Άρθρο του Κωνσταντίνου Βουδούρη Καθηγητή Οικονομικών που αναλύει τρόπους για την καταπολέμηση της ανεργίας και θα αρθρογραφεί στο bankingnews
«Μαύρη πρωτιά» για τη χώρα μας για άλλη μια φορά καθώς η Ελλάδα παραμένει στο υψηλότερο σκαλοπάτι ανάμεσα στις χώρες της Ευρωζώνης όσον αφορά την ανεργία, που παραμένει πάνω από το ψυχολογικό όριο του 20%.
Το φως της δημοσιότητας είδε επιπροσθέτως μελέτη της ICAP σύμφωνα με την οποία η ανεργία αποκλιμακώνεται πολύ αργά και η απασχόληση ενισχύεται αλλά με ασθενείς ρυθμούς.
Γιατί η ανεργία μειώνεται με... ρυθμούς χελώνας;
Σε αυτό το ερώτημα υπάρχουν δύο εξηγήσεις.
Η μια είναι γιατί η ανεργία είναι μετακυκλικό μέγεθος, δηλαδή πρώτα έρχεται η οικονομική άνοδος ή η κάθοδος και μετά η ανεργία υποχωρεί ή ενισχύεται.
Το φαινόμενο αυτό λέγεται «υστέρηση της ανεργίας» (unemployment hysteresis).
Η δεύτερη εξήγηση έχει να κάνει με τη ζήτηση εργασίας από τις επιχειρήσεις και την προσφορά εργασίας από το εργατικό δυναμικό.
Η αναιμική ζήτηση εργαζομένων από τις επιχειρήσεις στη χώρα μας αποτυπώνεται από την καμπύλη Beveridge:
Σήμερα το ποσοστό το κενών θέσεων εργασίας στην Ελλάδα είναι σχεδόν μηδενικό.
Αυτό οφείλεται στο ότι το εργατικό δυναμικό απορροφά τις θέσεις εργασίας, δηλαδή η προσφορά εργασίας ξεπερνά τη ζήτηση.
Η ζήτηση εργαζομένων από τις επιχειρήσεις είναι ισχνή.
Πώς θα λαβωθεί η ανεργία;
Για να λαβωθεί η ανεργία στη χώρα μας θα πρέπει να καταπολεμηθούν οι λόγοι που την προκαλούν και να ενισχυθεί η ζήτηση εργασίας από τις επιχειρήσεις, χωρίς παράλληλα να μειωθεί η προσφορά εργασίας από τους εργαζόμενους.
Τα πιο αποτελεσματικά μέτρα για αύξηση της ζήτησης εργαζομένων και που δεν επηρεάζουν αρνητικά την προσφορά εργασίας είναι οι εξής:
-Επιδοτήσεις απασχολούμενων
-Μείωση του συντελεστή του εταιρικού φόρου
-Μείωση των φόρων κατανάλωσης
Οι επιδοτήσεις απασχολούμενων, ειδικότερα νέων, είναι μια λύση που δίνει ένα κίνητρο στις επιχειρήσεις για ενίσχυση της ζήτησης εργαζομένων και επιτάχυνση των προσλήψεων.
Ο δυσβάσταχτος φορολογικός συντελεστής στο «Έβερεστ του...29%» «τραυματίζει» τις επιχειρήσεις, μειώνει τα κέρδη τους ή αυξάνει τις ζημίες τους με αποτέλεσμα να κρατούν κλειστή την πόρτα στους υποψήφιους εργαζομένους, πέραν του ότι στερεί έσοδα από το δημόσιο (συντελεστής που μεγιστοποιεί τα φορολογικά έσοδα στο 22% βάσει της καμπύλης Laffer).
Για να αυξηθούν τα κέρδη των επιχειρήσεων πρέπει να αυξηθούν τα έσοδά τους διότι αν συμβεί αυτό θα μπορούν να αυξήσουν το κόστος τους με νέες προσλήψεις.
Για να αυξηθούν τα έσοδά τους όμως είναι απαραίτητο «να... βγει από τον καταψύκτη» η ιδιωτική κατανάλωση, να σημειώσει άνοδο η ζήτηση για προϊόντα και υπηρεσίες. Στην κατεύθυνση αυτή η μείωση του ΦΠΑ και των άλλων φόρων κατανάλωσης θα δώσει τη δυνατότητα στις επιχειρήσεις να μειώσουν τις τιμές και στους καταναλωτές να αυξήσουν την κατανάλωσή τους.
Οι λάθος συνταγές
Οι προτεινόμενες από τους Ευρωπαίους εταίρους και από το ΔΝΤ συνταγές για την καταπολέμηση της ανεργίας βάζουν την αγορά εργασίας σε λάθος μονοπάτια. Οι συνταγές αυτές, άλλες υιοθετήθηκαν, άλλες παρέμειναν στο ντουλάπι και είναι οι εξής:
-Απελευθέρωση απολύσεων
-Προώθηση ευκαμψίας στις μορφές απασχόλησης
-Μείωση του κατώτατου μισθού
Η απελευθέρωση των απολύσεων μπορεί μεν να βοηθήσει στο άνοιγμα νέων επιχειρήσεων, ειδικότερα των μεγάλων επιχειρήσεων, αλλά παράλληλα θα χαλαρώσει τη βαλβίδα των απολύσεων με το τελικό αποτέλεσμα στη ζήτηση εργαζομένων να είναι αρνητικό.
Η μείωση του κατώτατου μισθού φέρνει παράπλευρες απώλειες: Μειώνει τον μέσο μισθό των εργαζομένων και σε μια οικονομία μη εξαγωγική μειώνει την ιδιωτική κατανάλωση με αποτέλεσμα να πλήττονται τα έσοδα των επιχειρήσεων που μειώνουν στη συνέχεια τη ζήτηση εργαζομένων.
Η δεύτερη παράπλευρη απώλεια είναι ότι η μείωση του μέσου μισθού συρρικνώνει τη μέση παραγωγικότητα των εργαζομένων, όπως φαίνεται και από το ακόλουθο διάγραμμα:
Τέλος η προώθηση των ευέλικτων μορφών απασχόλησης είναι ένα αντιβιοτικό που σκοτώνει το μικρόβιο της ανεργίας σε πάρα πολύ χαμηλά ή πάρα πολύ υψηλά επίπεδα, όπως βλέπουμε και στο διάγραμμα:
Σε επίπεδα ανεργίας άνω του 25% τα άτομα δέχονται να προσφέρουν την εργασία τους απασχολούμενα μερικώς με αποτέλεσμα η προσφορά εργασίας από εργατικό δυναμικό να ενισχύεται και η ανεργία να μειώνεται.
Σε επίπεδα όμως χαμηλότερα, όπως στα τρέχοντα του 20%, οι επιχειρήσεις υποκαθιστούν τις προσλήψεις εργαζομένων με πλήρη απασχόληση με προσλήψεις μερικής απασχόλησης.
Οι μερικώς απασχολούμενοι είναι και μερικώς καταναλωτές με αποτέλεσμα η ζήτηση προϊόντων και υπηρεσιών να είναι ισχνή και οι επιχειρήσεις να αντιμετωπίζουν προβλήματα και να προβαίνουν τελικά σε απολύσεις.
Επίσης τα άτομα που δέχονται να απασχοληθούν με ελαστικές μορφές απασχόλησης είναι σημαντικά λιγότερα με αποτέλεσμα η προσφορά εργασίας να μειώνεται και η ανεργία να αυξάνεται.
Κωνσταντίνος Βουδούρης
Καθηγητής Οικονομικών και Χρηματοοικονομικών
www.bankingnews.gr
Το φως της δημοσιότητας είδε επιπροσθέτως μελέτη της ICAP σύμφωνα με την οποία η ανεργία αποκλιμακώνεται πολύ αργά και η απασχόληση ενισχύεται αλλά με ασθενείς ρυθμούς.
Γιατί η ανεργία μειώνεται με... ρυθμούς χελώνας;
Σε αυτό το ερώτημα υπάρχουν δύο εξηγήσεις.
Η μια είναι γιατί η ανεργία είναι μετακυκλικό μέγεθος, δηλαδή πρώτα έρχεται η οικονομική άνοδος ή η κάθοδος και μετά η ανεργία υποχωρεί ή ενισχύεται.
Το φαινόμενο αυτό λέγεται «υστέρηση της ανεργίας» (unemployment hysteresis).
Η δεύτερη εξήγηση έχει να κάνει με τη ζήτηση εργασίας από τις επιχειρήσεις και την προσφορά εργασίας από το εργατικό δυναμικό.
Η αναιμική ζήτηση εργαζομένων από τις επιχειρήσεις στη χώρα μας αποτυπώνεται από την καμπύλη Beveridge:
Σήμερα το ποσοστό το κενών θέσεων εργασίας στην Ελλάδα είναι σχεδόν μηδενικό.
Αυτό οφείλεται στο ότι το εργατικό δυναμικό απορροφά τις θέσεις εργασίας, δηλαδή η προσφορά εργασίας ξεπερνά τη ζήτηση.
Η ζήτηση εργαζομένων από τις επιχειρήσεις είναι ισχνή.
Πώς θα λαβωθεί η ανεργία;
Για να λαβωθεί η ανεργία στη χώρα μας θα πρέπει να καταπολεμηθούν οι λόγοι που την προκαλούν και να ενισχυθεί η ζήτηση εργασίας από τις επιχειρήσεις, χωρίς παράλληλα να μειωθεί η προσφορά εργασίας από τους εργαζόμενους.
Τα πιο αποτελεσματικά μέτρα για αύξηση της ζήτησης εργαζομένων και που δεν επηρεάζουν αρνητικά την προσφορά εργασίας είναι οι εξής:
-Επιδοτήσεις απασχολούμενων
-Μείωση του συντελεστή του εταιρικού φόρου
-Μείωση των φόρων κατανάλωσης
Οι επιδοτήσεις απασχολούμενων, ειδικότερα νέων, είναι μια λύση που δίνει ένα κίνητρο στις επιχειρήσεις για ενίσχυση της ζήτησης εργαζομένων και επιτάχυνση των προσλήψεων.
Ο δυσβάσταχτος φορολογικός συντελεστής στο «Έβερεστ του...29%» «τραυματίζει» τις επιχειρήσεις, μειώνει τα κέρδη τους ή αυξάνει τις ζημίες τους με αποτέλεσμα να κρατούν κλειστή την πόρτα στους υποψήφιους εργαζομένους, πέραν του ότι στερεί έσοδα από το δημόσιο (συντελεστής που μεγιστοποιεί τα φορολογικά έσοδα στο 22% βάσει της καμπύλης Laffer).
Για να αυξηθούν τα κέρδη των επιχειρήσεων πρέπει να αυξηθούν τα έσοδά τους διότι αν συμβεί αυτό θα μπορούν να αυξήσουν το κόστος τους με νέες προσλήψεις.
Για να αυξηθούν τα έσοδά τους όμως είναι απαραίτητο «να... βγει από τον καταψύκτη» η ιδιωτική κατανάλωση, να σημειώσει άνοδο η ζήτηση για προϊόντα και υπηρεσίες. Στην κατεύθυνση αυτή η μείωση του ΦΠΑ και των άλλων φόρων κατανάλωσης θα δώσει τη δυνατότητα στις επιχειρήσεις να μειώσουν τις τιμές και στους καταναλωτές να αυξήσουν την κατανάλωσή τους.
Οι λάθος συνταγές
Οι προτεινόμενες από τους Ευρωπαίους εταίρους και από το ΔΝΤ συνταγές για την καταπολέμηση της ανεργίας βάζουν την αγορά εργασίας σε λάθος μονοπάτια. Οι συνταγές αυτές, άλλες υιοθετήθηκαν, άλλες παρέμειναν στο ντουλάπι και είναι οι εξής:
-Απελευθέρωση απολύσεων
-Προώθηση ευκαμψίας στις μορφές απασχόλησης
-Μείωση του κατώτατου μισθού
Η απελευθέρωση των απολύσεων μπορεί μεν να βοηθήσει στο άνοιγμα νέων επιχειρήσεων, ειδικότερα των μεγάλων επιχειρήσεων, αλλά παράλληλα θα χαλαρώσει τη βαλβίδα των απολύσεων με το τελικό αποτέλεσμα στη ζήτηση εργαζομένων να είναι αρνητικό.
Η μείωση του κατώτατου μισθού φέρνει παράπλευρες απώλειες: Μειώνει τον μέσο μισθό των εργαζομένων και σε μια οικονομία μη εξαγωγική μειώνει την ιδιωτική κατανάλωση με αποτέλεσμα να πλήττονται τα έσοδα των επιχειρήσεων που μειώνουν στη συνέχεια τη ζήτηση εργαζομένων.
Η δεύτερη παράπλευρη απώλεια είναι ότι η μείωση του μέσου μισθού συρρικνώνει τη μέση παραγωγικότητα των εργαζομένων, όπως φαίνεται και από το ακόλουθο διάγραμμα:
Τέλος η προώθηση των ευέλικτων μορφών απασχόλησης είναι ένα αντιβιοτικό που σκοτώνει το μικρόβιο της ανεργίας σε πάρα πολύ χαμηλά ή πάρα πολύ υψηλά επίπεδα, όπως βλέπουμε και στο διάγραμμα:
Σε επίπεδα ανεργίας άνω του 25% τα άτομα δέχονται να προσφέρουν την εργασία τους απασχολούμενα μερικώς με αποτέλεσμα η προσφορά εργασίας από εργατικό δυναμικό να ενισχύεται και η ανεργία να μειώνεται.
Σε επίπεδα όμως χαμηλότερα, όπως στα τρέχοντα του 20%, οι επιχειρήσεις υποκαθιστούν τις προσλήψεις εργαζομένων με πλήρη απασχόληση με προσλήψεις μερικής απασχόλησης.
Οι μερικώς απασχολούμενοι είναι και μερικώς καταναλωτές με αποτέλεσμα η ζήτηση προϊόντων και υπηρεσιών να είναι ισχνή και οι επιχειρήσεις να αντιμετωπίζουν προβλήματα και να προβαίνουν τελικά σε απολύσεις.
Επίσης τα άτομα που δέχονται να απασχοληθούν με ελαστικές μορφές απασχόλησης είναι σημαντικά λιγότερα με αποτέλεσμα η προσφορά εργασίας να μειώνεται και η ανεργία να αυξάνεται.
Κωνσταντίνος Βουδούρης
Καθηγητής Οικονομικών και Χρηματοοικονομικών
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών