Άρθρο στο blog του ΔΝΤ
Τη δεινή κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει ακόμη μία φορά η Αφρική περιγράφει το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ), μέσω άρθρου των Laurent Kemoe, Cedric Okou, Pritha Mitra και Filiz Unsal -δημοσιεύθηκε στο blog του ΔΝΤ.
Όπως σημειώνεται, το 2022 συνοδεύτηκε από έναν μεγάλο αριθμό ακραίων καιρικών φαινομένων που κατέστρεψαν τις καλλιέργειες, ενώ η κλιματική αλλαγή εντείνει την επισιτιστική ανασφάλεια στην υποσαχάρια Αφρική. Ο πόλεμος Ρωσίας και Ουκρανίας, αλλά και η πανδημία, συμπληρώνουν τα παραπάνω προκαλώντας επίσης ελλείψεις τροφίμων και υψηλές τιμές.
«Τα κλιματικά φαινόμενα, που καταστρέφουν τις καλλιέργειες και διαταράσσουν την αγορά τροφίμων, είναι δυσανάλογα πολλά στην περιοχή. Το ένα τρίτο των ξηρασιών στον κόσμο σημειώνεται στην υποσαχάρια Αφρική. Αιθιοπία και Κένυα υφίστανται μια από τις χειρότερες ξηρασίες των τελευταίων τουλάχιστον τεσσάρων δεκαετιών. Χώρες όπως το Τσαντ πλήττονται επίσης σοβαρά από τις καταρρακτώδεις βροχές και τις πλημμύρες.
Η αύξηση της φτώχειας επιδεινώνεται από κλιμακωτές μακροοικονομικές επιπτώσεις, συμπεριλαμβανομένης της βραδύτερης οικονομικής ανάπτυξης. (…)
Οι περισσότεροι άνθρωποι ζουν σε αγροτικές και αλιευτικές κοινότητες που δεν μπορούν να αντέξουν οικονομικά τις υποδομές για την προστασία τους από τις δυσμενείς καιρικές συνθήκες. Για παράδειγμα, εξαρτώνται από τη βροχή για να ποτίσουν τις καλλιέργειές τους και λιγότερο από το 1% της καλλιεργήσιμης γης είναι εξοπλισμένο με άρδευση. Η ευαίσθητη στις καιρικές συνθήκες εγχώρια παραγωγή τροφίμων οδηγεί σε μεγάλη εξάρτηση από εισαγωγές, με περίπου το 85% να προέρχεται από το εξωτερικό. (…)
Σε αυτό το πλαίσιο, οι κυβερνήσεις προσπαθούν συχνά να βοηθήσουν παρεμβαίνοντας στη γεωργική παραγωγή και στη διανομή τροφίμων. Οι μη στοχευμένες παρεμβάσεις μπορεί να είναι αναποτελεσματικές και να επιβαρύνουν τους εθνικούς προϋπολογισμούς, να διογκώσουν τις τιμές των τροφίμων, να εμποδίσουν τον ανταγωνισμό και να μειώσουν τις αποδόσεις των καλλιεργειών. (…)
Από την άλλη πλευρά, η στοχευμένη κρατική συμμετοχή μπορεί να έχει αποτελέσματα, όπως η υποστήριξη της έρευνας και της ανάπτυξης για την οικοδόμηση ανθεκτικότητας και αγροτικής παραγωγικότητας», σχολιάζει το Ταμείο.
Δημοσιονομική και χρηματοοικονομική πολιτική
Το ΔΝΤ υπογραμμίζει ότι η προστασία της παραγωγής και της διανομής τροφίμων από καιρικά φαινόμενα ξεκινά με υποδομές ανθεκτικές στο κλίμα. Αυτό το είδος δημόσιων επενδύσεων δημιουργεί επίσης θέσεις εργασίας και μπορεί να καταλύσει τις ιδιωτικές επενδύσεις.
Σκεφτείτε, για παράδειγμα, την ηλιακή ενέργεια που διευκολύνει την άρδευση, την πρόσβαση στο νερό και τον έλεγχο της θερμοκρασίας για την αποθήκευση τροφίμων. Εξίσου σημαντικό αντίκτυπο είναι ένα αντιπλημμυρικό φράγμα που προστατεύει λιμάνια και δρόμους κρίσιμους για τη διανομή τροφίμων.
Η ψηφιοποίηση είναι επίσης κρίσιμη. Παρέχει στους αγρότες πρόσβαση σε συστήματα έγκαιρης προειδοποίησης και mobile banking, καθώς και σε πλατφόρμες αγοράς λιπασμάτων, σπόρων ή πώλησης προϊόντων, βοηθώντας στη σύνδεση μικρών παραγωγών με μεγάλους πωλητές.
Τα επιδόματα που είναι στοχευμένα και εκτεταμένα βοηθούν τους ανθρώπους να αγοράσουν τρόφιμα και να ανακάμψουν μετά από τα σοκ. Επιτρέπουν επιπλέον σε οικογένειες και μικρές επιχειρήσεις να επενδύσουν σε εξοπλισμό και τεχνολογία για την οικοδόμηση ανθεκτικότητας. Προσφέροντας στους ανθρώπους τον έλεγχο της υποστήριξης που λαμβάνουν, αυτές οι μεταφορές μετρητών είναι πιο αποτελεσματικές στον περιορισμό της ανισότητας από τις γεωργικές επιδοτήσεις.
Η πρόσβαση σε χρηματοδότηση από ιδιωτικές αγορές μπορεί να παίξει παρόμοιο ρόλο με την κοινωνική πρόνοια. Απαιτεί ανάπτυξη χρηματοπιστωτικών αγορών, κάτι που μπορεί να πάρει χρόνο. Στο μεταξύ, οι μικρο-χρηματοδοτήσεις ή οι συμπράξεις δημόσιου και ιδιωτικού τομέα μπορούν να βοηθήσουν στην παροχή πιστώσεων σε άτομα που επί του παρόντος δεν έχουν πρόσβαση μέσω τραπεζών.
Οικονομικές διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις
Η απελευθέρωση του εμπορίου και η διαφοροποίηση των εισαγωγών θα μπορούσαν να συμβάλουν στη σταθεροποίηση της περιφερειακής προσφοράς και των τιμών τροφίμων. Οι μεγάλες συγκομιδές καλαμποκιού της Ζάμπια, για παράδειγμα, θα μπορούσαν να είχαν συμβάλει στην αντιστάθμιση των ελλείψεων σε άλλα μέρη της Νότιας Αφρικής, εάν όχι η απαγόρευση της εξαγωγής της καλλιέργειας.
Η πρόσβαση σε μεγαλύτερες αγορές μπορεί να δώσει κίνητρα για επενδύσεις σε δίκτυα γεωργικής παραγωγής και αλυσίδες αξίας. Μπορεί επίσης να βοηθήσει στη διάδοση της γνώσης —όπως το πώς να φυτεύονται ανθεκτικές στην ξηρασία καλλιέργειες— και να τονώσει τον ανταγωνισμό. Ένα θετικό βήμα προς αυτή την κατεύθυνση είναι η συμφωνία ελεύθερων συναλλαγών για την ηπειρωτική Αφρική μεταξύ 54 χωρών, η οποία καλύπτει τα περισσότερα αγαθά και υπηρεσίες.
Οι εξουσιοδοτημένες οργανώσεις παραγωγών μπορούν να προσεγγίσουν απομακρυσμένες αγροτικές κοινότητες ευάλωτες στο κλίμα. Αυτό θα βοηθούσε στη διάδοση νέων τεχνολογιών, όπως ψηφιακές συσκευές ελέγχου παρασίτων και σπόρους υψηλής απόδοσης που ανέχονται τη ζέστη και την ξηρασία και θα βελτιώσει την εκπαίδευση προσαρμογής στο κλίμα και τις πληροφορίες για την αγορά. Η συγκέντρωση της παραγωγής και η απευθείας πώληση στους καταναλωτές μπορεί να συμβάλει στην αύξηση της διαπραγματευτικής ισχύος, η οποία με τη σειρά της μειώνει το κόστος αποθήκευσης, επιμηκύνει τα συμβόλαια, διευρύνει τα περιθώρια κέρδους και ανοίγει την πρόσβαση σε νέες αγορές.
Με εξορθολογισμό και καλύτερη στόχευση των κανονισμών, οι κυβερνήσεις μπορούν να βοηθήσουν τους αγρότες να αναπτύξουν ανθεκτικότητα. Για παράδειγμα, οι κατάλληλοι κανονισμοί για τη χρήση του νερού μειώνουν το κόστος για τους αγρότες για τη δημιουργία και επέκταση των συστημάτων άρδευσης. Στην ίδια γραμμή, η αποτελεσματική καταχώριση σπόρων, όπως στην Κένυα, πολλαπλασιάζει την προσφορά σπόρων και την πρόσβαση σε ανθεκτικούς σπόρους. Τέλος, οι απαιτήσεις δοκιμών, επισήμανσης και καταχώρισης λιπασμάτων βοηθούν τους αγρότες να έχουν πρόσβαση σε λιπάσματα χωρίς ρύπους κατάλληλα για συγκεκριμένες καιρικές κρίσεις, έδαφος και καλλιέργειες.
Η χρηματοδότηση, η ανάπτυξη ικανοτήτων και η μεταφορά τεχνολογίας και τεχνογνωσίας θα είναι βασικές για την υποστήριξη των πολιτικών που περιγράφονται παραπάνω. Με αυξανόμενο χρέος και περιορισμούς στην αύξηση των φόρων, οι χώρες στην υποσαχάρια Αφρική θα χρειαστούν επιχορηγήσεις και χρηματοδότηση με ευνοϊκούς όρους. Οι εταίροι ανάπτυξης μπορούν επίσης να υποστηρίξουν την έρευνα για την οικοδόμηση ανθεκτικότητας και μπορούν να διαδώσουν το κλίμα και τον χρηματοοικονομικό γραμματισμό.
www.bankingnews.gr
Όπως σημειώνεται, το 2022 συνοδεύτηκε από έναν μεγάλο αριθμό ακραίων καιρικών φαινομένων που κατέστρεψαν τις καλλιέργειες, ενώ η κλιματική αλλαγή εντείνει την επισιτιστική ανασφάλεια στην υποσαχάρια Αφρική. Ο πόλεμος Ρωσίας και Ουκρανίας, αλλά και η πανδημία, συμπληρώνουν τα παραπάνω προκαλώντας επίσης ελλείψεις τροφίμων και υψηλές τιμές.
«Τα κλιματικά φαινόμενα, που καταστρέφουν τις καλλιέργειες και διαταράσσουν την αγορά τροφίμων, είναι δυσανάλογα πολλά στην περιοχή. Το ένα τρίτο των ξηρασιών στον κόσμο σημειώνεται στην υποσαχάρια Αφρική. Αιθιοπία και Κένυα υφίστανται μια από τις χειρότερες ξηρασίες των τελευταίων τουλάχιστον τεσσάρων δεκαετιών. Χώρες όπως το Τσαντ πλήττονται επίσης σοβαρά από τις καταρρακτώδεις βροχές και τις πλημμύρες.
Η αύξηση της φτώχειας επιδεινώνεται από κλιμακωτές μακροοικονομικές επιπτώσεις, συμπεριλαμβανομένης της βραδύτερης οικονομικής ανάπτυξης. (…)
Οι περισσότεροι άνθρωποι ζουν σε αγροτικές και αλιευτικές κοινότητες που δεν μπορούν να αντέξουν οικονομικά τις υποδομές για την προστασία τους από τις δυσμενείς καιρικές συνθήκες. Για παράδειγμα, εξαρτώνται από τη βροχή για να ποτίσουν τις καλλιέργειές τους και λιγότερο από το 1% της καλλιεργήσιμης γης είναι εξοπλισμένο με άρδευση. Η ευαίσθητη στις καιρικές συνθήκες εγχώρια παραγωγή τροφίμων οδηγεί σε μεγάλη εξάρτηση από εισαγωγές, με περίπου το 85% να προέρχεται από το εξωτερικό. (…)
Σε αυτό το πλαίσιο, οι κυβερνήσεις προσπαθούν συχνά να βοηθήσουν παρεμβαίνοντας στη γεωργική παραγωγή και στη διανομή τροφίμων. Οι μη στοχευμένες παρεμβάσεις μπορεί να είναι αναποτελεσματικές και να επιβαρύνουν τους εθνικούς προϋπολογισμούς, να διογκώσουν τις τιμές των τροφίμων, να εμποδίσουν τον ανταγωνισμό και να μειώσουν τις αποδόσεις των καλλιεργειών. (…)
Από την άλλη πλευρά, η στοχευμένη κρατική συμμετοχή μπορεί να έχει αποτελέσματα, όπως η υποστήριξη της έρευνας και της ανάπτυξης για την οικοδόμηση ανθεκτικότητας και αγροτικής παραγωγικότητας», σχολιάζει το Ταμείο.
Δημοσιονομική και χρηματοοικονομική πολιτική
Το ΔΝΤ υπογραμμίζει ότι η προστασία της παραγωγής και της διανομής τροφίμων από καιρικά φαινόμενα ξεκινά με υποδομές ανθεκτικές στο κλίμα. Αυτό το είδος δημόσιων επενδύσεων δημιουργεί επίσης θέσεις εργασίας και μπορεί να καταλύσει τις ιδιωτικές επενδύσεις.
Σκεφτείτε, για παράδειγμα, την ηλιακή ενέργεια που διευκολύνει την άρδευση, την πρόσβαση στο νερό και τον έλεγχο της θερμοκρασίας για την αποθήκευση τροφίμων. Εξίσου σημαντικό αντίκτυπο είναι ένα αντιπλημμυρικό φράγμα που προστατεύει λιμάνια και δρόμους κρίσιμους για τη διανομή τροφίμων.
Η ψηφιοποίηση είναι επίσης κρίσιμη. Παρέχει στους αγρότες πρόσβαση σε συστήματα έγκαιρης προειδοποίησης και mobile banking, καθώς και σε πλατφόρμες αγοράς λιπασμάτων, σπόρων ή πώλησης προϊόντων, βοηθώντας στη σύνδεση μικρών παραγωγών με μεγάλους πωλητές.
Τα επιδόματα που είναι στοχευμένα και εκτεταμένα βοηθούν τους ανθρώπους να αγοράσουν τρόφιμα και να ανακάμψουν μετά από τα σοκ. Επιτρέπουν επιπλέον σε οικογένειες και μικρές επιχειρήσεις να επενδύσουν σε εξοπλισμό και τεχνολογία για την οικοδόμηση ανθεκτικότητας. Προσφέροντας στους ανθρώπους τον έλεγχο της υποστήριξης που λαμβάνουν, αυτές οι μεταφορές μετρητών είναι πιο αποτελεσματικές στον περιορισμό της ανισότητας από τις γεωργικές επιδοτήσεις.
Η πρόσβαση σε χρηματοδότηση από ιδιωτικές αγορές μπορεί να παίξει παρόμοιο ρόλο με την κοινωνική πρόνοια. Απαιτεί ανάπτυξη χρηματοπιστωτικών αγορών, κάτι που μπορεί να πάρει χρόνο. Στο μεταξύ, οι μικρο-χρηματοδοτήσεις ή οι συμπράξεις δημόσιου και ιδιωτικού τομέα μπορούν να βοηθήσουν στην παροχή πιστώσεων σε άτομα που επί του παρόντος δεν έχουν πρόσβαση μέσω τραπεζών.
Οικονομικές διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις
Η απελευθέρωση του εμπορίου και η διαφοροποίηση των εισαγωγών θα μπορούσαν να συμβάλουν στη σταθεροποίηση της περιφερειακής προσφοράς και των τιμών τροφίμων. Οι μεγάλες συγκομιδές καλαμποκιού της Ζάμπια, για παράδειγμα, θα μπορούσαν να είχαν συμβάλει στην αντιστάθμιση των ελλείψεων σε άλλα μέρη της Νότιας Αφρικής, εάν όχι η απαγόρευση της εξαγωγής της καλλιέργειας.
Η πρόσβαση σε μεγαλύτερες αγορές μπορεί να δώσει κίνητρα για επενδύσεις σε δίκτυα γεωργικής παραγωγής και αλυσίδες αξίας. Μπορεί επίσης να βοηθήσει στη διάδοση της γνώσης —όπως το πώς να φυτεύονται ανθεκτικές στην ξηρασία καλλιέργειες— και να τονώσει τον ανταγωνισμό. Ένα θετικό βήμα προς αυτή την κατεύθυνση είναι η συμφωνία ελεύθερων συναλλαγών για την ηπειρωτική Αφρική μεταξύ 54 χωρών, η οποία καλύπτει τα περισσότερα αγαθά και υπηρεσίες.
Οι εξουσιοδοτημένες οργανώσεις παραγωγών μπορούν να προσεγγίσουν απομακρυσμένες αγροτικές κοινότητες ευάλωτες στο κλίμα. Αυτό θα βοηθούσε στη διάδοση νέων τεχνολογιών, όπως ψηφιακές συσκευές ελέγχου παρασίτων και σπόρους υψηλής απόδοσης που ανέχονται τη ζέστη και την ξηρασία και θα βελτιώσει την εκπαίδευση προσαρμογής στο κλίμα και τις πληροφορίες για την αγορά. Η συγκέντρωση της παραγωγής και η απευθείας πώληση στους καταναλωτές μπορεί να συμβάλει στην αύξηση της διαπραγματευτικής ισχύος, η οποία με τη σειρά της μειώνει το κόστος αποθήκευσης, επιμηκύνει τα συμβόλαια, διευρύνει τα περιθώρια κέρδους και ανοίγει την πρόσβαση σε νέες αγορές.
Με εξορθολογισμό και καλύτερη στόχευση των κανονισμών, οι κυβερνήσεις μπορούν να βοηθήσουν τους αγρότες να αναπτύξουν ανθεκτικότητα. Για παράδειγμα, οι κατάλληλοι κανονισμοί για τη χρήση του νερού μειώνουν το κόστος για τους αγρότες για τη δημιουργία και επέκταση των συστημάτων άρδευσης. Στην ίδια γραμμή, η αποτελεσματική καταχώριση σπόρων, όπως στην Κένυα, πολλαπλασιάζει την προσφορά σπόρων και την πρόσβαση σε ανθεκτικούς σπόρους. Τέλος, οι απαιτήσεις δοκιμών, επισήμανσης και καταχώρισης λιπασμάτων βοηθούν τους αγρότες να έχουν πρόσβαση σε λιπάσματα χωρίς ρύπους κατάλληλα για συγκεκριμένες καιρικές κρίσεις, έδαφος και καλλιέργειες.
Η χρηματοδότηση, η ανάπτυξη ικανοτήτων και η μεταφορά τεχνολογίας και τεχνογνωσίας θα είναι βασικές για την υποστήριξη των πολιτικών που περιγράφονται παραπάνω. Με αυξανόμενο χρέος και περιορισμούς στην αύξηση των φόρων, οι χώρες στην υποσαχάρια Αφρική θα χρειαστούν επιχορηγήσεις και χρηματοδότηση με ευνοϊκούς όρους. Οι εταίροι ανάπτυξης μπορούν επίσης να υποστηρίξουν την έρευνα για την οικοδόμηση ανθεκτικότητας και μπορούν να διαδώσουν το κλίμα και τον χρηματοοικονομικό γραμματισμό.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών