Τελευταία Νέα
Απόψεις - Άρθρα

Η Συρία και η αλλαγή του γεωπολιτικού παιχνιδιού στην Μέση Ανατολή με την εμπλοκή της Τουρκίας

Η Συρία και η αλλαγή του γεωπολιτικού παιχνιδιού στην Μέση Ανατολή με την εμπλοκή της Τουρκίας
Μόνοι χαμένοι από την απόσυρση των αμερικανικών δυνάμεων και την τουρκική εισβολή στη Συρία, οι Κούρδοι και το διεθνές δίκαιο – Σε αμηχανία η ΕΕ, κερδισμένη πολλαπλώς η Τουρκία
Η απόφαση του Donald Trump την Κυριακή το βράδυ 6 Οκτωβρίου 2019 να αποσύρει τις αμερικανικές δυνάμεις από τη Συρία, δεν έστρωσε μόνο το χαλί στα στρατεύματα της Τουρκίας να προελάσουν στο εσωτερικό της πολύπαθης χώρας, αλλάζει τις ισορροπίες και αναδιανέμει την τράπουλα στο καρέ των Μεγάλων Δυνάμεων στην περιοχή, με την Τουρκία να κερδίζει επιτυγχάνοντας χρόνιους πολιτικούς και γεωστρατηγικούς της στόχους.
Αφήνει ως μεγάλους χαμένους τους Κούρδους και το διεθνές δίκαιο δεδομένου ότι η τουρκική επίθεση συνιστά κατάφωρη παραβίαση των κανόνων του αναγκαστικού διεθνούς δικαίου περί μη επέμβασης στο εσωτερικό των κρατών και την αποφυγής της χρήσης ένοπλης βίας.
Αφήνει επίσης, σε αμηχανία την Ευρωπαϊκή Ένωση, να αναρωτιέται «πως μπορεί να αντιδράσει» σε μια εισβολή που κινδυνεύει να πυροδοτήσει μια νέα φωτιά στην περιοχή του Ευφράτη.

Η απόφαση Trump

Ο πρόεδρος Trump είχε προαναγγείλει την αποχώρηση των Αμερικανικών δυνάμεων από τα θέατρα των πολεμικών επιχειρήσεων προεκλογικά οπότε, η συγκεκριμένη απόφαση ήταν μελετημένη και σκόπιμη.
Εως τώρα, ο Αμερικανός πρόεδρος είχε αποτραπεί από τους συμβούλους του. σε στρατιωτικά θέματα και ασφαλείας, από το να διατάξει μια απόσυρση αιφνιδιαστική και ολοκληρωτική από τη Συρία, υποστηρίζοντας ότι κάτι τέτοιο θα δημιουργούσε ένα τεράστιο κενό ασφαλείας το οποίο θα έθετε σε κίνδυνο τα αμερικανικά συμφέροντα στην περιοχή, ενώ θα άφηνε το πεδίο ελεύθερο σε Ρωσία, Ιράν και Τουρκία να σπεύσουν να το καλύψουν.
Ωστόσο, έγινε τώρα, γιατί ο Αμερικανός πρόεδρος θα ήθελε κάτι πολύ σημαντικό για να αλλάξει το εναντίον του κλίμα στο εσωτερικό και στο εξωτερικό, ακόμη και να τραβήξει τα βλέμματα από τα 5 βαρίδια της προεδρίας του.
Αυτά είναι ο εμπορικός πόλεμος με την Κίνα, η διαμάχη του με τη Fed, η από πολλούς αποτυχημένη εξωτερική πολιτική του, η μη-υλοποίηση των προεκλογικών του δεσμεύσεων και βέβαια η επικείμενη παραπομπή του.
Σε τηλεφωνική επικοινωνία που είχε με τον Τούρκο ομόλογό του Erdogan, ο Αμερικανός πρόεδρος του έδωσε το πράσινο φως να προχωρήσει στην υλοποίηση των σχεδίων του για δημιουργία μιας «ζώνης ασφαλείας» από τα τουρκικά σύνορα στο εσωτερικό της Συρίας και σε βάθος 30 χιλιομέτρων.
Τον διαβεβαίωσε πως οι ΗΠΑ θα εγκαταλείψουν τους Κούρδους συμμάχους τους στη μάχη κατά του ISIS στη Συρία και στη συνέχεια προχώρησε σε μια ανακοίνωση ότι επίκειται η τουρκική εισβολή και ότι οι Αμερικανοί στρατιώτες «δεν θα είναι οπουδήποτε κοντά στην περιοχή».
Οι πρώτες αντιδράσεις οδήγησαν τον Trump σε μια πομπώδη απειλή, πως θα «συνθλίψει οικονομικά την Τουρκία αν χτυπήσει τους Κούρδους», αναφερόμενος σε οποιαδήποτε κίνηση της Αγκυρας κατά του Συριακού Κουρδικού Κόμματος Δημοκρατικής Ενότητας (PYD) και των σκληροτράχηλων Μονάδων Προστασίας του Λαού (YPG), που ξήλωσαν το χαλιφάτο του ISIS από τη Συρία.
Όπως έγραψε στο Twitter «αν η Τουρκία κάνει κάτι το οποίο εγώ, με την μεγάλη και ασύγκριτη σοφία μου, θεωρήσω ότι είναι εκτός ορίων, θα καταστρέψω ολοκληρωτικά και θα εκμηδενίσω την οικονομία της Τουρκίας».
Το αν και πως θα το κάνει, μένει να ειδωθεί γιατί ο… χορός στην περιοχή μόλις άρχισε με την εισβολή της Τουρκίας.

Η Τουρκία

Η «Πηγή της Ειρήνης» είναι η τρίτη τουρκική επίθεση σε τρία χρόνια στην κατεστραμμένη από τον πόλεμο χώρα, στην οποία οι νεκροί αγγίζουν τους 500.000 και περίπου ο μισός πληθυσμός έχει εκτοπιστεί αφότου ξέσπασε το 2011 η επανάσταση ενάντια στο καθεστώς Assad.
Προηγήθηκαν οι επιχειρήσεις «Ασπίδα του Ευφράτη» και «Κλαδί Ελιάς».
Η Άγκυρα εξαπέλυσε την «Ασπίδα του Ευφράτη» το 2016, συνεπεία του πανικού που δημιούργησε το αποτυχημένο πραξικόπημα κατά του ίδιου του Erdogan, κινούμενη κατά της Μανμπίτζ στην βορειοδυτική Συρία, όπου οι αμερικανικές δυνάμεις βοήθησαν στην προστασία των δυνάμεων του YPG.
Η επιχείρηση «Κλαδί Ελιάς» έλαβε χώρα το 2018 όταν οι Τούρκοι κατέλαβαν το Αφρίν, ένα κουρδικό καντόνι δυτικά του Ευφράτη.
Αμφότερες οι επιχειρήσεις χρειάστηκαν το «πράσινο φως» του Ρώσου προέδρου Vladimir Putin, ο οποίος το 2015 δέσμευσε τις αεροπορικές του δυνάμεις για να διασώσει το καθεστώς Assad.
Ωστόσο, αυτό που συνέβη πραγματικά είναι η Ρωσία με τον Σύρο πρόεδρο να εστιάσουν στον αφανισμό των μετριοπαθών Σύρων ανταρτών αντί των τρομοκρατών του ISIS.
Το ίδιο έπραξε και η Τουρκία η οποία, αντί να φροντίσει να εξολοθρεύσει του τζιχαντιστές του ISIS οι επιθέσεις των οποίων σκότωσαν εκατοντάδες Τούρκων στην επικράτειά της το 2015-16, έστρεψε τα πυρά της στους Κούρδους.
Η Άγκυρα υποστηρίζει ότι θέλει να δημιουργήσει ένα «διάδρομο ειρήνης» στα σύνορα ο οποίος θα αντικαταστήσει ένα «διάδρομο τρομοκρατίας».
Μια «ασφαλή ζώνη» στο συριακό έδαφος, για την χρησιμοποιήσει ως τόπο για τον επαναπατρισμό των 2 από τα 3,6 εκατομμυρίων Σύρων προσφύγων που σήμερα φιλοξενεί η Τουρκία, εν μέσω πολλών και αυξανόμενων εσωτερικών εντάσεων.
Υποστηρίζει ότι το PYD και το YPG είναι απλά το συριακό παρακλάδι του PKK στα νοτιοανατολικά της Τουρκίας και των Κούρδων του βορείου Ιράκ, που πολεμούν την Αγκυρα τα τελευταία 35 χρόνια.
Διεθνώς πιστεύεται πως αυτό είναι μία πρόφαση και απλά θέλει να επεκτείνει τα σύνορά της 30 χιλιόμετρα εντός της Συρίας, οπότε η «Πηγή της Ειρήνης» κάθε άλλο παρά για την ειρήνη φροντίζει.
Αν ωστόσο καταφέρει να δημιουργήσει αυτή τη ζώνη και να εξαναγκάσει στην μετεγκατάσταση εκεί των εκατομμυρίων προσφύγων, θα αλλάξει δραματικά τα δημογραφικά δεδομένα της περιοχής.
Η βορειοανατολική Συρία είναι αραιοκατοικημένη, με λιγότερο από ένα εκατομμύριο ανθρώπους, ¾ εκ των οποίων είναι Κούρδοι.
Τα αποθέματα πετρελαίου και η αυτοδιοίκηση της περιοχής, όμως, έχουν δημιουργήσει ένα κουρδικό κράτος, στα σπάργανα ακόμη και είναι αυτό ακριβώς που φοβάται η Τουρκία.
Τον Αύγουστο Αμερικανοί και Τούρκοι στρατιώτες διεξήγαγαν κοινές περιπολίες σε περίπου 15 χιλιόμετρα βάθος.
Οι δυνάμεις του YPG αποτραβήχτηκαν από τα σύνορα και από θέσεις που δεν μπορούσαν να υπερασπιστούν χωρίς αεροπορική κάλυψη από τους αμερικανούς, όπως το Ταλ Αμπιάντ.
Τα σύνορα άρχισαν να καθαρίζουν, οπότε ο Τούρκος πρόεδρος, παρά τις διαβεβαιώσεις ότι δεν τον ενδιέφερε να εγκαταστήσει μια στρατιωτική ζώνη σε βάθος έως 30 χιλιόμετρα στη Συρία, δήλωσε ότι η Τουρκία χρειάζονταν τον έλεγχο «σε όλη την περιοχή».
Και με το πράσινο φως του Trump έχει την ευκαιρία να τον αποκτήσει.
Και όχι μόνο…
Η Τουρκία άδραξε την ευκαιρία να αναδειχθεί σε ηγέτιδα δύναμη στην περιοχή, αποκτώντας δια της ισχύος των όπλων, ενεργότερη συμμετοχή στο γεωπολιτικό παιχνίδι στη Μέση Ανατολή, στο οποίο αλλάζει τους όρους. 
Επιχειρώντας την επίθεση, δείχνει πως μπορεί να ορθώσει το ανάστημά της έναντι του προέδρου Trump και των Ευρωπαίων, ενώ έχει…
1. την ευκαιρία να επιτύχει έναν χρόνιο πολιτικό της στόχο, που είναι η εξάλειψη κάθε ευκαιρίας ανεξαρτησίας των Κούρδων και δημιουργίας ενός κουρδικού κράτους στο υπογάστριό της,
2. να αποκτήσει τον έλεγχο των πηγών και,
3. να αλλάξει δεδομένα προς όφελός της, αναλαμβάνοντας το ρόλο «εμπροσθοφυλακής», ώστε να καταστεί ο γεωπολιτικός παράγοντας για την προαγωγή των αμερικανικών και ρωσικών συμφερόντων στην περιοχή και την επίτευξη ενός νέου συμβιβασμού μεταξύ ΗΠΑ και Ρωσίας για τη Συρία.

Η Ευρώπη

Αναμφισβήτητα η τουρκική εισβολή περιπλέκει περαιτέρω την όποια ενταξιακή προοπτική της Τουρκίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση και απειλεί τη μεταναστευτική συμφωνία μεταξύ Βρυξελλών και Άγκυρας, η οποία μείωσε τους αριθμούς των προσφύγων που εισέρχονται στις ευρωπαϊκές χώρες. Ωστόσο, οι χώρες του ευρωπαϊκού νότου βρίσκονται υπό νέες πιέσεις από νέες ροές προσφύγων που προσπαθούν να φτάσουν στην Ευρώπη.
Για τους Ευρωπαίους η δημιουργία της «ασφαλούς ζώνης» που διατείνεται η Τουρκία πως θέλει να δημιουργήσει στο συριακό έδαφος και να την πληρώσει η Ευρώπη, είναι σχέδιο εξωπραγματικό.
Και οι 28 κυβερνήσεις των κρατών μελών της ΕΕ χθες απέρριψαν το σχέδιο αυτό, ξεκαθαρίζοντας ότι δεν θα παράσχουν βοήθεια και προειδοποίησαν ότι μια τέτοια ιδέα δεν θα εγκριθεί από τα Ηνωμένα Έθνη.
«Μην περιμένετε από την ΕΕ να πληρώσει για οτιδήποτε από αυτό», δήλωσε χθες κατηγορηματικά ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Jean Claude Juncker.
Εντούτοις, είναι ασαφές τι μπορεί να κάνει η Ευρώπη για να πιέσει την Άγκυρα.
Βασίζεται στην Τουρκία για να περιορίσει την άφιξη των προσφύγων στην Ευρώπη μετά από τη συμφωνία του 2016, που περιόρισε δραστικά τις προσφυγικές ροές από τη δίοδο του Αιγαίου.
Η σημερινή δε, απειλή Erdogan πως η Άγκυρα θα στείλει στην Ευρώπη τους 3,6 εκατομμύρια Σύρους πρόσφυγες που βρίσκονται στην Τουρκία, αν οι ευρωπαϊκές χώρες χαρακτηρίσουν εισβολή (ή κατοχή ό,τι ακολουθήσει) την τουρκική στρατιωτική επιδρομή στη Συρία, τους έκανε να διαπιστώσουν πόσο «μονοδιάστατη» είναι τελικά η σχέση Τουρκίας - ΕΕ, αφού «βασίζεται σε ένα θέμα που έχει δημιουργήσει μια ισορροπία δυνάμεων που μας φέρνει σε δυσμένεια», όπως δήλωσε ο ευρωπαίος διπλωμάτης αναφορικά με τη μεταναστευτική συμφωνία του 2016.
«Πρέπει να βάλουμε τάξη στο σπίτι μας.
Δεν έχει υπάρξει μια συλλογική λύση στο προσφυγικό πρόβλημα, οπότε έχουμε βρεθεί εκτεθειμένοι σε αυτόν τον εκβιασμό».
Η Ευρώπη ανησυχεί επίσης για τις τύχες των Κούρδων συμμάχων, που πούλησαν οι επίσης σύμμαχοι των Κούρδων ΗΠΑ.
Όμως, η μεγαλύτερη απειλή κρύβεται στην ανασυγκρότηση και επανεμφάνιση τζιχαντιστών του ISIS, όπως και στο γεγονός, πως χιλιάδες ξένοι τζιχαντιστές που κρατούνται από τους Κούρδους θα δραπετεύσουν από τις φυλακές, αρχίζοντας αιματηρές τρομοκρατικές επιθέσεις σε ευρωπαϊκές χώρες.
Ειδικότερα για τη Γαλλία και τη Βρετανία των οποίων οι δυνάμεις επιχειρούν με τους Κούρδους στην περιοχή, η απόφαση του Trump να αποσύρει τις αμερικανικές δυνάμεις, τις άφησε ιδιαίτερα εκτεθειμένες.
Γάλλοι και Βρετανοί αξιωματούχοι αναγνωρίζουν ότι με την απόφαση των ΗΠΑ να αποσυρθούν πλήρως, δεν θα έχουν άλλη επιλογή παρά να αποχωρήσουν και αυτοί.
«Η προδοσία των Κούρδων είναι ηθικά φρικτή, αλλά ας μην γελιόμαστε: είτε με είτε χωρίς τις συμμαχικές μας δυνάμεις στη βόρεια Συρία, οι ΗΠΑ και η Ευρώπη δεν έχουν καμία αναγνωρίσιμη και αξιόπιστη πολιτική για τον τερματισμό του εμφυλίου πολέμου στη Συρία», όπως πολύ εύστοχα έγραψε ο πρώην απεσταλμένος της Γαλλίας στην Ουάσινγκτον, Gerard Araud στο Twitter.
Κι αυτή η προδοσία και η άμεση τουρκική εισβολή, δεν αφήνει στους Κούρδους της Συρίας, παρά μόνο μία επιλογή: PYD και YPG να στραφούν για μια συμφωνία και συμμαχία με τον υποστηριζόμενο από τη Ρωσία και το Ιράν Bassar Al Assad.
Η «εργαλειακή» χρήση των Κούρδων από κάθε εμπλεκόμενη δύναμη στην περιοχή, οι οποίοι κάνοντας τη «βρώμικη δουλειά» καθάρισαν την κοιλάδα του Ευφράτη από τους τρομοκράτες του ISIS, τους αφήνει όχι μόνο εκτεθειμένους σε κάθε μέτωπο, αλλά και τους μόνους χαμένους του γεωπολιτικού παιχνιδιού που παίχτηκε στις πλάτες τους.
 
Αλεξία Κοσίνα
www.bankingnews.gr

Ρoή Ειδήσεων

Σχόλια αναγνωστών

Δείτε επίσης