Η Ευρώπη έχει γίνει οικονομικό δόλωμα, αναφέρει ο Γιάνης Βαρουφάκης
H λιτότητα επιστρέφει στην Ευρώπη και θα είναι χειρότερη από την προηγούμενη περίοδο κατά την οποία εφαρμόστηκε, αναφέρει ο οικονομολόγος Γιάνης Βαρουφάκης, που υπογραμμίζει το έλλειμμα ανάπτυξης της Γηραιάς Ηπείρου σε σχέση με τις ΗΠΑ...
Ειδικότερα, «Οι Ηνωμένες Πολιτείες βιώνουν μια επενδυτική έκρηξη, λόγω των βιομηχανικών πολιτικών που εφαρμόζονται ενώ η Ευρώπη επιστρέφει στη λιτότητα…
Το 2008 οι Ευρωπαίοι κέρδισαν, συνολικά, 10% περισσότερα από τους Αμερικανούς.
Μέχρι το 2022, οι Αμερικανοί κέρδιζαν 26% περισσότερα από τους Ευρωπαίους.
Αυτή την εβδομάδα, η Wall Street Journal επιβεβαίωσε ότι οι Ευρωπαίοι γίνονται φτωχότεροι, όχι μόνο συλλογικά αλλά και σε ατομικό επίπεδο.
Αναμφίβολα, αυτή η συγκλονιστική αντιστροφή της οικονομικής πορείας των δύο μεριών του Ατλαντικού προκλήθηκε από το άνευ προηγουμένου επίπεδο λιτότητας που επέβαλαν οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις στις οικονομίες τους μετά την παγκόσμια οικονομική κρίση του 2008.
Η λιτότητα, όπως λέει ο Γιάνης Βαρουφάκης, δεν είναι κάτι κακό μόνο για τις ευάλωτες κοινωνικές ομάδες που χρειάζονται κρατική υποστήριξη σε δύσκολες στιγμές - καταπνίγει επίσης τις επενδύσεις.
Σε κάθε οικονομία, οι συλλογικές δαπάνες ισούνται με το συλλογικό εισόδημα.
Περιορίζοντας τις δημόσιες δαπάνες σε μια εποχή που οι ιδιωτικές δαπάνες μειώνονταν, οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις επιτάχυναν τον ρυθμό με τον οποίο μειωνόταν το συνολικό εισόδημα.
Είναι περίεργο το γεγονός ότι οι επιχειρήσεις της Ευρώπης αρνήθηκαν να επενδύσουν στην παραγωγή προϊόντων που οι καταναλωτές δεν θα είχαν τα χρήματα να αγοράσουν;
Με αυτό τον τρόπο η λιτότητα κατέστρεψε μετά το 2008 τις επενδύσεις σε ολόκληρη τη Γηραιά Ήπειρο και έβαλε την Ευρώπη σε μια πορεία πρωτόγνωρης παρακμής.
Κάθε προσπάθεια λιτότητας πλήττει πρώτα και σκληρά τις δημόσιες επενδύσεις, οι οποίες, σε σύγκριση με άλλες σχετικά ανελαστικές κρατικές δαπάνες, όπως οι συντάξεις και οι μισθοί του δημόσιου τομέα, είναι ο πιο ήπιος στόχος των περικοπών του προϋπολογισμού.
Έτσι, η μακροπρόθεσμή λιτότητα στις δημόσιες επενδύσεις δεν είχε περιοριστικό αποτέλεσμα μόνο στη συνολική ζήτηση αλλά και στις ιδιωτικές επενδύσεις, γεγονός που άφησε την Ευρώπη μόνιμα στιγματισμένη.
Σήμερα, μια δεκαετία αργότερα, η Ευρωζώνη παρουσιάζει χαμηλότερα επίπεδα δημοσίων επενδύσεων (ως ποσοστό του συνολικού εισοδήματος) από οποιαδήποτε άλλη προηγμένη οικονομία ή οικονομικό μπλοκ.
Και αν εξαιρέσουμε την Ιρλανδία, όπως πρέπει (δεδομένου ότι το ΑΕΠ της περιέχει εισόδημα πολυεθνικών που οι Ιρλανδοί δεν βλέπουν ποτέ), η οικονομική δύναμη της Ευρώπης, η Γερμανία, έρχεται τελευταία στην Ευρώπη όσον αφορά το ποσοστό επενδύσεων».
Οικονομικό δόλωμα
Εκτός από τα είδη πολυτελείας (όπου εταιρείες όπως η LVMH, η Hermès, η Porsche και η Ferrari πρωτοστατούν) και το ποδόσφαιρο, η Ευρώπη γίνεται ένα οικονομικό δόλωμα.
Η ισχυρή γερμανική αυτοκινητοβιομηχανία μπορεί να έχει διατηρήσει την παραγωγή της, αλλά η προστιθέμενη αξία της τελεί σε μακροπρόθεσμη πτώση.
Σε όλη την Ευρώπη, οι επενδύσεις στην κατασκευή πράσινης τεχνολογίας είναι θλιβερές.
Οι μπαταρίες, η τεχνητή νοημοσύνη και όλες οι ψηφιακές τεχνολογίες που οδηγούν την παγκόσμια ανάπτυξη έχουν εγκαταλείψει την Ευρώπη.
Το 1990, η Ευρώπη κατασκεύαζε το 44% των ημιαγωγών παγκοσμίως.
Τώρα κάνει μόνο 9% (οι ΗΠΑ παράγουν 12%).
Η Big Tech είναι σχεδόν αποκλειστικά αμερικανική και κινεζική.
Από τις 20 κορυφαίες εταιρείες τεχνολογίας παγκοσμίως, μόνο δύο, η ASML και η SAP, είναι ευρωπαϊκές.
Η πανδημία έθεσε σε αναμονή την προσπάθεια λιτότητας της Ευρώπης για μερικά χρόνια, καθώς οι δημοσιονομικοί κανόνες ανεστάλησαν και οι κυβερνήσεις προχώρησαν σε ένα πάρτι δαπανών για να στηρίξουν τα αποτελέσματα των επιχειρήσεων.
Ανακοινώθηκε ένα Ταμείο Ανάκαμψης, το οποίο πολλοί έσπευσαν να προκηρύξουν ως τη χαμιλτονιανή στιγμή της Ευρώπης.
Δεν ήταν, φυσικά, κάτι τέτοιο (όπως είχα προειδοποιήσει τότε).
Η πανδημία ήταν μια ακόμη παγκόσμια κρίση που έθεσε την Ευρώπη σε μειονεκτική θέση σε σχέση με την Αμερική.
Το πακέτο ελάφρυνσης της Ευρώπης δεν ήταν μόνο μικρότερο από το πακέτο των ΗΠΑ, αλλά είχε και μικρότερο αντίκτυπο για κάθε ευρώ που δαπανήθηκε, επειδή, σε αντίθεση με τις Ηνωμένες Πολιτείες, όπου μεγαλύτερο μερίδιο του δημόσιου χρήματος αποστέλλονταν απευθείας στους πολίτες ως επιχορηγήσεις, οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις απλά ευνόησαν τις επιχειρήσεις.
Και δεδομένου ότι οι επιχειρήσεις σε δύσκολες στιγμές είναι πολύ λιγότερο πιθανό να ξοδέψουν χρήματα (εκτός από το να αγοράσουν τις δικές τους μετοχές) από ό,τι οι πολίτες, το πακέτο ελάφρυνσης της Ευρώπης ήταν ακόμη μικρότερο από ό,τι υποδηλώνουν οι τίτλοι.
Οι ιστορικοί της οικονομικής επιστήμης θα ανατρέξουν στο χρηματοπιστωτικό κραχ του 2008, στην κρίση δημόσιου χρέους μετά το 2009 που ακολούθησε και στην πανδημία ως μια σειρά ευκαιριών που επέλεξαν να χάσουν οι ελίτ της Ευρώπης.
Οι περισσότεροι σχολιαστές αποδίδουν αυτό το γεγονός στον παράλογο φόβο για τον πληθωρισμό (λόγω, ας πούμε, της συλλογικής μνήμης των Γερμανών για τη Δημοκρατία της Βαϊμάρης), τον μακροοικονομικό αναλφαβητισμό ή άλλους παράγοντες.
«Έχω υποστηρίξει ότι αυτή η αντίληψη εδράζεται, κατά κύριο λόγο, στη διαρκή ταξική εχθρότητα προς τους εργαζόμενους της Ευρώπης» σημειώνει ο Βαρουφάκης και συνεχίζει:
«Ανεξάρτητα από τον λόγο, γεγονός είναι ότι η Ευρώπη πρόκειται να κάνει το ίδιο λάθος τη χειρότερη δυνατή στιγμή.
Παρότι η βιομηχανία και οι υποδομές μας μαραίνονται μετά από χρόνια υποεπενδύσεων, οι ΗΠΑ βιώνουν μια επενδυτική έκρηξη, λόγω της ατζέντας του Προέδρου Joe Biden, ο οποίος χορηγεί τεράστιες επιδοτήσεις σε εταιρείες (συμπεριλαμβανομένων ευρωπαϊκών εταιρειών) που επενδύουν στην Αμερική, κυρίως στην πράσινη τεχνολογία.
Η ΕΕ, εν τω μεταξύ, ανταποκρίνεται με τον μόνο τρόπο που φαίνεται να γνωρίζει: με κινήσεις για την αποκατάσταση των δημοσιονομικών κανόνων που θα αναζωογονήσουν τις πολιτικές λιτότητας οι οποίες προκάλεσαν την εξαθλίωση της Ευρώπης.
Η Ευρώπη κάνει προσπάθειες για να αντιμετωπίσει τις νέες βιομηχανικές πολιτικές της Αμερικής, αλλά το αποτέλεσμα είναι πάντα τόσο διχαστικό όσο ήταν το Ταμείο Ανάκαμψης.
Στενό μονοπάτι
Καθώς η Ευρώπη συνεχίζει να χάνει έδαφος και οι καθαρές εξαγωγές της προς την Αμερική και την Κίνα μειώνονται (επίσης λόγω των πολιτικών «αποκίνδυνων» που επιβάλλουν οι ΗΠΑ στην ΕΕ), οι προστατευτιστές της Ευρώπης θα αποκτήσουν το πάνω χέρι, στρέφοντας την οργή τους περισσότερο προς την Κίνα από ό,τι στην Αμερική.
Παρά το κόστος της μετάβασης από το φθηνό αέριο της Gazprom στο ακριβό υγροποιημένο φυσικό αέριο που αποστέλλεται από τον Κόλπο του Μεξικού, σύντομα το κόστος των προηγμένων ηλιακών συλλεκτών (που μόνο οι Κινέζοι μπορούν να προσφέρουν σε χαμηλές τιμές) θα αυξηθεί, μαζί με το κόστος μετάβασης στην πράσινη ενέργεια.
Επί του παρόντος, όμως, την Ευρώπη εξακολουθεί να ανησυχεί ο πληθωρισμός, κάτι που είναι κατανοητό, δεδομένου ότι οι όμιλοί μας έχουν χρησιμοποιήσει την ισχύ τους απλώς για να παχύνουν τα περιθώρια κέρδους τους κατά τη διάρκεια μιας άνευ προηγουμένου κρίσης κόστους ζωής.
Όμως, κάτω από την επιφάνεια της ευρωπαϊκής οικονομίας, ο πραγματικός κίνδυνος είναι μια νέα υφεσιακή δυναμική – την οποία μπορούμε ήδη να δούμε στα δεδομένα της προσφοράς χρήματος και των συνολικών επενδύσεων.
Δεν χρειάζεται να είσαι προφήτης για να δεις τι έρχεται για την Ευρώπη καθώς επιστρέφει η λιτότητα.
Η ζωή στην Ευρώπη θα συνεχίσει να γίνεται ακριβότερη καθώς οι πραγματικοί μισθοί μειώνονται και η ποιότητα των θέσεων εργασίας χειροτερεύει.
Εν τω μεταξύ, η Ευρώπη, ως ιδέα και ως οντότητα, θα ακολουθήσει την πλειονότητα των εργαζομένων της Ευρώπης στο στενό μονοπάτι περπατούν για περισσότερο από μια δεκαετία.
www.bankingnews.gr
Ειδικότερα, «Οι Ηνωμένες Πολιτείες βιώνουν μια επενδυτική έκρηξη, λόγω των βιομηχανικών πολιτικών που εφαρμόζονται ενώ η Ευρώπη επιστρέφει στη λιτότητα…
Το 2008 οι Ευρωπαίοι κέρδισαν, συνολικά, 10% περισσότερα από τους Αμερικανούς.
Μέχρι το 2022, οι Αμερικανοί κέρδιζαν 26% περισσότερα από τους Ευρωπαίους.
Αυτή την εβδομάδα, η Wall Street Journal επιβεβαίωσε ότι οι Ευρωπαίοι γίνονται φτωχότεροι, όχι μόνο συλλογικά αλλά και σε ατομικό επίπεδο.
Αναμφίβολα, αυτή η συγκλονιστική αντιστροφή της οικονομικής πορείας των δύο μεριών του Ατλαντικού προκλήθηκε από το άνευ προηγουμένου επίπεδο λιτότητας που επέβαλαν οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις στις οικονομίες τους μετά την παγκόσμια οικονομική κρίση του 2008.
Η λιτότητα, όπως λέει ο Γιάνης Βαρουφάκης, δεν είναι κάτι κακό μόνο για τις ευάλωτες κοινωνικές ομάδες που χρειάζονται κρατική υποστήριξη σε δύσκολες στιγμές - καταπνίγει επίσης τις επενδύσεις.
Σε κάθε οικονομία, οι συλλογικές δαπάνες ισούνται με το συλλογικό εισόδημα.
Περιορίζοντας τις δημόσιες δαπάνες σε μια εποχή που οι ιδιωτικές δαπάνες μειώνονταν, οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις επιτάχυναν τον ρυθμό με τον οποίο μειωνόταν το συνολικό εισόδημα.
Είναι περίεργο το γεγονός ότι οι επιχειρήσεις της Ευρώπης αρνήθηκαν να επενδύσουν στην παραγωγή προϊόντων που οι καταναλωτές δεν θα είχαν τα χρήματα να αγοράσουν;
Με αυτό τον τρόπο η λιτότητα κατέστρεψε μετά το 2008 τις επενδύσεις σε ολόκληρη τη Γηραιά Ήπειρο και έβαλε την Ευρώπη σε μια πορεία πρωτόγνωρης παρακμής.
Κάθε προσπάθεια λιτότητας πλήττει πρώτα και σκληρά τις δημόσιες επενδύσεις, οι οποίες, σε σύγκριση με άλλες σχετικά ανελαστικές κρατικές δαπάνες, όπως οι συντάξεις και οι μισθοί του δημόσιου τομέα, είναι ο πιο ήπιος στόχος των περικοπών του προϋπολογισμού.
Έτσι, η μακροπρόθεσμή λιτότητα στις δημόσιες επενδύσεις δεν είχε περιοριστικό αποτέλεσμα μόνο στη συνολική ζήτηση αλλά και στις ιδιωτικές επενδύσεις, γεγονός που άφησε την Ευρώπη μόνιμα στιγματισμένη.
Σήμερα, μια δεκαετία αργότερα, η Ευρωζώνη παρουσιάζει χαμηλότερα επίπεδα δημοσίων επενδύσεων (ως ποσοστό του συνολικού εισοδήματος) από οποιαδήποτε άλλη προηγμένη οικονομία ή οικονομικό μπλοκ.
Και αν εξαιρέσουμε την Ιρλανδία, όπως πρέπει (δεδομένου ότι το ΑΕΠ της περιέχει εισόδημα πολυεθνικών που οι Ιρλανδοί δεν βλέπουν ποτέ), η οικονομική δύναμη της Ευρώπης, η Γερμανία, έρχεται τελευταία στην Ευρώπη όσον αφορά το ποσοστό επενδύσεων».
Οικονομικό δόλωμα
Εκτός από τα είδη πολυτελείας (όπου εταιρείες όπως η LVMH, η Hermès, η Porsche και η Ferrari πρωτοστατούν) και το ποδόσφαιρο, η Ευρώπη γίνεται ένα οικονομικό δόλωμα.
Η ισχυρή γερμανική αυτοκινητοβιομηχανία μπορεί να έχει διατηρήσει την παραγωγή της, αλλά η προστιθέμενη αξία της τελεί σε μακροπρόθεσμη πτώση.
Σε όλη την Ευρώπη, οι επενδύσεις στην κατασκευή πράσινης τεχνολογίας είναι θλιβερές.
Οι μπαταρίες, η τεχνητή νοημοσύνη και όλες οι ψηφιακές τεχνολογίες που οδηγούν την παγκόσμια ανάπτυξη έχουν εγκαταλείψει την Ευρώπη.
Το 1990, η Ευρώπη κατασκεύαζε το 44% των ημιαγωγών παγκοσμίως.
Τώρα κάνει μόνο 9% (οι ΗΠΑ παράγουν 12%).
Η Big Tech είναι σχεδόν αποκλειστικά αμερικανική και κινεζική.
Από τις 20 κορυφαίες εταιρείες τεχνολογίας παγκοσμίως, μόνο δύο, η ASML και η SAP, είναι ευρωπαϊκές.
Η πανδημία έθεσε σε αναμονή την προσπάθεια λιτότητας της Ευρώπης για μερικά χρόνια, καθώς οι δημοσιονομικοί κανόνες ανεστάλησαν και οι κυβερνήσεις προχώρησαν σε ένα πάρτι δαπανών για να στηρίξουν τα αποτελέσματα των επιχειρήσεων.
Ανακοινώθηκε ένα Ταμείο Ανάκαμψης, το οποίο πολλοί έσπευσαν να προκηρύξουν ως τη χαμιλτονιανή στιγμή της Ευρώπης.
Δεν ήταν, φυσικά, κάτι τέτοιο (όπως είχα προειδοποιήσει τότε).
Η πανδημία ήταν μια ακόμη παγκόσμια κρίση που έθεσε την Ευρώπη σε μειονεκτική θέση σε σχέση με την Αμερική.
Το πακέτο ελάφρυνσης της Ευρώπης δεν ήταν μόνο μικρότερο από το πακέτο των ΗΠΑ, αλλά είχε και μικρότερο αντίκτυπο για κάθε ευρώ που δαπανήθηκε, επειδή, σε αντίθεση με τις Ηνωμένες Πολιτείες, όπου μεγαλύτερο μερίδιο του δημόσιου χρήματος αποστέλλονταν απευθείας στους πολίτες ως επιχορηγήσεις, οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις απλά ευνόησαν τις επιχειρήσεις.
Και δεδομένου ότι οι επιχειρήσεις σε δύσκολες στιγμές είναι πολύ λιγότερο πιθανό να ξοδέψουν χρήματα (εκτός από το να αγοράσουν τις δικές τους μετοχές) από ό,τι οι πολίτες, το πακέτο ελάφρυνσης της Ευρώπης ήταν ακόμη μικρότερο από ό,τι υποδηλώνουν οι τίτλοι.
Οι ιστορικοί της οικονομικής επιστήμης θα ανατρέξουν στο χρηματοπιστωτικό κραχ του 2008, στην κρίση δημόσιου χρέους μετά το 2009 που ακολούθησε και στην πανδημία ως μια σειρά ευκαιριών που επέλεξαν να χάσουν οι ελίτ της Ευρώπης.
Οι περισσότεροι σχολιαστές αποδίδουν αυτό το γεγονός στον παράλογο φόβο για τον πληθωρισμό (λόγω, ας πούμε, της συλλογικής μνήμης των Γερμανών για τη Δημοκρατία της Βαϊμάρης), τον μακροοικονομικό αναλφαβητισμό ή άλλους παράγοντες.
«Έχω υποστηρίξει ότι αυτή η αντίληψη εδράζεται, κατά κύριο λόγο, στη διαρκή ταξική εχθρότητα προς τους εργαζόμενους της Ευρώπης» σημειώνει ο Βαρουφάκης και συνεχίζει:
«Ανεξάρτητα από τον λόγο, γεγονός είναι ότι η Ευρώπη πρόκειται να κάνει το ίδιο λάθος τη χειρότερη δυνατή στιγμή.
Παρότι η βιομηχανία και οι υποδομές μας μαραίνονται μετά από χρόνια υποεπενδύσεων, οι ΗΠΑ βιώνουν μια επενδυτική έκρηξη, λόγω της ατζέντας του Προέδρου Joe Biden, ο οποίος χορηγεί τεράστιες επιδοτήσεις σε εταιρείες (συμπεριλαμβανομένων ευρωπαϊκών εταιρειών) που επενδύουν στην Αμερική, κυρίως στην πράσινη τεχνολογία.
Η ΕΕ, εν τω μεταξύ, ανταποκρίνεται με τον μόνο τρόπο που φαίνεται να γνωρίζει: με κινήσεις για την αποκατάσταση των δημοσιονομικών κανόνων που θα αναζωογονήσουν τις πολιτικές λιτότητας οι οποίες προκάλεσαν την εξαθλίωση της Ευρώπης.
Η Ευρώπη κάνει προσπάθειες για να αντιμετωπίσει τις νέες βιομηχανικές πολιτικές της Αμερικής, αλλά το αποτέλεσμα είναι πάντα τόσο διχαστικό όσο ήταν το Ταμείο Ανάκαμψης.
Στενό μονοπάτι
Καθώς η Ευρώπη συνεχίζει να χάνει έδαφος και οι καθαρές εξαγωγές της προς την Αμερική και την Κίνα μειώνονται (επίσης λόγω των πολιτικών «αποκίνδυνων» που επιβάλλουν οι ΗΠΑ στην ΕΕ), οι προστατευτιστές της Ευρώπης θα αποκτήσουν το πάνω χέρι, στρέφοντας την οργή τους περισσότερο προς την Κίνα από ό,τι στην Αμερική.
Παρά το κόστος της μετάβασης από το φθηνό αέριο της Gazprom στο ακριβό υγροποιημένο φυσικό αέριο που αποστέλλεται από τον Κόλπο του Μεξικού, σύντομα το κόστος των προηγμένων ηλιακών συλλεκτών (που μόνο οι Κινέζοι μπορούν να προσφέρουν σε χαμηλές τιμές) θα αυξηθεί, μαζί με το κόστος μετάβασης στην πράσινη ενέργεια.
Επί του παρόντος, όμως, την Ευρώπη εξακολουθεί να ανησυχεί ο πληθωρισμός, κάτι που είναι κατανοητό, δεδομένου ότι οι όμιλοί μας έχουν χρησιμοποιήσει την ισχύ τους απλώς για να παχύνουν τα περιθώρια κέρδους τους κατά τη διάρκεια μιας άνευ προηγουμένου κρίσης κόστους ζωής.
Όμως, κάτω από την επιφάνεια της ευρωπαϊκής οικονομίας, ο πραγματικός κίνδυνος είναι μια νέα υφεσιακή δυναμική – την οποία μπορούμε ήδη να δούμε στα δεδομένα της προσφοράς χρήματος και των συνολικών επενδύσεων.
Δεν χρειάζεται να είσαι προφήτης για να δεις τι έρχεται για την Ευρώπη καθώς επιστρέφει η λιτότητα.
Η ζωή στην Ευρώπη θα συνεχίσει να γίνεται ακριβότερη καθώς οι πραγματικοί μισθοί μειώνονται και η ποιότητα των θέσεων εργασίας χειροτερεύει.
Εν τω μεταξύ, η Ευρώπη, ως ιδέα και ως οντότητα, θα ακολουθήσει την πλειονότητα των εργαζομένων της Ευρώπης στο στενό μονοπάτι περπατούν για περισσότερο από μια δεκαετία.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών