Γνωρίζατε ότι η κυβέρνησή μας χρωστάει 34 τρισεκατομμύρια δολάρια; διερωτάται ο Paul Krugman
Στο αμερικανικό χρέος και τις προοπτικές του αναφέρθηκε με ανάλυσή του στους New York Times ο γνωστός οικονομολόγος και βραβευμένος με Nobel, Paul Krugman.
«Η κυβέρνηση των Ηνωμένων Πολιτειών έχει χρέος άνω των 34 τρισεκατομμυρίων δολαρίων.
Γνωρίζατε ότι η κυβέρνησή μας χρωστάει 34 τρισεκατομμύρια δολάρια;
Κάθε φορά που γράφω για την οικονομική πολιτική, λαμβάνω μηνύματα και πολλά σχόλια που βασικά ρωτούν γιατί δεν μιλάω περισσότερο για το εθνικό χρέος.
Σκέφτηκα λοιπόν ότι θα ήταν χρήσιμο να μιλήσω για το πώς βλέπω το ζήτημα του δημόσιου χρέους και γιατί κατά τη γνώμη δεν είναι τόσο σημαντικό… - ή τουλάχιστον όσον θέλουν κάποιοι να το παρουσιάζουν.
Συγκεκριμένα, επιτρέψτε μου να κάνω τρεις σημαντικές παρατηρήσεις:
Πρώτον, ενώ τα 34 τρισεκατομμύρια δολάρια είναι ένας πολύ μεγάλος αριθμός, είναι λιγότερο τρομακτικός από ό,τι φαντάζονται πολλοί - αν θέσουμε αυτό το νούμερο σε ιστορικό και διεθνές πλαίσιο.
Δεύτερον, στο βαθμό που το χρέος προκαλεί ανησυχία, το να γίνει βιώσιμο δεν θα ήταν καθόλου δύσκολο από την άποψη της οικονομίας. Είναι σχεδόν εξ ολοκλήρου πολιτικό πρόβλημα.
Τέλος, οι άνθρωποι που ισχυρίζονται ότι ανησυχούν βαθιά για το χρέος είναι, πολύ συχνά, υποκριτές – το επίπεδο της υποκρισίας τους συχνά μοιάζει να είναι σουρεαλιστικό» σημειώνει ο οικονομολόγος.
Τρόμος;
«Πόσο τρομακτικό είναι το χρέος;» διερωτάται ο Krugman και συνεχίζει:
«Είναι ένας μεγάλος αριθμός, ακόμα κι αν εξαιρέσετε το χρέος που είναι χρήματα που οφείλει ένα σκέλος της κυβέρνησης σε κάποιο άλλο - το χρέος που κατέχει το Δημόσιο εξακολουθεί να είναι περίπου 27 τρισεκατομμύρια δολάρια.
Αλλά και η οικονομία των ΗΠΑ είναι τεράστια.
Το χρέος ως ποσοστό του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος στις ΗΠΑ δεν είναι κάτι πρωτοφανές: Είναι περίπου το ίδιο με αυτό το οποίο παρατηρήθηκε στο τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου.
Είναι σημαντικά χαμηλότερο από τον αντίστοιχο αριθμό για την Ιαπωνία αυτή τη στιγμή και πολύ κάτω από τον δείκτη χρέους της Βρετανίας στο τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου.
Σε καμία από αυτές τις περιπτώσεις δεν παρατηρείται κάτι που να μοιάζει με κρίση χρέους».
Σύμφωνα με τον νομπελίστα, στην ιστορία υπήρξαν πολλές κρίσεις χρέους…
«Τι έγινε με τη Λατινική Αμερική τη δεκαετία του 1980, τη νότια Ευρώπη το 2010-12 και άλλες;
Σχεδόν κάθε κρίση χρέους αφορούσε κράτη που είχαν δανειστεί σε ξένο νόμισμα, γεγονός που τα άφηνε ευάλωτα σε κρίσεις ρευστότητας κάθε φορά που οι δανειστές για κάποιο λόγο έτρεχαν στην πόρτα της εξόδου και δεν υπήρχε η δυνατότητα να τυπωθεί χρήμα για πραγματοποιηθούν εξοφλήσεις, ώστε να υποχωρήσει ο πανικός.
Μάλιστα, στην πραγματικότητα, η κρίση του ευρώ εξαφανίστηκε γρήγορα αφού ο Mario Draghi, τότε πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, είπε τρεις λέξεις: «ό,τι χρειαστεί» - υπονοώντας ότι η τράπεζα θα παρείχε μετρητά σε χώρες-οφειλέτες που βρίσκονταν υπό πίεση.
Το μόνο σαφές παράδειγμα εθνικής κρίσης που προκλήθηκε λόγω υψηλού χρέους είναι η Γαλλία το 1926 - και αυτή η ιστορία είναι εξαιρετικά περίπλοκη» επισημαίνει ο Krugman, και προσθέτει:
«Ωστόσο, ακόμη και πολλοί από εμάς που δεν πιστεύουμε ότι το τρέχον επίπεδο χρέους θα προκαλέσει χρηματοπιστωτική και οικονομική κατάρρευση δεν μπορούμε να μην αισθανόμαστε λίγο άβολα για τις προβλέψεις που δείχνουν ότι το αμερικανικό χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ θα αυξάνεται σταθερά τα επόμενα 30 χρόνια.
Τι θα χρειαζόταν λοιπόν για να μετριαστεί αυτή η ανησυχία;
Λάβετε υπόψη ότι οι κυβερνήσεις, σε αντίθεση με τους ιδιώτες, δεν χρειάζεται να εξοφλήσουν το χρέος τους.
Πώς ξεπληρώσαμε το χρέος από τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο; Δεν το κάναμε.
Το ομοσπονδιακό χρέος όταν ανέλαβε ο John F. Kennedy ήταν ελαφρώς υψηλότερο από ό,τι ήταν το 1946.
Αλλά το χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ μειώθηκε πολύ, χάρη στην ανάπτυξη και τον πληθωρισμό.
Τι θα χρειαζόταν λοιπόν για να σταθεροποιηθεί το χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ για τα επόμενα 30 χρόνια;
Ο Bobby Kogan και η Jessika Vela του Κέντρου Αμερικανικής Προόδου εκτιμούν ότι θα χρειαστεί να αυξήσουμε τους φόρους ή να περικόψουμε τις δαπάνες κατά 2,1% του ΑΕΠ. Dεν είναι μεγάλος αριθμός!
Η Αμερική εισπράττει πολύ μικρότερο ποσοστό του ΑΕΠ της σε φόρους από τις άλλες πλούσιες χώρες.
Η συλλογή επιπλέον 2 ποσοστιαίων μονάδων θα ήταν απίθανο να βλάψει την οικονομία.
Διχασμός
Σύμφωνα με τον Krugman, «η σταθεροποίηση του χρέους φαίνεται δύσκολη, λόγω του πολιτικού διχασμού που επικρατεί στις ΗΠΑ και, κυρίως, λόγω των Ρεπουμπλικανών οι οποίοι επιμένουν να διογκώνουν τα κακά του χρέους ενώ ακολουθούν πολιτικές που θέτουν τη μακροπρόθεσμη δημοσιονομική βιωσιμότητα ακόμη πιο αμφίβολη.
Σε σχετική ανάλυση, οι Kogan και Vela εκτιμούν ότι η μόνιμη παράταση των φορολογικών περικοπών του Trump του 2017 -πολλές από τις οποίες έχει προγραμματιστεί να λήξουν μετά το 2025- θα επιδείνωνε σημαντικά τις δημοσιονομικές προοπτικές.
Ωστόσο, είναι δύσκολο να βρεις Ρεπουμπλικάνους στο Κογκρέσο να αντιτίθενται σε μια τέτοια παράταση.
Ακόμη χειρότερα… οι Ρεπουμπλικάνοι της Βουλής πιέζουν για δραστικές περικοπές στον προϋπολογισμό της IRS, στερώντας της πόρους που χρειάζεται για να καταπολεμήσει τους πλούσιους φορολογικούς απατεώνες.
Δηλαδή, παρότι φωνασκούν για τα δημοσιονομικά ελλείμματα, επιδιώκουν να μειώσουν τους φόρους και προσπαθούν να εμποδίσουν τις προσπάθειες για τη συλλογή των φόρων που οφείλουν οι υψηλού εισοδήματος Αμερικανοί βάσει της ισχύουσας νομοθεσίας.
Άρα η πολιτική -ιδίως η δεξιά πολιτική- είναι το πρόβλημα και όχι το μέγεθος του χρέους.
Αυτό εξηγεί γιατί δεν μιλάω περισσότερο για το χρέος.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες, χάρη στην τεράστια οικονομία και τους σχετικά χαμηλούς φόρους, δεν αντιμετωπίζουν θεμελιώδες πρόβλημα δημοσιονομικής βιωσιμότητας.
Δεδομένης της πολιτικής βούλησης, θα μπορούσαμε να επιλύσουμε τις ανησυχίες για το χρέος πολύ εύκολα.
Στον βαθμό που το χρέος είναι πρόβλημα, αυτό είναι μια αντανάκλαση - προϊόν της πολιτικής δυσλειτουργίας, κυρίως της ριζοσπαστικοποίησης του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος.
Αυτή η ριζοσπαστικοποίηση με ανησυχεί βαθιά για πολλούς λόγους, κυρίως για τη μοίρα της δημοκρατίας –το ομοσπονδιακό χρέος δεν είναι πουθενά στη λίστα με τις ανησυχίες μου».
www.bankingnews.gr
«Η κυβέρνηση των Ηνωμένων Πολιτειών έχει χρέος άνω των 34 τρισεκατομμυρίων δολαρίων.
Γνωρίζατε ότι η κυβέρνησή μας χρωστάει 34 τρισεκατομμύρια δολάρια;
Κάθε φορά που γράφω για την οικονομική πολιτική, λαμβάνω μηνύματα και πολλά σχόλια που βασικά ρωτούν γιατί δεν μιλάω περισσότερο για το εθνικό χρέος.
Σκέφτηκα λοιπόν ότι θα ήταν χρήσιμο να μιλήσω για το πώς βλέπω το ζήτημα του δημόσιου χρέους και γιατί κατά τη γνώμη δεν είναι τόσο σημαντικό… - ή τουλάχιστον όσον θέλουν κάποιοι να το παρουσιάζουν.
Συγκεκριμένα, επιτρέψτε μου να κάνω τρεις σημαντικές παρατηρήσεις:
Πρώτον, ενώ τα 34 τρισεκατομμύρια δολάρια είναι ένας πολύ μεγάλος αριθμός, είναι λιγότερο τρομακτικός από ό,τι φαντάζονται πολλοί - αν θέσουμε αυτό το νούμερο σε ιστορικό και διεθνές πλαίσιο.
Δεύτερον, στο βαθμό που το χρέος προκαλεί ανησυχία, το να γίνει βιώσιμο δεν θα ήταν καθόλου δύσκολο από την άποψη της οικονομίας. Είναι σχεδόν εξ ολοκλήρου πολιτικό πρόβλημα.
Τέλος, οι άνθρωποι που ισχυρίζονται ότι ανησυχούν βαθιά για το χρέος είναι, πολύ συχνά, υποκριτές – το επίπεδο της υποκρισίας τους συχνά μοιάζει να είναι σουρεαλιστικό» σημειώνει ο οικονομολόγος.
Τρόμος;
«Πόσο τρομακτικό είναι το χρέος;» διερωτάται ο Krugman και συνεχίζει:
«Είναι ένας μεγάλος αριθμός, ακόμα κι αν εξαιρέσετε το χρέος που είναι χρήματα που οφείλει ένα σκέλος της κυβέρνησης σε κάποιο άλλο - το χρέος που κατέχει το Δημόσιο εξακολουθεί να είναι περίπου 27 τρισεκατομμύρια δολάρια.
Αλλά και η οικονομία των ΗΠΑ είναι τεράστια.
Το χρέος ως ποσοστό του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος στις ΗΠΑ δεν είναι κάτι πρωτοφανές: Είναι περίπου το ίδιο με αυτό το οποίο παρατηρήθηκε στο τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου.
Είναι σημαντικά χαμηλότερο από τον αντίστοιχο αριθμό για την Ιαπωνία αυτή τη στιγμή και πολύ κάτω από τον δείκτη χρέους της Βρετανίας στο τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου.
Σε καμία από αυτές τις περιπτώσεις δεν παρατηρείται κάτι που να μοιάζει με κρίση χρέους».
Σύμφωνα με τον νομπελίστα, στην ιστορία υπήρξαν πολλές κρίσεις χρέους…
«Τι έγινε με τη Λατινική Αμερική τη δεκαετία του 1980, τη νότια Ευρώπη το 2010-12 και άλλες;
Σχεδόν κάθε κρίση χρέους αφορούσε κράτη που είχαν δανειστεί σε ξένο νόμισμα, γεγονός που τα άφηνε ευάλωτα σε κρίσεις ρευστότητας κάθε φορά που οι δανειστές για κάποιο λόγο έτρεχαν στην πόρτα της εξόδου και δεν υπήρχε η δυνατότητα να τυπωθεί χρήμα για πραγματοποιηθούν εξοφλήσεις, ώστε να υποχωρήσει ο πανικός.
Μάλιστα, στην πραγματικότητα, η κρίση του ευρώ εξαφανίστηκε γρήγορα αφού ο Mario Draghi, τότε πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, είπε τρεις λέξεις: «ό,τι χρειαστεί» - υπονοώντας ότι η τράπεζα θα παρείχε μετρητά σε χώρες-οφειλέτες που βρίσκονταν υπό πίεση.
Το μόνο σαφές παράδειγμα εθνικής κρίσης που προκλήθηκε λόγω υψηλού χρέους είναι η Γαλλία το 1926 - και αυτή η ιστορία είναι εξαιρετικά περίπλοκη» επισημαίνει ο Krugman, και προσθέτει:
«Ωστόσο, ακόμη και πολλοί από εμάς που δεν πιστεύουμε ότι το τρέχον επίπεδο χρέους θα προκαλέσει χρηματοπιστωτική και οικονομική κατάρρευση δεν μπορούμε να μην αισθανόμαστε λίγο άβολα για τις προβλέψεις που δείχνουν ότι το αμερικανικό χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ θα αυξάνεται σταθερά τα επόμενα 30 χρόνια.
Τι θα χρειαζόταν λοιπόν για να μετριαστεί αυτή η ανησυχία;
Λάβετε υπόψη ότι οι κυβερνήσεις, σε αντίθεση με τους ιδιώτες, δεν χρειάζεται να εξοφλήσουν το χρέος τους.
Πώς ξεπληρώσαμε το χρέος από τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο; Δεν το κάναμε.
Το ομοσπονδιακό χρέος όταν ανέλαβε ο John F. Kennedy ήταν ελαφρώς υψηλότερο από ό,τι ήταν το 1946.
Αλλά το χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ μειώθηκε πολύ, χάρη στην ανάπτυξη και τον πληθωρισμό.
Τι θα χρειαζόταν λοιπόν για να σταθεροποιηθεί το χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ για τα επόμενα 30 χρόνια;
Ο Bobby Kogan και η Jessika Vela του Κέντρου Αμερικανικής Προόδου εκτιμούν ότι θα χρειαστεί να αυξήσουμε τους φόρους ή να περικόψουμε τις δαπάνες κατά 2,1% του ΑΕΠ. Dεν είναι μεγάλος αριθμός!
Η Αμερική εισπράττει πολύ μικρότερο ποσοστό του ΑΕΠ της σε φόρους από τις άλλες πλούσιες χώρες.
Η συλλογή επιπλέον 2 ποσοστιαίων μονάδων θα ήταν απίθανο να βλάψει την οικονομία.
Διχασμός
Σύμφωνα με τον Krugman, «η σταθεροποίηση του χρέους φαίνεται δύσκολη, λόγω του πολιτικού διχασμού που επικρατεί στις ΗΠΑ και, κυρίως, λόγω των Ρεπουμπλικανών οι οποίοι επιμένουν να διογκώνουν τα κακά του χρέους ενώ ακολουθούν πολιτικές που θέτουν τη μακροπρόθεσμη δημοσιονομική βιωσιμότητα ακόμη πιο αμφίβολη.
Σε σχετική ανάλυση, οι Kogan και Vela εκτιμούν ότι η μόνιμη παράταση των φορολογικών περικοπών του Trump του 2017 -πολλές από τις οποίες έχει προγραμματιστεί να λήξουν μετά το 2025- θα επιδείνωνε σημαντικά τις δημοσιονομικές προοπτικές.
Ωστόσο, είναι δύσκολο να βρεις Ρεπουμπλικάνους στο Κογκρέσο να αντιτίθενται σε μια τέτοια παράταση.
Ακόμη χειρότερα… οι Ρεπουμπλικάνοι της Βουλής πιέζουν για δραστικές περικοπές στον προϋπολογισμό της IRS, στερώντας της πόρους που χρειάζεται για να καταπολεμήσει τους πλούσιους φορολογικούς απατεώνες.
Δηλαδή, παρότι φωνασκούν για τα δημοσιονομικά ελλείμματα, επιδιώκουν να μειώσουν τους φόρους και προσπαθούν να εμποδίσουν τις προσπάθειες για τη συλλογή των φόρων που οφείλουν οι υψηλού εισοδήματος Αμερικανοί βάσει της ισχύουσας νομοθεσίας.
Άρα η πολιτική -ιδίως η δεξιά πολιτική- είναι το πρόβλημα και όχι το μέγεθος του χρέους.
Αυτό εξηγεί γιατί δεν μιλάω περισσότερο για το χρέος.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες, χάρη στην τεράστια οικονομία και τους σχετικά χαμηλούς φόρους, δεν αντιμετωπίζουν θεμελιώδες πρόβλημα δημοσιονομικής βιωσιμότητας.
Δεδομένης της πολιτικής βούλησης, θα μπορούσαμε να επιλύσουμε τις ανησυχίες για το χρέος πολύ εύκολα.
Στον βαθμό που το χρέος είναι πρόβλημα, αυτό είναι μια αντανάκλαση - προϊόν της πολιτικής δυσλειτουργίας, κυρίως της ριζοσπαστικοποίησης του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος.
Αυτή η ριζοσπαστικοποίηση με ανησυχεί βαθιά για πολλούς λόγους, κυρίως για τη μοίρα της δημοκρατίας –το ομοσπονδιακό χρέος δεν είναι πουθενά στη λίστα με τις ανησυχίες μου».
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών