Μετά τη «φούσκα των πάντων», μια νέα στιγμή Minsky επωάζεται – Το πάρτι τελείωσε, αναπόφευκτη η κατάρρευση των αγορών

Μετά από σχεδόν 15 χρόνια φθηνού χρήματος που τροφοδοτήθηκε από τη Federal Reserve στη βάση των μηδενικών επιτοκίων, με αποτέλεσμα τη δημιουργία κολοσσιαίων διαστάσεων κερδοσκοπικών φουσκών, καταπώς φαίνεται τα φώτα άναψαν, το πλήθος διαλύθηκε, και το πάρτι τελείωσε…σύμφωνα με την επενδυτική εταιρεία Birch Gold Group.
Βέβαια, σε ένα πραγματικό πάρτι, είναι εύκολο να καταλάβεις πότε είναι η ώρα να πεις «αντίο».
Οι οικοδεσπότες κλείνουν τη μουσική, αρχίζουν να κοιτάζουν τα ρολόγια τους και να αποσύρουν τα σνακ.
Σε αυτό το πάρτι, της αγοράς, όμως, πώς ξέρεις πότε έχει τελειώσει;
Οι αναλυτές περιγράφουν συνήθως το τέλος ως μια «Στιγμή Μίνσκι», που ορίζεται ως: η απαρχή κατάρρευσης της αγοράς ως αποτέλεσμα της απερίσκεπτης κερδοσκοπικής δραστηριότητας που ορίζει μια μη βιώσιμη ανοδική περίοδο.
Η… Στιγμή Minsky πήρε το όνομά της από τον οικονομολόγο Hyman Minsky, και ορίζεται ως το χρονικό σημείο που η ξαφνική υποχώρηση του επενδυτικού συναισθήματος φέρνει, αναπόφευκτα, την κατάρρευση της ίδιας της αγοράς.
Οι δύο πιο σημαντικές λέξεις εκεί, νομίζω, είναι «ξαφνικά» και «αναπόφευκτα».

Τι αναφέρει η JP Morgan

Οι αναλυτές της JP Morgan εκτιμούν πως η στιγμή είναι τώρα:
Οι τραπεζικές πτωχεύσεις, η αναταραχή στην αγορά και η συνεχιζόμενη οικονομική αβεβαιότητα καθώς οι κεντρικές τράπεζες αντιμάχονται τον υψηλό πληθωρισμό έχουν αυξήσει τις πιθανότητες μιας «στιγμής Minsky», σύμφωνα με τον Marko Kolanovic της JPMorgan Chase & Co.
Τις περασμένες εβδομάδες, οι επενδυτές αντιμετώπισαν πολλά προγράμματα διάσωσης τραπεζών των ΗΠΑ, την αστάθεια της αγοράς, την κατάρρευση της Credit Suisse και την αύξηση των επιτοκίων κατά 50 μ.β. της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας.
Η απόφαση της Fed να αυξήσει τα επιτόκια πιθανότατα θα δημιουργήσει άλλη μια εστίας ανησυχίας στον Kolanovic και την ομάδα του.
Προφανώς, αυτή δεν είναι η πρώτη φορά που γινόμαστε θεατές μιας στιγμής Minsky στις ΗΠΑ.
Οι ΗΠΑ έχουν βιώσει πολλές ανάλογες στιγμές στο παρελθόν, μερικές από τις οποίες θα θυμάστε αν έχετε γκρίζο μαλλί… στην κεφαλή:
Το 1998, μετά το σκάσιμο των φούσκας περιουσιακών στοιχείων στην Ασία, η Ρωσία χρεοκόπησε και υποτίμησε το ρούβλι.
(Κατά τη διάρκεια εκείνης της κρίσης ο Paul McCulley, τότε οικονομολόγος στην Pacific Investment Management Co., επινόησε τον όρο «στιγμή Minsky».)
Η παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση του 2007-2008 θεωρείται άλλη μια στιγμή Minsky, καθώς προκλήθηκε από την κατάρρευση της αγοράς ενυπόθηκων δανείων subprime των ΗΠΑ.
Από το 2008 και εξής κάνουμε λόγο για στιγμές Lehman», αναφερόμενοι στην κατάρρευση της επενδυτικής τράπεζας Lehman Brothers της Wall Street, η οποία επελέγη να μη διασωθεί από τη Fed ή το Υπουργείο Οικονομικών - είναι το ίδιο πράγμα.
Με άλλα λόγια, δεν έχει σημασία πώς ονομάζουμε αυτό το σημείο καμπής, εκείνο το γεγονός ή εκείνη την ημέρα που όλοι αναγνωρίζουν τελικά ότι το πάρτι τελείωσε, προσπαθούν να φύγουν ταυτόχρονα και μπλοκάρουν στις εξόδους.
Όταν διαβάζετε το παραπάνω πλαίσιο, λάβετε υπόψη τα κοινά στοιχεία και στις δύο προηγούμενες στιγμές του Minsky: χρέος και φούσκες.
Φαίνεται ότι και τα δύο αυτά στοιχεία επιστρέφουν αυτήν τη στιγμή.

Όλες οι στιγμές Minsky έχουν ένα κοινό χαρακτηριστικό

Πραγματευτήκαμε τη «φούσκα των πάντων» και τις συνέπειές της τον Μάιο του περασμένου έτους
Πραγματικά, δεν χρειαζόταν κρυστάλλινη σφαίρα για να δούμε τι έρχεται…
Το μόνο που χρειάζεται είναι η κατανόηση του τρόπου λειτουργίας των χρηματοπιστωτικών αγορών και λίγη ιστορία.
Όπως και οι προηγούμενες και, πιθανώς, οι μελλοντικές στιγμές Minsky, το μοναδικό κοινό τους στοιχείο είναι το χρέος:
Ο μαζικός δανεισμός σε όλο τον κόσμο μετά την οικονομική κρίση –μεγάλο μέρος του ήταν απάντηση στην πανδημία του κορωνοϊού– έχει φέρει στο προσκήνιο προειδοποιήσεις για άλλη μια στιγμή Minsky που… επίκειται.
Η άνοδος κατέστη δυνατή χάρη στην εξαιρετικά χαλαρή νομισματική πολιτική –οι κεντρικές τράπεζες μείωσαν τα επιτόκια– και στις κυβερνήσεις που άνοιξαν τη στρόφιγγα των δαπανών.
Η αύξηση των επιτοκίων τον περασμένο χρόνο, όταν η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα αντιμετώπισαν τον πληθωρισμό, έχουν βαρύνει το χρέος. 
Όταν η εξαιρετικά χαλαρή νομισματική πολιτική κάνει τις πιστώσεις και τον δανεισμό υπερβολικά άφθονο, δημιουργούνται φούσκες.
Αντί να δίνεται κίνητρο για εξοικονόμηση χρημάτων, ο συνδυασμός του πληθωρισμού και της αύξησης των τιμών στα περιουσιακά στοιχεία στέλνει χρήματα σε όλο και πιο κερδοσκοπικά τυχερά παιχνίδια.
Όταν τα επιτόκια ανεβαίνουν, όπως τώρα, όλο το χρέος που δημιουργήθηκε για να τροφοδοτήσει αυτήν τη φούσκα γίνεται άγκυρα που παρασύρει την οικονομική δραστηριότητα προς τα κάτω.
Και πάλι, αν προσέξετε, τα γνωρίζετε ήδη όλα αυτά - και δεν είστε μόνοι.
Δεν έλειψαν οι αναφορές για το κακοδιαχειριζόμενο χρέος της Wall Street.
Οι συγκρίσεις με το 2008 δείχνουν μόνο πόσο μεγαλύτερη είναι η φούσκα αυτή τη φορά:
Το χρηματοπιστωτικό σύστημα παρέμεινε εγκαταλειμμένο στη μοίρα του… ακόμα και όταν οι αποτιμήσεις των μετοχών των ΗΠΑ εκτινάχθηκαν σε επίπεδα που σημειώθηκαν μόνο μία φορά τα τελευταία 100 χρόνια
Σημειώνεται πως οι τιμές των κατοικιών στις ΗΠΑ προσαρμοσμένες στον πληθωρισμό ξεπέρασαν τα ιστορικά που καταγράφηκαν πριν από την κρίση του 2008.
Η Fed είχε τροφοδοτήσει αυτό το πάρτι δανεισμού με αγορές ομολόγων ύψους 5 τρισεκατομμυρίων δολαρίων ως απάντηση στην πανδημία, γεγονός που ώθησε τους επενδυτές να κάνουν τα πάντα, αναζητώντας αποδόσεις.
Ένδειξη υπερβολικού δανεισμού είναι τα περισσότερα από 1 τρισεκατομμύριοδολάρια που έχουν δανειστεί αμερικανικές εταιρείες με υψηλή μόχλευση και η εκτίναξη του παγκόσμιου χρέους σε επίπεδο υψηλότερο από το ανώτατο όριό του πριν από την κατάρρευση του 2008.
Σύμφωνα με το Διεθνές Ινστιτούτο Οικονομικών (ΙIF), το παγκόσμιο χρέος έφτασε τα 300 τρισεκατομμύρια δολάρια μέχρι το δεύτερο τρίμηνο του 2021.

Σε σχέση με το ΑΕΠ, αυτό ήταν στο 350% φορές, πάνω από το 280% που είχε παρατηρηθεί όταν πτώχευσε η Lehman τον Σεπτέμβριο του 2008.
Όταν σκάει η φούσκα, οι τιμές των περιουσιακών στοιχείων γενικά μειώνονται – και αυτό επιβαρύνει τις αποταμιεύσεις μας.
Δυστυχώς, οι τράπεζες που πτωχεύουν συχνά αποφεύγουν τις συνέπειες των καταστροφικών αποφάσεών τους – χάρη στα κρατικά προγράμματα διάσωσης.
Αν το καλοσκεφτείτε, οι τράπεζες είναι βασικά οι μόνες εταιρείες στις ΗΠΑ που απλά δεν επιτρέπεται να πτωχεύουν.
Οι τράπεζες έχουν πείσει τις κυβερνήσεις ότι είναι τόσο σημαντικές που ολόκληρο το έθνος δεσμεύεται από ένα σύμφωνο αυτοκτονίας.
Δεν έχουμε την πολυτέλεια να αφήσουμε τις τράπεζες να χρεοκοπήσουν, θα μας πουν οι ομοσπονδιακοί – άρα θα τις σώσουμε – και εσείς θα πληρώσετε με πολλούς τρόπους…

-Υψηλότερα επιτόκια σε οτιδήποτε, από στεγαστικά δάνεια έως πιστωτικές κάρτες
-Απώλειες από επενδύσεις (μετοχές, στέγαση και ούτω καθεξής)
-Χαμένη αγοραστική δύναμη (χάρη στην αναπόφευκτη «ποσοτική χαλάρωση», γνωστή και ως εκτύπωση χρήματος, που μας λένε ότι είναι «απαραίτητη» για την τόνωση της οικονομικής ανάκαμψης)

Το πρόβλημα με τον εντοπισμό οποιασδήποτε στιγμής Minsky σε πραγματικό χρόνο είναι, καλά, δεν μπορείτε την προβλέψετε με ασφάλεια…
Ακόμη και ο πιο αιχμηρός και έμπειρος βετεράνος της Wall Street μπορεί να αναγνωρίσει μόνο τη στιγμή που μια φούσκα σταματά να ξεφουσκώνει και… εντέλει σκάει.
Αφού όμως δεν μπορούμε να γνωρίζουμε το μέλλον, τι μπορούμε να μάθουμε από το παρελθόν;

Κανείς δεν πρόκειται να μας σώσει

Στο τέλος, όλοι πρέπει να προσέχουμε τον εαυτό μας, λέει η επενδυτική εταιρεία.
Εάν επιμένετε στην αυταπάτη ότι οι οικονομικοί αναλυτές μπορούν να βοηθήσουν, επιτρέψτε μας να σας παρουσιάσουμε δύο γεγονότα:

1 Η Silicon Valley Bank είχε αξιολογήσεις πιστοληπτικής ικανότητας επενδυτικής βαθμίδας από τις μεγάλες εταιρείες αξιολόγησης την ημέρα που κατέρρευσε.
2 Οι αναφορές των αναλυτών για την SVB ήταν στην συντριπτική πλειονότητά τους θετικές με τιμή στόχο, κατά μέσο όρο, τα 243 δολ.!

Η αλήθεια είναι πως, σε περιόδους κρίσης, είτε πρόκειται για την επόμενη στιγμή Minsky είτε για χρεοκοπία τράπεζας είτε για οποιοδήποτε άλλο συμβάν μαύρου κύκνου, υπάρχει μια συντονισμένα εσπευσμένη στροφή προς σε ασφαλή καταφύγια.
Όπως λέει η παροιμία της Wall Street, κανείς δεν θέλει να προσπαθήσει να πιάσει ένα μαχαίρι που πέφτει.
Μεταξύ των ασφαλών περιουσιακών στοιχείων, τα φυσικά πολύτιμα μέταλλα (ειδικά ο χρυσός και το ασήμι) είναι το ασφαλές καταφύγιο του χρυσού, όπως ήταν εδώ και αιώνες.
Η ζήτηση είναι στενά συνδεδεμένη με την τιμή – γιατί κανείς δεν μπορεί να τυπώσει περισσότερο χρυσό…
Είναι αυτή μια στιγμή Minsky ή όχι; Δεν ξέρουμε με ασφάλεια, αλλά αυτό που μπορούμε να πούμε είναι πως η τιμή του φυσικού χρυσού έχει αυξηθεί 8,34% από τις 7 Μαρτίου.

www.bankingnews.gr