Τα εμπόδια στην επίτευξη συμφωνίας μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών επί των προτάσεων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (ΕΕ) είναι ενδεικτικά της πολυπλοκότητας του ενεργειακού προβλήματος, κατά την τρέχουσα χρονιά.
Οι προτάσεις της ΕΕ για τις ενεργειακές κυρώσεις στη Ρωσία (6ο πακέτο κυρώσεων) αφορούν στο πετρελαϊκό εμπάργκο μέσα από τη σταδιακή κατάργηση της προμήθειας αργού πετρελαίου εντός του επόμενου εξαμήνου και διυλισμένου πετρελαίου έως το τέλος του 2022, από τη θάλασσα αλλά και μέσω αγωγών.
Ως προς το ρωσικό φυσικό αέριο, η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ-27) δεν έχει μέχρι στιγμής επιβάλλει κυρώσεις, ωστόσο αναζητά τρόπους για να συνεχιστεί η απρόσκοπτη τροφοδοσία των ευρωπαϊκών αγορών, ειδικά μετά από την απόφαση της Gazprom να διακόψει την προμήθεια φυσικού αερίου προς την Πολωνία και την Βουλγαρία.
Η ΕΕ είναι επίσης αντίθετη στην πληρωμή του ρωσικού φυσικού αερίου με ρούβλια, αφού έτσι παραβιάζονται οι κυρώσεις κατά της Ρωσίας.
Τα εμπόδια στην επίτευξη συμφωνίας μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών επί των προτάσεων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (ΕΕ) είναι ενδεικτικά της πολυπλοκότητας του ενεργειακού προβλήματος, κατά την τρέχουσα χρονιά.
Οι προτάσεις της ΕΕ για τις ενεργειακές κυρώσεις στη Ρωσία (6ο πακέτο κυρώσεων) αφορούν στο πετρελαϊκό εμπάργκο μέσα από τη σταδιακή κατάργηση της προμήθειας αργού πετρελαίου εντός του επόμενου εξαμήνου και διυλισμένου πετρελαίου έως το τέλος του 2022, από τη θάλασσα αλλά και μέσω αγωγών.
Ως προς το ρωσικό φυσικό αέριο, η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ-27) δεν έχει μέχρι στιγμής επιβάλλει κυρώσεις, ωστόσο αναζητά τρόπους για να συνεχιστεί η απρόσκοπτη τροφοδοσία των ευρωπαϊκών αγορών, ειδικά μετά από την απόφαση της Gazprom να διακόψει την προμήθεια φυσικού αερίου προς την Πολωνία και την Βουλγαρία.
Η ΕΕ είναι επίσης αντίθετη στην πληρωμή του ρωσικού φυσικού αερίου με ρούβλια, αφού έτσι παραβιάζονται οι κυρώσεις κατά της Ρωσίας.
Η ελληνική κυβέρνηση παρουσίασε πρόσφατα μία δέσμη μέτρων επαναφοράς των τιμολογίων ρεύματος σε βιώσιμα επίπεδα, δηλαδή όχι ανώτερα από το 30% των επιπέδων πριν από την κρίση για τους οικιακούς χρήστες και αντιστοίχως 40% για τις επιχειρήσεις.
Η χρηματοδότηση αυτών των μέτρων αναμένεται να γίνει αφενός μέσω του Κρατικού Προϋπολογισμού και πόρων του Ταμείου Ενεργειακής Μετάβασης (Energy Transition Fund) και αφετέρου από τη φορολόγηση των υπερεσόδων των εταιρειών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, κατά το περασμένο εξάμηνο, με συντελεστή 90%.
Καθώς όμως η Ευρώπη και η Ελλάδα εξαρτώνται σε σημαντικό βαθμό από τις εισαγωγές ρωσικών καυσίμων, η ανεύρεση μίας μεσοπρόθεσμης στρατηγικής λύσης ενεργειακής θωράκισης τίθεται επί τάπητος.
Η ενεργειακή απεξάρτηση από την Ρωσία και η υποκατάσταση της τροφοδοσίας από άλλες χώρες ή άλλες μορφές καυσίμων επέσπευσαν και την κατασκευή του πλωτού τερματικού σταθμού (FSRU) αποθήκευσης και αεριοποίησης υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) στα ανοιχτά του λιμανιού της Αλεξανδρούπολης, ο οποίος αναμένεται να λειτουργήσει από τον Νοέμβριο του 2023, πέραν του ενός ήδη υπάρχοντος σταθμού στην Ρεβυθούσα.
Η πλωτή εξέδρα θα διοχετεύει με φυσικό αέριο την Ελλάδα, τα Βαλκάνια και την Νοτιοανατολική Ευρώπη, μέσα από το Εθνικό Σύστημα Μεταφοράς Φυσικού Αερίου και τους αγωγούς TAP και IGB.
Ο ενεργειακός χάρτης της χώρας μας, ο οποίος αποτυπώνεται αναλυτικά στο παρόν Δελτίο μέσα από την παρουσίαση του ενεργειακού ισοζυγίου, καταγράφει τη διαχρονική αλλά και την τρέχουσα κατάσταση της χώρας, σε όρους ενεργειακής κατανάλωσης, προσφοράς, εισαγωγών και εξαγωγών καυσίμων και επισημαίνει το σημείο στο οποίο βρισκόμαστε σήμερα, σε όρους μετάβασης και κατανομών του ενεργειακού μίγματος.
Κατανομή τελικής κατανάλωσης ενέργειας από νοικοκυριά και επιχειρήσεις
Η τελική κατανάλωση ενέργειας για ενεργειακή χρήση αποτελεί στην Ελλάδα το 95% της τελικής κατανάλωσης ενέργειας (με βάση τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία του 2020).
Το υπόλοιπο 5% συνιστά τελική κατανάλωση για μη ενεργειακή χρήση, όπως είναι τα ενεργειακά προϊόντα (κυρίως πετρέλαιο, παράγωγα πετρελαίου και φυσικό αέριο) που χρησιμοποιούνται ως πρώτες ύλες σε διάφορες βιομηχανίες για την παραγωγή διαφόρων σκευασμάτων και πετροχημικών προϊόντων (π.χ. λιπάσματα, πλαστικά, καλλυντικά κ.ά.).
Ως προς την ενεργειακή της χρήση, η κατανάλωση ενέργειας στην Ελλάδα τη χρονιά της πανδημικής κρίσης, μειώθηκε κατά 6% σε σχέση με το 2019 και σωρευτικά κατά 21% σε σχέση με το 2010, φθάνοντας στους 14.483 χιλιάδες τόνους ισοδύναμου πετρελαίου (ΤΙΠ). Η πτώση, εντός της δεκαετίας 2010-2020, οφείλεται εν πολλοίς στη μείωση των εισοδημάτων και της συνολικής παραγωγής της προηγούμενης δεκαετίας, λόγω της παρατεταμένης οικονομικής ύφεσης.
Ανά τομέα, οι μεταφορές (μετακινήσεις όλων των μέσων σε όλα τα δίκτυα) είναι ο πιο ενεργοβόρος τομέας, καταναλώνοντας το 36% της τελικής ενεργειακής χρήσης.
Έπονται τα νοικοκυριά, τα οποία και καταναλώνουν το 30%, ενώ το 17% χρησιμοποιείται από τη βιομηχανία, το 13% από τις εμπορικές και δημόσιες υπηρεσίες και το 4% από τους λοιπούς τομείς και κυρίως από τη γεωργία και την κτηνοτροφία
(Γράφημα 1α). Αν και διαχρονικά δεν καταγράφονται αξιοσημείωτες μεταβολές στην κατανομή της τελικής κατανάλωσης ανά τομέα, με τον κάθε έναν από αυτούς να διατηρεί σχετικά σταθερό το μερίδιό του στη συνολική κατανάλωση, η ανωτέρω κατανομή το 2020 δεν είναι απολύτως αντιπροσωπευτική λόγω των επιπτώσεων της πανδημίας, κυρίως στις μεταφορές.
Έτσι, η μεγαλύτερη πτώση στην κατανάλωση ενέργειας το 2020 προήλθε κυρίως από τον τομέα των μεταφορών (-15% σε σχέση με το 2019), λόγω των περιορισμών στις μετακινήσεις.
Στις εμπορικές και δημόσιες υπηρεσίες σημειώθηκε επίσης μείωση της τελικής κατανάλωσης ενεργειακών προϊόντων το 2020 (-11%), ενώ μικρότερη ήταν η πτώση στη βιομηχανία (-2%). Αντίθετα, τα νοικοκυριά και οι λοιποί τομείς αύξησαν την ενεργειακή τους κατανάλωση κατά το ίδιο έτος.
Η κατανομή της κατανάλωσης για ενεργειακή χρήση ανά προϊόν το 2020, με βάση τη διεθνή ταξινόμηση καυσίμων SIEC (Standard International Energy Products Classification), έχει ως ακολούθως.
• Το ήμισυ περίπου της τελικής κατανάλωσης αφορά στο πετρέλαιο και τα παράγωγα προϊόντα πετρελαίου, όπως η βενζίνη, το πετρέλαιο ντίζελ κ.ά., τα οποία χρησιμοποιούνται κυρίως από τον τομέα των μεταφορών (67% του συνόλου του συγκεκριμένου καυσίμου) και τα νοικοκυριά (17% του συνόλου) (Γράφημα 1β, 2).
• Το 28% της τελικής κατανάλωσης είναι ηλεκτρική ενέργεια, ενώ το 12% ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και βιοκαύσιμα (κυρίως ηλιακή ενέργεια, αντλίες θερμότητας και πρωτογενή στερεά βιοκαύσιμα), τα οποία καταναλώνονται πρωτίστως από τα νοικοκυριά (58% του συνόλου του συγκεκριμένου καυσίμου) και τις εμπορικές και δημόσιες υπηρεσίες (20% του συνόλου).
• Το 8% της τελικής κατανάλωσης είναι φυσικό αέριο, το οποίο χρησιμοποιείται κυρίως από τη βιομηχανία (45% του συνόλου του συγκεκριμένου καυσίμου) και τα νοικοκυριά (40% του συνόλου) και μόλις το 1% στερεά ορυκτά καύσιμα (κυρίως ασφαλτούχος άνθρακας) που καταναλώνονται σχεδόν αποκλειστικά από τη βιομηχανία (97% του συνόλου του συγκεκριμένου καυσίμου).
Το 2020, καταγράφηκε άνοδος της τάξης του 16% στην τελική κατανάλωση φυσικού αερίου, ενώ και οι ανανεώσιμες πηγές και τα βιοκαύσιμα σημείωσαν μικρή αύξηση (1%). Η τελική κατανάλωση πετρελαίου μειώθηκε κατά 11% το ίδιο έτος, ενώ αυτή της ηλεκτρικής ενέργειας κατά 5%.
Ως προς την κατανάλωση κάθε τομέα ανά ενεργειακό προϊόν, οι μεταφορές καταναλώνουν πρωτίστως πετρέλαιο και παράγωγα πετρελαίου (95%) και δευτερευόντως βιοκαύσιμα (4%), ενώ τα νοικοκυριά κυρίως ηλεκτρισμό (36%), πετρέλαιο και παράγωγά του (30%), ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές (23%, κυρίως ηλιακή ενέργεια και στερεά βιοκαύσιμα) και φυσικό αέριο (10%) (Γράφημα 2). Η ενεργειακή κατανάλωση της βιομηχανίας περιλαμβάνει κυρίως ηλεκτρισμό (40%), πετρέλαιο και παράγωγά του (27%), φυσικό αέριο (20%) και ένα μικρό ποσοστό στερεών καυσίμων και ανανεώσιμων πηγών (από 6% αμφότερα). Τέλος, οι εμπορικές και δημόσιες υπηρεσίες χρησιμοποιούν κυρίως ηλεκτρισμό (71%) και ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές (18%, κυρίως από αντλίες θερμότητας και ηλιακή ενέργεια).
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών