γράφει : Πέτρος Λεωτσάκος
Υπέρ μιας λύσης που δεν θα οδηγήσει στην κρατικοποίηση των τραπεζών αλλά θα επιτρέψει στους παλαιούς μετόχους να διαδραματίσουν σημαίνοντα ρόλο τάσσονται οι τραπεζίτες που ζητούν περισσότερα CoCos και warrants για την ανακεφαλαιοποίηση.
Ταυτόχρονα ζητούν οι τιμές των αμκ για τους ιδιώτες και το ΤΧΣ να είναι κοινές με εύλογο discount.
Οι τραπεζίτες υποστηρίζουν και ορθά ότι το συντριπτικά μεγαλύτερο μέρος των κεφαλαιακών του αναγκών προκύπτει όχι εξαιτίας επιλογών ή με ευθύνη των τραπεζών αλλά από τις επιπτώσεις του PSI+, το οποίο αποσκοπεί στη διασφάλιση της βιωσιμότητας του δημοσίου χρέους. Οι μέτοχοι των τραπεζών πλήρωσαν ακριβά τις τοποθετήσεις τους στον τραπεζικό κλάδο με απώλειες μέχρι και 95% της αξίας της επένδυσής τους.
Ανακεφαλαιοποίηση δεν πρέπει να σημαίνει κρατικοποίηση
Δεδομένων των συνθηκών, το κράτος, μέσω του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, αναλαμβάνει το κύριο βάρος της ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών. Ωστόσο, ενδεχόμενη αποθάρρυνση της συμμετοχής των ιδιωτών μετόχων και των ιδιωτικών κεφαλαίων στην ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών θα είχε ως αποτέλεσμα την αύξηση του ύψους της επίσημης βοήθειας και της πιθανής επιβάρυνσης των ελλήνων φορολογουμένων, την αποδυνάμωση του ιδιωτικού χαρακτήρα των τραπεζών, θα ισοδυναμούσε με έμμεση υιοθέτηση της λογικής της κρατικοποίησης του τραπεζικού συστήματος, κάτι που θα συνιστούσε για την χώρα ένα άλμα στο παρελθόν. Παράλληλα, μια τέτοια εξέλιξη ενώ θα αποθάρρυνε την προσέλκυση ξένων κεφαλαίων, θα αποδυνάμωνε τις προοπτικές χρηματοδότησης της ελληνικής οικονομίας, θα περιόριζε τη διεθνή παρουσία του ελληνικού τραπεζικού συστήματος στη Νοτιοανατολική Ευρώπη και θα καθυστερούσε την πρόσβασή του στις διεθνείς αγορές για κεφάλαια. Σε κάθε περίπτωση, μια τέτοια τάση βρίσκεται στους αντίποδες των ρητά δεδηλωμένων προθέσεων των Ευρωπαίων εταίρων μας, ενώ είναι σαφές ότι βρίσκεται σε πλήρη αντίθεση με τη στρατηγική επιδίωξη για εξυγίανση και ανάταξη της ελληνικής οικονομίας. Άλλωστε, η έμπρακτη στήριξη των τραπεζών από τις κεφαλαιαγορές και τους ιδιώτες μετόχους τους θα σηματοδοτήσει και τη βαθμιαία ανάκτηση της εμπιστοσύνης στη σταθερότητα και τις προοπτικές της ελληνικής οικονομίας με πολλαπλασιαστικά θετικά αποτελέσματα για όλους.
Ιδιωτικό τραπεζικό σύστημα είναι προς το δημόσιο συμφέρον
Συνεπώς, μέσω της ανακεφαλαιοποίησης θα πρέπει να επιδιωχθούν ισορροπημένα και ταυτόχρονα δύο στόχοι:
α. Η διασφάλιση των συμφερόντων του Δημοσίου και η συμμετοχή του -και μέσω αυτού η συμμετοχή των πολιτών- στα οφέλη από την μελλοντική θετική πορεία ανάπτυξης του τραπεζικού συστήματος.
β. Η διασφάλιση και θωράκιση του ιδιωτικού χαρακτήρα των τραπεζών η οποία είναι ιδιαίτερα κρίσιμη διότι:
οι ιδιωτικές τράπεζες έχουν αποδείξει τη δυνατότητά τους να διαδραματίζουν ηγετικό ρόλο στην υγιή, διαφανή και με ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια χρηματοδότηση της οικονομίας και των πελατών
η ανάμειξη του Δημοσίου στη χρηματοδότηση της ιδιωτικής επιχειρηματικότητας υπήρξε στο παρελθόν φορέας σοβαρών παθογενειών και τροχοπέδη της υγιούς ανάπτυξης της οικονομίας
ενδεχόμενη επέκταση του ρόλου του Δημοσίου στο χρηματοπιστωτικό σύστημα θα ερχόταν σε κατάφωρη αντίθεση με τον διακηρυγμένο στόχο του περιορισμού του κράτους και, επομένως, της εμπλοκής του στη συνολική οικονομική δραστηριότητα
Τράπεζες χωρίς ιδιώτες μετόχους και ανεξάρτητο management με μακροπρόθεσμη προοπτική θα επιστρέψουν σιωπηρά στην πολιτικοποίηση της χρηματοδότησης και την αδυναμία άντλησης ιδιωτικών κεφαλαίων από τις αγορές διότι η εμπιστοσύνη στα υπό κρατικό έλεγχο «μαγαζιά» έχει τρωθεί σοβαρά
Τώρα, στην ιδιαίτερη σημερινή συγκυρία, οι υγιείς ιδιωτικές τράπεζες έχουν την εμπειρία, το προσωπικό, την τεχνογνωσία και, συνολικά, τις δυνατότητες να παίξουν δυναμικό και καταλυτικό ρόλο στην ανάταξη, επανεκκίνηση και ανάπτυξη της οικονομίας μέσω της ενεργοποίησης των δημιουργικών και παραγωγικών δυνάμεών της, συμπεριλαμβανομένης της προσέλκυσης ιδιωτικών επενδύσεων, κεφαλαίων και καταθέσεων. Για το λόγο αυτό…
… θα πρέπει να δοθούν ικανά κίνητρα στους ιδιώτες προκειμένου να συμμετάσχουν στην ανακεφαλαιοποίηση.
Οι στόχοι αυτοί δεν είναι αντιτιθέμενοι, αλλά αντιθέτως λειτουργούν συμπληρωματικά και ενισχυτικά ο ένας προς τον άλλο, καθότι η διαφύλαξη του ιδιωτικού χαρακτήρα του τραπεζικού συστήματος θα επιτρέψει την ταχύτερη και με καλύτερους όρους απεμπλοκή του δημοσίου προς όφελος των φορολογούμενων πολιτών. Πρέπει να ακολουθήσουμε πολιτικές ανακεφαλαιοποίησης που θα ταυτίσουν τα συμφέροντα των ιδιωτών μετόχων με εκείνα του επίσημου τομέα στο να διασφαλιστεί η υγιής και κερδοφόρος λειτουργία της τράπεζας, ώστε να μεγιστοποιηθεί η πιθανότητα να επιστραφούν τα κεφάλαια και να μην επιβαρυνθεί τελικά κι άλλο ο έλληνας φορολογούμενος.
Τα μέσα για την ταυτόχρονη διασφάλιση των συμφερόντων του Δημοσίου και των ιδιωτών μετόχων υπάρχουν και είναι γνωστα από τη διεθνη εμπειρια
Πέρα από τα παραδοσιακά μέσα των κοινών και προνομιούχων μετοχών, η υπάρχουσα νομοθεσία προσφέρει και άλλα «εργαλεία» που συμβάλλουν στην επίτευξη και των δύο προηγούμενων στόχων ταυτόχρονα, ενώ είναι καλά δοκιμασμένα σε άλλες χώρες και ανάλογες καταστάσεις. Πρόκειται για τα Cocos (μορφή κεφαλαίου που μπορεί να μετατραπεί σε κοινές μετοχές στο μέλλον κάτω από ορισμένες συνθήκες. Για παράδειγμα χρησιμοποιήθηκαν πρόσφατα στην Πορτογαλία για την ανακεφαλαιοποίηση του τραπεζικού συστήματος και την αποφυγή της κρατικοποίησής του) και τα warrants (τίτλοι που δίνουν στον κάτοχό τους το δικαίωμα, αλλά όχι την υποχρέωση, να αγοράσει μετοχές με συγκεκριμένους προσδιορισμένους όρους). Είναι σημαντική η αυξημένη χρήση των Cocos σε σχέση με τις κοινές μετοχές με αναστολή ψήφου αλλά και η ορθολογική χρήση των warrants, που θα φέρουν οι νέες μετοχές του ΤΧΣ, τα οποία θα πρέπει να δοθούν σε παλαιούς και νέους μετόχους. Τα warrants θα πρέπει να είναι διαπραγματεύσιμα στο χρηματιστήριο και με δυνατότητα αποσύνδεσης από τις μετοχές.
Οι ιδιώτες επενδυτές, στο σημερινό αβέβαιο και επικίνδυνο περιβάλλον, προκειμένου να εξετάσουν την συμμετοχή τους στην ανακεφαλαιοποίηση των ελληνικών τραπεζών και να εκτιμήσουν τις ενδεχόμενες αποδόσεις, θα σταθμίσουν αφενός το μέγεθος της ανακεφαλαιοποίησης που χρειάζεται κάθε τράπεζα έναντι της ικανότητας της συγκεκριμένης τράπεζας να παράξει, μέσω κερδών, νέα κεφάλαια στο μέλλον και όντως να αποπληρώσει τα κεφάλαια που απορρόφησε αρχικά από το ΤΧΣ. Οι μέτοχοι και οι επενδυτές για να συμμετάσχουν στην ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών θα πρέπει να προσδοκούν ικανοποιητικές υψηλές αποδόσεις γιατί έχουν σήμερα εναλλακτικές επενδυτικές ευκαιρίες. Οι καθοριστικές παράμετροι που θα επηρεάσουν τη συμμετοχή των ιδιωτών είναι:
Αυξημένη χρήση Cocos (“Contingent Convertible capital”, ή μορφή αύξησης κεφαλαίου που μετατρέπεται στο μέλλον σε κοινές μετοχές κάτω από ορισμένες συνθήκες) σε σχέση με τις κοινές μετοχές με αναστολή ψήφου που συζητείται και έχει ψηφιστεί στην Ελλάδα. Τα Cocos, ως πιο ήπια και ευέλικτη μορφή αύξησης κεφαλαίου, αποπληρώνονται πιο εύκολα από την τράπεζα μέσω των καθαρών εσόδων που δημιουργεί, καθώς έχουν μακρύτερο χρόνο αποπληρωμής, ενώ παράλληλα είναι φιλικά για τους μετόχους διότι δεν οδηγεί αναγκαστικά σε dilution των μετοχών. Χρησιμοποιώντας μεγαλύτερο ποσοστό Cocos στο σύνολο των κεφαλαίων ενίσχυσης που δίνονται στις τράπεζες, τους παρέχεται η δυνατότητα στις τράπεζες να αποπληρώσουν ευχερέστερα ένα σημαντικό τμήμα της συμμετοχής του Ταμείου, ώστε να κατοχυρωθεί σε εύλογο χρονικό διάστημα ο ιδιωτικός χαρακτήρας τους. Ειδικότερα, πιθανώς να θεωρείται ελκυστική η χρήση των Cocos:
για την κάλυψη αποτιμησιακών ζημιών από το PSI+ (λογιστικές ζημιές επιπρόσθετες του haircut λόγω της αποτίμησης των νέων ομολόγων σε τιμές σημαντικά χαμηλότερες της τιμής έκδοσης, δεδομένου ότι ζημιές αυτής της κατηγορίας θα αντιλογιστούν σταδιακά σε βάθος χρόνου, διότι η τιμή του ομολόγου θα τείνει στο 100 όσο πλησιάζουμε στη λήξη του ομολόγου και η Ελλάδα θα βελτιώνει τις μακροοικονομικές της επιδόσεις
καθώς και για την κάλυψη μέρους των κεφαλαιακών απαιτήσεων που προκύπτουν από την άσκηση της Blackrock όπου αναφέρεται όχι σε πραγματικές ζημίες αλλά πιθανές μελλοντικές υποθετικές ζημίες κάτω από ακραίες αρνητικές υποθέσεις που όμως οι τράπεζες αναγκάζονται να τις αναγνωρίσουν όλες σήμερα στον υπολογισμό της κεφαλαιακής τους επάρκειας.
Ορθολογική αξιοποίηση των warrants. Πρώτα από όλα τι είναι τα warrants: πρόκειται για τίτλους παραστατικών δικαιωμάτων κτήσης μετοχών, όπως αναφέρονται στο νόμο. Στην ουσία είναι συμβόλαια/τίτλοι που δίνουν στον κάτοχό τους το δικαίωμα, αλλά όχι την υποχρέωση, να αγοράσει μετοχές στο μέλλον. Τέτοιοι τίτλοι μπορούν να αποτελέσουν ισχυρό κίνητρο συμμετοχής των ιδιωτών μετόχων, υφιστάμενων και νέων που θα θελήσουν να επενδύσουν στις τράπεζες, τόσο στις επικείμενες αυξήσεις κεφαλαίου όσο και μελλοντικά, κατά την περίοδο επαναγοράς των μετοχών. Για να λειτουργήσουν λοιπόν ως κίνητρο θα πρέπει:
α) Όλες οι κοινές μετοχές που θα εκδοθούν υπέρ του Ταμείου να συνοδεύονται από warrants. Τις μετοχές αυτές θα πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να αποκτήσουν μελλοντικά οι ιδιώτες επενδυτές παλαιοί και νέοι (ασκώντας τα δικαιώματα) έναντι αμοιβής και με προκαθορισμένη απόδοση ως κίνητρο για τη συμμετοχή τους στην ανακεφαλαιοποίηση. Αξίζει να σημειωθεί ότι η διακράτηση έστω και μικρού αριθμού warrants από το Ταμείο (π.χ. 2 από τα 9. Είναι 9 διότι με 10% συμμετοχή των ιδιωτών στην αύξηση κεφαλαίου, το Ταμείο συμμετέχει με 90% άρα η σχέση διαμορφώνεται σε 1 προς 9) θα το καθιστούσε μέτοχο κατά 20% περίπου σε κάθε τράπεζα σε βάθος χρόνου και ουσιαστικά θα επέτρεπε στο Δημόσιο τον έλεγχο των τραπεζών, αποτρέποντας έτσι την παγίωση του ιδιωτικού χαρακτήρα. Καλό θα είναι να υπάρξει διαφοροποίηση μεταξύ νέων και παλαιών μετόχων, δίνοντας ένα συγκεκριμένο αριθμό warrants στους παλιούς μετόχους ανεξάρτητα από τη συμμετοχή τους στην κεφαλαιοποίηση, έτσι ώστε να αντισταθμιστεί σε ένα βαθμό η συσσωρευμένη ζημία που έχουν επωμιστεί λόγω της δημοσιονομικής εκτροπής και χωρίς να έχουν ευθύνη αλλά και για να περιοριστεί το dilution που θα υποστούν λόγω της ανακεφαλαιοποίησης. Πάντως τα περισσότερα warrants πρέπει να δοθούν στους νέους μετόχους.
β) Τα warrants να είναι διαπραγματεύσιμα στο Χρηματιστήριο και να είναι αποσυνδεδεμένα (detachables) από τις μετοχές ώστε να υπάρχει μια πιο ανταγωνιστική δευτερογενής αγορά.
γ) Η κάθε τράπεζα να έχει τη δυνατότητα αγοράς των warrants από την αγορά και εν συνεχεία την ακύρωση των αντίστοιχων μετοχών ώστε να διατηρήσει τον ιδιωτικό χαρακτήρα της τράπεζας, δεδομένου ότι ορισμένοι από τους ιδιώτες επενδυτές ενδέχεται να μην διαθέτουν τα απαραίτητα κεφάλαια για να επαναγοράσουν τις μετοχές μέσω των warrants έως το τέλος της 5ετίας. Η αγορά των warrants θα ήταν σκόπιμο να τελεί σε κάθε περίπτωση υπό την έγκριση της Τράπεζας της Ελλάδος και θα είναι δυνατή εφόσον το επιτρέπει η κεφαλαιακή επάρκεια κάθε τράπεζας. Σημειώνεται, ότι η δυνατότητα επαναγοράς από τις τράπεζες προϋποθέτει αλλαγή του νόμου καθώς λόγω των υπαρχουσών προνομιούχων μετοχών, οι τράπεζες δεν έχουν το δικαίωμα επαναγοράς μετοχών τους.
Ίση μεταχείριση των ιδιωτών επενδυτών με το Δημόσιο. Η τιμή συμμετοχής στην ανακεφαλαιοποίηση για τους ιδιώτες επενδυτές και για το ΤΧΣ είναι σκόπιμο να είναι ίδια (σε εύλογο discount από τα σημερινά επίπεδα τιμών). Τιμή συμμετοχής για τους ιδιώτες επενδυτές ανώτερη εκείνης για το ΤΧΣ, θα δράσει αποτρεπτικά στο ποσοστό συμμετοχής τους στην ανακεφαλαιοποίηση και δεν δικαιολογείται από τεχνικές αναλύσεις ή την ιστορική εμπειρία αντίστοιχων περιπτώσεων.
Λελογισμένη απόδοση στο Δημόσιο. Η απόδοση για το Ταμείο από τη συμμετοχή του μέσω των κοινών μετοχών να είναι εγγυημένη αλλά λελογισμένη και κοντά στο κόστος δανεισμού του δημοσίου από τους ιδιώτες (πχ 4% ετησίως). Στην περίπτωση που το Ταμείο απαιτήσει να λάβει υψηλές αποδόσεις από την συμμετοχή του μέσω κοινών μετοχών και οι ιδιώτες επενδυτές θα επιλέξουν να μη συμμετάσχουν στην ανακεφαλαιοποίηση και θα επενδύσουν τα κεφάλαιά τους σε άλλες πιο προσοδοφόρες τοποθετήσεις.
Μετατόπιση του χρόνου αποπληρωμής των προνομιούχων μετοχών που εκδόθηκαν το 2009. Σύμφωνα με τα σημερινά δεδομένα το Δημόσιο έχει δικαίωμα μετατροπής των μετοχών αυτών σε κοινές μετά ψήφου από το 2014 και εφεξής.
Με τον τρόπο αυτό καθίσταται λειτουργικό το μοντέλο της ανακεφαλαιοποίησης, καθώς κατανέμεται ισόρροπα υπέρ του Ταμείου και των ιδιωτών μετόχων το όφελος από την ισχυροποίηση και την προοπτική ανάπτυξης του τραπεζικού συστήματος. Ιδιαίτερα δε οι ιδιώτες μέτοχοι αποκτούν κίνητρο να συνεχίσουν να στηρίζουν τις τράπεζες διατηρώντας και επαυξάνοντας τις συμμετοχές τους στην παρούσα και τη μελλοντική αξία και διασφαλίζοντας έτσι τον ιδιωτικό χαρακτήρα των τραπεζών κάτι που είναι σημαντικό.
Βασικό είναι ότι αν οι ιδιώτες μέτοχοι πετύχουν μέσω της αποτελεσματικής διαχείρισης να έχουν ικανοποιητικές αποδόσεις όντως, μεγιστοποιείται η πιθανότητα επιστροφής των χρημάτων στο Ταμείο, με μηδενική τελικώς επιβάρυνση των φορολογουμένων.
Το ιδιωτικό ελληνικό τραπεζικό σύστημα θα επιταχύνει έτσι την άντληση ξένων κεφαλαίων, η συμμετοχή των ιδιωτών στα τραπεζικά κεφάλαια θα σηματοδοτήσει την επιστροφή στις διεθνείς αγορές και τελικώς θα διευκολυνθεί και θα επιταχυνθεί η χρηματοδότηση της ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας.
www.bankingnews.gr
Οι τραπεζίτες υποστηρίζουν και ορθά ότι το συντριπτικά μεγαλύτερο μέρος των κεφαλαιακών του αναγκών προκύπτει όχι εξαιτίας επιλογών ή με ευθύνη των τραπεζών αλλά από τις επιπτώσεις του PSI+, το οποίο αποσκοπεί στη διασφάλιση της βιωσιμότητας του δημοσίου χρέους. Οι μέτοχοι των τραπεζών πλήρωσαν ακριβά τις τοποθετήσεις τους στον τραπεζικό κλάδο με απώλειες μέχρι και 95% της αξίας της επένδυσής τους.
Ανακεφαλαιοποίηση δεν πρέπει να σημαίνει κρατικοποίηση
Δεδομένων των συνθηκών, το κράτος, μέσω του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, αναλαμβάνει το κύριο βάρος της ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών. Ωστόσο, ενδεχόμενη αποθάρρυνση της συμμετοχής των ιδιωτών μετόχων και των ιδιωτικών κεφαλαίων στην ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών θα είχε ως αποτέλεσμα την αύξηση του ύψους της επίσημης βοήθειας και της πιθανής επιβάρυνσης των ελλήνων φορολογουμένων, την αποδυνάμωση του ιδιωτικού χαρακτήρα των τραπεζών, θα ισοδυναμούσε με έμμεση υιοθέτηση της λογικής της κρατικοποίησης του τραπεζικού συστήματος, κάτι που θα συνιστούσε για την χώρα ένα άλμα στο παρελθόν. Παράλληλα, μια τέτοια εξέλιξη ενώ θα αποθάρρυνε την προσέλκυση ξένων κεφαλαίων, θα αποδυνάμωνε τις προοπτικές χρηματοδότησης της ελληνικής οικονομίας, θα περιόριζε τη διεθνή παρουσία του ελληνικού τραπεζικού συστήματος στη Νοτιοανατολική Ευρώπη και θα καθυστερούσε την πρόσβασή του στις διεθνείς αγορές για κεφάλαια. Σε κάθε περίπτωση, μια τέτοια τάση βρίσκεται στους αντίποδες των ρητά δεδηλωμένων προθέσεων των Ευρωπαίων εταίρων μας, ενώ είναι σαφές ότι βρίσκεται σε πλήρη αντίθεση με τη στρατηγική επιδίωξη για εξυγίανση και ανάταξη της ελληνικής οικονομίας. Άλλωστε, η έμπρακτη στήριξη των τραπεζών από τις κεφαλαιαγορές και τους ιδιώτες μετόχους τους θα σηματοδοτήσει και τη βαθμιαία ανάκτηση της εμπιστοσύνης στη σταθερότητα και τις προοπτικές της ελληνικής οικονομίας με πολλαπλασιαστικά θετικά αποτελέσματα για όλους.
Ιδιωτικό τραπεζικό σύστημα είναι προς το δημόσιο συμφέρον
Συνεπώς, μέσω της ανακεφαλαιοποίησης θα πρέπει να επιδιωχθούν ισορροπημένα και ταυτόχρονα δύο στόχοι:
α. Η διασφάλιση των συμφερόντων του Δημοσίου και η συμμετοχή του -και μέσω αυτού η συμμετοχή των πολιτών- στα οφέλη από την μελλοντική θετική πορεία ανάπτυξης του τραπεζικού συστήματος.
β. Η διασφάλιση και θωράκιση του ιδιωτικού χαρακτήρα των τραπεζών η οποία είναι ιδιαίτερα κρίσιμη διότι:
οι ιδιωτικές τράπεζες έχουν αποδείξει τη δυνατότητά τους να διαδραματίζουν ηγετικό ρόλο στην υγιή, διαφανή και με ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια χρηματοδότηση της οικονομίας και των πελατών
η ανάμειξη του Δημοσίου στη χρηματοδότηση της ιδιωτικής επιχειρηματικότητας υπήρξε στο παρελθόν φορέας σοβαρών παθογενειών και τροχοπέδη της υγιούς ανάπτυξης της οικονομίας
ενδεχόμενη επέκταση του ρόλου του Δημοσίου στο χρηματοπιστωτικό σύστημα θα ερχόταν σε κατάφωρη αντίθεση με τον διακηρυγμένο στόχο του περιορισμού του κράτους και, επομένως, της εμπλοκής του στη συνολική οικονομική δραστηριότητα
Τράπεζες χωρίς ιδιώτες μετόχους και ανεξάρτητο management με μακροπρόθεσμη προοπτική θα επιστρέψουν σιωπηρά στην πολιτικοποίηση της χρηματοδότησης και την αδυναμία άντλησης ιδιωτικών κεφαλαίων από τις αγορές διότι η εμπιστοσύνη στα υπό κρατικό έλεγχο «μαγαζιά» έχει τρωθεί σοβαρά
Τώρα, στην ιδιαίτερη σημερινή συγκυρία, οι υγιείς ιδιωτικές τράπεζες έχουν την εμπειρία, το προσωπικό, την τεχνογνωσία και, συνολικά, τις δυνατότητες να παίξουν δυναμικό και καταλυτικό ρόλο στην ανάταξη, επανεκκίνηση και ανάπτυξη της οικονομίας μέσω της ενεργοποίησης των δημιουργικών και παραγωγικών δυνάμεών της, συμπεριλαμβανομένης της προσέλκυσης ιδιωτικών επενδύσεων, κεφαλαίων και καταθέσεων. Για το λόγο αυτό…
… θα πρέπει να δοθούν ικανά κίνητρα στους ιδιώτες προκειμένου να συμμετάσχουν στην ανακεφαλαιοποίηση.
Οι στόχοι αυτοί δεν είναι αντιτιθέμενοι, αλλά αντιθέτως λειτουργούν συμπληρωματικά και ενισχυτικά ο ένας προς τον άλλο, καθότι η διαφύλαξη του ιδιωτικού χαρακτήρα του τραπεζικού συστήματος θα επιτρέψει την ταχύτερη και με καλύτερους όρους απεμπλοκή του δημοσίου προς όφελος των φορολογούμενων πολιτών. Πρέπει να ακολουθήσουμε πολιτικές ανακεφαλαιοποίησης που θα ταυτίσουν τα συμφέροντα των ιδιωτών μετόχων με εκείνα του επίσημου τομέα στο να διασφαλιστεί η υγιής και κερδοφόρος λειτουργία της τράπεζας, ώστε να μεγιστοποιηθεί η πιθανότητα να επιστραφούν τα κεφάλαια και να μην επιβαρυνθεί τελικά κι άλλο ο έλληνας φορολογούμενος.
Τα μέσα για την ταυτόχρονη διασφάλιση των συμφερόντων του Δημοσίου και των ιδιωτών μετόχων υπάρχουν και είναι γνωστα από τη διεθνη εμπειρια
Πέρα από τα παραδοσιακά μέσα των κοινών και προνομιούχων μετοχών, η υπάρχουσα νομοθεσία προσφέρει και άλλα «εργαλεία» που συμβάλλουν στην επίτευξη και των δύο προηγούμενων στόχων ταυτόχρονα, ενώ είναι καλά δοκιμασμένα σε άλλες χώρες και ανάλογες καταστάσεις. Πρόκειται για τα Cocos (μορφή κεφαλαίου που μπορεί να μετατραπεί σε κοινές μετοχές στο μέλλον κάτω από ορισμένες συνθήκες. Για παράδειγμα χρησιμοποιήθηκαν πρόσφατα στην Πορτογαλία για την ανακεφαλαιοποίηση του τραπεζικού συστήματος και την αποφυγή της κρατικοποίησής του) και τα warrants (τίτλοι που δίνουν στον κάτοχό τους το δικαίωμα, αλλά όχι την υποχρέωση, να αγοράσει μετοχές με συγκεκριμένους προσδιορισμένους όρους). Είναι σημαντική η αυξημένη χρήση των Cocos σε σχέση με τις κοινές μετοχές με αναστολή ψήφου αλλά και η ορθολογική χρήση των warrants, που θα φέρουν οι νέες μετοχές του ΤΧΣ, τα οποία θα πρέπει να δοθούν σε παλαιούς και νέους μετόχους. Τα warrants θα πρέπει να είναι διαπραγματεύσιμα στο χρηματιστήριο και με δυνατότητα αποσύνδεσης από τις μετοχές.
Οι ιδιώτες επενδυτές, στο σημερινό αβέβαιο και επικίνδυνο περιβάλλον, προκειμένου να εξετάσουν την συμμετοχή τους στην ανακεφαλαιοποίηση των ελληνικών τραπεζών και να εκτιμήσουν τις ενδεχόμενες αποδόσεις, θα σταθμίσουν αφενός το μέγεθος της ανακεφαλαιοποίησης που χρειάζεται κάθε τράπεζα έναντι της ικανότητας της συγκεκριμένης τράπεζας να παράξει, μέσω κερδών, νέα κεφάλαια στο μέλλον και όντως να αποπληρώσει τα κεφάλαια που απορρόφησε αρχικά από το ΤΧΣ. Οι μέτοχοι και οι επενδυτές για να συμμετάσχουν στην ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών θα πρέπει να προσδοκούν ικανοποιητικές υψηλές αποδόσεις γιατί έχουν σήμερα εναλλακτικές επενδυτικές ευκαιρίες. Οι καθοριστικές παράμετροι που θα επηρεάσουν τη συμμετοχή των ιδιωτών είναι:
Αυξημένη χρήση Cocos (“Contingent Convertible capital”, ή μορφή αύξησης κεφαλαίου που μετατρέπεται στο μέλλον σε κοινές μετοχές κάτω από ορισμένες συνθήκες) σε σχέση με τις κοινές μετοχές με αναστολή ψήφου που συζητείται και έχει ψηφιστεί στην Ελλάδα. Τα Cocos, ως πιο ήπια και ευέλικτη μορφή αύξησης κεφαλαίου, αποπληρώνονται πιο εύκολα από την τράπεζα μέσω των καθαρών εσόδων που δημιουργεί, καθώς έχουν μακρύτερο χρόνο αποπληρωμής, ενώ παράλληλα είναι φιλικά για τους μετόχους διότι δεν οδηγεί αναγκαστικά σε dilution των μετοχών. Χρησιμοποιώντας μεγαλύτερο ποσοστό Cocos στο σύνολο των κεφαλαίων ενίσχυσης που δίνονται στις τράπεζες, τους παρέχεται η δυνατότητα στις τράπεζες να αποπληρώσουν ευχερέστερα ένα σημαντικό τμήμα της συμμετοχής του Ταμείου, ώστε να κατοχυρωθεί σε εύλογο χρονικό διάστημα ο ιδιωτικός χαρακτήρας τους. Ειδικότερα, πιθανώς να θεωρείται ελκυστική η χρήση των Cocos:
για την κάλυψη αποτιμησιακών ζημιών από το PSI+ (λογιστικές ζημιές επιπρόσθετες του haircut λόγω της αποτίμησης των νέων ομολόγων σε τιμές σημαντικά χαμηλότερες της τιμής έκδοσης, δεδομένου ότι ζημιές αυτής της κατηγορίας θα αντιλογιστούν σταδιακά σε βάθος χρόνου, διότι η τιμή του ομολόγου θα τείνει στο 100 όσο πλησιάζουμε στη λήξη του ομολόγου και η Ελλάδα θα βελτιώνει τις μακροοικονομικές της επιδόσεις
καθώς και για την κάλυψη μέρους των κεφαλαιακών απαιτήσεων που προκύπτουν από την άσκηση της Blackrock όπου αναφέρεται όχι σε πραγματικές ζημίες αλλά πιθανές μελλοντικές υποθετικές ζημίες κάτω από ακραίες αρνητικές υποθέσεις που όμως οι τράπεζες αναγκάζονται να τις αναγνωρίσουν όλες σήμερα στον υπολογισμό της κεφαλαιακής τους επάρκειας.
Ορθολογική αξιοποίηση των warrants. Πρώτα από όλα τι είναι τα warrants: πρόκειται για τίτλους παραστατικών δικαιωμάτων κτήσης μετοχών, όπως αναφέρονται στο νόμο. Στην ουσία είναι συμβόλαια/τίτλοι που δίνουν στον κάτοχό τους το δικαίωμα, αλλά όχι την υποχρέωση, να αγοράσει μετοχές στο μέλλον. Τέτοιοι τίτλοι μπορούν να αποτελέσουν ισχυρό κίνητρο συμμετοχής των ιδιωτών μετόχων, υφιστάμενων και νέων που θα θελήσουν να επενδύσουν στις τράπεζες, τόσο στις επικείμενες αυξήσεις κεφαλαίου όσο και μελλοντικά, κατά την περίοδο επαναγοράς των μετοχών. Για να λειτουργήσουν λοιπόν ως κίνητρο θα πρέπει:
α) Όλες οι κοινές μετοχές που θα εκδοθούν υπέρ του Ταμείου να συνοδεύονται από warrants. Τις μετοχές αυτές θα πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να αποκτήσουν μελλοντικά οι ιδιώτες επενδυτές παλαιοί και νέοι (ασκώντας τα δικαιώματα) έναντι αμοιβής και με προκαθορισμένη απόδοση ως κίνητρο για τη συμμετοχή τους στην ανακεφαλαιοποίηση. Αξίζει να σημειωθεί ότι η διακράτηση έστω και μικρού αριθμού warrants από το Ταμείο (π.χ. 2 από τα 9. Είναι 9 διότι με 10% συμμετοχή των ιδιωτών στην αύξηση κεφαλαίου, το Ταμείο συμμετέχει με 90% άρα η σχέση διαμορφώνεται σε 1 προς 9) θα το καθιστούσε μέτοχο κατά 20% περίπου σε κάθε τράπεζα σε βάθος χρόνου και ουσιαστικά θα επέτρεπε στο Δημόσιο τον έλεγχο των τραπεζών, αποτρέποντας έτσι την παγίωση του ιδιωτικού χαρακτήρα. Καλό θα είναι να υπάρξει διαφοροποίηση μεταξύ νέων και παλαιών μετόχων, δίνοντας ένα συγκεκριμένο αριθμό warrants στους παλιούς μετόχους ανεξάρτητα από τη συμμετοχή τους στην κεφαλαιοποίηση, έτσι ώστε να αντισταθμιστεί σε ένα βαθμό η συσσωρευμένη ζημία που έχουν επωμιστεί λόγω της δημοσιονομικής εκτροπής και χωρίς να έχουν ευθύνη αλλά και για να περιοριστεί το dilution που θα υποστούν λόγω της ανακεφαλαιοποίησης. Πάντως τα περισσότερα warrants πρέπει να δοθούν στους νέους μετόχους.
β) Τα warrants να είναι διαπραγματεύσιμα στο Χρηματιστήριο και να είναι αποσυνδεδεμένα (detachables) από τις μετοχές ώστε να υπάρχει μια πιο ανταγωνιστική δευτερογενής αγορά.
γ) Η κάθε τράπεζα να έχει τη δυνατότητα αγοράς των warrants από την αγορά και εν συνεχεία την ακύρωση των αντίστοιχων μετοχών ώστε να διατηρήσει τον ιδιωτικό χαρακτήρα της τράπεζας, δεδομένου ότι ορισμένοι από τους ιδιώτες επενδυτές ενδέχεται να μην διαθέτουν τα απαραίτητα κεφάλαια για να επαναγοράσουν τις μετοχές μέσω των warrants έως το τέλος της 5ετίας. Η αγορά των warrants θα ήταν σκόπιμο να τελεί σε κάθε περίπτωση υπό την έγκριση της Τράπεζας της Ελλάδος και θα είναι δυνατή εφόσον το επιτρέπει η κεφαλαιακή επάρκεια κάθε τράπεζας. Σημειώνεται, ότι η δυνατότητα επαναγοράς από τις τράπεζες προϋποθέτει αλλαγή του νόμου καθώς λόγω των υπαρχουσών προνομιούχων μετοχών, οι τράπεζες δεν έχουν το δικαίωμα επαναγοράς μετοχών τους.
Ίση μεταχείριση των ιδιωτών επενδυτών με το Δημόσιο. Η τιμή συμμετοχής στην ανακεφαλαιοποίηση για τους ιδιώτες επενδυτές και για το ΤΧΣ είναι σκόπιμο να είναι ίδια (σε εύλογο discount από τα σημερινά επίπεδα τιμών). Τιμή συμμετοχής για τους ιδιώτες επενδυτές ανώτερη εκείνης για το ΤΧΣ, θα δράσει αποτρεπτικά στο ποσοστό συμμετοχής τους στην ανακεφαλαιοποίηση και δεν δικαιολογείται από τεχνικές αναλύσεις ή την ιστορική εμπειρία αντίστοιχων περιπτώσεων.
Λελογισμένη απόδοση στο Δημόσιο. Η απόδοση για το Ταμείο από τη συμμετοχή του μέσω των κοινών μετοχών να είναι εγγυημένη αλλά λελογισμένη και κοντά στο κόστος δανεισμού του δημοσίου από τους ιδιώτες (πχ 4% ετησίως). Στην περίπτωση που το Ταμείο απαιτήσει να λάβει υψηλές αποδόσεις από την συμμετοχή του μέσω κοινών μετοχών και οι ιδιώτες επενδυτές θα επιλέξουν να μη συμμετάσχουν στην ανακεφαλαιοποίηση και θα επενδύσουν τα κεφάλαιά τους σε άλλες πιο προσοδοφόρες τοποθετήσεις.
Μετατόπιση του χρόνου αποπληρωμής των προνομιούχων μετοχών που εκδόθηκαν το 2009. Σύμφωνα με τα σημερινά δεδομένα το Δημόσιο έχει δικαίωμα μετατροπής των μετοχών αυτών σε κοινές μετά ψήφου από το 2014 και εφεξής.
Με τον τρόπο αυτό καθίσταται λειτουργικό το μοντέλο της ανακεφαλαιοποίησης, καθώς κατανέμεται ισόρροπα υπέρ του Ταμείου και των ιδιωτών μετόχων το όφελος από την ισχυροποίηση και την προοπτική ανάπτυξης του τραπεζικού συστήματος. Ιδιαίτερα δε οι ιδιώτες μέτοχοι αποκτούν κίνητρο να συνεχίσουν να στηρίζουν τις τράπεζες διατηρώντας και επαυξάνοντας τις συμμετοχές τους στην παρούσα και τη μελλοντική αξία και διασφαλίζοντας έτσι τον ιδιωτικό χαρακτήρα των τραπεζών κάτι που είναι σημαντικό.
Βασικό είναι ότι αν οι ιδιώτες μέτοχοι πετύχουν μέσω της αποτελεσματικής διαχείρισης να έχουν ικανοποιητικές αποδόσεις όντως, μεγιστοποιείται η πιθανότητα επιστροφής των χρημάτων στο Ταμείο, με μηδενική τελικώς επιβάρυνση των φορολογουμένων.
Το ιδιωτικό ελληνικό τραπεζικό σύστημα θα επιταχύνει έτσι την άντληση ξένων κεφαλαίων, η συμμετοχή των ιδιωτών στα τραπεζικά κεφάλαια θα σηματοδοτήσει την επιστροφή στις διεθνείς αγορές και τελικώς θα διευκολυνθεί και θα επιταχυνθεί η χρηματοδότηση της ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών