Η αποτυχία των ΗΠΑ στην πολιτική του «διαίρει και βασίλευε» και ο ρόλος της Ρωσίας και της Κίνας στο νέο γεωπολιτικό τοπίο
Το Ιράν και η Σαουδική Αραβία συμφώνησαν να εξομαλύνουν τις διμερείς μεταξύ τους σχέσεις.
Οι διπλωματικές σχέσεις έχουν αποκατασταθεί και οι εργασίες των πρεσβειών θα επαναληφθούν εντός δύο μηνών.
Αυτή η είδηση για τη συμφιλίωση δύο γειτονικών χωρών με μεγάλη επιρροή στη Μέση Ανατολή και στον ισλαμικό κόσμο θα χαρακτηριζόταν από μόνη της ως η πλέον σημαντική, αλλά οι συνθήκες σύναψης της συμφωνίας είναι ακόμη πιο σημαντικές και δίνουν σε αυτό το γεγονός παγκόσμια σημασία, σύμφωνα με μελέτη του Russian Institute for Strategic Studies.
Γεγονός είναι ότι η συμφωνία Ιράν-Σαουδικής Αραβίας επιτεύχθηκε στο Πεκίνο, δηλαδή η Κίνα έκανε το πιο σημαντικό βήμα για να βελτιώσει τη διεθνή της θέση.
Η Κίνα δεν μπορεί να συμφιλιώσει τη Ρωσία και τη Δύση στη σύγκρουση για την Ουκρανία - επειδή, μεταξύ άλλων αλλά έχει δείξει ότι είναι σε θέση να επηρεάσει την ισορροπία δυνάμεων σε μια άλλη πιο σημαντική περιοχή της Ευρασίας, τη Μέση Ανατολή.
Το Ιράν και η Σαουδική Αραβία ήρθαν σε ρήξη πριν από επτά χρόνια μετά την εκτέλεση ενός γνωστού σιίτη κληρικού από τους Σαουδάραβες.
Οι ιστορικές προεκτάσεις και οι αντίπαλες δυνάμεις
Οι χιλιετείς έριδες μεταξύ Σιιτών και Σουνιτών, Περσών και Αράβων, ο ανταγωνισμός τους για την ηγεσία τόσο στην περιοχή όσο και στον ισλαμικό κόσμο -με όλη τη διαπλοκή της ιστορίας και της (κοινής) μοίρας τους- όλα αυτά έχουν φτάσει στο ιστορικό τους τέλος
Η διακοπή των διπλωματικών σχέσεων μεταξύ των δύο πλέον ισχυρών και φιλόδοξων χωρών στην περιοχή είναι πάντα επικίνδυνη, ειδικά όταν συμβαίνει στο πλαίσιο της αντιπαλότητάς τους και των συγκρούσεων διά αντιπροσώπων σε διάφορα μέρη της περιοχής (Συρία, Υεμένη, Παλαιστίνη είναι μόνο τα σημαντικότερα σημεία της ιρανο-σαουδικής αντιπαράθεσης).
Επιπλέον, υπάρχουν πολλές δυνάμεις που θέλουν να μετατρέψουν τη σύγκρουση μεταξύ των δύο γειτόνων σε πόλεμο - αυτό είναι το Ισραήλ, και εκείνο το κομμάτι του αμερικανικού κατεστημένου που ποντάρει στη συντριβή του Ιράν.
Υπάρχουν όμως και άλλες εξωτερικές δυνάμεις που δεν τους ελκύει καθόλου ο ιδέα να φουντώνουν τη φωτιά ενός νέου πολέμου στην περιοχή (καταστροφικό ως προς τις συνέπειές του) ή να παίζουν με τις αντιθέσεις μεταξύ γειτόνων που τσακώνονται.
Υπάρχουν εκείνοι που ενδιαφέρονται εξίσου να αναπτύξουν σχέσεις και με τα δύο μέρη, μπορούν δηλαδή να είναι ειλικρινείς διαμεσολαβητές.
Η Ρωσία, η Κίνα και η νέα αρχιτεκτονική στη Μέση Ανατολή
Μιλάμε για τη Ρωσία και την Κίνα - ήταν οι χώρες μας που αρχικά επεσήμαναν τη σημασία της συμφιλίωσης Τεχεράνης και Ριάντ , πρόσφεραν τις υπηρεσίες διαμεσολάβησής τους και μίλησαν για την ανάγκη να αρχίσουν να εργάζονται για ένα νέο περιφερειακό σύστημα ασφάλειας.
Στην προκειμένη περίπτωση, στον Περσικό Κόλπο , αλλά όχι μόνο, γιατί όλοι καταλαβαίνουν: μιλάμε για την κατασκευή μιας νέας αρχιτεκτονικής των διπλωματικών σχέσεων στη Μέση Ανατολή μετά την αποχώρηση των Αμερικανών από εκεί.
Ναι, οι ΗΠΑ φεύγουν αργά: έφυγαν από το Αφγανιστάν, αλλά εξακολουθούν να έχουν την ισχυρότερη επιρροή στο Ιράκ , διατηρούν στρατιωτική παρουσία στη Συρία.
Για να μην αναφέρουμε τις συμμαχικές σχέσεις με το Ισραήλ, το οποίο, στηριζόμενο σε μια σύνδεση με μέρος του αμερικανικού κατεστημένου, προσπαθεί γενικά να καθορίσει και να διαμορφώσει την πολιτική της Ουάσιγκτον στη Μέση Ανατολή.
Οι εξελίξεις που κυοφορούνται
Οι αμερικανικές βάσεις στις αραβικές χώρες του Περσικού Κόλπου εξακολουθούν να συμβολίζουν την κυριαρχία των ΗΠΑ στην περιοχή, αλλά ταυτόχρονα όλοι προετοιμάζονται για «τον κόσμο μετά τους Αμερικανούς».
Γιατί;
Η Μέση Ανατολή θυσιάστηκε στα τέλη της δεκαετίας του 2000 για την περιοχή του Ειρηνικού, στην οποία η Αμερική θέλει να επικεντρωθεί για να συγκρατήσει την Κίνα.
Στην ιδανική περίπτωση, τα κράτη ήθελαν να οικοδομήσουν στη Μέση Ανατολή ένα τέτοιο σύστημα ισορροπιών, στο οποίο θα είχαν ένα ελεγχόμενο μερίδιο και έναν αποφασιστικό λόγο σε όλες τις κύριες εστίες έντασης - τόσο στην αραβο-ισραηλινή αντιπαράθεση για την Παλαιστίνη, όσο και στις αραβο-ιρανικές αντιθέσεις.
Είναι σαφές ότι για αυτό οι Ηνωμένες Πολιτείες έπρεπε να παίξουν με τις αντιθέσεις - διαίρει και βασίλευε - και το Ιράν να επωμισθεί στο ρόλο του κύριου κακού.
Για να συσπειρώσει τους πάντες εναντίον του, η Αμερική προσπάθησε ακόμη και να επιτύχει μια αραβο-ισραηλινή προσέγγιση - εξ ου και οι «Συμφωνίες του Αβραάμ» και το σχέδιο για μια διευθέτηση του Παλαιστινιακού.
Έλλειμμα εμπιστοσύνης – Η μεταστροφή της Σαουδικής Αραβίας
Αλλά δεν ήταν δυνατό να γίνει το Ιράν ο κύριος εχθρός των Αράβων - παρ' όλες τις αντιφάσεις με τους Πέρσες, οι ίδιοι Σαουδάραβες κατάλαβαν εύκολα τον αμερικανικό σχεσιασμό. Και το πιο σημαντικό, η περιοχή έχει πάψει να εμπιστεύεται τους Αμερικανούς - ακόμη και οι αιώνιοι σύμμαχοί τους, οι Σαουδάραβες, εδώ και καιρό (και ανοιχτά από το 2013) δεν πιστεύουν ούτε στις αμερικανικές εγγυήσεις ούτε στα αμερικανικά σχέδια.
Και γι' αυτό αποδίδουν τη μεγαλύτερη σημασία στην αναδιάρθρωση της στρατηγικής τους, στους δεσμούς τους με άλλους παγκόσμιους παίκτες - κυρίως με αυτούς που εργάζονται για την οικοδόμηση μιας μετααμερικανικής παγκόσμιας τάξης.
Η αποδολαριοποίηση
Εξ ου και η αυξανόμενη επιρροή της Κίνας και της Ρωσίας στην περιοχή - επομένως, το θέμα δεν είναι μόνο ότι έχει γίνει ο κύριος εμπορικός και επενδυτικός εταίρος τόσο των Σαουδάραβων όσο και του Ιράν, η Ρωσία, με τη στρατιωτική της επιχείρηση στη Συρία, έδειξε σε όλους την αξιοπιστία του ως σύμμαχου, και μαζί εργάζονται για την αποδολαριοποίηση.
Ναι, ο συντονισμός με τη Ρωσία στην αγορά εμπορευμάτων είναι σημαντικός για τους Σαουδάραβες και με το Ιράν έχουν καταρτισθεί τεράστια σχέδια υποδομής για διαδρόμους μεταφορών, αλλά το κυριότερο είναι ότι τόσο η Τεχεράνη όσο και το Ριάντ γνωρίζουν ότι η Μόσχα δεν θα παίξει με τις μεταξύ τους αντιθέσεις.
Γνωρίζουν ότι ο Putin τηρεί τον λόγο του και αντιμετωπίζουν την Κίνα και τον Χι Jinping με τον ίδιο τρόπο .
Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η συμφιλίωση Σαουδάραβων και Ιρανών έγινε στο Πεκίνο - επειδή η Κίνα και η Ρωσία χρειάζονται ισχυρούς εταίρους για την οικοδόμηση μιας νέας παγκόσμιας τάξης και ο ρόλος του ισλαμικού κόσμου σε αυτό το θέμα είναι σημαντικός για πολλούς λόγους.
www.bankingnews.gr
Οι διπλωματικές σχέσεις έχουν αποκατασταθεί και οι εργασίες των πρεσβειών θα επαναληφθούν εντός δύο μηνών.
Αυτή η είδηση για τη συμφιλίωση δύο γειτονικών χωρών με μεγάλη επιρροή στη Μέση Ανατολή και στον ισλαμικό κόσμο θα χαρακτηριζόταν από μόνη της ως η πλέον σημαντική, αλλά οι συνθήκες σύναψης της συμφωνίας είναι ακόμη πιο σημαντικές και δίνουν σε αυτό το γεγονός παγκόσμια σημασία, σύμφωνα με μελέτη του Russian Institute for Strategic Studies.
Γεγονός είναι ότι η συμφωνία Ιράν-Σαουδικής Αραβίας επιτεύχθηκε στο Πεκίνο, δηλαδή η Κίνα έκανε το πιο σημαντικό βήμα για να βελτιώσει τη διεθνή της θέση.
Η Κίνα δεν μπορεί να συμφιλιώσει τη Ρωσία και τη Δύση στη σύγκρουση για την Ουκρανία - επειδή, μεταξύ άλλων αλλά έχει δείξει ότι είναι σε θέση να επηρεάσει την ισορροπία δυνάμεων σε μια άλλη πιο σημαντική περιοχή της Ευρασίας, τη Μέση Ανατολή.
Το Ιράν και η Σαουδική Αραβία ήρθαν σε ρήξη πριν από επτά χρόνια μετά την εκτέλεση ενός γνωστού σιίτη κληρικού από τους Σαουδάραβες.
Οι ιστορικές προεκτάσεις και οι αντίπαλες δυνάμεις
Οι χιλιετείς έριδες μεταξύ Σιιτών και Σουνιτών, Περσών και Αράβων, ο ανταγωνισμός τους για την ηγεσία τόσο στην περιοχή όσο και στον ισλαμικό κόσμο -με όλη τη διαπλοκή της ιστορίας και της (κοινής) μοίρας τους- όλα αυτά έχουν φτάσει στο ιστορικό τους τέλος
Η διακοπή των διπλωματικών σχέσεων μεταξύ των δύο πλέον ισχυρών και φιλόδοξων χωρών στην περιοχή είναι πάντα επικίνδυνη, ειδικά όταν συμβαίνει στο πλαίσιο της αντιπαλότητάς τους και των συγκρούσεων διά αντιπροσώπων σε διάφορα μέρη της περιοχής (Συρία, Υεμένη, Παλαιστίνη είναι μόνο τα σημαντικότερα σημεία της ιρανο-σαουδικής αντιπαράθεσης).
Επιπλέον, υπάρχουν πολλές δυνάμεις που θέλουν να μετατρέψουν τη σύγκρουση μεταξύ των δύο γειτόνων σε πόλεμο - αυτό είναι το Ισραήλ, και εκείνο το κομμάτι του αμερικανικού κατεστημένου που ποντάρει στη συντριβή του Ιράν.
Υπάρχουν όμως και άλλες εξωτερικές δυνάμεις που δεν τους ελκύει καθόλου ο ιδέα να φουντώνουν τη φωτιά ενός νέου πολέμου στην περιοχή (καταστροφικό ως προς τις συνέπειές του) ή να παίζουν με τις αντιθέσεις μεταξύ γειτόνων που τσακώνονται.
Υπάρχουν εκείνοι που ενδιαφέρονται εξίσου να αναπτύξουν σχέσεις και με τα δύο μέρη, μπορούν δηλαδή να είναι ειλικρινείς διαμεσολαβητές.
Η Ρωσία, η Κίνα και η νέα αρχιτεκτονική στη Μέση Ανατολή
Μιλάμε για τη Ρωσία και την Κίνα - ήταν οι χώρες μας που αρχικά επεσήμαναν τη σημασία της συμφιλίωσης Τεχεράνης και Ριάντ , πρόσφεραν τις υπηρεσίες διαμεσολάβησής τους και μίλησαν για την ανάγκη να αρχίσουν να εργάζονται για ένα νέο περιφερειακό σύστημα ασφάλειας.
Στην προκειμένη περίπτωση, στον Περσικό Κόλπο , αλλά όχι μόνο, γιατί όλοι καταλαβαίνουν: μιλάμε για την κατασκευή μιας νέας αρχιτεκτονικής των διπλωματικών σχέσεων στη Μέση Ανατολή μετά την αποχώρηση των Αμερικανών από εκεί.
Ναι, οι ΗΠΑ φεύγουν αργά: έφυγαν από το Αφγανιστάν, αλλά εξακολουθούν να έχουν την ισχυρότερη επιρροή στο Ιράκ , διατηρούν στρατιωτική παρουσία στη Συρία.
Για να μην αναφέρουμε τις συμμαχικές σχέσεις με το Ισραήλ, το οποίο, στηριζόμενο σε μια σύνδεση με μέρος του αμερικανικού κατεστημένου, προσπαθεί γενικά να καθορίσει και να διαμορφώσει την πολιτική της Ουάσιγκτον στη Μέση Ανατολή.
Οι εξελίξεις που κυοφορούνται
Οι αμερικανικές βάσεις στις αραβικές χώρες του Περσικού Κόλπου εξακολουθούν να συμβολίζουν την κυριαρχία των ΗΠΑ στην περιοχή, αλλά ταυτόχρονα όλοι προετοιμάζονται για «τον κόσμο μετά τους Αμερικανούς».
Γιατί;
Η Μέση Ανατολή θυσιάστηκε στα τέλη της δεκαετίας του 2000 για την περιοχή του Ειρηνικού, στην οποία η Αμερική θέλει να επικεντρωθεί για να συγκρατήσει την Κίνα.
Στην ιδανική περίπτωση, τα κράτη ήθελαν να οικοδομήσουν στη Μέση Ανατολή ένα τέτοιο σύστημα ισορροπιών, στο οποίο θα είχαν ένα ελεγχόμενο μερίδιο και έναν αποφασιστικό λόγο σε όλες τις κύριες εστίες έντασης - τόσο στην αραβο-ισραηλινή αντιπαράθεση για την Παλαιστίνη, όσο και στις αραβο-ιρανικές αντιθέσεις.
Είναι σαφές ότι για αυτό οι Ηνωμένες Πολιτείες έπρεπε να παίξουν με τις αντιθέσεις - διαίρει και βασίλευε - και το Ιράν να επωμισθεί στο ρόλο του κύριου κακού.
Για να συσπειρώσει τους πάντες εναντίον του, η Αμερική προσπάθησε ακόμη και να επιτύχει μια αραβο-ισραηλινή προσέγγιση - εξ ου και οι «Συμφωνίες του Αβραάμ» και το σχέδιο για μια διευθέτηση του Παλαιστινιακού.
Έλλειμμα εμπιστοσύνης – Η μεταστροφή της Σαουδικής Αραβίας
Αλλά δεν ήταν δυνατό να γίνει το Ιράν ο κύριος εχθρός των Αράβων - παρ' όλες τις αντιφάσεις με τους Πέρσες, οι ίδιοι Σαουδάραβες κατάλαβαν εύκολα τον αμερικανικό σχεσιασμό. Και το πιο σημαντικό, η περιοχή έχει πάψει να εμπιστεύεται τους Αμερικανούς - ακόμη και οι αιώνιοι σύμμαχοί τους, οι Σαουδάραβες, εδώ και καιρό (και ανοιχτά από το 2013) δεν πιστεύουν ούτε στις αμερικανικές εγγυήσεις ούτε στα αμερικανικά σχέδια.
Και γι' αυτό αποδίδουν τη μεγαλύτερη σημασία στην αναδιάρθρωση της στρατηγικής τους, στους δεσμούς τους με άλλους παγκόσμιους παίκτες - κυρίως με αυτούς που εργάζονται για την οικοδόμηση μιας μετααμερικανικής παγκόσμιας τάξης.
Η αποδολαριοποίηση
Εξ ου και η αυξανόμενη επιρροή της Κίνας και της Ρωσίας στην περιοχή - επομένως, το θέμα δεν είναι μόνο ότι έχει γίνει ο κύριος εμπορικός και επενδυτικός εταίρος τόσο των Σαουδάραβων όσο και του Ιράν, η Ρωσία, με τη στρατιωτική της επιχείρηση στη Συρία, έδειξε σε όλους την αξιοπιστία του ως σύμμαχου, και μαζί εργάζονται για την αποδολαριοποίηση.
Ναι, ο συντονισμός με τη Ρωσία στην αγορά εμπορευμάτων είναι σημαντικός για τους Σαουδάραβες και με το Ιράν έχουν καταρτισθεί τεράστια σχέδια υποδομής για διαδρόμους μεταφορών, αλλά το κυριότερο είναι ότι τόσο η Τεχεράνη όσο και το Ριάντ γνωρίζουν ότι η Μόσχα δεν θα παίξει με τις μεταξύ τους αντιθέσεις.
Γνωρίζουν ότι ο Putin τηρεί τον λόγο του και αντιμετωπίζουν την Κίνα και τον Χι Jinping με τον ίδιο τρόπο .
Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η συμφιλίωση Σαουδάραβων και Ιρανών έγινε στο Πεκίνο - επειδή η Κίνα και η Ρωσία χρειάζονται ισχυρούς εταίρους για την οικοδόμηση μιας νέας παγκόσμιας τάξης και ο ρόλος του ισλαμικού κόσμου σε αυτό το θέμα είναι σημαντικός για πολλούς λόγους.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών