Οι πολιτικοί της Δύσης φαίνεται να έχουν καταλήξει σε ένα στόχο για τον πόλεμο στην Ουκρανία… η παρατεταμένη σύγκρουση θα καταλήξει σε παρατεταμένο αδιέξοδο και τελικά μια αποδυναμωμένη Ρωσία θα αποδεχθεί μια ειρηνευτική συμφωνία που ευνοεί τις Ηνωμένες Πολιτείες και τους συμμάχους τους στο ΝΑΤΟ, καθώς και την Ουκρανία αναφέρει σε ανάλυση του το αμερικανικό Foreign Affairs.
Αν και οι αξιωματούχοι αναγνωρίζουν ότι τόσο οι ΗΠΑ όσο και η Ρωσία μπορεί να κλιμακώσουν την ένταση για να αποκτήσουν πλεονέκτημα ή για να αποτρέψουν την ήττα, υποθέτουν ότι η καταστροφική κλιμάκωση μπορεί να αποφευχθεί.
Ελάχιστοι φαντάζονται ότι οι δυνάμεις των ΗΠΑ θα εμπλακούν άμεσα στις μάχες ή ότι η Ρωσία θα τολμήσει να χρησιμοποιήσει πυρηνικά όπλα.
Οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους έχουν κοινή στάση.
Αν και μπορεί να αποφευχθεί η καταστροφική κλιμάκωση, η ικανότητα των αντιμαχόμενων μερών να διαχειριστούν αυτόν τον κίνδυνο δεν είναι καθόλου βέβαιη.
Ο κίνδυνος είναι ουσιαστικά μεγαλύτερος από ότι εκτιμάται.
Και δεδομένου ότι οι συνέπειες της κλιμάκωσης θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν έναν μεγάλο πόλεμο στην Ευρώπη και πιθανώς ακόμη και χρήση πυρηνικών, η ανησυχία είναι διάχυτη…
Για να κατανοήσετε τη δυναμική της κλιμάκωσης στην Ουκρανία, ξεκινήστε με τους στόχους της κάθε πλευράς.
Από τότε που ξεκίνησε ο πόλεμος, τόσο η Ρωσία όσο και οι ΗΠΑ έχουν αυξήσει σημαντικά τις φιλοδοξίες τους, και οι δύο είναι πλέον βαθιά αφοσιωμένοι στη νίκη του πολέμου και στην επίτευξη μεγάλων πολιτικών στόχων.
Ως αποτέλεσμα, κάθε πλευρά έχει ισχυρά κίνητρα για να βρει τρόπους να επικρατήσει και, το πιο σημαντικό, να αποφύγει την ήττα.
Στην πράξη, αυτό σημαίνει ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες μπορεί να συμμετάσχουν στις μάχες είτε εάν θέλουν απεγνωσμένα να κερδίσουν είτε για να αποτρέψουν την ήττα της Ουκρανίας, ενώ η Ρωσία μπορεί να χρησιμοποιήσει πυρηνικά όπλα εάν θέλει απεγνωσμένα να κερδίσει ή να αποτρέψει μια ήττα.
Επιπλέον, δεδομένης της αποφασιστικότητας κάθε πλευράς να επιτύχει τους στόχους της, υπάρχουν λίγες πιθανότητες για έναν ουσιαστικό συμβιβασμό.
Η μαξιμαλιστική σκέψη που επικρατεί τώρα τόσο στις ΗΠΑ όσο και στην Ρωσία δίνει σε κάθε πλευρά ακόμη περισσότερους λόγους να κερδίσουν στο πεδίο της μάχης, ώστε να μπορούν να υπαγορεύσουν τους όρους της τελικής ειρήνης.
Στην πραγματικότητα, η απουσία μιας πιθανής διπλωματικής λύσης παρέχει ένα πρόσθετο κίνητρο και στις δύο πλευρές κλιμακώσουν την ένταση.
Μια τέτοια εξέλιξη θα ήταν καταστροφική…
Οι Ηνωμένες Πολιτείες και οι σύμμαχοί τους υποστήριξαν αρχικά την Ουκρανία για να αποτρέψουν μια ρωσική νίκη και να βοηθήσουν στη διαπραγμάτευση ενός ευνοϊκού τερματισμού των μαχών.
Αλλά μόλις ο ουκρανικός στρατός άρχισε να χτυπάει τις ρωσικές δυνάμεις, ειδικά γύρω από το Κίεβο, η κυβέρνηση Biden άλλαξε πορεία και δεσμεύτηκε να βοηθήσει την Ουκρανία να κερδίσει τον πόλεμο εναντίον της Ρωσίας.
Προσπάθησε επίσης να βλάψει σοβαρά την οικονομία της Ρωσίας επιβάλλοντας κυρώσεις χωρίς προηγούμενο.
Όπως εξήγησε ο υπουργός Άμυνας Lloyd Austin τους στόχους των ΗΠΑ τον Απρίλιο, «θέλουμε να δούμε τη Ρωσία αποδυναμωμένη σε βαθμό που δεν μπορεί να κάνει τα πράγματα που έκανε όταν εισέβαλε στην Ουκρανία».
Στην πραγματικότητα, οι Ηνωμένες Πολιτείες ανακοίνωσαν την πρόθεσή τους να βγάλουν τη Ρωσία από τις τάξεις των μεγάλων δυνάμεων.
Επιπλέον, οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν συνδέσει τη φήμη τους με την έκβαση της σύγκρουσης.
Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Biden χαρακτήρισε τον πόλεμο της Ρωσίας στην Ουκρανία «γενοκτονία» και κατηγόρησε τον Ρώσο πρόεδρο Putin ως «εγκληματία πολέμου» που θα έπρεπε να αντιμετωπίσει μια «δίκη εγκλημάτων πολέμου».
Διακηρύξεις όπως αυτές καθιστούν δύσκολο να φανταστεί κανείς τις ΗΠΑ να υποχωρήσουν.
Εάν η Ρωσία επικρατούσε στην Ουκρανία, η θέση των Ηνωμένων Πολιτειών στον κόσμο θα υποστεί σοβαρό πλήγμα.
Οι ρωσικές φιλοδοξίες έχουν επίσης διευρυνθεί.
Σε αντίθεση με αυτά που πιστεύουν πολλοί, η Ρωσία δεν εισέβαλε στην Ουκρανία για να την κατακτήσει και να την κάνει μέρος της Μεγάλης Ρωσίας.
Ασχολήθηκε κυρίως με το να εμποδίσει την Ουκρανία να γίνει δυτικό προπύργιο στα ρωσικά σύνορα.
Ο Putin και οι σύμβουλοί του ανησυχούσαν ιδιαίτερα για την τελική ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ.
Ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών Lavrov είχε τονίσει αρχές Ιανουαρίου 2022, «το κλειδί για όλα είναι η εγγύηση ότι το ΝΑΤΟ δεν θα επεκταθεί προς τα ανατολικά».
Για την Ρωσία, η προοπτική της ένταξης της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ είναι, όπως το έθεσε ο ίδιος ο Putin πριν από την εισβολή, «μια άμεση απειλή για τη ρωσική ασφάλεια» - μια που θα μπορούσε να εξαλειφθεί μόνο με τον πόλεμο και τη μετατροπή της Ουκρανίας σε ένα ουδέτερο ή ηττημένο κράτος.
Η Ρωσία δεν εισέβαλε στην Ουκρανία για να την κατακτήσει…
Οι εδαφικοί στόχοι της Ρωσίας έχουν επεκταθεί σημαντικά από την έναρξη του πολέμου.
Μέχρι την παραμονή της εισβολής, η Ρωσία είχε δεσμευτεί να εφαρμόσει τη συμφωνία Μινσκ ΙΙ, η οποία θα είχε διατηρήσει το Donbass ως τμήμα της Ουκρανίας.
Κατά τη διάρκεια του πολέμου, ωστόσο, η Ρωσία έχει καταλάβει μεγάλες εκτάσεις εδάφους στην ανατολική και νότια Ουκρανία, και υπάρχουν αυξανόμενες ενδείξεις ότι ο Putin σκοπεύει τώρα να προσαρτήσει το μεγαλύτερο μέρος αυτής της κατακτημένης γης.
Η Ουκρανία θα καταστεί μια μικρότερη χώρα, δυσλειτουργική.
Η απειλή για τη Ρωσία σήμερα είναι ακόμη μεγαλύτερη από ό,τι ήταν πριν από τον πόλεμο, κυρίως επειδή η κυβέρνηση Biden είναι τώρα αποφασισμένη να ανατρέψει τα εδαφικά κέρδη της Ρωσίας και να ακρωτηριάσει την ρωσική δύναμη.
Κάνοντας τα πράγματα ακόμα χειρότερα για τη Ρωσία, η Φινλανδία και η Σουηδία εντάσσονται στο ΝΑΤΟ και η Ουκρανία είναι καλύτερα οπλισμένη και πιο στενά συνδεδεμένη με τη Δύση. Η Ρωσία δεν έχει την πολυτέλεια να χάσει στην Ουκρανία και θα χρησιμοποιήσει κάθε διαθέσιμο μέσο για να αποφύγει την ήττα.
Ο Putin φαίνεται βέβαιος ότι η Ρωσία θα επικρατήσει τελικά έναντι της Ουκρανίας και των δυτικών υποστηρικτών της.
«Σήμερα, ακούμε ότι θέλουν να μας νικήσουν στο πεδίο της μάχης», είπε στις αρχές Ιουλίου ο Putin.
«Τι μπορείς να πεις;
Αφήστε τους να προσπαθήσουν.
Οι στόχοι της ειδικής στρατιωτικής επιχείρησης θα επιτευχθούν. Δεν υπάρχουν αμφιβολίες για αυτό».
Η Ουκρανία, από την πλευρά της, έχει τους ίδιους στόχους με την κυβέρνηση Biden.
Οι Ουκρανοί θέλουν να ανακαταλάβουν εδάφη που χάθηκαν από τη Ρωσία - συμπεριλαμβανομένης της Κριμαίας - και μια ασθενέστερη Ρωσία είναι σίγουρα λιγότερο απειλητική για την Ουκρανία.
Επιπλέον, θεωρούν ότι μπορούν να κερδίσουν, όπως κατέστησε σαφές ο Ουκρανός υπουργός Άμυνας Oleksii Reznikov στα μέσα Ιουλίου, όταν είπε:
«Η Ρωσία μπορεί σίγουρα να ηττηθεί και η Ουκρανία έχει ήδη δείξει πώς».
Ο Αμερικανός ομόλογός του προφανώς συμφωνεί.
«Η βοήθειά μας κάνει πραγματική διαφορά στο έδαφος».
«Η Ρωσία πιστεύει ότι μπορεί να ξεπεράσει την Ουκρανία και να μας ξεπεράσει.
Αλλά αυτό είναι μόνο το τελευταίο στη σειρά λανθασμένων υπολογισμών της Ρωσίας».
Η απειλή για τη Ρωσία από το ΝΑΤΟ είναι ακόμη μεγαλύτερη τώρα από ότι πριν από τον πόλεμο.
Ουσιαστικά, η Ουκρανία, οι ΗΠΑ και η Ρωσία είναι όλα βαθιά αφοσιωμένοι στη νίκη εις βάρος του αντιπάλου τους, κάτι που αφήνει λίγα περιθώρια για συμβιβασμούς.
Ούτε η Ουκρανία ούτε οι Ηνωμένες Πολιτείες, για παράδειγμα, είναι πιθανό να αποδεχτούν μια ουδέτερη Ουκρανία.
Στην πραγματικότητα, η Ουκρανία συνδέεται όλο και περισσότερο με τη Δύση μέρα με τη μέρα.
Ούτε είναι πιθανό η Ρωσία να επιστρέψει το σύνολο ή ακόμη και το μεγαλύτερο μέρος των εδαφών που έχει καταλάβει από την Ουκρανία, ειδικά επειδή οι εχθρότητες που πυροδότησε η σύγκρουση στο Donbass μεταξύ των φιλορώσων αυτονομιστών και της ουκρανικής κυβέρνησης τα τελευταία οκτώ χρόνια είναι πιο έντονες από ποτέ.
Αυτά τα αντικρουόμενα συμφέροντα εξηγούν γιατί τόσοι πολλοί παρατηρητές πιστεύουν ότι μια διευθέτηση μέσω διαπραγματεύσεων δεν θα συμβεί σύντομα και επομένως προβλέπουν ένα αιματηρό αδιέξοδο.
Έχουν δίκιο σε αυτό.
Ωστόσο, οι παρατηρητές υποτιμούν την πιθανότητα καταστροφικής κλιμάκωσης που ενσωματώνεται σε έναν παρατεταμένο πόλεμο στην Ουκρανία.
Υπάρχουν τρεις βασικοί δρόμοι για την κλιμάκωση που είναι εγγενείς στη διεξαγωγή του πολέμου: η μία ή και οι δύο πλευρές κλιμακώνουν σκόπιμα για να κερδίσουν, η μία ή και οι δύο πλευρές κλιμακώνει εσκεμμένα για να αποτρέψει την ήττα ή η μάχη κλιμακώνεται όχι από εσκεμμένη επιλογή αλλά ακούσια.
Κάθε σενάριο οδηγεί στην κλιμάκωση.
Μόλις η κυβέρνηση Biden κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η Ρωσία θα μπορούσε να ηττηθεί στην Ουκρανία, έστειλε περισσότερα (και πιο ισχυρά) όπλα στην Ουκρανία.
Η Δύση άρχισε να αυξάνει την επιθετική ικανότητα της Ουκρανίας στέλνοντας όπλα όπως το σύστημα πολλαπλών πυραύλων εκτόξευσης HIMARS, εκτός από «αμυντικά» όπως ο αντιαρματικός πύραυλος Javelin.
Με την πάροδο του χρόνου, τόσο η φονικότητα όσο και η ποσότητα των όπλων έχουν αυξηθεί.
Σκεφτείτε ότι τον Μάρτιο, οι ΗΠΑ άσκησαν βέτο σε ένα σχέδιο μεταφοράς των Πολωνικών μαχητικών αεροσκαφών MiG-29 στην Ουκρανία με το σκεπτικό ότι κάτι τέτοιο θα μπορούσε να κλιμακώσει τον πόλεμο, αλλά τον Ιούλιο δεν προέβαλε αντιρρήσεις όταν η Σλοβακία ανακοίνωσε ότι σκέφτεται να στείλει τα ίδια αεροπλάνα στην Ουκρανία.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες σκέφτονται επίσης να δώσουν τα δικά τους F-15 και F-16 στην Ουκρανία.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες και οι σύμμαχοί τους εκπαιδεύουν επίσης τον ουκρανικό στρατό και του παρέχουν ζωτικής σημασίας πληροφορίες που χρησιμοποιεί για να καταστρέψει βασικούς ρωσικούς στόχους.
Επιπλέον, όπως ανέφεραν οι New York Times, η Δύση έχει «ένα κρυφό δίκτυο καταδρομέων και κατασκόπων» στο έδαφος εντός της Ουκρανίας.
Οι ΗΠΑ μπορεί να μην εμπλέκονται άμεσα στις μάχες, αλλά εμπλέκονται ουσιωδώς στον πόλεμο.
Ο στρατός των ΗΠΑ θα μπορούσε να εμπλακεί στις μάχες με διάφορους τρόπους.
Σκεφτείτε μια κατάσταση όπου ο πόλεμος διαρκεί για ένα χρόνο ή περισσότερο, και δεν υπάρχει ούτε διπλωματική λύση στον ορίζοντα ούτε εφικτό μονοπάτι για μια ουκρανική νίκη. Ταυτόχρονα, οι ΗΠΑ είναι απελπισμένες να τερματίσουν τον πόλεμο - ίσως επειδή πρέπει να επικεντρωθούν στον περιορισμό της Κίνας ή επειδή το οικονομικό κόστος της υποστήριξης της Ουκρανίας προκαλεί πολιτικά προβλήματα στο εσωτερικό και στην Ευρώπη.
Υπό αυτές τις συνθήκες, οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής των ΗΠΑ θα είχαν κάθε λόγο να εξετάσουν το ενδεχόμενο λήψης πιο ριψοκίνδυνων μέτρων—όπως η επιβολή απαγόρευσης ζώνης πάνω από την Ουκρανία ή εισαγωγή μικρών δυνάμεων χερσαίων δυνάμεων των ΗΠΑ—για να βοηθήσουν την Ουκρανία να νικήσει τη Ρωσία.
Ένα πιο πιθανό σενάριο για επέμβαση των ΗΠΑ θα προέκυπτε εάν ο ουκρανικός στρατός άρχιζε να καταρρέει και η Ρωσία φαινόταν πιθανό να κερδίσει μια σημαντική νίκη.
Σε αυτή την περίπτωση, δεδομένης της βαθιάς δέσμευσης της κυβέρνησης Biden να αποτρέψει αυτό το αποτέλεσμα, οι Ηνωμένες Πολιτείες θα μπορούσαν να προσπαθήσουν να ανατρέψουν το ρεύμα εμπλεκόμενες άμεσα στις μάχες.
Μπορεί κανείς εύκολα να φανταστεί τους Αμερικανούς αξιωματούχους να πιστεύουν ότι διακυβεύεται η αξιοπιστία της χώρας τους και να πείθουν τους εαυτούς τους ότι μια περιορισμένη χρήση βίας θα έσωζε την Ουκρανία χωρίς να ωθήσει τον Putin να χρησιμοποιήσει πυρηνικά όπλα.
Εναλλακτικά, μια απελπισμένη Ουκρανία θα μπορούσε να εξαπολύσει επιθέσεις μεγάλης κλίμακας εναντίον ρωσικών κωμοπόλεων, ελπίζοντας ότι μια τέτοια κλιμάκωση θα προκαλούσε μια μαζική ρωσική απάντηση που θα ανάγκαζε τελικά τις Ηνωμένες Πολιτείες να συμμετάσχουν στις μάχες.
Το τελικό σενάριο για την αμερικανική εμπλοκή συνεπάγεται ακούσια κλιμάκωση: χωρίς να το θέλουν οι ΗΠΑ παρασύρονται στον πόλεμο από ένα απρόβλεπτο γεγονός.
Ίσως τα μαχητικά αεροσκάφη των ΗΠΑ και της Ρωσίας, που έχουν έρθει σε στενή επαφή πάνω από τη Βαλτική Θάλασσα, να εμπλέκονταν κατά λάθος.
Ένα τέτοιο περιστατικό θα μπορούσε εύκολα να κλιμακωθεί, δεδομένων των υψηλών επιπέδων φόβου και από τις δύο πλευρές, της έλλειψης επικοινωνίας και της αμοιβαίας δαιμονοποίησης.
Τα σενάρια της Ρωσίας…
Η Ρωσία, απελπισμένη να σταματήσει τον δυτικό στρατό στην Ουκρανία, θα μπορούσε να χτυπήσει κράτη του ΝΑΤΟ.
Ή ίσως η Ρωσία καταστρέψει ένα κτίριο στο Κίεβο ή έναν χώρο εκπαίδευσης κάπου στην Ουκρανία και σκοτώσει έναν σημαντικό αριθμό Αμερικανών, όπως εργαζομένους στον τομέα της ανθρωπιστικής βοήθειας, πράκτορες πληροφοριών ή στρατιωτικούς συμβούλους.
Η κυβέρνηση Biden, αντιμέτωπη με μια δημόσια αναταραχή στο εσωτερικό, αποφασίζει ότι πρέπει να ανταπεξέλθει και να χτυπήσει ρωσικούς στόχους, κάτι που στη συνέχεια οδηγεί σε κλιμάκωση.
Τέλος, υπάρχει πιθανότητα οι μάχες στη νότια Ουκρανία να πλήξουν τον πυρηνικό σταθμό Zaporizhzhya που ελέγχεται από τη Ρωσία, τον μεγαλύτερο στην Ευρώπη, σε σημείο που να προκληθεί πυρηνικό επεισόδιο.
Ο Medvedev, ο πρώην πρόεδρος και πρωθυπουργός της Ρωσίας, έδωσε μια δυσοίωνη απάντηση σε αυτό το ενδεχόμενο, λέγοντας τον Αύγουστο, «μην ξεχνάτε ότι υπάρχουν πυρηνικές εγκαταστάσεις και στην Ευρωπαϊκή Ένωση».
Εάν η Ρωσία χτυπήσει έναν ευρωπαϊκό πυρηνικό αντιδραστήρα, οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα έμπαιναν στον πόλεμο.
Φυσικά και η Ρωσία θα μπορούσε να υποκινήσει την κλιμάκωση. Δεν μπορεί κανείς να απορρίψει την πιθανότητα η Ρωσία, απελπισμένη να σταματήσει τη ροή δυτικής στρατιωτικής βοήθειας στην Ουκρανία, να χτυπήσει τις χώρες από τις οποίες διέρχεται το μεγαλύτερο μέρος των όπλων: την Πολωνία ή τη Ρουμανία, που και οι δύο είναι μέλη του ΝΑΤΟ.
Υπάρχει επίσης η πιθανότητα η Ρωσία να εξαπολύσει μια μαζική κυβερνοεπίθεση εναντίον μιας ή περισσότερων ευρωπαϊκών χωρών που βοηθούν την Ουκρανία, προκαλώντας μεγάλη ζημιά σε κρίσιμες υποδομές.
Μια τέτοια επίθεση θα μπορούσε να ωθήσει τις Ηνωμένες Πολιτείες να προβούν σε αντίποινα εναντίον της Ρωσίας.
Εάν πετύχαινε, η Ρωσία μπορεί να απαντήσει στρατιωτικά.
Εάν αποτύγχανε, οι ΗΠΑ μπορούν να αποφασίσουν ότι ο μόνος τρόπος για να τιμωρήσουν τη Ρωσία θα ήταν να την χτυπήσουν άμεσα.
Τέτοια σενάρια ακούγονται τραβηγμένα, αλλά δεν είναι τελείως εξωπραγματικά.
Και είναι μόνο μερικά από τα πολλά εναλλακτικά σενάρια…
Μεγάλες καταστροφές στον Ουκρανικό στρατό…
Αν και ο ρωσικός στρατός έχει κάνει τεράστια ζημιά στην Ουκρανία, η Ρωσία, μέχρι στιγμής, ήταν απρόθυμη να κλιμακώσει για να κερδίσει τον πόλεμο.
Ο Putin δεν έχει αυξήσει το μέγεθος της δύναμής του μέσω στρατολόγησης μεγάλης κλίμακας.
Ούτε έχει βάλει στο στόχαστρο το ηλεκτρικό δίκτυο της Ουκρανίας, κάτι που θα ήταν σχετικά εύκολο να γίνει και θα προκαλούσε τεράστια ζημιά στην Ουκρανία.
Πράγματι, πολλοί Ρώσοι τον έχουν επικρίνει επειδή δεν διεξήγαγε τον πόλεμο πιο δυναμικά.
Ο Putin έχει αναγνωρίσει αυτή την κριτική, αλλά άφησε να γίνει γνωστό ότι θα κλιμακωθεί εάν χρειαστεί.
«Δεν έχουμε ξεκινήσει ακόμη τίποτα σοβαρά», είπε τον Ιούλιο, υποδεικνύοντας ότι η Ρωσία θα μπορούσε και θα έκανε περισσότερα εάν η στρατιωτική κατάσταση επιδεινωθεί.
Υπάρχει κίνδυνος χρήσης πυρηνικών;
Υπάρχουν τρεις περιπτώσεις στις οποίες ο Putin μπορεί να χρησιμοποιήσει πυρηνικά όπλα.
Πρώτο σενάριο
Το πρώτο θα ήταν εάν οι Ηνωμένες Πολιτείες και οι σύμμαχοί τους στο ΝΑΤΟ έμπαιναν στον πόλεμο.
Όχι μόνο αυτή η εξέλιξη θα άλλαζε σημαντικά τη στρατιωτική ισορροπία έναντι της Ρωσίας, αυξάνοντας σημαντικά την πιθανότητα ήττας της, αλλά θα σήμαινε επίσης ότι η Ρωσία θα διεξάγει έναν πόλεμο μεγάλων δυνάμεων στο κατώφλι της που θα μπορούσε εύκολα να διαχυθεί στο έδαφός της.
Η ρωσική ηγεσία σίγουρα θα πίστευε ότι η επιβίωσή της κινδύνευε, δίνοντάς τους ένα ισχυρό κίνητρο να χρησιμοποιήσουν πυρηνικά όπλα για να σώσουν την κατάσταση.
Στην ομιλία του στις 24 Φεβρουαρίου που ανήγγειλε την εισβολή, ο Putin άφησε να εννοηθεί έντονα ότι θα στρεφόταν στα πυρηνικά όπλα εάν οι Ηνωμένες Πολιτείες και οι σύμμαχοί τους έμπαιναν στον πόλεμο.
Απευθυνόμενος σε «όσους μπορεί να μπουν στον πειρασμό να παρέμβουν», είπε, «πρέπει να γνωρίζουν ότι η Ρωσία θα απαντήσει αμέσως και οι συνέπειες θα είναι τέτοιες που δεν έχετε δει ποτέ σε ολόκληρη την ιστορία σας».
Η προειδοποίηση του Putin δεν υποτιμήθηκε από την Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών των ΗΠΑ, η οποία προέβλεψε τον Μάιο ότι ο Putin θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει πυρηνικά όπλα εάν το ΝΑΤΟ «είτε επέμβει είτε πρόκειται να επέμβει», εν μέρει επειδή αυτό «προφανώς θα διαμόρφωνε μια αντίληψη ότι πρόκειται να χάσει τον πόλεμο στην Ουκρανία».
Δεύτερο σενάριο
Στο δεύτερο πυρηνικό σενάριο, η Ουκρανία αλλάζει το ρεύμα στο πεδίο της μάχης από μόνη της, χωρίς άμεση εμπλοκή των ΗΠΑ. Εάν οι ουκρανικές δυνάμεις ήταν έτοιμες να νικήσουν τον ρωσικό στρατό και να πάρουν πίσω το χαμένο έδαφος της χώρας τους, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η Ρωσία θα μπορούσε να αντιμετωπίσει μια τέτοια εξέλιξη ως υπαρξιακή απειλή που θα απαιτούσε πυρηνική απάντηση.
Σε αντίθεση με το πρώτο σενάριο, η Ρωσία θα χρησιμοποιούσε πυρηνικά όπλα όχι στο πλαίσιο ενός πολέμου με τις Ηνωμένες Πολιτείες αλλά κατά της Ουκρανίας.
Θα το έκανε με ελάχιστο φόβο για πυρηνικά αντίποινα, καθώς η Ουκρανία δεν έχει πυρηνικά όπλα και δεδομένου ότι η Ουάσιγκτον δεν θα είχε κανένα συμφέρον να ξεκινήσει έναν πυρηνικό πόλεμο. Η απουσία μιας ξεκάθαρης απειλής αντιποίνων θα διευκόλυνε τον Putin να σκεφτεί τη χρήση πυρηνικών.
Τρίτο σενάριο
Στο τρίτο σενάριο, ο πόλεμος καταλήγει σε ένα παρατεταμένο αδιέξοδο που δεν έχει διπλωματική λύση και γίνεται εξαιρετικά δαπανηρό για τη Ρωσία.
Απελπισμένος να τερματίσει τη σύγκρουση με ευνοϊκούς όρους, ο Putin μπορεί να επιδιώξει την κλιμάκωση με πυρηνικά για να κερδίσει.
Όπως και με το προηγούμενο σενάριο, όπου κλιμακώνεται για να αποφύγει την ήττα, τα αντίποινα των ΗΠΑ θα ήταν εξαιρετικά απίθανα.
Και στα δύο σενάρια, η Ρωσία είναι πιθανό να χρησιμοποιήσει τακτικά πυρηνικά όπλα εναντίον ενός μικρού συνόλου στρατιωτικών στόχων, τουλάχιστον αρχικά.
Η απόκτηση στρατιωτικού πλεονεκτήματος θα ήταν ένας στόχος της στρατηγικής, αλλά ο πιο σημαντικός θα ήταν να δοθεί ένα χτύπημα που αλλάζει το παιχνίδι - να δημιουργηθεί τέτοιος φόβος στη Δύση ώστε οι Ηνωμένες Πολιτείες και οι σύμμαχοί τους να κινηθούν γρήγορα για να τερματίσουν τη σύγκρουση με ευνοϊκούς όρους για την Ρωσία…
Θα μπορούσε κανείς να παραδεχτεί ότι παρόλο που ένα από αυτά τα καταστροφικά σενάρια θα μπορούσε θεωρητικά να συμβεί, οι πιθανότητες είναι μικρές και ως εκ τούτου δεν πρέπει να υπάρχει ανησυχία.
Άλλωστε, οι ηγέτες και στις δύο πλευρές έχουν ισχυρά κίνητρα για να κρατήσουν τους Αμερικανούς έξω από τις μάχες και να αποφύγουν ακόμη και την περιορισμένη πυρηνική χρήση, για να μην αναφέρουμε έναν πραγματικό πυρηνικό πόλεμο.
Στην πραγματικότητα, η συμβατική άποψη υποτιμά σε μεγάλο βαθμό τους κινδύνους της κλιμάκωσης στην Ουκρανία.
Για αρχή, οι πόλεμοι τείνουν να έχουν μια δική τους λογική, γεγονός που καθιστά δύσκολη την πρόβλεψη για την πορεία τους. Όποιος λέει ότι γνωρίζει με σιγουριά ποιο δρόμο θα ακολουθήσει ο πόλεμος στην Ουκρανία κάνει λάθος.
Η δυναμική της κλιμάκωσης σε καιρό πολέμου είναι εξίσου δύσκολο να προβλεφθεί ή να ελεγχθεί, κάτι που θα πρέπει να χρησιμεύσει ως προειδοποίηση για όσους είναι βέβαιοι ότι τα γεγονότα στην Ουκρανία μπορούν να είναι διαχειρήσιμα.
Επιπλέον, όπως αναγνώρισε ο στρατιωτικός θεωρητικός Carl von Clausewitz, ο εθνικισμός ενθαρρύνει τους σύγχρονους πολέμους να κλιμακωθούν στην πιο ακραία τους μορφή, ειδικά όταν το διακύβευμα είναι υψηλό και για τις δύο πλευρές.
Αυτό δεν σημαίνει ότι οι πόλεμοι δεν μπορούν να περιοριστούν.
Τέλος, δεδομένου του ιλιγγιώδους κόστους ενός πυρηνικού πολέμου μεγάλης δύναμης, ακόμη και μια μικρή πιθανότητα να συμβεί θα πρέπει να κάνει τους πάντες να σκεφτούν πολύ πριν οδηγηθούν στην πλήρη σύγκρουση.
Αυτή η επικίνδυνη κατάσταση δημιουργεί ένα ισχυρό κίνητρο για να βρεθεί μια διπλωματική λύση στον πόλεμο.
Δυστυχώς, όμως δεν υπάρχει καμία πολιτική διευθέτηση στον ορίζοντα, καθώς και οι δύο πλευρές είναι σταθερά δεσμευμένες σε πολεμικούς στόχους που καθιστούν τον συμβιβασμό σχεδόν αδύνατο.
Η κυβέρνηση Biden θα έπρεπε να είχε συνεργαστεί με τη Ρωσία για την επίλυση της κρίσης στην Ουκρανία πριν ξεσπάσει ο πόλεμος τον Φεβρουάριο.
Είναι πολύ αργά τώρα για μια συμφωνία.
Η Ρωσία, η Ουκρανία και η Δύση έχουν κολλήσει σε μια τρομερή κατάσταση χωρίς προφανή διέξοδο.
Μπορεί κανείς μόνο να ελπίζει ότι οι ηγέτες και στις δύο πλευρές θα διαχειριστούν τον πόλεμο με τρόπους που να αποφύγουν την καταστροφική κλιμάκωση.
Για τα δεκάδες εκατομμύρια των ανθρώπων των οποίων οι ζωές διακυβεύονται, ωστόσο, αυτό είναι ψυχρή λογική.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών