Μια ισχυρή αύξηση των επιτοκίων της ΕΚΤ ενδέχεται να αποτύχει να περιορίσει τις εντάσεις στην αγορά.
Σχετικά Άρθρα
Έκτακτο σχέδιο διαφυγής από τη Γερμανία εκπονεί η JP Morgan – Plan B η εγκατάσταση στο Λονδίνο
Η θεσμική εκτροπή συνεχίζεται… Η κυβέρνηση θέλει να ελέγξει και το (υπόλοιπο) 20% των ΜΜΕ με νομοσχέδιο - έκτρωμα
Να αυξήσει τα τρία βασικά επιτόκια κατά 75 μονάδες βάσης αποφάσισε το διοικητικό συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας με τις αγορές να έχουν αρχίσει να εκπέμπουν θετικά μηνύματα για το μέλλον των κρατών της Ευρωζώνης.
Οι λόγοι που η ΕΚΤ αύξησε τα επιτόκια
Τους λόγους για τους οποίους η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα προχώρησε σε επιθετική αύξηση των επιτοκίων κατά 75 μονάδες βάσης, εξήγησε η πρόεδρος της ΕΚΤ, Christine Lagarde, στην καθιερωμένη συνέντευξη τύπου μετά τη συνεδρίαση.
«Στόχος μας είναι επίπεδο επιτοκίων πολιτικής προς επίπεδα που θα διασφαλίσουν την έγκαιρη επαναφορά του πληθωρισμού στον μεσοπρόθεσμο στόχο της ΕΚΤ του 2%.
Οι πιέσεις στις τιμές εξακολούθησαν να ενισχύονται και να διευρύνονται σε ολόκληρη την οικονομία και ο πληθωρισμός ενδέχεται να αυξηθεί περαιτέρω σε βραχυπρόθεσμο ορίζοντα
Η οικονομική ανάπτυξη στη ζώνη του ευρώ επιβραδύνεται σημαντικά και η οικονομία αναμένεται να παραμείνει στάσιμη αργότερα εντός του έτους και το α΄ τρίμηνο του 2023», εξήγησε η πρόεδρος της ΕΚΤ.
Αυτό το σημαντικό βήμα επισπεύδει τη μετάβαση από το ισχύον διευκολυντικό, σε υψηλό βαθμό, επίπεδο των επιτοκίων πολιτικής προς επίπεδα που θα διασφαλίσουν την έγκαιρη επαναφορά του πληθωρισμού στον μεσοπρόθεσμο στόχο της ΕΚΤ του 2%.
Με βάση την τρέχουσα αξιολόγησή του, στη διάρκεια των επόμενων συνεδριάσεων το Διοικητικό Συμβούλιο αναμένει, ότι θα αυξήσει τα επιτόκια περαιτέρω προκειμένου να μετριάσει τη ζήτηση και να αποτρέψει τον κίνδυνο επίμονης μετατόπισης προς τα πάνω των προσδοκιών για τον πληθωρισμό.
Το Διοικητικό Συμβούλιο θα επανεξετάζει τακτικά την πορεία πολιτικής του υπό το φως εισερχόμενων πληροφοριών και της εξέλιξης των προοπτικών για τον πληθωρισμό. Οι μελλοντικές αποφάσεις του Διοικητικού Συμβουλίου για τα επιτόκια πολιτικής θα εξακολουθούν να εξαρτώνται από τα στοιχεία και να ακολουθούν μια προσέγγιση σύμφωνα με την οποία οι αποφάσεις θα λαμβάνονται από συνεδρίαση σε συνεδρίαση.
Υπάρχει κίνδυνος στον ορίζοντα από την αύξηση των επιτοκίων;
Μπορεί φαινομενικά η αύξηση των επιτοκίων να έχει ως στόχο την «θεραπεία» στον υψηλό πληθωρισμό, ωστόσο η αγορά ενδέχεται να διαταραχεθεί εξαιτίας μίας σειρας γεγονότων.
Το πρώτο είναι η αντίληψη ότι οι επιθετικές αυξήσεις των επιτοκίων της ΕΚΤ θα βλάψουν τις προοπτικές οικονομικής ανάπτυξης σε χώρες με εξαιρετικά υψηλά επίπεδα δημόσιου χρέους, όπως η Ελλάδα και η Ιταλία.
Το δεύτερο θα μπορούσε να είναι μια πολιτική ρήξη, όπως η αναμενόμενη νίκη στις εκλογές της 25ης Σεπτεμβρίου στην Ιταλία για ένα δεξιό μπλοκ που σηματοδοτεί ότι μπορεί να προσπαθήσει να ξαναγράψει τους όρους πρόσβασης στο ταμείο ανάκαμψης της ΕΕ.
Το τρίτο θα μπορούσε να είναι, ότι ορισμένοι επενδυτές βλέπουν ευκαιρίες υψηλού κινδύνου και υψηλής απόδοσης στην ανάληψη θέσεων που κερδίζουν από τη διεύρυνση των περιθωρίων αποδόσεων μεταξύ των διαφόρων κρατικών ομολόγων της ζώνης του ευρώ. Σε μια ημιτελή νομισματική ένωση όπως η ευρωζώνη, η οποία εξακολουθεί να στερείται μιας πλήρους δημοσιονομικής, τραπεζικής και κεφαλαιαγοράς ένωσης, αυτές οι ευκαιρίες υπάρχουν όπως και όταν η Ελλάδα και άλλες χώρες έπεσαν σε μπελάδες πριν από περισσότερο από μια δεκαετία.
Θα συνεχιστούν οι αυξήσεις
Το Διοικητικό Συμβούλιο έλαβε τη σημερινή απόφαση, και αναμένει ότι θα αυξήσει τα επιτόκια περαιτέρω, επειδή ο πληθωρισμός εξακολουθεί να είναι υπερβολικά υψηλός και είναι πιθανόν να παραμείνει σε επίπεδα πάνω από τον στόχο για παρατεταμένη χρονική περίοδο.
Σύμφωνα με την προκαταρκτική εκτίμηση της Eurostat, ο πληθωρισμός διαμορφώθηκε σε 9,1% τον Αύγουστο.
Η αλματώδης αύξηση των τιμών της ενέργειας και των ειδών διατροφής, οι πιέσεις από την πλευρά της ζήτησης σε ορισμένους τομείς λόγω της επανεκκίνησης της οικονομίας και τα φαινόμενα συμφόρησης από την πλευρά της προσφοράς εξακολουθούν να συμβάλλουν στην άνοδο του πληθωρισμού.
Οι πιέσεις στις τιμές εξακολούθησαν να ενισχύονται και να διευρύνονται σε ολόκληρη την οικονομία και ο πληθωρισμός ενδέχεται να αυξηθεί περαιτέρω σε βραχυπρόθεσμο ορίζοντα.
Καθώς οι τρέχοντες παράγοντες διαμόρφωσης του πληθωρισμού εξασθενούν με την πάροδο του χρόνου και η εξομάλυνση της νομισματικής πολιτικής μεταδίδεται στην οικονομία και στον καθορισμό των τιμών, ο πληθωρισμός θα υποχωρήσει.
Σε ό,τι αφορά τις μελλοντικές εξελίξεις, οι εμπειρογνώμονες της ΕΚΤ έχουν αναθεωρήσει σημαντικά προς τα πάνω τις προβολές τους για τον πληθωρισμό και ο πληθωρισμός αναμένεται πλέον να διαμορφωθεί κατά μέσο όρο σε 8,1% το 2022, σε 5,5% το 2023 και σε 2,3% το 2024.
Επιβραδύνεται η οικονομική ανάπτυξη
Έπειτα από ανάκαμψη το α΄ εξάμηνο του 2022, πρόσφατα στοιχεία υποδηλώνουν ότι η οικονομική ανάπτυξη στη ζώνη του ευρώ επιβραδύνεται σημαντικά και η οικονομία αναμένεται να παραμείνει στάσιμη αργότερα εντός του έτους και το α΄ τρίμηνο του 2023.
Οι πολύ υψηλές τιμές της ενέργειας μειώνουν την αγοραστική δύναμη των εισοδημάτων των ανθρώπων και, παρά την άμβλυνση των φαινομένων συμφόρησης από την πλευρά της προσφοράς, αυτά εξακολουθούν να περιορίζουν την οικονομική δραστηριότητα.
Επιπλέον, η δυσμενής γεωπολιτική κατάσταση, ιδίως η αδικαιολόγητη επίθεση της Ρωσίας ενάντια στην Ουκρανία, επιδρά αρνητικά στην εμπιστοσύνη των επιχειρήσεων και των καταναλωτών.
Αυτές οι προοπτικές αντανακλώνται στις πιο πρόσφατες προβολές των εμπειρογνωμόνων για την οικονομική ανάπτυξη, οι οποίες έχουν αναθεωρηθεί προς τα κάτω σημαντικά για το υπόλοιπο διάστημα του τρέχοντος έτους και σε όλη τη διάρκεια του 2023.
Οι εμπειρογνώμονες αναμένουν τώρα ότι η οικονομία θα αναπτυχθεί με ρυθμό 3,1% το 2022, 0,9% το 2023 και 1,9% το 2024.
Οι διαρκείς ευπάθειες που προκάλεσε η πανδημία εξακολουθούν να ενέχουν κίνδυνο για την ομαλή μετάδοση της νομισματικής πολιτικής.
Το Διοικητικό Συμβούλιο θα συνεχίσει επομένως να εφαρμόζει ευελιξία στις επανεπενδύσεις ποσών από την εξόφληση τίτλων του χαρτοφυλακίου του έκτακτου προγράμματος αγοράς στοιχείων ενεργητικού λόγω πανδημίας (pandemic emergency purchase programme – PEPP) καθώς φθάνουν στη λήξη τους, με σκοπό να αντιμετωπιστούν οι κίνδυνοι για τον μηχανισμό μετάδοσης που σχετίζονται με την πανδημία.
Βασικά επιτόκια της ΕΚΤ
Το Διοικητικό Συμβούλιο αποφάσισε να αυξήσει τα τρία βασικά επιτόκια της ΕΚΤ κατά 75 μονάδες βάσης.
Κατά συνέπεια, το επιτόκιο των πράξεων κύριας αναχρηματοδότησης καθώς και τα επιτόκια της διευκόλυνσης οριακής χρηματοδότησης και της διευκόλυνσης αποδοχής καταθέσεων θα αυξηθούν σε 1,25%, 1,50% και 0,75% αντιστοίχως, με ισχύ από τις 14 Σεπτεμβρίου 2022.
Έπειτα από την αύξηση του επιτοκίου της διευκόλυνσης αποδοχής καταθέσεων πάνω από το μηδέν, το σύστημα δύο βαθμίδων για τον εκτοκισμό των πλεοναζόντων αποθεματικών δεν είναι πλέον απαραίτητο.
Το Διοικητικό Συμβούλιο επομένως αποφάσισε σήμερα να αναστείλει την εφαρμογή του συστήματος δύο βαθμίδων καθορίζοντας τον πολλαπλασιαστή στο μηδέν.
Πρόγραμμα αγοράς στοιχείων ενεργητικού (APP) και έκτακτο πρόγραμμα αγοράς στοιχείων ενεργητικού λόγω πανδημίας (PEPP)
Το Διοικητικό Συμβούλιο σκοπεύει να συνεχίσει να επανεπενδύει, πλήρως, τα ποσά από την εξόφληση τίτλων αποκτηθέντων στο πλαίσιο του προγράμματος APP κατά τη λήξη τους για παρατεταμένη χρονική περίοδο μετά την ημερομηνία κατά την οποία άρχισε να αυξάνει τα βασικά επιτόκια της ΕΚΤ και, σε κάθε περίπτωση, για όσο χρονικό διάστημα κρίνεται αναγκαίο για τη διατήρηση συνθηκών άφθονης ρευστότητας και της ενδεδειγμένης κατεύθυνσης της νομισματικής πολιτικής.
Σε ό,τι αφορά το πρόγραμμα PEPP, το Διοικητικό Συμβούλιο σκοπεύει να επανεπενδύει τα ποσά κεφαλαίου από την εξόφληση τίτλων που αποκτήθηκαν στο πλαίσιο του προγράμματος κατά τη λήξη τους τουλάχιστον μέχρι το τέλος του 2024.
Σε κάθε περίπτωση, η μελλοντική σταδιακή μείωση (roll-off) του χαρτοφυλακίου PEPP θα ρυθμιστεί κατά τρόπο ώστε να αποφευχθούν παρεμβολές στην ενδεδειγμένη κατεύθυνση της νομισματικής πολιτικής.
Τα ποσά από την εξόφληση τίτλων του χαρτοφυλακίου PEPP επανεπενδύονται με ευελιξία καθώς φθάνουν στη λήξη τους, με σκοπό να αντιμετωπιστούν οι κίνδυνοι για τον μηχανισμό μετάδοσης της νομισματικής πολιτικής που σχετίζονται με την πανδημία.
Πράξεις αναχρηματοδότησης
Το Διοικητικό Συμβούλιο θα εξακολουθήσει να παρακολουθεί τις συνθήκες χρηματοδότησης των τραπεζών και να διασφαλίζει ότι η λήξη των πράξεων στο πλαίσιο της τρίτης σειράς στοχευμένων πράξεων πιο μακροπρόθεσμης αναχρηματοδότησης (ΣΠΠΜΑ ΙΙΙ) δεν επηρεάζει την ομαλή μετάδοση της νομισματικής πολιτικής του.Το Διοικητικό Συμβούλιο θα αξιολογεί επίσης τακτικά το πώς οι στοχευμένες πράξεις χρηματοδότησης συνεισφέρουν στην κατεύθυνση της νομισματικής πολιτικής του.
Δέσμευση δράσης
Το Διοικητικό Συμβούλιο είναι έτοιμο να προσαρμόσει όλα τα μέσα που έχει στη διάθεσή του εντός των ορίων της εντολής που του έχει ανατεθεί, προκειμένου να διασφαλίσει ότι ο πληθωρισμός θα σταθεροποιηθεί στον στόχο του 2% μεσοπρόθεσμα.
Το μέσο για την προστασία της μετάδοσης (Transmission Protection Instrument – TPI) είναι διαθέσιμο για να αντισταθμιστούν ανεπιθύμητες, άτακτες εξελίξεις στην αγορά που θέτουν σοβαρή απειλή για τη μετάδοση της νομισματικής πολιτικής σε όλες τις χώρες της ζώνης του ευρώ, επιτρέποντας έτσι στο Διοικητικό Συμβούλιο να εκπληρώσει πιο αποτελεσματικά την αποστολή του για τη σταθερότητα των τιμών.
Το ελληνικό χρηματιστήριο
Ανοδικά κινείται το ελληνικό χρηματιστήριο, στις 831 μονάδες, με επίκεντρο τα κέρδη των τραπεζών έως +4% μετά την επιθετική αύξηση των επιτοκίων κατά 0,75% από την ΕΚΤ
Η επιδείνωση των προοπτικών για τον πληθωρισμό αναγκάζουν τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής να «προχωρήσουν» στην αυστηροποίηση της νομισματικής πολιτικής «θυσιάζοντας» την ανάπτυξη.
Αναλυτικά, την μεγαλύτερη άνοδο καταγράφει η Alpha Bank +5% και ακολουθούν Εθνική +4%, Πειραιώς +4% και Eurobank +2,5%.
Στα μη τραπεζικά blue chips, η εικόνα παραμένει μεικτή με την ΔΕΗ να ξεχωρίζει στο +2,5% μετά τις χθεσινές απώλειες -6%.....ενώ συνεχίζονται οι πιέσεις στην Jumbo -2,5%.
Το ελληνικό χρηματιστήριο κινείται στις 828 μονάδες, με τις 850 μονάδες να αποτεχούν ισχυρή αντίσταση ενώ στην πρώτη ισχυρή στήριξη βρίσκονται οι 800 - 780 μονάδες και με προοπτική τις 750 μονάδες στο καλό σενάριο στο κακό σενάριο 680 μονάδες.
Θα ακολουθήσει η συνεδρίαση της Fed στις 21 Σεπτεμβρίου αναμένοντας αύξηση 0,75%.
Εν τω μεταξύ, σταθεροποίηση καταγράφεται στην αγορά ομολόγων, με το 10ετές ελληνικό 4,12% και το Ιταλικό στο 3,85%, με το μεταξύ τους spread στις 27 μονάδες βάσης ενώ το spread με την Γερμανία διαμορφώνεται στις 255 μονάδες βάσης.
To ελληνικό 10ετές ομόλογο έχει εκτιναχθεί πρόσφατα έφτασε το 4,30%, παρ΄ ότι η ΕΚΤ έχει δημιουργήσει ένα νέο Μηχανισμό στήριξης των ομολόγων.
Προσεχώς το ελληνικό 10ετές ομόλογο θα βρεθεί πάνω από 5,5% εάν δεν ενεργοποιηθεί ο νέος Μηχανισμός αλλά εάν ενεργοποιηθεί… θα ενεργοποιηθούν και οι 4 μνημονιακοί όροι που διέπουν αυτό τον Μηχανισμό.
Οι επόμενες ενέργειες ΕΚΤ - Fed
Εάν δεν αλλάξει κάτι ραγδαία το επόμενο διάστημα, τα επιτόκια παρέμβασης των κεντρικών τραπεζών στις ΗΠΑθα συνεχίσουν να αυξάνονται προκειμένου η FED να διαμορφώσει το βασικό επιτόκιο κύριας αναχρηματοδότησης στο 3,5% με 4% και η ΕΚΤ στο 2% με 2,5%...
Δεν κινδυνεύουν… ακόμη Ελλάδα και Ιταλία
Όμως, οφείλουμε να σημειώσουμε, ότι οι συνθήκες χρηματοδότησης αρχίζουν να ποικίλλουν ανά περιοχή, και η Ελλάδα είναι μεταξύ αυτών που επηρεάζονται ή αναμένεται να επηρεαστούν στο μέλλον.
Σύμφωνα με τα έως τώρα διαθέσιμα στοιχεία, η απόδοση των 10ετών ομολόγων του ελληνικού δημοσίου έχει αυξηθεί από τα τέλη Αυγούστου πάνω από 4%, σε σύγκριση με περίπου 1,5 τοις εκατό για τα γερμανικά ομόλογα αναφοράς., ενώ και η ιταλική απόδοση στα ομόλογα είναι κοντά στο 4 &
Ούτε η Ελλάδα ούτε η Ιταλία αντιμετωπίζουν δυσκολίες χρηματοδότησης, και μέχρι στιγμής δεν κινδυνεύουμε ως χώρα από την ενεργοποίηση του Μέσου Προστασίας Μεταφοράς, το νέο εργαλείο αγοράς ομολόγων κατά της κρίσης.
Το TPI και οι ενέργειες της ΕΚΤ
Σύμφωνα με το TPI, η ΕΚΤ μπορεί ενδεχομένως να αγοράσει απεριόριστες ποσότητες χρέους ενός έτους έως 10 ετών, εάν κρίνει ότι οι συνθήκες χρηματοδότησης κατακερματίζονται, δηλαδή όταν υπάρξει «μια ξαφνική διακοπή της σχέσης μεταξύ των αποδόσεων του δημοσίου και των θεμελιωδών μεγεθών».
Σχετικά με τη νομική βάση για τη χρήση του TPI τα πράγματα είναι λίγο περίπλοκα, καθώς τα κριτήρια που θα εφάρμοζε η ΕΚΤ για να αποφασίσει εάν θα ενεργήσει είναι θολά προς το παρόν.
Προς το παρόν θεωρητικά τουλάχιστον, μια χώρα θα είναι επιλέξιμη για TPI μόνο εάν συμμορφώνεται με τους δημοσιονομικούς κανόνες της ΕΕ, δεν έχει σοβαρές μακροοικονομικές ανισορροπίες και πληροί όρους που συνδέονται με το ταμείο ανάκαμψης της ΕΕ μετά την πανδημία.
Γιάννης Νάκος
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών