Τελευταία Νέα
Αναλύσεις – Εκθέσεις

Μνημειώδης εξέλιξη: Η Σαουδική Αραβία «πνίγει» το πετροδολάριο και το αντικαθιστά άμεσα με το πετρογιουάν

Μνημειώδης εξέλιξη: Η Σαουδική Αραβία «πνίγει» το πετροδολάριο και το αντικαθιστά άμεσα με το πετρογιουάν
Eίμαστε κοντά στο τέλος του πετροδολαρίου…;
Το τέλος του πετροδολαρίου και την αντικατάστασή του από το πετρογιουάν προανήγγειλε το γνωστό αμερικανικό think tank Atlantic Council με σχετικό άρθρο στην ιστοσελίδα του.
Όπως επισημαίνει, καθώς χώρες BRICS και κράτη της Μέσης Ανατολής και της Ασίας αυξάνουν τη χρήση τοπικών νομισμάτων για διασυνοριακές πληρωμές, πληθαίνουν οι φωνές που επισημαίνουν πως η σημασία του δολαρίου στα διεθνή χρηματοοικονομικά δρώμενα μειώνεται, και ιδιαίτερα στις παγκόσμιες αγορές πετρελαίου (πετροδολάριο).
Αλλά τι ακριβώς είναι το πετροδολάριο; Εν ολίγοις, είναι η δέσμευση της Σαουδικής Αραβίας να χρησιμοποιεί τα δολάρια από τις πωλήσεις πετρελαίου για την αγορά αμερικανικών ομολόγων.
Αλλά το ζήτημα στην ουσία του είναι λίγο πιο περίπλοκο.

Αμερική και Σαουδική Αραβία το 1974

Στη συνέχεια, το Atlantic Council κάνει μια αναδρομή στο παρελθόν:
«Ας πάμε στην εποχή της κυβέρνησης Nixon. Οι Ηνωμένες Πολιτείες κατακλύζονταν από υψηλό πληθωρισμό και μεγάλα ελλείμματα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών λόγω του πολέμου στο Βιετνάμ, γεγονός που ασκούσε πτωτικές πιέσεις στο δολάριο και απειλούσε με εξάντληση τα αμερικανικά αποθέματα χρυσού.
Έτσι, το 1971, τερμάτισαν τη μετατρεψιμότητα του δολαρίου σε χρυσό, ο οποίος ήταν το κλειδί του διεθνούς νομισματικού συστήματος σταθερών συναλλαγματικών ισοτιμιών του Breton Woods. 
Τα μεγάλα νομίσματα άρχισαν να διακυμαίνονται  μεταξύ τους το 1973.
Στη συνέχεια προέκυψε το πετρελαϊκό σοκ, με τον Οργανισμό Πετρελαιοεξαγωγικών Χωρών (ΟΠΕΚ) να μειώνει την παραγωγή και επιβάλει εμπάργκο στις Ηνωμένες Πολιτείες λόγω της στήριξης που παρείχαν στο Ισραήλ κατά τη διάρκεια του πολέμου του Γιομ Κιπούρ.
Σε ένα περιβάλλον μεγάλης οικονομικής και πολιτικής αβεβαιότητας, με το σκάνδαλο Watergate να μαίνεται, η κυβέρνηση Nixon ξεκίνησε μια διπλωματική προσπάθεια με σκοπό να εδραιώσει μια οικονομική συνεργασία με τη Σαουδική Αραβία – χώρα κλειδί στο παγκόσμιο εμπόριο ενέργειας».
Για να ενθαρρύνει τη χρήση του δολαρίου από το Ριάντ του (και έτσι να διοχετεύσει αυτά τα δολάρια στις αγορές ομολόγων για να βοηθήσει στη χρηματοδότηση των δημοσιονομικών ελλειμμάτων των ΗΠΑ), η Ουάσιγκτον υποσχέθηκε στρατιωτικό εξοπλισμό στη Σαουδική Αραβία και προστασία.
Και παρά την αναταραχή και την αστάθεια στις Ηνωμένες Πολιτείες εκείνη την εποχή, η συμφωνία έδειξε δυνατή, ικανή να καθορίσει τη διεθνή ατζέντα.
Πέρα από το γεγονός πως διατήρησε τη ζήτηση για το δολάριο σταθερή, προώθησε τη χρήση του στις συναλλαγές πετρελαίου και εμπορευμάτων, ενώ δημιούργησε μια σταθερή πηγή ζήτησης για ομόλογα των ΗΠΑ.
Αυτό βοήθησε στην ενίσχυση της θέσης του δολαρίου ως βασικού αποθεματικού, χρηματοδότησης και συναλλακτικού νομίσματος παγκοσμίως.

Ένας νέος, γενναίος κόσμος

Πενήντα χρόνια αργότερα, η κυρίαρχη θέση που κάποτε απολάμβαναν οι Ηνωμένες Πολιτείες έχει συγκριτικά αποδυναμωθεί.
Σύμφωνα με το Atlantic Council, το ποσοστό της στο παγκόσμιο ακαθάριστο εγχώριο προϊόν μειώθηκε από 40% το 1960 σε 25%.
Η οικονομία της Κίνας έχει ξεπεράσει τις Ηνωμένες Πολιτείες σε όρους ισοτιμίας αγοραστικής δύναμης.
Παράλληλα, η Ουάσιγκτον αντιμετωπίζει πιέσεις ακόμη και από συμμάχους όπως η Ευρώπη που θέλουν να ανεξαρτοποιηθούν σε θέματα χρηματοοικονομικής και εξωτερικής πολιτικής.  
Σε αυτό το πλαίσιο, πολλές χώρες προσπάθησαν να αναπτύξουν εναλλακτικά συστήματα διασυνοριακών πληρωμών αντί του δολαρίου, με σκοπό να μειώσουν την ευπάθειά τους έναντι της αυξανόμενης χρήσης οικονομικών και χρηματοοικονομικών κυρώσεων από την Ουάσιγκτον.
Την ίδια στιγμή, οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν γίνει πολύ λιγότερο εξαρτημένες από το πετρέλαιο της Σαουδικής Αραβίας.
Χάρη στην επανάσταση του σχιστόλιθου, στην πραγματικότητα, οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι πλέον ο μεγαλύτερος παραγωγός πετρελαίου στον κόσμο και ένας καθαρός εξαγωγέας.
Και ναι μεν εξακολουθούν να εισάγουν πετρέλαιο από τη Σαουδική Αραβία, αλλά σε  σημαντικά χαμηλότερο όγκο.
Αντίθετα, η Κίνα έχει γίνει ο μεγαλύτερος πελάτης πετρελαίου της Σαουδικής Αραβίας, απορροφώντας περισσότερο από το 20% των εξαγωγών πετρελαίου του Βασιλείου.
Το Πεκίνο έχει «χτίσει» στενές, εμπορικές σχέσεις σε όλη τη Μέση Ανατολή, όπου η επιρροή των ΗΠΑ έχει εξασθενήσει.
Η προθυμία της Σαουδικής Αραβίας να διαφοροποιήσει τα νομίσματα που χρησιμοποιούνται για την πώληση του πετρελαίου της ευθυγραμμίζεται με μια ευρύτερη στρατηγική που προϋποθέτει να αυξήσει τις διεθνείς της σχέσεις πέρα από τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ευρώπη.
Επίσης συνάδει με την προθυμία του Βασιλείου να ενταχθεί στα BRICS και να συνεργαστεί με την Κίνα και άλλες χώρες στο έργο mBridge με στόχο τη διερεύνηση της χρήσης νέων αντίστοιχων ψηφιακών νομισμάτων (CBDC) για διασυνοριακές πληρωμές.

Το παγκόσμιο δίλημμα του δολαρίου

Το ενδιαφέρον της Σαουδικής Αραβίας για τη διαφοροποίηση των νομισμάτων σηματοδοτεί ένα μικρό αλλά συμβολικό βήμα στην πορεία προς την αποδολαριοποίηση.
Όλο και περισσότερο, οι χώρες χρησιμοποιούν τα δικά τους νομίσματα σε διασυνοριακές συναλλαγές και επενδυτικές συναλλαγές.
Οι απαραίτητες ρυθμίσεις για να γίνει αυτό υπάρχουν εντελώς εκτός της επιρροής οποιασδήποτε μεγάλης δύναμης.
Σε αυτές περιλαμβάνονται γραμμές ανταλλαγής νομισμάτων που συμφωνήθηκαν μεταξύ των συμμετεχουσών κεντρικών τραπεζών και τη σύνδεση εθνικών συστημάτων πληρωμών και διακανονισμού.
Η χρήση τοπικών/εθνικών νομισμάτων για διασυνοριακές πληρωμές συνεπάγεται επί του παρόντος κόστος αποδοτικότητας, καθώς βασίζεται σε λιγότερο ρευστοποιήσιμες αγορές τοπικού συναλλάγματος, χρήματος και αντιστάθμισης κινδύνου για την απευθείας ανταλλαγή ζευγαριών τοπικών νομισμάτων χωρίς το δολάριο ως όχημα.
Πολλές χώρες φαίνεται να έχουν αποδεχθεί αυτό το κόστος ως απαραίτητο για να μειώσουν την εξάρτησή τους από το δολάριο.  
Η πρόοδος στην τεχνολογία ψηφιακών πληρωμών, όπως το tokenization, θα μειώσει σημαντικά ένα τέτοιο κόστος.
Τα τελευταία χρόνια, το οικοσύστημα ψηφιακών πληρωμών έχει  προχωρήσει σημαντικά προς αυτό που είναι γνωστό ως tokenization, όπως CBDC ή stablecoins, συνδεδεμένα με το δολάριο ή οποιοδήποτε σημαντικό νόμισμα, ένα κρυπτονόμισμα σχεδιασμένο να στερεώνεται σε ένα περιουσιακό στοιχείο αναφοράς κ.λπ.
Τα ψηφιακά νομίσματα είναι ακόμη πολύ μακριά από την ευρεία υιοθέτησή τους, αλλά ένα τέτοιο οικοσύστημα θα μείωνε σημαντικά την ανάγκη των συμμετεχόντων να διατηρούν αποθέματα για να εξασφαλίσουν επαρκή ρευστότητα, αποδυναμώνοντας τον ρόλο της βαθιάς αγοράς τίτλων του Υπουργείου Οικονομικών των ΗΠΑ ως βασικό πυλώνα υποστήριξης για τη δεσπόζουσα θέση του δολαρίου στα διεθνή χρηματοοικονομικά.
Στην πραγματικότητα, το  μερίδιο του δολαρίου στα παγκόσμια αποθέματα έχει ήδη μειωθεί  από 71% το 1999 σε 58,4% επί του παρόντος - υπέρ πολλών δευτερογενών νομισμάτων.
Πολλές χώρες φαίνεται να έχουν αποδεχθεί αυτό το κόστος ως απαραίτητο για να μειώσουν την εξάρτησή τους από το δολάριο.  
Η πρόοδος στην τεχνολογία ψηφιακών πληρωμών, όπως το tokenization, θα μειώσει σημαντικά ένα τέτοιο κόστος.
Τα τελευταία χρόνια, το οικοσύστημα ψηφιακών πληρωμών έχει  προχωρήσει σημαντικά προς αυτό που είναι γνωστό ως tokenization, όπως CBDC ή stablecoins, συνδεδεμένα με το δολάριο ή οποιοδήποτε σημαντικό νόμισμα, ένα κρυπτονόμισμα σχεδιασμένο να στερεώνεται σε ένα περιουσιακό στοιχείο αναφοράς κ.λπ.
Τα ψηφιακά νομίσματα είναι ακόμη πολύ μακριά από την ευρεία υιοθέτησή τους, αλλά ένα τέτοιο οικοσύστημα θα μείωνε σημαντικά την ανάγκη των συμμετεχόντων να διατηρούν αποθέματα για να εξασφαλίσουν επαρκή ρευστότητα, αποδυναμώνοντας τον ρόλο της βαθιάς αγοράς τίτλων του Υπουργείου Οικονομικών των ΗΠΑ ως βασικό πυλώνα υποστήριξης για τη δεσπόζουσα θέση του δολαρίου στα διεθνή χρηματοοικονομικά.
Στην πραγματικότητα, το  μερίδιο του δολαρίου στα παγκόσμια αποθέματα έχει ήδη μειωθεί  από 71% το 1999 σε 58,4% επί του παρόντος - υπέρ πολλών δευτερογενών νομισμάτων.
Στο άμεσο μέλλον, η κυριαρχία του δολαρίου θα παραμείνει.
Σε κάθε περίπτωση, βρίσκεται σε εξέλιξη ένας σταδιακός εκδημοκρατισμός του παγκόσμιου χρηματοοικονομικού τοπίου, δίνοντας τη θέση του σε έναν κόσμο στον οποίο θα μπορούν να χρησιμοποιηθούν περισσότερα τοπικά νομίσματα για διεθνείς συναλλαγές.
Σε έναν τέτοιο κόσμο, το δολάριο θα παρέμενε εξέχον αλλά χωρίς την υπερμεγέθη επιρροή του.
Αντίθετα θα συμπληρώνεται από νομίσματα όπως το κινεζικό ρενμίνμπι, το ευρώ και το γιεν Ιαπωνίας με τρόπο ανάλογο με το διεθνές αποτύπωμα των οικονομιών τους.
Σε αυτό το πλαίσιο, ο τρόπος με τον οποίο η Σαουδική Αραβία προσεγγίζει το πετροδολάριο παραμένει ένας σημαντικός προάγγελος για το μελλοντικό οικονομικό μέλλον.

www.bankingnews.gr

Ρoή Ειδήσεων

Σχόλια αναγνωστών

Δείτε επίσης