος να μετατραπεί σε καταστροφή μεγάλης κλίμακας.
Επιπλέον, ειδικώς για τις ΗΠΑ, η πολυπλοκότητα των αιτιών του συγκεκριμένου πολέμου σημαίνει ότι δεν υπάρχει κανένας δικαιολογημένος λόγος για να εισέλθουν στον πόλεμο.
Δεν υπάρχει κανένα «καλό παιδί» σε έναν πόλεμο και η αμερικανική συμμετοχή απλώς θα επεκτείνει περαιτέρω την αιματοχυσία.
Ευτυχώς, παρά τις αξιώσεις τους να αποτελούν τον παγκόσμιο εγγυητή της ελευθερίας πάντα και παντού, οι ΗΠΑ έχουν συμπεριφερθεί τουλάχιστον δύο φορές, σαν να έχουν μάθει το δίδαγμα του 1914.
Η πρώτη φορά ήταν το 1956, όταν σοβιετικά τανκς εισήλθαν στην Ουγγαρία όταν το ουγγρικό καθεστώς - ένα φαινομενικά κυρίαρχο κράτος - έγινε πολύ απείθαρχο για τα δεδομένα της Μόσχας.
Έτσι, ο σοβιετικός στρατός κινήθηκε για να εξασφαλίσει ότι η Ουγγαρία θα παραμείνει επαρκώς υπό τον έλεγχο της Μόσχας.
Χιλιάδες Ούγγροι σκοτώθηκαν. Κινητοποιήθηκε το ΝΑΤΟ ενάντια σε αυτή την επιθετικότητα;
Ο Αϊζενχάουερ ετοίμασε τα βομβαρδιστικά της Αμερικής;
Όχι.
Στη συνέχεια, ήταν στην Πράγα το 1968, όταν η τσεχοσλοβακική αντίσταση στη Μόσχα οδήγησε σε εισβολή 200.000 ξένων στρατευμάτων και 2.500 τανκς από τα φιλοσοβιετικά καθεστώτα του Συμφώνου της Βαρσοβίας.
Και πάλι, οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν έκαναν καμία ενέργεια.
Αυτή, φυσικά, ήταν η σωστή απόφαση από την πλευρά των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ.
Το να λάβουμε υπόψη το μάθημα του Μονάχου, από την άλλη πλευρά, θα σήμαινε άμεση αντιπαράθεση μεταξύ του ΝΑΤΟ και της Σοβιετικής Ένωσης - μια de facto αντιπαράθεση μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και της ΕΣΣΔ.
Αυτό θα είχε αυξήσει σημαντικά την πιθανότητα ενός παγκόσμιου πυρηνικού πολέμου.
Όπως ήταν φυσικό, ορισμένοι αντισοβιετικοί ακτιβιστές εκείνης της περιόδου φώναζαν κατά της «πολιτικής κατευνασμού».
Ευτυχώς, αγνοήθηκαν.
Μια περίεργη διαφορά μεταξύ του 1956 και τώρα, ωστόσο, είναι ότι εκείνη την εποχή οι περισσότεροι επικριτές της αμερικανικής αδράνειας ήταν στην αντισοβιετική Δεξιά.
Σήμερα, βρίσκουμε κυρίως στην Αριστερά εκείνους που ουρλιάζουν για το Μόναχο και πιέζουν για έναν πόλεμο ΗΠΑ-Ρωσίας, ενώ υποβαθμίζουν τον κίνδυνο μιας πυρηνικής αποκάλυψης.
Αλλά αυτοί που τώρα απαιτούν να πάμε σε Τρίτο Παγκόσμιο Πόλεμο μας δείχνουν τι συμβαίνει όταν παθαίνουμε εμμονή το δίδαγμα του 1938 και αγνοούμε το δίδαγμα του 1914.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών