El Erian: Το δολάριο είναι το «πιο καθαρό, βρώμικο… υποκάμισον – Δεν υπάρχει νόμισμα να το αντικαταστήσει... ακόμη

Στην ομάδα των αναλυτών που κλήθηκαν να εκφράσουν την άποψή τους για το μέλλον του δολαρίου εντάχθηκε, με άρθρο του στους Financial Times, ο διακεκριμένος οικονομολόγος Mohamed El Erian.
Ειδικότερα, «Για δεκαετίες, υποστηρίζω ότι το δολάριο θα διατηρήσει τη θέση του ως κυρίαρχο νόμισμα στην παγκόσμια οικονομία.
Αυτό ισχύει και σήμερα.
Δεν υπάρχει άλλο νόμισμα -φυσικό ή εικονικό- που μπορεί να αντικαταστήσει το δολάριο στον πυρήνα του διεθνούς νομισματικού συστήματος.
Ωστόσο, η παγκόσμια επιρροή του δολαρίου αντιμετωπίζει αρκετές μη οικονομικές προκλήσεις, παρά τη θέση του ως παγκόσμιου «αποθεματικού νομίσματος».
Αυτό είναι αποτέλεσμα ενός όλο και πιο διχασμένου διεθνούς οικονομικού συστήματος.
Η εθνική ασφάλεια και η γεωπολιτική αντικαθιστούν την οικονομία στον προσδιορισμό των εθνικών και διεθνών αλληλεπιδράσεων.
Σταδιακά και αναπόφευκτα, οι χώρες θα πρέπει τώρα να επιλέξουν ανάμεσα σε δύο σημαντικά αντίθετα μονοπάτια: είτε να εμβαθύνουν τη συνεργασία τους για την ενίσχυση ενός πολυμερούς συστήματος και ενός πλαισίου βασισμένου σε κανόνες, είτε να υιοθετήσουν την οικονομική αποσύνδεση ως αναπόφευκτη διαδικασία για την αντιμετώπιση των κινδύνων που πρέπει να ξεπεράσουν.

Από τι υποστηρίζεται το δολάριο

Ο ρόλος του δολαρίου ως αποθεματικού νομίσματος υποστηρίζεται από τρεις χαρακτηριστικές ιδιότητες των Ηνωμένων Πολιτειών:
Τη θέση τους ως η μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου, το βάθος και την ευρύτητα των χρηματοοικονομικών της αγορών και την προβλεψιμότητα που προέρχεται από τη θεσμική ωριμότητα και τον σεβασμό προς το κράτος δικαίου.
Με το να υιοθετούν το δολάριο ως μέσο ανταλλαγής και ως αποθεματικό αξίας, άλλες χώρες έχουν επιτύχει σημαντικά οφέλη από άποψη αποδοτικότητας, παρέχοντας στις Ηνωμένες Πολιτείες τη δυνατότητα να απολαύσουν αυτό που ο πρώην πρόεδρος της Γαλλίας Valéry Giscard d'Estaing περιέγραψε τη δεκαετία του 1960 ως ένα «υπερβολικό προνόμιο» - ουσιαστικά, μεγαλύτερη ισχύς για να ανταλλάσσει το δικό της νόμισμα με αγαθά και υπηρεσίες από άλλες χώρες, έχοντας πρόσβαση σε ένα μεγάλο δίκτυο φθηνής χρηματοδότησης.
Αυτό αποτελεί μέρος μιας σιωπηλής συμφωνίας: η Αμερική επωφελείται ανταποδίδοντας την υπεύθυνη διαχείριση του συστήματος.
Ωστόσο, η τελευταία πτυχή της έχει διαταραχθεί τα τελευταία 15 χρόνια λόγω της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης του 2008, που προήλθε από τις Ηνωμένες Πολιτείες, και της απότομης επιβολής εμπορικώνδασμών το 2017.
Παρότι αυτά τα γεγονότα κλόνισαν την κυριαρχία του δολαρίου, δεν την υπονόμευσαν θεμελιωδώς λόγω αυτού που μπορεί να χαρακτηριστεί ως «σύνδρομο του πιο καθαρού βρώμικου πουκαμίσου»: το δολάριο ενδέχεται να μην είναι ένα άρτιο αποθεματικό νόμισμα, αλλά εξακολουθεί να θεωρείται πιο καθαρό από οποιοδήποτε άλλο νόμισμα για αυτόν τον ρόλο.
Τα τελευταία δύο χρόνια, αυτή η κατάσταση έχει γίνει αισθητά πιο δύσκολη λόγω της εσφαλμένης διαχείρισης του κύκλου αύξησης των επιτοκίων της από την Ομοσπονδιακή Τράπεζα των Ηνωμένων Πολιτειών και της ανθεκτικότητας των οικονομικών και επιχειρηματικών στρατηγικών.
Αντί να επιδιώκεται η απόλυτη αντικατάσταση του δολαρίου, διαπιστώνεται αύξηση των προσπαθειών για τη δημιουργία δικτύων γύρω από αυτό στις παγκόσμιες δομές εμπορίου και πληρωμών.
Η Κίνα διατηρεί τον κεντρικό της ρόλο σε αυτό, ενισχύοντας πρωτοβουλίες για τη δημιουργία νέων περιφερειακών και παγκόσμιων θεσμών, διευρύνοντας τη χρήση του δικού της νομίσματος σε διμερείς πληρωμές και συμφωνίες δανεισμού, και αναδιοργανώνοντας την Πρωτοβουλία Belt and Road.
Ωστόσο, δεν αφορά μόνο την Κίνα.
Οι αυστηρές κυρώσεις που επιβλήθηκαν στη Ρωσία έχουν βοηθήσει να ενθαρρυνθεί μεγαλύτερο ενδιαφέρον των χωρών για την ίδρυση συμφωνιών που παρακάμπτουν το δολάριο. Επιπλέον, όλο και περισσότερες χώρες αρχίζουν να αντιλαμβάνονται ότι είναι εφικτό να μειώσουν σταδιακά την εξάρτησή τους από το αμερικανικό νόμισμα.

Τι μπορεί να κάνουν οι ΗΠΑ 

Κοιτούν πώς η Ρωσία έχει αλλάξει προσανατολισμό στο εμπόριό της και έχει αντικαταστήσει το δολάριο τόσο στις εξαγωγές όσο και στις εισαγωγές της, αν και με προβλήματα και πολύ υψηλό κόστος.
Μπροστά σε αυτές τις εξελίξεις, οι Ηνωμένες Πολιτείες και οι σύμμαχοί τους έχουν ουσιαστικά δύο επιλογές.
Μπορούν να εργαστούν συλλογικά για την ανανέωση του πολυμερούς συστήματος με έναν τρόπο που θα εξασφαλίζει την υποστήριξη από αυτό που ο Jared Cohen της Goldman Sachs αναφέρει ως "γεωπολιτικά κράτη ισορροπίας".
Αυτό προϋποθέτει τη μοντερνοποίηση της διακυβέρνησης, της αντιπροσώπευσης, αλλά και της λειτουργίας του ΔΝΤ και της Παγκόσμιας Τράπεζας.
Ή μπορούν να επιλέξουν να αποδεχθούν το κόστος και την αβεβαιότητα που απαιτείται για την επίτευξη πραγματικής μείωσης του κινδύνου.
Η έννοια "μείωση του κινδύνου, όχι αποσύνδεση" που προωθήθηκε το προηγούμενο Σαββατοκύριακο από την G7 μπορεί να φαίνεται ελκυστική, αλλά πιθανόν να οδηγήσει σε μια ασταθή μεσαία λύση, αντί για μια βιώσιμη νέα ισορροπία.
Από οικονομική άποψη, ένα πιο πολυμερές σύστημα που θα υποστηρίζεται από ένα ισχυρό σύστημα κανόνων προσφέρει αναμφίβολα μεγαλύτερα οφέλη σε σύγκριση με τις εναλλακτικές λύσεις.
Ωστόσο, γίνεται ολοένα και πιο εμφανές ότι η οικονομία των ΗΠΑ δεν κατέχει πλέον τα ηνία στις διεθνείς εμπορικές και χρηματοοικονομικές συναλλαγές.
Έχει σημειωθεί μια θεμελιώδης αλλαγή σε ό,τι αφορά τη σχέση μεταξύ της οικονομίας, αφενός, και των συνδυασμένων δυνάμεων της εθνικής ασφάλειας, της πολιτικής και της γεωπολιτικής, αφετέρου.
Πρόκειται για μια αναστροφή που προάγει τη μείωση του κινδύνου όσο και τον αποκοπτικό χαρακτήρα των διασυνοριακών αλυσίδων εφοδιασμού και των διασυνοριακών πληρωμών, και την οποία το ασθενές πολυμερές σύστημα δεν μπορεί να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά χωρίς μια νέα μείζων προσπάθεια».

www.bankingnews.gr