Οι επενδυτές επωφελούνται από τις υψηλές αποδόσεις, τα νοικοκυριά προστατεύονται από τον πληθωρισμό
Αυτή ενδέχεται επιφανειακά να φαίνεται θετική εξέλιξη – πρόκειται όμως για μια ομολόγια αποτυχίας της νομισματικής πολιτικής: Ο μειωμένος προϋπολογισμός της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) για την αγορά κρατικών ομολόγων της Ευρωζώνης, μετά τη διακοπή των επανεπενδύσεων στο πλαίσιο του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης APP, καλύφθηκε γρήγορα από άλλους αγοραστές, με αποτέλεσμα η μετάβασή της σε ένα καθεστώς πιστωτικής σύσφιξης να γίνει ομαλά και χωρίς προβλήματα.
Σύμφωνα με ανάλυση της ΕΚΤ, με τίτλο: «Ποιος αγοράζει ομόλογα τώρα; Πώς οι αγορές αντιμετώπισαν τη μείωση του ισολογισμού του Ευρωσυστήματος», το «αποτύπωμα» της ΕΚΤ στην αγορά ομολόγων της Ευρωζώνης επανέρχεται στα επίπεδα του 2020, όταν είχε ξεκινήσει τις μαζικές αγορές τίτλων με το έκτακτο πρόγραμμα για την πανδημία (PEPP).
Οι πανηγυρισμοί αυτοί – «ομαλά και χωρίς προβλήματα» έγινε η μετάβαση στην περιοριστική νομισματική πολιτική, αναφέρει η μελέτη - είναι άνευ αιτίας για όποιον έχει την κοινή λογική: Οι κυβερνήσεις δάνεισαν την ΕΚΤ (αναγκαστικά) με αρνητικό ή μηδενικό επιτόκιο και αυτή ξεφορτώθηκε τα ομόλογα αυτά (με ζημία.. περίπου) ενώ τώρα επενδυτές και νοικοκυριά αγοράζουν το «ακριβό» χρήμα είτε εξαιτίας της αναζήτησης αποδόσεων (οι πρώτοι) είτε αναγκαστικά για τα προστατευθούν οι αποταμιεύσεις.
Η.. βολική καταγραφή των στοιχείων από την ΕΚΤ επιτρέπει επίσης και τη λαθροχειρία των Βρυξελλών για την έκδοση χρέος προκειμένου να αυξήσουν (εκτός των άλλων, όπως η πράσινη μετάβαση) τις αμυντικές δαπάνες και να ενισχυθεί η ανοικοδόμηση της Ουκρανίας (που υπολογίζεται σε πάνω από 1 τρισ. δολ.. σύμφωνα με πρόσφατο δημοσίευμα των Financial Times).
Τι λένε οι αριθμοί…
Από τα μέσα του 2022, ο ισολογισμός της κεντρικής τράπεζας μειώθηκε κατά περίπου 2 τρισ. ευρώ ή περισσότερο από 22%, κυρίως λόγω της αποπληρωμής δανείων με μηδενικό ή αρνητικό επιτόκιο που είχαν λάβει οι τράπεζες αλλά και τής μη επανεπένδυσης του κεφαλαίου από λήξεις ομολόγων.
Το 2020, το συνολικό ύψος των ανεξόφλητων κρατικών ομολόγων της Ευρωζώνης ανερχόταν σε σχεδόν 8 τρισ. ευρώ, ενώ οι αγορές από την ΕΚΤ και η αξία των κρατικών τίτλων που είχαν δώσει ως ενέχυρα οι τράπεζες για να λάβουν τα δάνεια με ευνοϊκούς όρους ξεπερνούσαν τα 3,5 τρισ. ευρώ και αντιστοιχούσαν στο 31,5% της αγοράς.
Το ποσοστό αυτό αυξήθηκε κοντά στο 40% στα μέσα του 2022, αλλά στη συνέχεια άρχισε να υποχωρεί και πλησιάζει ξανά στα επίπεδα του 2020, παρά τις εκδόσεις – ρεκόρ ομολόγων από τις χώρες της Ευρωζώνης.
Πώς, όμως, προσαρμόστηκε η αγορά και ποιοι επενδυτές κάλυψαν το κενό που άφησε η αλλαγή πολιτικής της ΕΚΤ, απορροφώντας τις αυξανόμενες εκδόσεις κρατικών ομολόγων;
Τα στοιχεία δείχνουν ότι ήταν οι ξένοι επενδυτές και τα νοικοκυριά της Ευρωζώνης που συνέβαλαν κυρίως στην κατεύθυνση αυτή.
Οι ξένοι επενδυτές ήταν παραδοσιακά οι μεγαλύτεροι αγοραστές κρατικών ομολόγων της Ευρωζώνης, με ένα ποσοστό που έφθανε το 40% πριν η ΕΚΤ ξεκινήσει το 2015 τις αγορές ομολόγων.
Στη συνέχεια, η συμμετοχή τους μειώθηκε στο μισό, για να επανέλθουν με υψηλότερες αγορές όταν σταμάτησαν οι επανεπενδύσεις της κεντρικής τράπεζας στο πλαίσιο του APP.
Η επάνοδος των ξένων επενδυτών, κυρίως επενδυτικών funds και hedge funds, εξηγείται από την αύξηση των αποδόσεων των ομολόγων μετά τη σύσφιξη της νομισματικής πολιτικής της ΕΚΤ από τα μέσα του 2022 με τις διαδοχικές αυξήσεις των επιτοκίων της - πρόκειται λοιπόν για μια κερδοσκοπική κίνηση και όχι μια ψήφο εμπιστοσύνης των επενδυτών στην οικονομία της Ευρωζώνης, η οποία με την πρώτη αλλαγή του ανέμου προκειται να ανατραπεί.
Δηλαδή, οι επενδυτές ποντάρουν στις υψηλές αποδόσεις του ευρώ – σε αντίθεση με τα πραγματικά οικονομικά στοιχεία που δείχνουν π.χ. τη γερμανική οικονομία να αναπτύσσεται κοντά στο όριο της ύφεσης και την βιομηχανική παραγωγή να βρίσκεται στο έλεος των τομών της ενέργειας ενώ ο πληθωρισμός καταστρέφει τα εισοδήματα των επιχειρήσεων και των νοικοκυριών.
Το ελληνικό ομόλογο
Η αυξημένη συμβολή των ξένων επενδυτών ήταν ιδιαίτερα εμφανής και στην έκδοση ελληνικού 10ετούς ομολόγου στα τέλη του Ιανουαρίου, ύψους 4 δισ. ευρώ, όταν η ζήτηση έφτασε στο ύψος-ρεκόρ των 35 δισ. ευρώ.
Στην εξέλιξη αυτή, συνέβαλε βέβαια ότι τέσσερις αναγνωρισμένοι από την ΕΚΤ οίκοι αξιολόγησης – S&P, Fitch, DBRS και Scope – έδωσαν την επενδυτική βαθμίδα στην ελληνική οικονομία στο δεύτερο εξάμηνο του 2023 ενώ δεν έδωσε την πολυαναμενόμενη επενδυτική βαθμίδα στην ελληνική οικονομία η Μοοdy’s, διατηρώντας την οικονομία μια μονάδα κάτω στο Ba1 με σταθερές προοπτικές (outlook).
Σήμερα, το ποσοστό των αγορών κρατικών ομολόγων της Ευρωζώνης από ξένους επενδυτές είναι κοντά στο 30%, δηλαδή χαμηλότερο από ό,τι ήταν πριν από μία δεκαετία.
Αξιοσημείωτη είναι και η επάνοδος των νοικοκυριών στις αγορές ομολόγων, τα οποία ήταν οι μεγαλύτεροι αγοραστές μετά τους ξένους επενδυτές το 2023, με το ποσοστό που κατέχουν στην αγορά να αυξάνεται στο 3,5%, κοντά στο επίπεδο που διαμορφωνόταν πριν το 2015.
Αυτό βέβαια εξηγείται από τις μεγάλες διαφορές στα επιτόκια χορηγήσεων και καταθέσεων που δίνουν οι τράπεζες – με το ακριβό χρήμα που εκδίδουν οι χώρες να αποτελεί επί του παρόντος μια διασφάλιση για αποδόσεις και την προστασία από τον πληθωρισμό.
Οι αυξημένες αποδόσεις των ομολόγων, σε συνδυασμό με τις ειδικές εκδόσεις που έλαβαν χώρα από χώρες της Ευρωζώνης και την αργή και περιορισμένη αύξηση των επιτοκίων καταθέσεων από τις τράπεζες, έκαναν τους κρατικούς τίτλους ελκυστικούς για τα νοικοκυριά.
Εκδόσεις – μαμούθ
Το κρυφό χρέος που τείνει να δημιουργηθεί: Άνω του 1 τρισ. ευρώ πρόκειται να ανέλθει η αξία των ομολόγων που εκδίδει η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) καθώς προγραμματίζονται νέες εκδόσεις κοινού ευρωπαϊκού χρέους που θα προστεθούν στα υπάρχοντα 995 δισ. ευρώ τα οποία έχουν ήδη τεθεί σε διαπραγμάτευση από τους τέσσερις μεγαλύτερους υπερεθνικούς εκδότες της περιοχής – την ΕΕ, την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, τον ESM και τον EFSF.
Όπως επισημαίνει το Bloomberg σε δημοσίευμά του στα μέσα του Μαρτίου, για τους επενδυτές, τα ομόλογα της ΕΕ αντιπροσωπεύουν μια ελκυστική εναλλακτική λύση στα γερμανικά ομόλογα -το σημερινό «ασφαλές καταφύγιο» της Ευρώπης- επειδή προσφέρουν μια καλύτερη απόδοση για παρόμοιο επίπεδο κινδύνου και θα μπορούσαν μια μέρα να αποτελέσουν την νούμερο ένα εναλλακτική ακόμα και έναντι των αμερικανικών.
Για τις κυβερνήσεις της Ένωσης, έχουν γίνει ένας όλο και πιο ελκυστικός τρόπος χρηματοδότησης των δαπανών χωρίς να φορτώνουν περισσότερο εμφανές χρέος - κάποιος όμως πρέπει να το πληρώσει....
Εν τω μεταξύ, εντείνονται οι εικασίες ότι τα ομόλογα της ΕΕ θα συμπεριληφθούν σύντομα σε μεγάλους δείκτες, ενισχύοντας την απήχησή τους και ανοίγοντας το δρόμο για περαιτέρω πωλήσεις και επενδύσεις - πρόκειται για ένα τέχνασμα ώστε να δημιουργηθεί ένα κρυφό χρέος το οποίο να μην απειλεί τις (πιο χαλαρές πλέον) προβλέψεις του Συμφώνου Σταθερότητας για χρέος στο 60% του ΑΕΠ.
Μόνο μια χώρα π.χ. η Ιταλία για να αντιμετωπίσει την πληρωμη τοκοχρεολυσίων με χρέος στο 160% του ΑΠΕ θα πρέπει να εκδώσει άμεσα ή έμμεσα ομόλογα περίπο 40 δισ. ευρώ – εξαρτάται από την πορεία του προγράμματος ανάκαμψης.
Τα ομόλογα της ΕΕ εισήχθησαν για πρώτη φορά κατά τη διάρκεια της πανδημικής κρίσης για να βοηθήσουν στην κατανομή του βάρους της στήριξης της οικονομίας της.
Τώρα, με τη συζήτηση να μαίνεται για το πώς οι κυβερνήσεις στην περιοχή θα χρηματοδοτήσουν τις αμυντικές δαπάνες, το project έχει αποκτήσει ακόμη μεγάλη σημασία.
www.bankingnews.gr
Σύμφωνα με ανάλυση της ΕΚΤ, με τίτλο: «Ποιος αγοράζει ομόλογα τώρα; Πώς οι αγορές αντιμετώπισαν τη μείωση του ισολογισμού του Ευρωσυστήματος», το «αποτύπωμα» της ΕΚΤ στην αγορά ομολόγων της Ευρωζώνης επανέρχεται στα επίπεδα του 2020, όταν είχε ξεκινήσει τις μαζικές αγορές τίτλων με το έκτακτο πρόγραμμα για την πανδημία (PEPP).
Οι πανηγυρισμοί αυτοί – «ομαλά και χωρίς προβλήματα» έγινε η μετάβαση στην περιοριστική νομισματική πολιτική, αναφέρει η μελέτη - είναι άνευ αιτίας για όποιον έχει την κοινή λογική: Οι κυβερνήσεις δάνεισαν την ΕΚΤ (αναγκαστικά) με αρνητικό ή μηδενικό επιτόκιο και αυτή ξεφορτώθηκε τα ομόλογα αυτά (με ζημία.. περίπου) ενώ τώρα επενδυτές και νοικοκυριά αγοράζουν το «ακριβό» χρήμα είτε εξαιτίας της αναζήτησης αποδόσεων (οι πρώτοι) είτε αναγκαστικά για τα προστατευθούν οι αποταμιεύσεις.
Η.. βολική καταγραφή των στοιχείων από την ΕΚΤ επιτρέπει επίσης και τη λαθροχειρία των Βρυξελλών για την έκδοση χρέος προκειμένου να αυξήσουν (εκτός των άλλων, όπως η πράσινη μετάβαση) τις αμυντικές δαπάνες και να ενισχυθεί η ανοικοδόμηση της Ουκρανίας (που υπολογίζεται σε πάνω από 1 τρισ. δολ.. σύμφωνα με πρόσφατο δημοσίευμα των Financial Times).
Τι λένε οι αριθμοί…
Από τα μέσα του 2022, ο ισολογισμός της κεντρικής τράπεζας μειώθηκε κατά περίπου 2 τρισ. ευρώ ή περισσότερο από 22%, κυρίως λόγω της αποπληρωμής δανείων με μηδενικό ή αρνητικό επιτόκιο που είχαν λάβει οι τράπεζες αλλά και τής μη επανεπένδυσης του κεφαλαίου από λήξεις ομολόγων.
Το 2020, το συνολικό ύψος των ανεξόφλητων κρατικών ομολόγων της Ευρωζώνης ανερχόταν σε σχεδόν 8 τρισ. ευρώ, ενώ οι αγορές από την ΕΚΤ και η αξία των κρατικών τίτλων που είχαν δώσει ως ενέχυρα οι τράπεζες για να λάβουν τα δάνεια με ευνοϊκούς όρους ξεπερνούσαν τα 3,5 τρισ. ευρώ και αντιστοιχούσαν στο 31,5% της αγοράς.
Το ποσοστό αυτό αυξήθηκε κοντά στο 40% στα μέσα του 2022, αλλά στη συνέχεια άρχισε να υποχωρεί και πλησιάζει ξανά στα επίπεδα του 2020, παρά τις εκδόσεις – ρεκόρ ομολόγων από τις χώρες της Ευρωζώνης.
Πώς, όμως, προσαρμόστηκε η αγορά και ποιοι επενδυτές κάλυψαν το κενό που άφησε η αλλαγή πολιτικής της ΕΚΤ, απορροφώντας τις αυξανόμενες εκδόσεις κρατικών ομολόγων;
Τα στοιχεία δείχνουν ότι ήταν οι ξένοι επενδυτές και τα νοικοκυριά της Ευρωζώνης που συνέβαλαν κυρίως στην κατεύθυνση αυτή.
Οι ξένοι επενδυτές ήταν παραδοσιακά οι μεγαλύτεροι αγοραστές κρατικών ομολόγων της Ευρωζώνης, με ένα ποσοστό που έφθανε το 40% πριν η ΕΚΤ ξεκινήσει το 2015 τις αγορές ομολόγων.
Στη συνέχεια, η συμμετοχή τους μειώθηκε στο μισό, για να επανέλθουν με υψηλότερες αγορές όταν σταμάτησαν οι επανεπενδύσεις της κεντρικής τράπεζας στο πλαίσιο του APP.
Η επάνοδος των ξένων επενδυτών, κυρίως επενδυτικών funds και hedge funds, εξηγείται από την αύξηση των αποδόσεων των ομολόγων μετά τη σύσφιξη της νομισματικής πολιτικής της ΕΚΤ από τα μέσα του 2022 με τις διαδοχικές αυξήσεις των επιτοκίων της - πρόκειται λοιπόν για μια κερδοσκοπική κίνηση και όχι μια ψήφο εμπιστοσύνης των επενδυτών στην οικονομία της Ευρωζώνης, η οποία με την πρώτη αλλαγή του ανέμου προκειται να ανατραπεί.
Δηλαδή, οι επενδυτές ποντάρουν στις υψηλές αποδόσεις του ευρώ – σε αντίθεση με τα πραγματικά οικονομικά στοιχεία που δείχνουν π.χ. τη γερμανική οικονομία να αναπτύσσεται κοντά στο όριο της ύφεσης και την βιομηχανική παραγωγή να βρίσκεται στο έλεος των τομών της ενέργειας ενώ ο πληθωρισμός καταστρέφει τα εισοδήματα των επιχειρήσεων και των νοικοκυριών.
Το ελληνικό ομόλογο
Η αυξημένη συμβολή των ξένων επενδυτών ήταν ιδιαίτερα εμφανής και στην έκδοση ελληνικού 10ετούς ομολόγου στα τέλη του Ιανουαρίου, ύψους 4 δισ. ευρώ, όταν η ζήτηση έφτασε στο ύψος-ρεκόρ των 35 δισ. ευρώ.
Στην εξέλιξη αυτή, συνέβαλε βέβαια ότι τέσσερις αναγνωρισμένοι από την ΕΚΤ οίκοι αξιολόγησης – S&P, Fitch, DBRS και Scope – έδωσαν την επενδυτική βαθμίδα στην ελληνική οικονομία στο δεύτερο εξάμηνο του 2023 ενώ δεν έδωσε την πολυαναμενόμενη επενδυτική βαθμίδα στην ελληνική οικονομία η Μοοdy’s, διατηρώντας την οικονομία μια μονάδα κάτω στο Ba1 με σταθερές προοπτικές (outlook).
Σήμερα, το ποσοστό των αγορών κρατικών ομολόγων της Ευρωζώνης από ξένους επενδυτές είναι κοντά στο 30%, δηλαδή χαμηλότερο από ό,τι ήταν πριν από μία δεκαετία.
Αξιοσημείωτη είναι και η επάνοδος των νοικοκυριών στις αγορές ομολόγων, τα οποία ήταν οι μεγαλύτεροι αγοραστές μετά τους ξένους επενδυτές το 2023, με το ποσοστό που κατέχουν στην αγορά να αυξάνεται στο 3,5%, κοντά στο επίπεδο που διαμορφωνόταν πριν το 2015.
Αυτό βέβαια εξηγείται από τις μεγάλες διαφορές στα επιτόκια χορηγήσεων και καταθέσεων που δίνουν οι τράπεζες – με το ακριβό χρήμα που εκδίδουν οι χώρες να αποτελεί επί του παρόντος μια διασφάλιση για αποδόσεις και την προστασία από τον πληθωρισμό.
Οι αυξημένες αποδόσεις των ομολόγων, σε συνδυασμό με τις ειδικές εκδόσεις που έλαβαν χώρα από χώρες της Ευρωζώνης και την αργή και περιορισμένη αύξηση των επιτοκίων καταθέσεων από τις τράπεζες, έκαναν τους κρατικούς τίτλους ελκυστικούς για τα νοικοκυριά.
Εκδόσεις – μαμούθ
Το κρυφό χρέος που τείνει να δημιουργηθεί: Άνω του 1 τρισ. ευρώ πρόκειται να ανέλθει η αξία των ομολόγων που εκδίδει η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) καθώς προγραμματίζονται νέες εκδόσεις κοινού ευρωπαϊκού χρέους που θα προστεθούν στα υπάρχοντα 995 δισ. ευρώ τα οποία έχουν ήδη τεθεί σε διαπραγμάτευση από τους τέσσερις μεγαλύτερους υπερεθνικούς εκδότες της περιοχής – την ΕΕ, την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, τον ESM και τον EFSF.
Όπως επισημαίνει το Bloomberg σε δημοσίευμά του στα μέσα του Μαρτίου, για τους επενδυτές, τα ομόλογα της ΕΕ αντιπροσωπεύουν μια ελκυστική εναλλακτική λύση στα γερμανικά ομόλογα -το σημερινό «ασφαλές καταφύγιο» της Ευρώπης- επειδή προσφέρουν μια καλύτερη απόδοση για παρόμοιο επίπεδο κινδύνου και θα μπορούσαν μια μέρα να αποτελέσουν την νούμερο ένα εναλλακτική ακόμα και έναντι των αμερικανικών.
Για τις κυβερνήσεις της Ένωσης, έχουν γίνει ένας όλο και πιο ελκυστικός τρόπος χρηματοδότησης των δαπανών χωρίς να φορτώνουν περισσότερο εμφανές χρέος - κάποιος όμως πρέπει να το πληρώσει....
Εν τω μεταξύ, εντείνονται οι εικασίες ότι τα ομόλογα της ΕΕ θα συμπεριληφθούν σύντομα σε μεγάλους δείκτες, ενισχύοντας την απήχησή τους και ανοίγοντας το δρόμο για περαιτέρω πωλήσεις και επενδύσεις - πρόκειται για ένα τέχνασμα ώστε να δημιουργηθεί ένα κρυφό χρέος το οποίο να μην απειλεί τις (πιο χαλαρές πλέον) προβλέψεις του Συμφώνου Σταθερότητας για χρέος στο 60% του ΑΕΠ.
Μόνο μια χώρα π.χ. η Ιταλία για να αντιμετωπίσει την πληρωμη τοκοχρεολυσίων με χρέος στο 160% του ΑΠΕ θα πρέπει να εκδώσει άμεσα ή έμμεσα ομόλογα περίπο 40 δισ. ευρώ – εξαρτάται από την πορεία του προγράμματος ανάκαμψης.
Τα ομόλογα της ΕΕ εισήχθησαν για πρώτη φορά κατά τη διάρκεια της πανδημικής κρίσης για να βοηθήσουν στην κατανομή του βάρους της στήριξης της οικονομίας της.
Τώρα, με τη συζήτηση να μαίνεται για το πώς οι κυβερνήσεις στην περιοχή θα χρηματοδοτήσουν τις αμυντικές δαπάνες, το project έχει αποκτήσει ακόμη μεγάλη σημασία.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών