Το ημερολόγιο του νεοφιλελεύθερου καπιταλισμού

Η λογική του νεοφιλελεύθερου καπιταλισμού ήταν συνοπτικά η εξής: η οικονομία έχει τεράστια βαρύτητα στην ποιότητα ζωής.
Οπότε, όταν επιτύχουμε να ζούμε σε μία πλούσια οικονομικά κοινωνία, η ευημερία για τον λαό είναι εξασφαλισμένη.
Αυτό που δεν υπολόγισε κανείς, ωστόσο, ήταν η ανθρώπινη απληστία και το θράσος. Οπότε τα πράγματα δεν πήγαν όπως ήλπιζαν οι θεωρητικοί τις πρώτες δεκαετίες του 20ου αιώνα.

Ο καπιταλισμός των νεοφιλελέδων εδραιώθηκε τη δεκαετία του ’70, επικρατώντας Σοσιαλιστών – Κεϋνσιανιστών. Τί έχει παιχτεί λοιπόν από τότε; Τί μπορεί να μη λειτούργησε σε μόλις 50 χρόνια;
Ας δούμε πολύ περιληπτικά το ημερολόγιο για λίγες μόνο από τις χώρες που εφάρμοσαν ή εξαρτήθηκαν -έστω και για λίγο- από αυτό το οικονομικό σύστημα. Μόνο τα κύρια γεγονότα, το υπογραμμίζω:

- 1970: Ενεργειακή κρίση.
- 1973-1975: Στασιμοπληθωρισμός και ύφεση στις ΗΠΑ και άλλες οικονομίες.
- 1975: Ξεκινά η τεράστια κρίση χρέους στη Λατινική Αμερική, ως αποτέλεσμα των “κανόνων” των αγορών, επιτοκίων και ισοτιμιών.
- 1979: Ενεργειακή κρίση.
- 1986: Ξεκινά η μεγάλη “φούσκα” στις χρηματιστηριακές αγορές της Ιαπωνίας.
- 1987: “Black Monday” στις Ηνωμένες Πολιτείες, που συμπαρέσυρε στον πάτο χρηματιστήρια σε όλο τον κόσμο.
- 1994: Οικονομική κατάρρευση στο Μεξικό.
- 1997: Οικονομική κατάρρευση σε ασιατικές χώρες.
- 1998: Οικονομική κατάρρευση της Ρωσίας.
- 1999: Νέα κρίση χρέους σε χώρες της Λατινικής και κυρίως την Αργεντινή.
- 2000: Η μεγάλη “φούσκα” των τεχνολογικών μετοχών.
- 2008-2011: Παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση• την προκάλεσε η ασύλληπτη απληστία των επενδυτικών τραπεζών και, γενικότερα, των αγορών.
- 2011-2019: Κρίση χρέους στην Ευρωζώνη (εδώ στην Ελλάδα κάτι θυμόμαστε).
- 2021-όποτε τελειώσει αυτή η μαλακία: Κρίση πληθωρισμού παγκοσμίως.
Αυτές είναι μόνο λίγες από τις κρίσεις, ξαναλέω.

Τουλάχιστον αυτό το σύστημα έφερε ειρήνη. Περίπου. Με μία απλή αναζήτηση στη Wikipedia, βλέπει κανείς ότι οι ΗΠΑ έχουν συμμετάσχει σε 24 (!) διαφορετικούς πολέμους από το 1970! Μεταξύ αυτών Κόσοβο, Συρία, Αφγανιστάν, Λιβύη και, φυσικά, Ιράκ.

Μη φύγεις, έχει κι άλλο: η οικονομική ανισότητα βρίσκεται κυριολεκτικά στα υψηλότερα επίπεδα της ιστορίας, με μία ντουζίνα τύπους να κατέχουν περισσότερα από όσα κατέχουν κάτι δισεκατομμύρια άνθρωποι. Επίσης, εργασιακά δικαιώματα -που άνθρωποι τα κέρδισαν με αγώνες- καταργούνται, το παγκόσμιο χρέος έχει φθάσει στρατόσφαιρα, το φυσικό περιβάλλον καταστρέφεται για να ικανοποιήσουμε τις άπειρες υλικές μας ανάγκες, το να αγοράσει σπίτι για την οικογένειά του ένα μέσος πολίτης παραμένει άπιαστο όνειρο, ενώ παγκοσμίως τα ψυχολογικά προβλήματα αποτελούν πανδημία εν μέσω ταχύτητας και ανταγωνισμού στα πάντα.

Καλά πήγε αυτό. Και μιλάμε για ένα σύστημα που έχει εφαρμοστεί μόνο μισό αιώνα. Οπότε, μήπως, λέμε μήπως, πρέπει κάπως αυτό το σύστημα να βελτιωθεί;
Μην αρχίσετε να λέτε “δεν εκτιμάτε”, “είστε μίζεροι” κλπ κλπ. Δεν τα γράφει αυτά κάποιος που κάθεται στον καναπέ και έχει άλλους να του λύνουν προβλήματα.

Προφανώς και ο καθένας μπορεί να αναγνωρίσει και να είναι ευγνώμων για όσα έχουν επιτευχθεί στη Δύση και άλλες χώρες τις τελευταίες δεκαετίες. Αυτό έλειπε εξάλλου, να περνά ο καιρός και να μένει ο κόσμος στάσιμος. Λογική συνέχεια είναι κάποια πράγματα να βελτιώνονται έτσι κι αλλιώς.

Παρόλα αυτά, φαίνεται πως το όλο σύστημα βρίσκεται σε σημείο καμπής. Και πρέπει να απαιτήσουμε κάποια πράγματα να αλλάξουν προς το καλύτερο• και να αλλάξουμε κι εμείς οι ίδιοι προς το καλύτερο.

Έτσι πάει ο κόσμος μπροστά.

www.bankingnews.gr