γράφει : Αλεξάνδρα Τόμπρα
Το μεγάλο διακύβευμα του ΕΕΕ είναι να απλοποιήσει ένα δαιδαλώδες και διαβλητό σύστημα επιδοματικής πολιτικής που λειτουργεί στη χώρα μας
Από τις 25 Νοεμβρίου του 2019 το Ελάχιστο Εγγυημένο Εισόδημα (ΕΕΕ) αποτελεί μέρος του ελληνικού συντάγματος, με τη χώρα να κάνει ένα μεγάλο, αλλά ιδιαιτέρως διφορούμενο βήμα προς το στρατόπεδο των φιλελευθέρων.
Στο άρθρο 21, παρ. 1 του ελληνικού συντάγματος αναφέρεται πλέον ότι: «Το κράτος μεριμνά για τη διασφάλιση συνθηκών αξιοπρεπούς διαβίωσης όλων των πολιτών μέσω ενός συστήματος ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος».
Το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα είναι μια ιδέα που διατυπώθηκε αρχικά από τον Friedrich Hayek και τον Milton Friedman, με τον πρώτο στο βιβλίο του "Law, Legislation and Liberty", να διατυπώνει ότι "δεν υπάρχει κανένας λόγος για τον οποίο σε μία ελεύθερη κοινωνία η κυβέρνηση να μην διασφαλίζει σε όλους προστασία από τις στερήσεις με τη μορφή ενός ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος ή ένα επίπεδο διαβίωσης κάτω από το οποίο κανείς να μη χρειάζεται να κατέβει.
Η υιοθέτηση ενός είδους ασφάλισης για περιπτώσεις ακραίων αντιξοοτήτων ενδέχεται να λειτουργεί προς το συμφέρον όλων.
Μπορεί ακόμη να ειδωθεί ως μία ξεκάθαρη ηθική υποχρέωση του συνόλου να βοηθήσει, στο πλαίσιο της οργανωμένης κοινότητας, εκείνους που δεν μπορούν να βοηθήσουν τους εαυτούς τους.
Όσο το οριζόντιο ελάχιστο εισόδημα παρέχεται εκτός της αγοράς, σε όλους όσοι, για κάποιο λόγο, είναι ανήμποροι να βγάλουν τα προς το ζην εντός της αγοράς, αυτό δεν συνεπάγεται ότι θα οδηγήσει σε κάποιον περιορισμό της ελευθερίας ή σε κάποια σύγκρουση με το Κράτος Δικαίου», καταλήγει ο Hayek.
Η θεσμοθέτηση του ΕΕΕ όμως δεν είναι μια απλή υπόθεση, ούτε ο βαθμός σαφήνειας ενός καταστατικού κειμένου, όπως είναι το Σύνταγμα, απαλείφει κάθε είδους παραγνωρίσεις.
Και αυτό διότι όταν γίνεται λόγος για τη θέσπιση ΕΕΕ χωρίς να διευκρινίζεται τι ακριβώς εννοούμε, είναι μια συζήτηση με πολλαπλές αναγνώσεις και πολλές παρανοήσεις.
Η απλή ερμηνεία είναι ότι κάθε άτομο μιας κοινωνίας, στην προκειμένη περίπτωση της ελληνικής, θα λαμβάνει ανά τακτά χρονικά διαστήματα –χωρίς καμία προϋπόθεση και αντάλλαγμα– ένα ποσό το οποίο θα προστίθεται στα υπόλοιπα εισοδήματα που θα αποκομίζει (για παράδειγμα από την εργασία).
Με αυτόν τον τρόπο διασφαλίζεται ότι θα έχει τα κατάλληλα μέσα ώστε να μην απωλέσει ένα αξιοπρεπές επίπεδο διαβίωσης.
Επί της αρχής, δεν νομίζω ότι υπάρχει κάποιος που να διαφωνεί στο δικαίωμα όλων για τη διασφάλιση των προς το ζην.
Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι η λειτουργία του ΕΕΕ είναι χωρίς προβλήματα.
Το πρώτο πρόβλημα είναι ο καθορισμός του επιπέδου, κάτω από το οποίο, η διαβίωση δεν θα είναι «αξιοπρεπής».
Το δεύτερο είναι αν το ΕΕΕ σημαίνει ότι αποσύρεται το υφιστάμενο σύστημα κοινωνικής προστασίας ή συνυπάρχει;
Το τρίτο αν θα συνοδευτεί με κατάργηση των φορολογικών απαλλαγών που λειτουργούσαν μέχρι τώρα εν είδει προστασίας των χαμηλών εισοδημάτων;
Το τέταρτο πρόβλημα είναι εάν είναι σε θέση ο κρατικός μηχανισμός να διασφαλίσει ότι θα αποδίδεται σε αυτούς που το έχουν πράγματι ανάγκη και όχι σε αυτούς που «εμφανίζονται» ότι το έχουν ανάγκη.
Το πέμπτο πρόβλημα είναι εάν το ΕΕΕ θα μπορούσε να επιτρέψει σε ένα άτομο να αρνηθεί μια θέση εργασίας.
Το έκτο πρόβλημα είναι εάν το ΕΕΕ ενισχύει τη διαπραγματευτική ικανότητα των εργαζόμενων ή θα λειτουργήσει ως στήριγμα των εργοδοτών για μείωση των μισθών.
Το μεγάλο διακύβευμα του ΕΕΕ, την ώρα που αυτό «μεταφραστεί» σε έναν εφαρμοστικό νόμο, είναι να λειτουργήσει ως ένα μέσο για τη βελτίωση της κοινωνικής προστασίας, να συμβάλει στην ενθάρρυνση της απασχόλησης, να εξουδετερώσει την «παγίδα της αεργίας» και να απλοποιήσει ένα δαιδαλώδες και διαβλητό σύστημα επιδοματικής πολιτικής που λειτουργεί στη χώρα μας.
www.bankingnews.gr
Στο άρθρο 21, παρ. 1 του ελληνικού συντάγματος αναφέρεται πλέον ότι: «Το κράτος μεριμνά για τη διασφάλιση συνθηκών αξιοπρεπούς διαβίωσης όλων των πολιτών μέσω ενός συστήματος ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος».
Το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα είναι μια ιδέα που διατυπώθηκε αρχικά από τον Friedrich Hayek και τον Milton Friedman, με τον πρώτο στο βιβλίο του "Law, Legislation and Liberty", να διατυπώνει ότι "δεν υπάρχει κανένας λόγος για τον οποίο σε μία ελεύθερη κοινωνία η κυβέρνηση να μην διασφαλίζει σε όλους προστασία από τις στερήσεις με τη μορφή ενός ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος ή ένα επίπεδο διαβίωσης κάτω από το οποίο κανείς να μη χρειάζεται να κατέβει.
Η υιοθέτηση ενός είδους ασφάλισης για περιπτώσεις ακραίων αντιξοοτήτων ενδέχεται να λειτουργεί προς το συμφέρον όλων.
Μπορεί ακόμη να ειδωθεί ως μία ξεκάθαρη ηθική υποχρέωση του συνόλου να βοηθήσει, στο πλαίσιο της οργανωμένης κοινότητας, εκείνους που δεν μπορούν να βοηθήσουν τους εαυτούς τους.
Όσο το οριζόντιο ελάχιστο εισόδημα παρέχεται εκτός της αγοράς, σε όλους όσοι, για κάποιο λόγο, είναι ανήμποροι να βγάλουν τα προς το ζην εντός της αγοράς, αυτό δεν συνεπάγεται ότι θα οδηγήσει σε κάποιον περιορισμό της ελευθερίας ή σε κάποια σύγκρουση με το Κράτος Δικαίου», καταλήγει ο Hayek.
Η θεσμοθέτηση του ΕΕΕ όμως δεν είναι μια απλή υπόθεση, ούτε ο βαθμός σαφήνειας ενός καταστατικού κειμένου, όπως είναι το Σύνταγμα, απαλείφει κάθε είδους παραγνωρίσεις.
Και αυτό διότι όταν γίνεται λόγος για τη θέσπιση ΕΕΕ χωρίς να διευκρινίζεται τι ακριβώς εννοούμε, είναι μια συζήτηση με πολλαπλές αναγνώσεις και πολλές παρανοήσεις.
Η απλή ερμηνεία είναι ότι κάθε άτομο μιας κοινωνίας, στην προκειμένη περίπτωση της ελληνικής, θα λαμβάνει ανά τακτά χρονικά διαστήματα –χωρίς καμία προϋπόθεση και αντάλλαγμα– ένα ποσό το οποίο θα προστίθεται στα υπόλοιπα εισοδήματα που θα αποκομίζει (για παράδειγμα από την εργασία).
Με αυτόν τον τρόπο διασφαλίζεται ότι θα έχει τα κατάλληλα μέσα ώστε να μην απωλέσει ένα αξιοπρεπές επίπεδο διαβίωσης.
Επί της αρχής, δεν νομίζω ότι υπάρχει κάποιος που να διαφωνεί στο δικαίωμα όλων για τη διασφάλιση των προς το ζην.
Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι η λειτουργία του ΕΕΕ είναι χωρίς προβλήματα.
Το πρώτο πρόβλημα είναι ο καθορισμός του επιπέδου, κάτω από το οποίο, η διαβίωση δεν θα είναι «αξιοπρεπής».
Το δεύτερο είναι αν το ΕΕΕ σημαίνει ότι αποσύρεται το υφιστάμενο σύστημα κοινωνικής προστασίας ή συνυπάρχει;
Το τρίτο αν θα συνοδευτεί με κατάργηση των φορολογικών απαλλαγών που λειτουργούσαν μέχρι τώρα εν είδει προστασίας των χαμηλών εισοδημάτων;
Το τέταρτο πρόβλημα είναι εάν είναι σε θέση ο κρατικός μηχανισμός να διασφαλίσει ότι θα αποδίδεται σε αυτούς που το έχουν πράγματι ανάγκη και όχι σε αυτούς που «εμφανίζονται» ότι το έχουν ανάγκη.
Το πέμπτο πρόβλημα είναι εάν το ΕΕΕ θα μπορούσε να επιτρέψει σε ένα άτομο να αρνηθεί μια θέση εργασίας.
Το έκτο πρόβλημα είναι εάν το ΕΕΕ ενισχύει τη διαπραγματευτική ικανότητα των εργαζόμενων ή θα λειτουργήσει ως στήριγμα των εργοδοτών για μείωση των μισθών.
Το μεγάλο διακύβευμα του ΕΕΕ, την ώρα που αυτό «μεταφραστεί» σε έναν εφαρμοστικό νόμο, είναι να λειτουργήσει ως ένα μέσο για τη βελτίωση της κοινωνικής προστασίας, να συμβάλει στην ενθάρρυνση της απασχόλησης, να εξουδετερώσει την «παγίδα της αεργίας» και να απλοποιήσει ένα δαιδαλώδες και διαβλητό σύστημα επιδοματικής πολιτικής που λειτουργεί στη χώρα μας.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών