Πρόσφατα δόθηκαν στη δημοσιότητα τα αποτελέσματα της έρευνας Αμπελουργικών Καλλιεργειών έτους 2020 από την ΕΛΣΤΑΤ.
Τα στοιχεία λοιπόν που προκύπτουν, έχουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον και μας βοηθούν να εξάγουμε χρήσιμα συμπεράσματα για την πορεία της αμπελοκαλλιέργειας, ενώ συγχρόνως μας δίνουν τροφή για σκέψη σχετικά με τα βήματα που πρέπει να γίνουν από εδώ και στο εξής.
Πάμε λοιπόν να δούμε αναλυτικά κάποια στοιχεία:
α) Οι εκτάσεις των παραγωγικών αμπελιών μειώθηκαν την τελευταία πενταετία κατά 12.001 στρέμματα, όταν την ίδια περίοδο αυτές των μη παραγωγικών αυξήθηκαν κατά 10.529 στρέμματα αντίστοιχα.
Το γεγονός αυτό είναι έντονα ανησυχητικό, καθώς δείχνει μία τάση εγκατάλειψης της αμπελοκαλλιέργειας στην Ελλάδα, παρ’ όλο που διαφαίνεται μία αυξημένη ζήτηση των ελληνικών οίνων στις διεθνείς αγορές.
Στο σημείο αυτό όμως, θα ήθελα να προσθέσω και μία δεύτερη ερμηνεία-ανάγνωση των συγκεκριμένων αριθμών: από το 2016, όπου για πρώτη φορά επιβλήθηκε Ε.Φ.Κ. στο κρασί με επιβάρυνση 0,20€/λίτρο, άρχισε να δημιουργείται στρέβλωση στην αγορά.
Ορισμένοι αμπελουργοί λοιπόν, άρχισαν να πωλούν μέρος ή ακόμη και το σύνολο της παραγωγής τους χωρίς την έκδοση των απαιτούμενων παραστατικών, εξυπηρετώντας έτσι τη ζήτηση από πλευράς κάποιων οινοποιών, οι οποίοι προσπαθούσαν με τον τρόπο αυτό να αποφύγουν την επιβάρυνση του προϊόντος τους με τον Ε.Φ.Κ.
Η διαδικασία αυτή είχε ως αποτέλεσμα να δηλώνονται τα αντίστοιχα αμπέλια ως μη παραγωγικά, εφόσον η παραγωγή τους δεν καταγραφόταν πουθενά.
Παρ’ όλο που η επιβάρυνση των 0,20€/λίτρο μέσω του Ε.Φ.Κ. καταργήθηκε στα τέλη του 2018, τα τρία χρόνια που διήρκησε ήταν αρκετά για να δημιουργήσουν πρόβλημα στην αγορά του οίνου και να αφήσουν πολλά «απόνερα», που δυστυχώς ακόμη και σήμερα μας ταλαιπωρούν και προφανώς αλλοιώνουν τα οποιαδήποτε στατιστικά στοιχεία.
Εδώ λοιπόν πρέπει να τονιστεί η ανάγκη για α) αύξηση των δικαιωμάτων νέων φυτεύσεων, που μετ’ επιτάσεως ζητάει τα τελευταία χρόνια ο οινοποιητικός κλάδος και β) εντατικοποίηση των ελέγχων από πλευράς κρατικού μηχανισμού, για τον εξορθολογισμό της αγοράς και την πάταξη του αθέμιτου ανταγωνισμού.
β) Ένα ακόμη συμπέρασμα που προκύπτει από την ανάγνωση των στοιχείων, είναι πως το 85% της έκτασης των οινάμπελων αφορά σε παραγωγή οίνων Π.Ο.Π. και Π.Γ.Ε. Πιο συγκεκριμένα, το 22% αντιστοιχεί σε οίνους Π.Ο.Π. και το 63% σε οίνους Π.Γ.Ε. Αυτό μας δείχνει ότι η καταναλωτική τάση, είναι προς την παραγωγή οίνων ελεγχόμενης και ανώτερης ποιότητας. Ο ελληνικός αμπελώνας λοιπόν, έχει αναπτυχθεί στη σωστή κατεύθυνση και έχει γερές βάσεις για να αντιμετωπίσει το διεθνή ανταγωνισμό.
γ) Μέσα από τα στοιχεία της έρευνας, διαπιστώνουμε ότι η Πελοπόννησος αντιπροσωπεύει σε έκταση περίπου το 30% του ελληνικού αμπελώνα, όσον αφορά τα οινοστάφυλα, ενώ στο σύνολο (συμπεριλαμβανομένων και των επιτραπέζιων σταφυλιών) κατέχει το 40% της έκτασης!!! Εδώ λοιπόν καταδεικνύεται ο πολύ σημαντικός ρόλος του Πελοποννησιακού αμπελώνα στην ελληνική οινοπαραγωγή. Αξίζει δε να αναφερθεί, ότι οι αμπελώνες Π.Ο.Π. της Πελοποννήσου αποτελούν το 38% των συνολικών ελληνικών Π.Ο.Π. αμπελώνων, ενώ αυτοί με Προστατευόμενη Γεωγραφική Ένδειξη (Π.Γ.Ε.) φτάνουν στο 27% του συνόλου των Π.Γ.Ε. αμπελώνων της επικράτειας.
δ) Η έρευνα βοηθάει να αναδειχθεί και ένα πολύ σημαντικό πρόβλημα της ελληνικής αμπελοκαλλιέργειας: ο κατακερματισμός του κλήρου.
Αρκεί να ρίξουμε μια ματιά στους αριθμούς και θα διαπιστώσουμε τα εξής:
Το 85,6% των εκμεταλλεύσεων αφορά σε εκτάσεις 1-10 στρεμμάτων, ενώ μόλις το 2,5% αυτών, αντιστοιχεί σε εκτάσεις άνω των 30 στρεμμάτων!!! Πλέον αυτών, αξίζει να επισημανθεί ότι το 40,9% του αμπελώνα αντιστοιχεί σε αμπελοτεμάχια των 1-10 στρεμμάτων, όταν την ίδια στιγμή το 22,8% αποτελείται από κτήματα των 30 στρεμμάτων και άνω.
Τα πιο πάνω δεδομένα, καθιστούν την αμπελοκαλλιέργεια στην Ελλάδα ιδιαίτερα κοστοβόρα με ό,τι αυτό συνεπάγεται.
Η σοβαρότερη συνέπεια του κατακερματισμού του κλήρου, είναι πως οι αμπελοκαλλιεργητές μετά βίας μπορούν να πωλήσουν το προϊόν τους σε ανταγωνιστικές τιμές, καθώς η παραγωγή τους κοστίζει πολύ ακριβά και πλέον είναι ασύμφορη. Συνεπώς απογοητεύονται και είτε εγκαταλείπουν την καλλιέργεια -αύξηση των μη παραγωγικών αμπελιών όπως αναφέρθηκε στην παράγραφο (α)-, είτε την πραγματοποιούν ελλιπή, ενώ υπάρχουν και περιπτώσεις όπου οι αμπελουργοί κατευθύνουν την παραγωγή τους σε υψηλές στρεμματικές αποδόσεις για να αποβεί συμφέρουσα, με σοβαρό αντίκτυπο στην ποιότητα του προϊόντος.
Και γεννάται λοιπόν το ερώτημα «πώς αντιμετωπίζεται το πρόβλημα;».
Μία είναι η απάντηση εδώ: η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας του ελληνικού οίνου στην παγκόσμια αγορά μέσω προγραμμάτων προβολής και προώθησής του, ώστε με τη σειρά του να στηρίξει ακόμη περισσότερο την αμπελοκαλλιέργεια και τον Έλληνα αμπελουργό.
Λεωνίδας Νασιάκος, χημικός - oινολόγος
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών