γράφει : Μενέλαος Μπέλλος
Η πλευρά της Γαλλίας αποφάσισε να λειτουργήσει ως «συνδετικός κρίκος» ανάμεσα στις Ηνωμένες Πολιτείες και το Ιράν
Κατά τη διάρκεια των τελευταίων εβδομάδων, ένα από τα ζητήματα που βρίσκεται στο επίκεντρο του παγκόσμιου ενδιαφέροντος είναι η πυρηνική συμφωνία του 2015 ανάμεσα στο Ιράν και τα πέντε μόνιμα κράτη-μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ.
Το Κοινό Ολοκληρωμένο Σχέδιο Δράσης (JCPOA), αποτελεί μία συμφωνία στην οποία είχαν καταλήξει στα τέλη του 2015 το Ιράν μαζί με τα πέντε μόνιμα κράτη-μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ (Κίνα, Γαλλία, Ρωσία, Ηνωμένο Βασίλειο και Ηνωμένες Πολιτείες), τη Γερμανία και την Ευρωπαϊκή Ένωση, και η οποία τέθηκε σε εφαρμογή στις 16 Ιανουαρίου του επόμενου έτους.
Στο πλαίσιο της σχετικής συμφωνίας, το Ιράν συμφώνησε να περιορίσει τον εμπλουτισμό ουρανίου κάτω από το όριο του 3,67% για τα επόμενα 15 χρόνια, με τον Διεθνή Οργανισμό Ατομικής Ενέργειας να πραγματοποιεί τακτικές επισκέψεις στις πυρηνικές εγκαταστάσεις της χώρας, προκειμένου να διαπιστώσει εάν τηρείται η συμφωνία.
Παράλληλα, η συμφωνία προέβλεπε πλήρης άρση των κυρώσεων που είχαν επιβληθεί από τις Ηνωμένες Πολιτείες, την Ευρωπαϊκή Ένωση και το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ σε βάρος του Ιράν, για το πυρηνικό πρόγραμμα της χώρας.
Ωστόσο, μετά την εκλογή του στα τέλη του 2016, ο Αμερικανός πρόεδρος Donald Trump άσκησε κριτική απέναντι στο Κοινό Ολοκληρωμένο Σχέδιο Δράσης, τονίζοντας ότι πρόκειται για μία «κακή» συμφωνία, την οποία πρόκειται να αλλάξει.
Διατηρώντας την ίδια θέση καθ’ όλη τη διάρκεια του 2017, ο πρόεδρος των ΗΠΑ ανακοίνωσε στις 8 Μαΐου του 2018 ότι η Ουάσιγκτον θα αποσυρθεί από την πυρηνική συμφωνία, ενώ μερικούς μήνες αργότερα οι αμερικανικές κυρώσεις σε βάρος της Τεχεράνης επανήλθαν σε ισχύ.
Μέχρι και τον περασμένο Ιούλιο, το Ιράν εξακολουθούσε να τηρεί τη συμφωνία, καλώντας παράλληλα τις ευρωπαϊκές δυνάμεις να βρουν κάποιον τρόπο ώστε να περιορίσουν τον αντίκτυπο των αμερικανικών κυρώσεων και να διατηρήσουν «ζωντανή» τη συμφωνία.
Στις αρχές του περασμένου Ιουλίου ωστόσο, η Τεχεράνη ανακοίνωσε ότι θα αυξήσει σταδιακά τα επίπεδα εμπλουτισμένου ουρανίου πάνω από το όριο που έχει συμφωνηθεί, διευκρινίζοντας ωστόσο ότι οι ενέργειες που πραγματοποίησε θα αντιστραφούν εφόσον η Ευρώπη τηρήσει τις δεσμεύσεις της.
Έκτοτε, η κατάσταση δείχνει να παραμένει ως επί το πλείστον αμετάβλητη, καθώς το Ιράν εξακολουθεί να περιορίζει σταδιακά τις δεσμεύσεις της απέναντι στη συμφωνία, οι αμερικανικές κυρώσεις παραμένουν σε ισχύ, και η Ευρώπη συνεχίζει να αναζητά τρόπους ώστε να διατηρήσει σε ισχύ τη συμφωνία.
Μάλιστα, πριν από δύο εβδομάδες ο Ιρανός πρόεδρος, Hassan Rouhani, έδωσε στην Ευρώπη διορία 60 ημερών προκειμένου να διασωθεί το Ολοκληρωμένο Σχέδιο Δράσης, επισημαίνοντας παράλληλα ότι κατά τη διάρκεια αυτής της χρονικής περιόδου οι διαπραγματεύσεις ανάμεσα στις δύο πλευρές μπορούν να συνεχιστούν.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση, στην προσπάθειά της να περιορίσει τον αντίκτυπο των αμερικανικών κυρώσεων, έθεσε σε εφαρμογή τον μηχανισμό Instex, ο οποίος διευκολύνει το εμπόριο μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών και της Τεχεράνης.
Με αυτόν τον τρόπο η ΕΕ προσπάθησε να δείξει στο Ιράν πως επιθυμεί έμπρακτα να διατηρήσει σε ισχύ το Κοινό Ολοκληρωμένο Σχέδιο Δράσης, και όχι μόνο μέσω δηλώσεων, χωρίς ωστόσο ο Instex να έχει λύσει μέχρι στιγμής τα ζητήματα που αντιμετωπίζει η Τεχεράνη εξαιτίας των κυρώσεων.
Ελλείψει κάποιας σημαντικής εξέλιξης τους τελευταίους δύο μήνες, ο Γάλλος πρόεδρος, Emmanuel Macron, αποφάσισε πριν από μερικές εβδομάδες να λειτουργήσει ως ένας «συνδετικός κρίκος» ανάμεσα στις ΗΠΑ και το Ιράν, προκειμένου να βοηθήσει στην αποκλιμάκωση των εντάσεων και να διατηρήσει «ζωντανή» την πυρηνική συμφωνία.
Ωστόσο, ο ίδιος ο κ. Macron γνωρίζει ότι η αποστολή του είναι ιδιαίτερα δύσκολη, καθώς η προσέγγιση της χώρας του για το πυρηνικό πρόγραμμα της Τεχεράνης είναι εντελώς διαφορετική από αυτή της Ουάσιγκτον.
Παρά το γεγονός ότι, όπως δήλωσε ο ίδιος ο Emmanuel Macron, οι ΗΠΑ και η Γαλλία διατηρούν τον ίδιο σκοπό, ο οποίος είναι «να αποτρέψουν το Ιράν από το να αποκτήσει πυρηνικά όπλα», η πλευρά του Παρισιού επιθυμεί να πετύχει αυτό μέσω διαπραγματεύσεων, ενώ η πλευρά της Ουάσιγκτον τάσσεται υπέρ της τακτικής «μέγιστης πίεσης» απέναντι στην Τεχεράνη.
Μάλιστα, προκειμένου να αντισταθμίσει τις απώλειες που είχε μέχρι στιγμής το Ιράν από τις αμερικανικές κυρώσεις, η Γαλλία πρότεινε πιστωτική γραμμή 15 δισεκατομμυρίων δολαρίων προς το Ιράν, πραγματοποιώντας παράλληλα συνομιλίες με τις ΗΠΑ προκειμένου να εξασφαλίσει τη συγκατάθεσή τους για αυτήν την πρόταση.
Αν και η Ουάσιγκτον ήταν αρχικά αντίθετη σε μία τέτοια πρόταση, εν τέλει τόσο ο Αμερικανός πρόεδρος, Donald Trump, όσο και ο υπουργός Εξωτερικών της χώρας, Mike Pompeo, εμφανίζονται πιο διαλλακτικοί απέναντι σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο, το οποίο θα μπορούσε να οδηγήσει τις δύο πλευρές στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων.
Ο Donald Trump μάλιστα εξέφρασε την πεποίθησή του πως το Ιράν επιθυμεί να συνάψει μία συμφωνία με τις ΗΠΑ, επισημαίνοντας ότι «το Ιράν έχει τεράστιες δυνατότητες», ενώ παράλληλα πρόσθεσε πως «ελπίζουμε ότι θα μπορέσουμε να κλείσουμε μία συμφωνία».
Από την πλευρά του, ο Ιρανός πρόεδρος, Hassan Rouhani, τόνισε ότι η χώρα του είναι έτοιμη να επιστρέψει στην πλήρη τήρηση του Κοινού Ολοκληρωμένου Σχεδίου Δράσης, εφόσον οριστικοποιηθούν οι συμφωνίες με την Ευρώπη.
Ο ίδιος τόνισε ότι οι τελευταίες ενέργειες που έχει πραγματοποιήσει η Τεχεράνη απέναντι στην πυρηνική συμφωνία είναι υπό την εποπτεία του Διεθνούς Οργανισμού Ατομικής Ενέργειας και είναι αναστρέψιμες, θέλοντας να δείξει με αυτόν τον τρόπο ότι το Ιράν εξακολουθεί να επιθυμεί την διατήρηση της συμφωνίας.
«Το Κοινό Ολοκληρωμένο Σχέδιο Δράσης ήταν μία σπουδαία ευκαιρία για τον κόσμο να συνεργαστεί και να επενδύσει στην αναπτυσσόμενη οικονομία του Ιράν», ανέφερε χαρακτηριστικά ο Ιρανός πρόεδρος, ο οποίος κάλεσε την Ευρωπαϊκή Ένωση, και ιδιαίτερα τη Γαλλία, να διαδραματίσει τον ρόλο της στη διατήρηση της συμφωνίας.
Καθώς λοιπόν ο πρόεδρος του Ιράν καλεί τον Γάλλο ομόλογό του να συμβάλλει στη διατήρηση του Κοινού Ολοκληρωμένου Σχεδίου Δράσης, και με τις Ηνωμένες Πολιτείες να αφήνουν «ανοιχτό» το ενδεχόμενο χαλάρωσης των κυρώσεων, το Παρίσι φαίνεται ότι κρατάει αυτή τη στιγμή το «κλειδί» για τη διάσωση της πυρηνικής συμφωνίας.
Πλέον, αυτό που πρέπει να κάνει ο Emmanuel Macron, είναι να βρει τη «χρυσή τομή», η οποία θα μπορέσει να φέρει τους προέδρους των τριών χωρών στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων και θα θέσει νέες βάσεις στις συζητήσεις για το Κοινό Ολοκληρωμένο Σχέδιο Δράσης.
Μενέλαος Μπέλλος
www.bankingnews.gr
Το Κοινό Ολοκληρωμένο Σχέδιο Δράσης (JCPOA), αποτελεί μία συμφωνία στην οποία είχαν καταλήξει στα τέλη του 2015 το Ιράν μαζί με τα πέντε μόνιμα κράτη-μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ (Κίνα, Γαλλία, Ρωσία, Ηνωμένο Βασίλειο και Ηνωμένες Πολιτείες), τη Γερμανία και την Ευρωπαϊκή Ένωση, και η οποία τέθηκε σε εφαρμογή στις 16 Ιανουαρίου του επόμενου έτους.
Στο πλαίσιο της σχετικής συμφωνίας, το Ιράν συμφώνησε να περιορίσει τον εμπλουτισμό ουρανίου κάτω από το όριο του 3,67% για τα επόμενα 15 χρόνια, με τον Διεθνή Οργανισμό Ατομικής Ενέργειας να πραγματοποιεί τακτικές επισκέψεις στις πυρηνικές εγκαταστάσεις της χώρας, προκειμένου να διαπιστώσει εάν τηρείται η συμφωνία.
Παράλληλα, η συμφωνία προέβλεπε πλήρης άρση των κυρώσεων που είχαν επιβληθεί από τις Ηνωμένες Πολιτείες, την Ευρωπαϊκή Ένωση και το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ σε βάρος του Ιράν, για το πυρηνικό πρόγραμμα της χώρας.
Ωστόσο, μετά την εκλογή του στα τέλη του 2016, ο Αμερικανός πρόεδρος Donald Trump άσκησε κριτική απέναντι στο Κοινό Ολοκληρωμένο Σχέδιο Δράσης, τονίζοντας ότι πρόκειται για μία «κακή» συμφωνία, την οποία πρόκειται να αλλάξει.
Διατηρώντας την ίδια θέση καθ’ όλη τη διάρκεια του 2017, ο πρόεδρος των ΗΠΑ ανακοίνωσε στις 8 Μαΐου του 2018 ότι η Ουάσιγκτον θα αποσυρθεί από την πυρηνική συμφωνία, ενώ μερικούς μήνες αργότερα οι αμερικανικές κυρώσεις σε βάρος της Τεχεράνης επανήλθαν σε ισχύ.
Μέχρι και τον περασμένο Ιούλιο, το Ιράν εξακολουθούσε να τηρεί τη συμφωνία, καλώντας παράλληλα τις ευρωπαϊκές δυνάμεις να βρουν κάποιον τρόπο ώστε να περιορίσουν τον αντίκτυπο των αμερικανικών κυρώσεων και να διατηρήσουν «ζωντανή» τη συμφωνία.
Στις αρχές του περασμένου Ιουλίου ωστόσο, η Τεχεράνη ανακοίνωσε ότι θα αυξήσει σταδιακά τα επίπεδα εμπλουτισμένου ουρανίου πάνω από το όριο που έχει συμφωνηθεί, διευκρινίζοντας ωστόσο ότι οι ενέργειες που πραγματοποίησε θα αντιστραφούν εφόσον η Ευρώπη τηρήσει τις δεσμεύσεις της.
Έκτοτε, η κατάσταση δείχνει να παραμένει ως επί το πλείστον αμετάβλητη, καθώς το Ιράν εξακολουθεί να περιορίζει σταδιακά τις δεσμεύσεις της απέναντι στη συμφωνία, οι αμερικανικές κυρώσεις παραμένουν σε ισχύ, και η Ευρώπη συνεχίζει να αναζητά τρόπους ώστε να διατηρήσει σε ισχύ τη συμφωνία.
Μάλιστα, πριν από δύο εβδομάδες ο Ιρανός πρόεδρος, Hassan Rouhani, έδωσε στην Ευρώπη διορία 60 ημερών προκειμένου να διασωθεί το Ολοκληρωμένο Σχέδιο Δράσης, επισημαίνοντας παράλληλα ότι κατά τη διάρκεια αυτής της χρονικής περιόδου οι διαπραγματεύσεις ανάμεσα στις δύο πλευρές μπορούν να συνεχιστούν.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση, στην προσπάθειά της να περιορίσει τον αντίκτυπο των αμερικανικών κυρώσεων, έθεσε σε εφαρμογή τον μηχανισμό Instex, ο οποίος διευκολύνει το εμπόριο μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών και της Τεχεράνης.
Με αυτόν τον τρόπο η ΕΕ προσπάθησε να δείξει στο Ιράν πως επιθυμεί έμπρακτα να διατηρήσει σε ισχύ το Κοινό Ολοκληρωμένο Σχέδιο Δράσης, και όχι μόνο μέσω δηλώσεων, χωρίς ωστόσο ο Instex να έχει λύσει μέχρι στιγμής τα ζητήματα που αντιμετωπίζει η Τεχεράνη εξαιτίας των κυρώσεων.
Ελλείψει κάποιας σημαντικής εξέλιξης τους τελευταίους δύο μήνες, ο Γάλλος πρόεδρος, Emmanuel Macron, αποφάσισε πριν από μερικές εβδομάδες να λειτουργήσει ως ένας «συνδετικός κρίκος» ανάμεσα στις ΗΠΑ και το Ιράν, προκειμένου να βοηθήσει στην αποκλιμάκωση των εντάσεων και να διατηρήσει «ζωντανή» την πυρηνική συμφωνία.
Ωστόσο, ο ίδιος ο κ. Macron γνωρίζει ότι η αποστολή του είναι ιδιαίτερα δύσκολη, καθώς η προσέγγιση της χώρας του για το πυρηνικό πρόγραμμα της Τεχεράνης είναι εντελώς διαφορετική από αυτή της Ουάσιγκτον.
Παρά το γεγονός ότι, όπως δήλωσε ο ίδιος ο Emmanuel Macron, οι ΗΠΑ και η Γαλλία διατηρούν τον ίδιο σκοπό, ο οποίος είναι «να αποτρέψουν το Ιράν από το να αποκτήσει πυρηνικά όπλα», η πλευρά του Παρισιού επιθυμεί να πετύχει αυτό μέσω διαπραγματεύσεων, ενώ η πλευρά της Ουάσιγκτον τάσσεται υπέρ της τακτικής «μέγιστης πίεσης» απέναντι στην Τεχεράνη.
Μάλιστα, προκειμένου να αντισταθμίσει τις απώλειες που είχε μέχρι στιγμής το Ιράν από τις αμερικανικές κυρώσεις, η Γαλλία πρότεινε πιστωτική γραμμή 15 δισεκατομμυρίων δολαρίων προς το Ιράν, πραγματοποιώντας παράλληλα συνομιλίες με τις ΗΠΑ προκειμένου να εξασφαλίσει τη συγκατάθεσή τους για αυτήν την πρόταση.
Αν και η Ουάσιγκτον ήταν αρχικά αντίθετη σε μία τέτοια πρόταση, εν τέλει τόσο ο Αμερικανός πρόεδρος, Donald Trump, όσο και ο υπουργός Εξωτερικών της χώρας, Mike Pompeo, εμφανίζονται πιο διαλλακτικοί απέναντι σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο, το οποίο θα μπορούσε να οδηγήσει τις δύο πλευρές στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων.
Ο Donald Trump μάλιστα εξέφρασε την πεποίθησή του πως το Ιράν επιθυμεί να συνάψει μία συμφωνία με τις ΗΠΑ, επισημαίνοντας ότι «το Ιράν έχει τεράστιες δυνατότητες», ενώ παράλληλα πρόσθεσε πως «ελπίζουμε ότι θα μπορέσουμε να κλείσουμε μία συμφωνία».
Από την πλευρά του, ο Ιρανός πρόεδρος, Hassan Rouhani, τόνισε ότι η χώρα του είναι έτοιμη να επιστρέψει στην πλήρη τήρηση του Κοινού Ολοκληρωμένου Σχεδίου Δράσης, εφόσον οριστικοποιηθούν οι συμφωνίες με την Ευρώπη.
Ο ίδιος τόνισε ότι οι τελευταίες ενέργειες που έχει πραγματοποιήσει η Τεχεράνη απέναντι στην πυρηνική συμφωνία είναι υπό την εποπτεία του Διεθνούς Οργανισμού Ατομικής Ενέργειας και είναι αναστρέψιμες, θέλοντας να δείξει με αυτόν τον τρόπο ότι το Ιράν εξακολουθεί να επιθυμεί την διατήρηση της συμφωνίας.
«Το Κοινό Ολοκληρωμένο Σχέδιο Δράσης ήταν μία σπουδαία ευκαιρία για τον κόσμο να συνεργαστεί και να επενδύσει στην αναπτυσσόμενη οικονομία του Ιράν», ανέφερε χαρακτηριστικά ο Ιρανός πρόεδρος, ο οποίος κάλεσε την Ευρωπαϊκή Ένωση, και ιδιαίτερα τη Γαλλία, να διαδραματίσει τον ρόλο της στη διατήρηση της συμφωνίας.
Καθώς λοιπόν ο πρόεδρος του Ιράν καλεί τον Γάλλο ομόλογό του να συμβάλλει στη διατήρηση του Κοινού Ολοκληρωμένου Σχεδίου Δράσης, και με τις Ηνωμένες Πολιτείες να αφήνουν «ανοιχτό» το ενδεχόμενο χαλάρωσης των κυρώσεων, το Παρίσι φαίνεται ότι κρατάει αυτή τη στιγμή το «κλειδί» για τη διάσωση της πυρηνικής συμφωνίας.
Πλέον, αυτό που πρέπει να κάνει ο Emmanuel Macron, είναι να βρει τη «χρυσή τομή», η οποία θα μπορέσει να φέρει τους προέδρους των τριών χωρών στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων και θα θέσει νέες βάσεις στις συζητήσεις για το Κοινό Ολοκληρωμένο Σχέδιο Δράσης.
Μενέλαος Μπέλλος
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών