γράφει : Αλεξάνδρα Τόμπρα
Να επανασχεδιαστεί το ευρωπαϊκό νομισματικό σύστημα, κατά τα πρότυπα του αμερικανικού, συστήνει ο Michael Burda, καθηγητής του Humboldt University του Βερολίνου και ερευνητής στο Ινστιτούτο CEPR, στην τελευταία του ανάλυση, όπου και υποστηρίζει ότι η ΕΚΤ να επαναχαράξει τα πεδία ευθύνης των περιφερειακών κεντρικών τραπεζών με βάση τις γεωγραφικές γραμμές και όχι τις εθνικές.
Η νομισματική ένωση ήταν πάντα ένα μεγάλο ρίσκο. Η ΕΚΤ ιδρύθηκε έχοντας ευθύνη μια τεράστια περιοχή που από μόνη της δεν ήταν ένα κράτος, αλλά ένα διευρωπαϊκό όργανο που δεν αντιπροσωπεύει καμία κυβέρνηση ειδικότερα.
Οι ιδρυτές του ευρώ δεν είχαν προβλέψει όλες τις συνέπειες που απορρέουν από αυτή την ιδιαιτερότητα. Στην πραγματικότητα, κάθε επέκταση της Ευρωζώνης έχει οδηγήσει σε αυτόματη διεύρυνση του συμβουλίου της ΕΚΤ, χωρίς να λαμβάνει υπόψη την αυξημένη πολυπλοκότητα των πολιτικών διακυβέρνησης και της νομισματικής πολιτικής, συμπεριλαμβανομένων των όρων χρηματοδότησης για τις κυβερνήσεις ή αναχρηματοδότησης των εμπορικών τραπεζών. Για να ξεπεραστούν αυτά τα βαθιά ριζωμένα προβλήματα της διακυβέρνησης, απαιτείται μια θεμελιώδη αναμόρφωση του Ευρωσυστήματος. Ένα κεντρικό στοιχείο της μεταρρύθμισης αυτής πρέπει να είναι ένας επαναπροσδιορισμός των ορίων των κεντρικών τραπεζών που αποτελούν το ΕΚΤ.
Σε μια νομισματική ένωση, τα εθνικά συμφέροντα μπορεί να αποκλίνουν με την πάροδο του χρόνου, όπως και τα περιφερειακά συμφέροντα. Οι οικονομολόγοι έχουν προειδοποιήσει από την αρχή του ευρώ, ότι μια ενιαία νομισματική πολιτική είναι πηγή κινδύνου, ιδιαίτερα όταν είναι απαραίτητη η προσαρμογή και η υποτίμηση δεν είναι πλέον δυνατή. Η προσαρμογή σε μια νομισματική ένωση είναι επώδυνη - οι εξελίξεις στην ευρωπαϊκή περιφέρεια μας δίνουν ένα πολύ καλό παράδειγμα - γι 'αυτό και είναι υψίστης σημασίας η πρόληψη τέτοιων αποκλίσεων που προκύπτουν. Παρά τις προειδοποιήσεις, οι ευρωπαίοι πολιτικοί επέμειναν σε ένα σύστημα με θεμελιώδεις ρωγμές.
Μια κοινή νομισματική πολιτική θα πρέπει να διαμορφωθεί πάνω και πέρα από επιμέρους εθνικά συμφέροντα, την ώρα που και οι εθνικές κεντρικές τράπεζες πολλές φορές δεν ακολουθούν αυτά που απαιτούνται για την εξασφάλιση του συστήματος. Ένα παράδειγμα, μάλιστα, είναι η απροθυμία τους να επιβάλουν «κούρεμα» στην αξία των εξασφαλίσεων που χρησιμοποιούνται από τις τράπεζες της χώρας για τη χρηματοδότηση των δανειοδοτικών δραστηριοτήτων τους.
Αυτό είναι ένα από τα λίγα φυσικά "φρένα" στο δανεισμό της κυβέρνησης, ειδικά όταν η τελευταία ακολουθεί μια απερίσκεπτη δημοσιονομική πολιτική. Υπό την έννοια αυτή, η ΕΚΤ θα πρέπει να εφαρμόσει το εν λόγω "φρένο" πολύ νωρίτερα.
Μάλιστα, ο Burda, ανέφερε ως παράδειγμα τις ελληνικές τράπεζες, για τις οποίες η Κεντρική Τράπεζα θα έπρεπε να αντιμετωπίσει αυτό το εμπόδιο την περίοδο 2003-4. Ο περιορισμός της ροής των πιστώσεων προς τις ελληνικές τράπεζες και άλλους δανειστές θα είχε επιβραδύνει τη συνολική ζήτηση και την επιδείνωση της ανταγωνιστικότητας.
Μόλις αγορές αντιλήφθηκαν το τι συνέβαινε, ήταν πολύ αργά. Μετά τις εξελίξεις, η ΕΚΤ ήταν τόσο απορροφημένη με τη στήριξη του συστήματος στο σύνολό του, που δεν ήταν σε θέση να εφαρμόσει σοβαρές αποφάσεις για κάποια μεμονωμένη χώρα, ακόμη και αν οι αποδόσεις των ομολόγων και τη διαθεσιμότητα πιστώσεων από τότε είχε αποκλίνει σημαντικά.
Η λύση στο πρόβλημα
Η λογική λύση είναι ένας επανασχεδιασμός της ΕΚΤ όπως έχει σχεδιαστεί η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ. Οι περιφερειακές Federal Reserve Banks αντιπροσωπεύουν μεγάλα τμήματα του εδάφους που φτάνουν πέρα από τα σύνορα των πολιτειών των ΗΠΑ.
Με αυτόν τον τρόπο τα προβλήματα του ισοζυγίου πληρωμών και οι αποκλίσεις ανταγωνιστικότητας μεταξύ των περιοχών, αντιμετωπίζεται χωρίς πιέσεις από τα πολιτειακά νομοθετικά σώματα, ενώ έχουν ελάχιστη ή καμία σχέση με τα οικονομικά των επιμέρους κρατών.
Οι δώδεκα περιφέρειες της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ
Παράδειγμα επαναδιαμέρισης της νομισματικής αρχής της Ευρωζώνης
Ο αριθμός των μελών του διοικητικού συμβουλίου που εκπροσωπούν τις περιφέρειες θα μπορούσαν να βασίζονται για τον πληθυσμό ή το ΑΕΠ.
Τα διοικητικά όργανα της νέας ΕΚΤ θα μπορούσαν να λάβουν δημοκρατική νομιμοποίηση από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο κατόπιν διορισμού από τις εθνικές αρχές.
Αυτό είναι το επόμενο βήμα στη δύσκολη πορεία της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, σύμφωνα με τον Burda, αλλά το εγχείρημα πραγματικά είναι πάρα πολύ δύσκολο.
www.bankingnews.gr
Οι ιδρυτές του ευρώ δεν είχαν προβλέψει όλες τις συνέπειες που απορρέουν από αυτή την ιδιαιτερότητα. Στην πραγματικότητα, κάθε επέκταση της Ευρωζώνης έχει οδηγήσει σε αυτόματη διεύρυνση του συμβουλίου της ΕΚΤ, χωρίς να λαμβάνει υπόψη την αυξημένη πολυπλοκότητα των πολιτικών διακυβέρνησης και της νομισματικής πολιτικής, συμπεριλαμβανομένων των όρων χρηματοδότησης για τις κυβερνήσεις ή αναχρηματοδότησης των εμπορικών τραπεζών. Για να ξεπεραστούν αυτά τα βαθιά ριζωμένα προβλήματα της διακυβέρνησης, απαιτείται μια θεμελιώδη αναμόρφωση του Ευρωσυστήματος. Ένα κεντρικό στοιχείο της μεταρρύθμισης αυτής πρέπει να είναι ένας επαναπροσδιορισμός των ορίων των κεντρικών τραπεζών που αποτελούν το ΕΚΤ.
Σε μια νομισματική ένωση, τα εθνικά συμφέροντα μπορεί να αποκλίνουν με την πάροδο του χρόνου, όπως και τα περιφερειακά συμφέροντα. Οι οικονομολόγοι έχουν προειδοποιήσει από την αρχή του ευρώ, ότι μια ενιαία νομισματική πολιτική είναι πηγή κινδύνου, ιδιαίτερα όταν είναι απαραίτητη η προσαρμογή και η υποτίμηση δεν είναι πλέον δυνατή. Η προσαρμογή σε μια νομισματική ένωση είναι επώδυνη - οι εξελίξεις στην ευρωπαϊκή περιφέρεια μας δίνουν ένα πολύ καλό παράδειγμα - γι 'αυτό και είναι υψίστης σημασίας η πρόληψη τέτοιων αποκλίσεων που προκύπτουν. Παρά τις προειδοποιήσεις, οι ευρωπαίοι πολιτικοί επέμειναν σε ένα σύστημα με θεμελιώδεις ρωγμές.
Μια κοινή νομισματική πολιτική θα πρέπει να διαμορφωθεί πάνω και πέρα από επιμέρους εθνικά συμφέροντα, την ώρα που και οι εθνικές κεντρικές τράπεζες πολλές φορές δεν ακολουθούν αυτά που απαιτούνται για την εξασφάλιση του συστήματος. Ένα παράδειγμα, μάλιστα, είναι η απροθυμία τους να επιβάλουν «κούρεμα» στην αξία των εξασφαλίσεων που χρησιμοποιούνται από τις τράπεζες της χώρας για τη χρηματοδότηση των δανειοδοτικών δραστηριοτήτων τους.
Αυτό είναι ένα από τα λίγα φυσικά "φρένα" στο δανεισμό της κυβέρνησης, ειδικά όταν η τελευταία ακολουθεί μια απερίσκεπτη δημοσιονομική πολιτική. Υπό την έννοια αυτή, η ΕΚΤ θα πρέπει να εφαρμόσει το εν λόγω "φρένο" πολύ νωρίτερα.
Μάλιστα, ο Burda, ανέφερε ως παράδειγμα τις ελληνικές τράπεζες, για τις οποίες η Κεντρική Τράπεζα θα έπρεπε να αντιμετωπίσει αυτό το εμπόδιο την περίοδο 2003-4. Ο περιορισμός της ροής των πιστώσεων προς τις ελληνικές τράπεζες και άλλους δανειστές θα είχε επιβραδύνει τη συνολική ζήτηση και την επιδείνωση της ανταγωνιστικότητας.
Μόλις αγορές αντιλήφθηκαν το τι συνέβαινε, ήταν πολύ αργά. Μετά τις εξελίξεις, η ΕΚΤ ήταν τόσο απορροφημένη με τη στήριξη του συστήματος στο σύνολό του, που δεν ήταν σε θέση να εφαρμόσει σοβαρές αποφάσεις για κάποια μεμονωμένη χώρα, ακόμη και αν οι αποδόσεις των ομολόγων και τη διαθεσιμότητα πιστώσεων από τότε είχε αποκλίνει σημαντικά.
Η λύση στο πρόβλημα
Η λογική λύση είναι ένας επανασχεδιασμός της ΕΚΤ όπως έχει σχεδιαστεί η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ. Οι περιφερειακές Federal Reserve Banks αντιπροσωπεύουν μεγάλα τμήματα του εδάφους που φτάνουν πέρα από τα σύνορα των πολιτειών των ΗΠΑ.
Με αυτόν τον τρόπο τα προβλήματα του ισοζυγίου πληρωμών και οι αποκλίσεις ανταγωνιστικότητας μεταξύ των περιοχών, αντιμετωπίζεται χωρίς πιέσεις από τα πολιτειακά νομοθετικά σώματα, ενώ έχουν ελάχιστη ή καμία σχέση με τα οικονομικά των επιμέρους κρατών.
Οι δώδεκα περιφέρειες της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ
Παράδειγμα επαναδιαμέρισης της νομισματικής αρχής της Ευρωζώνης
Ο αριθμός των μελών του διοικητικού συμβουλίου που εκπροσωπούν τις περιφέρειες θα μπορούσαν να βασίζονται για τον πληθυσμό ή το ΑΕΠ.
Τα διοικητικά όργανα της νέας ΕΚΤ θα μπορούσαν να λάβουν δημοκρατική νομιμοποίηση από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο κατόπιν διορισμού από τις εθνικές αρχές.
Αυτό είναι το επόμενο βήμα στη δύσκολη πορεία της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, σύμφωνα με τον Burda, αλλά το εγχείρημα πραγματικά είναι πάρα πολύ δύσκολο.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών