Άρθρο των Αθηνά Δρέττα (πρόεδρος του the catalyst) και Παναγιώτη Μανωλακου (κοινωνιολόγος)
Μετά το ιστορικό χαμηλό της συμμετοχής του 2014 (43%) οι Ευρωπαίοι πολίτες φαίνεται πως επέστρεψαν στις κάλπες. Η συμμετοχή ξεπέρασε το 50% (εικόνα 1) αντιστρέφοντας ουσιαστικά την τάση μείωσης που υπήρξε για δεκαετίες.
Ακόμα και στο Ηνωμένο Βασίλειο που ούτως ή άλλως βρίσκεται σε μια ιδιαίτερη και μοναδική στην Ε.Ε. κατάσταση σε πολλές περιοχές σημειώθηκε άνοδος.
Πολλοί φαίνεται να είναι οι παράγοντες που οδήγησαν στην αύξηση της συμμετοχής. Ακούστηκαν ήδη φωνές που μιλούν για την επιτυχία του «συστήματος Spitzenkandidaten». Φαίνεται όμως πως -τουλάχιστον- εξίσου σημαντικοί ως αιτίες αύξησης της συμμετοχής ήταν η κλιματική αλλαγή, η μεταναστευτική κρίση του ’15 και οι τρόποι διαχείρισης τέτοιων ρευμάτων καθώς και η οικονομία. Ουσιαστικά είχε σχηματισθεί ένας πανευρωπαϊκός διάλογος γύρω από το τρίπτυχο οικονομία- περιβάλλον – ασφάλεια που κινητοποίησε περισσότερους πολίτες να συμμετέχουν. Φυσικά σε κάθε χώρα αυτό είχε διαφοροποιήσεις ανάλογα με την κατάσταση της κάθε μιας και την κυρίαρχη πολιτική δύναμη. Ειδικά σε εμάς ο συνδυασμός της μακράς περιόδου χωρίς εκλογική αναμέτρηση, του χρονικού σημείου διεξαγωγής τους (κοντά στο τέλος της θητείας της απερχόμενης κυβέρνησης) και της ταυτόχρονης διενέργειας των αυτοδιοίκητων εκλογών επηρέασε τόσο την ατζέντα όσο και το ενδιαφέρον των πολιτών.
Πως όμως διαμορφώθηκαν τα τελικά αποτελέσματα (εικόνα2) ; Για πρώτη φορά οι δύο μεγάλες πολιτικές οικογένειες δεν έχουν την πλειοψηφία στο Ευρωκοινοβούλιο. Το EPP 9 Λαικό κόμμα) έχασε 37 έδρες και το PES (σοσιαλδημοκρατικό) 42. Αυτή η εξέλιξη ήταν από καιρό προδιαγεγραμμένη. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον όμως, έχει το γεγονός πως το αναγγελθέν κύμα λαϊκισμού που θα σάρωνε την Ευρώπη δεν υπήρξε. Οι λαικιστικές δυνάμεις σημείωσαν σημαντική άνοδο και υπήρξαν νικητές σε επιμέρους χώρες αλλά δεν κατέγραψαν μια σαρωτική νίκη. Την ίδια ώρα κερδισμένοι είναι οι Φιλελεύθεροι (άνοδος 43 εδρών για το ALDE) και οι Πράσινοι (άνοδος 17 εδρών). Ίσως ο Donald Tusk να έχε δίκιο λέγοντας πως «Δεν έχω καμία αμφιβολία ότι ένας από τους λόγους που οι άνθρωποι στην Ε.Ε. ψήφισαν φιλοευρωπαϊκά κόμματα είναι το Brexit. Καθώς οι Ευρωπαίοι βλέπουν το τι σημαίνει το Brexit στην πράξη, συνάγουν επίσης συμπεράσματα. Το Brexit αποτελεί τον καλύτερο «εμβολιασμό» της ΕΕ έναντι της προπαγάνδας και των fake news».
Αν ρίξουμε μια πιο προσεκτική ματιά στα μεγάλα λαϊκίστικα κόμματα θα παρατηρήσουμε πως ακόμα και η νικήτρια των Ευρωεκλογών στην Γαλλία Marine Le Pen έχει μικρότερο ποσοστό και 2 λιγότερες έδρες σε σχέση με το 2014. Αντίστοιχα το AfD (Γερμανία) παρότι εμφανίζει άνοδο σε σχέση με το 2014 είχε πτώση συγκρινόμενο με το αποτέλεσμα των τελευταίων Εθνικών εκλογών. Ακριβώς ίδια περίπτωση (αν και με ποιο εντυπωσιακή πτώση) είναι οι Podemos που περιορίστηκαν στο 10%, πολύ μακριά από τα όνειρα πολιτικής κυριαρχίας που ως πρόσφατα είχαν. Εξαίρεση αποτελεί ο Salvini του οποίου το κόμμα αύξησε την δύναμή του, την ίδια ώρα όμως ο κυβερνητικός του εταίρος -το κίνημα των 5 αστέρων- περιορίζονταν στην τρίτη θέση με το Δημοκρατικό Κόμμα να επανακάμπτει.
Οι προκλήσεις και τα άσχημα νέα για τους λαϊκιστές δεν σταματούν εδώ. Δεν έχουν κατορθώσει να σχηματίσουν μια ενιαία πλατφόρμα, ενώ οι Βρετανοί συνάδελφοί τους , του κόμματος Brexit που κέρδισαν τις εκλογές υπό την ηγεσία του Nigel Farage, όπως και όλο το Η.Β., παραμένει μέχρι να φύγει. Είναι δηλαδή εξαιρετικά αμφίβολο αν θα έχουν κάποιο ρόλο σε βάθος χρόνου.
Υπήρξε όμως και ένα άλλο -ανομοιόμορφο και σε περιορισμένο αριθμό χωρών- κύμα. Ένα «πράσινο κύμα», που έφερε 17 περισσότερες θέσεις στο Ευρωκοινοβούλιο αλλά και εντυπωσιακή αύξηση ποσοστών. Στην Γερμανία συνεχίστηκε η ανοδική τους πορεία και είναι πλέον δεύτερο κόμμα με 20,5% και 21 έδρες σχεδόν 10 μονάδες περισσότερες από το 2014. Στην Ιρλανδία από 5% σκαρφάλωσαν στο 11% κερδίζοντας 2 έδρες, στην Γαλλία από το 9% ανέβηκαν στο 13.47% κερδίζοντας 6 επιπλέον έδρες. Στην Φινλανδία το 9,3% του 2014 έγινε 16% και οι πράσινοι είναι πλέον το δεύτερο κόμμα. Φαίνεται πως η ατζέντα της κλιματικής αλλαγής ευνόησε τους Πράσινους οι οποίοι όμως δεν έχουν παρουσία σε πολλές χώρες, ιδιαίτερα στην ανατολική Ευρώπη και στα Βαλκάνια.
Μέσα στα αποτελέσματα των Ευρωεκλογών ξεχωρίζουν σε σημασία ο εκλογικός θρίαμβος του Viktor Orbán και η φημολογία που αναπτύσσεται για μια πιθανή αποχώρησή του από το EPP με ταυτόχρονη συνεργασία με τον Salvini, ο διπλασιασμός των εδρών των Εργατικών του -υποψηφίου για την προεδρία της Επιτροπής- Frans Timmerman στην Ολλανδία, η εκλογή του πρώτου Τουρκοκύπριου Ευρωβουλευτή Niyazi Kızılyürek (με το ΑΚΕΛ, το οποίο όμως έχασε από το ΔΗ.ΣΥ.του Προέδρου Νίκου Αναστασιάδη) και φυσικά η μεγάλη ήττα που γνώρισε ο Σύριζα κάτι που ανάγκασε τον κ. Τσίπρα να προσφύγει σε πρόωρες εκλογές.
Αν θέλαμε συνοπτικά να περιγράψουμε αυτές τις Ευρωεκλογές θα λέγαμε πως οι λαϊκιστές κέρδισαν σαφώς λιγότερο από όσο αναμενόταν, θα σημειώναμε πως δεν αρκεί πλέον η συμμαχία EPP-PES για τον σχηματισμό πλειοψηφίας στο Ευρωκοινοβούλιο κάτι που αυτομάτως αναβαθμίζει τον ρόλο (και την δύναμη) του ALDE-En Marche αλλά και των Πρασίνων. Με άλλα λόγια το «business as usual» και το συνακόλουθο μοίρασμα της εξουσίας στις Βρυξέλλες τελείωσε.
ΑΘΗΝΑ ΔΡΕΤΤΑ - ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΟΥ the catalyst
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΜΑΝΩΛΑΚΟΣ -ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΟΣ
www.bankingnews.gr
Ακόμα και στο Ηνωμένο Βασίλειο που ούτως ή άλλως βρίσκεται σε μια ιδιαίτερη και μοναδική στην Ε.Ε. κατάσταση σε πολλές περιοχές σημειώθηκε άνοδος.
Πολλοί φαίνεται να είναι οι παράγοντες που οδήγησαν στην αύξηση της συμμετοχής. Ακούστηκαν ήδη φωνές που μιλούν για την επιτυχία του «συστήματος Spitzenkandidaten». Φαίνεται όμως πως -τουλάχιστον- εξίσου σημαντικοί ως αιτίες αύξησης της συμμετοχής ήταν η κλιματική αλλαγή, η μεταναστευτική κρίση του ’15 και οι τρόποι διαχείρισης τέτοιων ρευμάτων καθώς και η οικονομία. Ουσιαστικά είχε σχηματισθεί ένας πανευρωπαϊκός διάλογος γύρω από το τρίπτυχο οικονομία- περιβάλλον – ασφάλεια που κινητοποίησε περισσότερους πολίτες να συμμετέχουν. Φυσικά σε κάθε χώρα αυτό είχε διαφοροποιήσεις ανάλογα με την κατάσταση της κάθε μιας και την κυρίαρχη πολιτική δύναμη. Ειδικά σε εμάς ο συνδυασμός της μακράς περιόδου χωρίς εκλογική αναμέτρηση, του χρονικού σημείου διεξαγωγής τους (κοντά στο τέλος της θητείας της απερχόμενης κυβέρνησης) και της ταυτόχρονης διενέργειας των αυτοδιοίκητων εκλογών επηρέασε τόσο την ατζέντα όσο και το ενδιαφέρον των πολιτών.
Πως όμως διαμορφώθηκαν τα τελικά αποτελέσματα (εικόνα2) ; Για πρώτη φορά οι δύο μεγάλες πολιτικές οικογένειες δεν έχουν την πλειοψηφία στο Ευρωκοινοβούλιο. Το EPP 9 Λαικό κόμμα) έχασε 37 έδρες και το PES (σοσιαλδημοκρατικό) 42. Αυτή η εξέλιξη ήταν από καιρό προδιαγεγραμμένη. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον όμως, έχει το γεγονός πως το αναγγελθέν κύμα λαϊκισμού που θα σάρωνε την Ευρώπη δεν υπήρξε. Οι λαικιστικές δυνάμεις σημείωσαν σημαντική άνοδο και υπήρξαν νικητές σε επιμέρους χώρες αλλά δεν κατέγραψαν μια σαρωτική νίκη. Την ίδια ώρα κερδισμένοι είναι οι Φιλελεύθεροι (άνοδος 43 εδρών για το ALDE) και οι Πράσινοι (άνοδος 17 εδρών). Ίσως ο Donald Tusk να έχε δίκιο λέγοντας πως «Δεν έχω καμία αμφιβολία ότι ένας από τους λόγους που οι άνθρωποι στην Ε.Ε. ψήφισαν φιλοευρωπαϊκά κόμματα είναι το Brexit. Καθώς οι Ευρωπαίοι βλέπουν το τι σημαίνει το Brexit στην πράξη, συνάγουν επίσης συμπεράσματα. Το Brexit αποτελεί τον καλύτερο «εμβολιασμό» της ΕΕ έναντι της προπαγάνδας και των fake news».
Αν ρίξουμε μια πιο προσεκτική ματιά στα μεγάλα λαϊκίστικα κόμματα θα παρατηρήσουμε πως ακόμα και η νικήτρια των Ευρωεκλογών στην Γαλλία Marine Le Pen έχει μικρότερο ποσοστό και 2 λιγότερες έδρες σε σχέση με το 2014. Αντίστοιχα το AfD (Γερμανία) παρότι εμφανίζει άνοδο σε σχέση με το 2014 είχε πτώση συγκρινόμενο με το αποτέλεσμα των τελευταίων Εθνικών εκλογών. Ακριβώς ίδια περίπτωση (αν και με ποιο εντυπωσιακή πτώση) είναι οι Podemos που περιορίστηκαν στο 10%, πολύ μακριά από τα όνειρα πολιτικής κυριαρχίας που ως πρόσφατα είχαν. Εξαίρεση αποτελεί ο Salvini του οποίου το κόμμα αύξησε την δύναμή του, την ίδια ώρα όμως ο κυβερνητικός του εταίρος -το κίνημα των 5 αστέρων- περιορίζονταν στην τρίτη θέση με το Δημοκρατικό Κόμμα να επανακάμπτει.
Οι προκλήσεις και τα άσχημα νέα για τους λαϊκιστές δεν σταματούν εδώ. Δεν έχουν κατορθώσει να σχηματίσουν μια ενιαία πλατφόρμα, ενώ οι Βρετανοί συνάδελφοί τους , του κόμματος Brexit που κέρδισαν τις εκλογές υπό την ηγεσία του Nigel Farage, όπως και όλο το Η.Β., παραμένει μέχρι να φύγει. Είναι δηλαδή εξαιρετικά αμφίβολο αν θα έχουν κάποιο ρόλο σε βάθος χρόνου.
Υπήρξε όμως και ένα άλλο -ανομοιόμορφο και σε περιορισμένο αριθμό χωρών- κύμα. Ένα «πράσινο κύμα», που έφερε 17 περισσότερες θέσεις στο Ευρωκοινοβούλιο αλλά και εντυπωσιακή αύξηση ποσοστών. Στην Γερμανία συνεχίστηκε η ανοδική τους πορεία και είναι πλέον δεύτερο κόμμα με 20,5% και 21 έδρες σχεδόν 10 μονάδες περισσότερες από το 2014. Στην Ιρλανδία από 5% σκαρφάλωσαν στο 11% κερδίζοντας 2 έδρες, στην Γαλλία από το 9% ανέβηκαν στο 13.47% κερδίζοντας 6 επιπλέον έδρες. Στην Φινλανδία το 9,3% του 2014 έγινε 16% και οι πράσινοι είναι πλέον το δεύτερο κόμμα. Φαίνεται πως η ατζέντα της κλιματικής αλλαγής ευνόησε τους Πράσινους οι οποίοι όμως δεν έχουν παρουσία σε πολλές χώρες, ιδιαίτερα στην ανατολική Ευρώπη και στα Βαλκάνια.
Μέσα στα αποτελέσματα των Ευρωεκλογών ξεχωρίζουν σε σημασία ο εκλογικός θρίαμβος του Viktor Orbán και η φημολογία που αναπτύσσεται για μια πιθανή αποχώρησή του από το EPP με ταυτόχρονη συνεργασία με τον Salvini, ο διπλασιασμός των εδρών των Εργατικών του -υποψηφίου για την προεδρία της Επιτροπής- Frans Timmerman στην Ολλανδία, η εκλογή του πρώτου Τουρκοκύπριου Ευρωβουλευτή Niyazi Kızılyürek (με το ΑΚΕΛ, το οποίο όμως έχασε από το ΔΗ.ΣΥ.του Προέδρου Νίκου Αναστασιάδη) και φυσικά η μεγάλη ήττα που γνώρισε ο Σύριζα κάτι που ανάγκασε τον κ. Τσίπρα να προσφύγει σε πρόωρες εκλογές.
Αν θέλαμε συνοπτικά να περιγράψουμε αυτές τις Ευρωεκλογές θα λέγαμε πως οι λαϊκιστές κέρδισαν σαφώς λιγότερο από όσο αναμενόταν, θα σημειώναμε πως δεν αρκεί πλέον η συμμαχία EPP-PES για τον σχηματισμό πλειοψηφίας στο Ευρωκοινοβούλιο κάτι που αυτομάτως αναβαθμίζει τον ρόλο (και την δύναμη) του ALDE-En Marche αλλά και των Πρασίνων. Με άλλα λόγια το «business as usual» και το συνακόλουθο μοίρασμα της εξουσίας στις Βρυξέλλες τελείωσε.
ΑΘΗΝΑ ΔΡΕΤΤΑ - ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΟΥ the catalyst
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΜΑΝΩΛΑΚΟΣ -ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΟΣ
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών