γράφει : Ελευθερία Πιπεροπούλου
Η συμφωνία της περασμένης εβδομάδας δεν είναι αρκετή για να «θεραπεύσει» τις βαθιές πολιτικές διαφορές της Ευρώπη
Μετά από έναν μαραθώνιο διαπραγματεύσεων στις Βρυξέλλες, οι Ευρωπαίοι ηγέτες κατάφεραν την περασμένη εβδομάδα να καταλήξουν σε μια συμφωνία για την αντιμετώπιση του προσφυγικού και του μεταναστευτικού ζητήματος.
Ήταν αυτή η συμφωνία καλή, αλλά και ικανή να δώσει ένα τέλος στην πολιτική κρίση που υπάρχει στην ΕΕ, σώζοντας ταυτόχρονα και την εύθραυστη κυβέρνηση της Angela Mekel στη Γερμανία;
Όταν το μεταναστευτικό είναι το θέμα που έρχεται στο τραπέζι, οι πιο μετριοπαθείς πολιτικά ηγέτες έχουν ένα μειονέκτημα σε σχέση με τους ακροδεξιούς και λαϊκιστές ομολόγους τους: δεν μπορούν να πείσουν εύκολα το εκλογικό τους σώμα για τα πλεονεκτήματα μιας προσέγγισης υπέρ της μετανάστευσης ή της ανθρωπιστικής βοήθειας.
Εξάλλου, η άνοδος ακροδεξιών και αντιμεταναστευτικών κομμάτων τα τελευταία χρόνια στην Ευρώπη – με τελευταίο χαρακτηριστικό παράδειγμα τη Λέγκα του Βορρά στην Ιταλία – έρχεται να αποδείξει ακριβώς αυτό: ο κόσμος έχει κουραστεί με το μεταναστευτικό και θέλει λύσεις.
Αν προσπαθήσει κανείς να αναλύσει από αυτή την σκοπιά τη συμφωνία των Βρυξελλών, θα δει ότι ο σκοπός ήταν να μπορέσουν οι διάφορες κυβερνήσεις να μπορέσουν να επιστρέψουν στο σπίτι τους με μια συμφωνία ικανή να πείσει τους ψηφοφόρους τους.
Και ως προς αυτό, μπορούμε να πούμε ότι η συμφωνία πέτυχε.
Κάλυψε τις τεράστιες διαφορές – τόσο ιδεολογικές όσο και γεωγραφικές – προς όφελος των κυβερνήσεων, παρέχοντας ταυτόχρονα ελάχιστη ουσία για την αντιμετώπιση του προβλήματος.
Ενός προβλήματος που πλέον μπορεί να μην είναι τόσο έντονο, δεδομένου ότι οι μεταναστευτικές ροές προς την Ευρώπη έχουν μειωθεί κατά 90% από το αποκορύφωμα του 2015, ο αντίκτυπος του, όμως, έχει πυροδοτήσει μια πολιτική κρίση μεταξύ αλλά και στο εσωτερικό των ευρωπαϊκών πρωτευουσών.
Η νέα λαϊκίστικη κυβέρνηση στην Ιταλία - όπου καταφτάνουν και οι περισσότεροι μετανάστες - ζητούσε από το υπόλοιπο μπλοκ να λάβει «συγκεκριμένα βήματα» για να μοιραστεί το βάρος και ήταν διατεθειμένη να ασκήσει βέτο σε οποιαδήποτε συμφωνία που δεν περιλάμβανε μια τέτοια πρόβλεψη.
Την ίδια ώρα, οι ηγέτες σε χώρες όπως η Ουγγαρία και η Τσεχία απορρίπτουν ακόμη και την ιδέα των αυτόματων ποσοστώσεων.
Στη Γερμανία, η οποία ανέλαβε πάνω από ένα εκατομμύριο μετανάστες το 2015, ο συντηρητικός εταίρος στον συνασπισμό της Merkel απειλούσε να κλείσει τα σύνορα σε μετανάστες που είχαν υποβάλει αίτηση ασύλου αλλού στην ΕΕ, κίνηση που θα μπορούσε να προκαλέσει την κατάρρευση της κυβέρνησής της και να σημάνει το τέλος της ζώνης Σένγκεν.
Όπως έχει επισημάνει χαρακτηριστική η γερμανίδα καγκελάριος, το μεταναστευτικό θα μπορούσε να «αποφασίσει για την τύχη της ΕΕ».
Μόλις χθες, η 70ετής συμμαχία μεταξύ του Χριστιανοδημοκρατικού Κόμματος (CDU) της Merkel και των Χριστιανοκοινωνιστών της Βαυαρίας (CSU), έφτασε πολύ κοντά στην κατάρρευση, κάτι που θα στερούσε από τη Merkel την πλειοψηφία της στην Bundestag.
Ο Horst Seehofer, υπουργός Εσωτερικών και ηγέτης του CSE, έκρινε τα σχέδια με τα οποία επέστρεψε η Merkel από τη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ την περασμένη εβδομάδα ως πολύ λίγα, ενώ την Κυριακή απείλησε με παραίτηση.
Ωστόσο, μετά από έναν μαραθώνιο διαπραγματεύσεων, αργά χθες υπήρξε συμφωνία μεταξύ του ίδιου και της Merkel, αποτρέποντας – προς το παρόν – μια κρίση μεγατόνων, που θα μπορούσε να προκαλέσει… τρικυμία σε ολόκληρη την Ευρώπη.
Εν ολίγοις, η συμφωνία της περασμένης εβδομάδας περιστρέφεται γύρω από δύο νέες προτάσεις.
Η πρώτη είναι να διερευνηθεί η ιδέα της δημιουργίας «ανοικτών πλατφορμών αποβίβασης», όπου οι οικονομικοί μετανάστες θα διαχωρίζονται, θεωρητικά, από τους αιτούντες άσυλο.
Οι πρώτοι - πάλι θεωρητικά - θα αποστέλλονται στις χώρες από όπου προέρχονται.
Η δεύτερη πρόταση αφορά τους μετανάστες που διασώζονται σε ευρωπαϊκά ύδατα.
Μέχρι τώρα, το μεγαλύτερο μέρος αυτών κατέληγε στην Ιταλία, καθώς και στην Ισπανία και στην Ελλάδα, κάτι που δικαιολογεί και τη δραματική άνοδο στην κυβέρνηση της ακροδεξιάς Λέγκας του Matteo Salvini.
Βάσει της συμφωνίας, στο μέλλον, οι μετανάστες που διασώζονται στη θάλασσα θα διανέμονται σε κλειστά κέντρα που θα δημιουργηθούν εντός του μπλοκ.
Υπάρχουν προφανή προβλήματα με αυτές τις ιδέες.
Η πρώτη βασίζεται στη συναίνεση οποιουδήποτε βόρειου, ή άλλου κράτους της Αφρικής ή της Μέσης Ανατολής που θα προτείνει η ΕΕ για τη δημιουργία των πλατφορμών αποβίβασης.
Μέχρι τώρα καμία χώρα δεν έχει επιδείξει προθυμία, ενώ η Αλγερία αντιτίθεται σθεναρά.
Η δεύτερη ιδέα βασίζεται στην προθυμία κρατών -μελών της ΕΕ να φιλοξενήσουν κλειστά κέντρα και άλλων να συμφωνήσουν να δεχθούν αιτούντες άσυλο.
Δεν υπάρχουν ακόμη λεπτομέρειες σχετικά με το ποια κράτη θα μπορούσαν να προσφέρουν βοήθεια και μέχρι στιγμής κανείς δεν έχει προσφερθεί εθελοντικά.
Ωστόσο, από πολιτική άποψη, η συμφωνία επέτρεψε στον πρωθυπουργό της Ιταλίας, Giuseppe Conte, να δηλώσει ότι η χώρα του δεν είναι πλέον η μόνη που θα επωμίζεται όλο το βάρος.
Την ίδια στιγμή, οι κυβερνήσεις της Κεντρικής Ευρώπης, με επικεφαλής τον Viktor Orban της Ουγγαρίας, μπορούν δικαίως να ισχυριστούν ότι απέκλεισαν την έννοια της υποχρεωτικής κατανομής των βαρών με τη μορφή ποσοστώσεων και ουσιαστικά δεν υπέκυψαν σε τίποτα.
Η Merkel δήλωσε ότι η συμφωνία είναι ένα «καλό σημάδι», προσθέτοντας ότι ακόμη πρέπει να γίνουν πολλά, ενώ ο γάλλος πρόεδρος, Emmanuel Macron, χαρακτήρισε τη συμφωνία ένα σημαντικό βήμα.
Σίγουρα, η συμφωνία, και όποια μέρη της εφαρμοστούν τελικά, δεν είναι αρκετή για να θεραπεύσει τις βαθιές πολιτικές διαφορές της Ευρώπη, αλλά, προς το παρόν τουλάχιστον, μπορεί να είναι αρκετή για να «μπαλώσει» τις ρωγμές.
www.bankingnews.gr
Ήταν αυτή η συμφωνία καλή, αλλά και ικανή να δώσει ένα τέλος στην πολιτική κρίση που υπάρχει στην ΕΕ, σώζοντας ταυτόχρονα και την εύθραυστη κυβέρνηση της Angela Mekel στη Γερμανία;
Όταν το μεταναστευτικό είναι το θέμα που έρχεται στο τραπέζι, οι πιο μετριοπαθείς πολιτικά ηγέτες έχουν ένα μειονέκτημα σε σχέση με τους ακροδεξιούς και λαϊκιστές ομολόγους τους: δεν μπορούν να πείσουν εύκολα το εκλογικό τους σώμα για τα πλεονεκτήματα μιας προσέγγισης υπέρ της μετανάστευσης ή της ανθρωπιστικής βοήθειας.
Εξάλλου, η άνοδος ακροδεξιών και αντιμεταναστευτικών κομμάτων τα τελευταία χρόνια στην Ευρώπη – με τελευταίο χαρακτηριστικό παράδειγμα τη Λέγκα του Βορρά στην Ιταλία – έρχεται να αποδείξει ακριβώς αυτό: ο κόσμος έχει κουραστεί με το μεταναστευτικό και θέλει λύσεις.
Αν προσπαθήσει κανείς να αναλύσει από αυτή την σκοπιά τη συμφωνία των Βρυξελλών, θα δει ότι ο σκοπός ήταν να μπορέσουν οι διάφορες κυβερνήσεις να μπορέσουν να επιστρέψουν στο σπίτι τους με μια συμφωνία ικανή να πείσει τους ψηφοφόρους τους.
Και ως προς αυτό, μπορούμε να πούμε ότι η συμφωνία πέτυχε.
Κάλυψε τις τεράστιες διαφορές – τόσο ιδεολογικές όσο και γεωγραφικές – προς όφελος των κυβερνήσεων, παρέχοντας ταυτόχρονα ελάχιστη ουσία για την αντιμετώπιση του προβλήματος.
Ενός προβλήματος που πλέον μπορεί να μην είναι τόσο έντονο, δεδομένου ότι οι μεταναστευτικές ροές προς την Ευρώπη έχουν μειωθεί κατά 90% από το αποκορύφωμα του 2015, ο αντίκτυπος του, όμως, έχει πυροδοτήσει μια πολιτική κρίση μεταξύ αλλά και στο εσωτερικό των ευρωπαϊκών πρωτευουσών.
Η νέα λαϊκίστικη κυβέρνηση στην Ιταλία - όπου καταφτάνουν και οι περισσότεροι μετανάστες - ζητούσε από το υπόλοιπο μπλοκ να λάβει «συγκεκριμένα βήματα» για να μοιραστεί το βάρος και ήταν διατεθειμένη να ασκήσει βέτο σε οποιαδήποτε συμφωνία που δεν περιλάμβανε μια τέτοια πρόβλεψη.
Την ίδια ώρα, οι ηγέτες σε χώρες όπως η Ουγγαρία και η Τσεχία απορρίπτουν ακόμη και την ιδέα των αυτόματων ποσοστώσεων.
Στη Γερμανία, η οποία ανέλαβε πάνω από ένα εκατομμύριο μετανάστες το 2015, ο συντηρητικός εταίρος στον συνασπισμό της Merkel απειλούσε να κλείσει τα σύνορα σε μετανάστες που είχαν υποβάλει αίτηση ασύλου αλλού στην ΕΕ, κίνηση που θα μπορούσε να προκαλέσει την κατάρρευση της κυβέρνησής της και να σημάνει το τέλος της ζώνης Σένγκεν.
Όπως έχει επισημάνει χαρακτηριστική η γερμανίδα καγκελάριος, το μεταναστευτικό θα μπορούσε να «αποφασίσει για την τύχη της ΕΕ».
Μόλις χθες, η 70ετής συμμαχία μεταξύ του Χριστιανοδημοκρατικού Κόμματος (CDU) της Merkel και των Χριστιανοκοινωνιστών της Βαυαρίας (CSU), έφτασε πολύ κοντά στην κατάρρευση, κάτι που θα στερούσε από τη Merkel την πλειοψηφία της στην Bundestag.
Ο Horst Seehofer, υπουργός Εσωτερικών και ηγέτης του CSE, έκρινε τα σχέδια με τα οποία επέστρεψε η Merkel από τη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ την περασμένη εβδομάδα ως πολύ λίγα, ενώ την Κυριακή απείλησε με παραίτηση.
Ωστόσο, μετά από έναν μαραθώνιο διαπραγματεύσεων, αργά χθες υπήρξε συμφωνία μεταξύ του ίδιου και της Merkel, αποτρέποντας – προς το παρόν – μια κρίση μεγατόνων, που θα μπορούσε να προκαλέσει… τρικυμία σε ολόκληρη την Ευρώπη.
Εν ολίγοις, η συμφωνία της περασμένης εβδομάδας περιστρέφεται γύρω από δύο νέες προτάσεις.
Η πρώτη είναι να διερευνηθεί η ιδέα της δημιουργίας «ανοικτών πλατφορμών αποβίβασης», όπου οι οικονομικοί μετανάστες θα διαχωρίζονται, θεωρητικά, από τους αιτούντες άσυλο.
Οι πρώτοι - πάλι θεωρητικά - θα αποστέλλονται στις χώρες από όπου προέρχονται.
Η δεύτερη πρόταση αφορά τους μετανάστες που διασώζονται σε ευρωπαϊκά ύδατα.
Μέχρι τώρα, το μεγαλύτερο μέρος αυτών κατέληγε στην Ιταλία, καθώς και στην Ισπανία και στην Ελλάδα, κάτι που δικαιολογεί και τη δραματική άνοδο στην κυβέρνηση της ακροδεξιάς Λέγκας του Matteo Salvini.
Βάσει της συμφωνίας, στο μέλλον, οι μετανάστες που διασώζονται στη θάλασσα θα διανέμονται σε κλειστά κέντρα που θα δημιουργηθούν εντός του μπλοκ.
Υπάρχουν προφανή προβλήματα με αυτές τις ιδέες.
Η πρώτη βασίζεται στη συναίνεση οποιουδήποτε βόρειου, ή άλλου κράτους της Αφρικής ή της Μέσης Ανατολής που θα προτείνει η ΕΕ για τη δημιουργία των πλατφορμών αποβίβασης.
Μέχρι τώρα καμία χώρα δεν έχει επιδείξει προθυμία, ενώ η Αλγερία αντιτίθεται σθεναρά.
Η δεύτερη ιδέα βασίζεται στην προθυμία κρατών -μελών της ΕΕ να φιλοξενήσουν κλειστά κέντρα και άλλων να συμφωνήσουν να δεχθούν αιτούντες άσυλο.
Δεν υπάρχουν ακόμη λεπτομέρειες σχετικά με το ποια κράτη θα μπορούσαν να προσφέρουν βοήθεια και μέχρι στιγμής κανείς δεν έχει προσφερθεί εθελοντικά.
Ωστόσο, από πολιτική άποψη, η συμφωνία επέτρεψε στον πρωθυπουργό της Ιταλίας, Giuseppe Conte, να δηλώσει ότι η χώρα του δεν είναι πλέον η μόνη που θα επωμίζεται όλο το βάρος.
Την ίδια στιγμή, οι κυβερνήσεις της Κεντρικής Ευρώπης, με επικεφαλής τον Viktor Orban της Ουγγαρίας, μπορούν δικαίως να ισχυριστούν ότι απέκλεισαν την έννοια της υποχρεωτικής κατανομής των βαρών με τη μορφή ποσοστώσεων και ουσιαστικά δεν υπέκυψαν σε τίποτα.
Η Merkel δήλωσε ότι η συμφωνία είναι ένα «καλό σημάδι», προσθέτοντας ότι ακόμη πρέπει να γίνουν πολλά, ενώ ο γάλλος πρόεδρος, Emmanuel Macron, χαρακτήρισε τη συμφωνία ένα σημαντικό βήμα.
Σίγουρα, η συμφωνία, και όποια μέρη της εφαρμοστούν τελικά, δεν είναι αρκετή για να θεραπεύσει τις βαθιές πολιτικές διαφορές της Ευρώπη, αλλά, προς το παρόν τουλάχιστον, μπορεί να είναι αρκετή για να «μπαλώσει» τις ρωγμές.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών