Πάνω από 5 δισ. χάνει το ασφαλιστικό από τη «μαύρη» εργασία -
Πάνω από 5 δις ευρώ ετησίως χάνει το ασφαλιστικό σύστημα από 1.100.000 ανασφάλιστους ή (4%) που δραστηριοποιούνται στην «μαύρη» οικονομία, την στιγμή που στον e-ΕΦΚΑ οι οφειλές ξεπερνούν τα 46,5 δις ευρώ, με τις προβλέψεις να είναι δυσοίωνες και τους ειδικούς να μιλούν για επιπλέον έλλειμμα στο σύστημα που θα αγγίξει τα 2 δις μέχρι τέλος του 2020.
Στις παραπάνω προκλήσεις καλείται να δώσει απαντήσεις και σχέδιο ο νέος υφυπουργός Κοινωνικών Ασφαλίσεων καθηγητής Πάνος Τσακλόγλου ο οποίος θα αναλάβει ταυτόχρονα και τη διαχείριση των προτάσεων της επιτροπής Πισσαρίδη, στο πόρισμα της οποίας σημειώνονται ήπιες ανατροπές στη κοινωνική ασφάλιση με μείωση των ασφαλιστικών εισφορών (εισφορών υγείας για όλους τους εργαζόμενους), απάλειψη της «εισφοράς αλληλεγγύης», μείωση του ανώτατου ορίου ασφαλιστέου εισοδήματος, και κατάργηση των πρόωρων συνταξιοδοτήσεων.
Η άτυπη εργασία έχει ως αποτέλεσμα οι απασχολούμενοι να είναι απροστάτευτοι, οι επιχειρήσεις να αντιμετωπίζουν αθέμιτο ανταγωνισμό ενώ και τα δημόσια ταμεία χάνουν έσοδα.
Χαρακτηριστικό της έκτασης της αδήλωτης εργασίας είναι το γεγονός ότι το 2016, σύμφωνα με στοιχεία της Έρευνας Εργατικού Δυναμικού της ΕΛΣΤΑΤ, περίπου 4% των μισθωτών στον ιδιωτικό τομέα αναφέρουν ότι δεν είναι ασφαλισμένοι. Το ποσοστό αυτό φτάνει στο 7,3% για άτομα που εργάζονται σε επιχειρήσεις με λιγότερους από 10 απασχολούμενους.
Σύμφωνα με το πόρισμα, η άτυπη οικονομία συνιστά σημαντικό πρόσκομμα για την ανάπτυξη και την ευημερία.
1ο Επιχειρήσεις στη γκρίζα ζώνη της οικονομίας δεν μεγεθύνονται, δεν επενδύουν συστηματικά σε νέες τεχνολογίες και δεν εστιάζουν σε εξαγωγές απλώς γιατί στόχος τους είναι να διατηρήσουν ένα χαμηλό προφίλ.
Μάλιστα, η αρχική δομή των επιχειρήσεων αυτών είναι ως μικρές οικογενειακές επιχειρήσεις χωρίς αναπτυξιακό στόχο.
Ένας τρόπος για να αντιληφθεί κανείς τις συνέπειες της λειτουργίας επιχειρήσεων στη γκρίζα ζώνη της οικονομίας είναι να σκεφτεί ότι οι επιχειρήσεις αυτές εγκλωβίζουν πόρους που εναλλακτικά θα χρησιμοποιούνταν στην επίσημη οικονομία από εξωστρεφείς επιχειρήσεις.
2ο Επιχειρήσεις που ανήκουν (φαινομενικά) στον επίσημο τομέα, προσλαμβάνουν προσωπικό που δεν καταγράφεται.
Επιπλέον, η άτυπη οικονομία μπορεί να λάβει διαφορετικές μορφές και έτσι η εκτίμηση που αναφέρθηκε παραπάνω των ατόμων που μόνοι τους αναφέρουν ότι δεν είναι ασφαλισμένοι αποτελεί ένα κατώτατο όριο και δεν περιλαμβάνει άτομα που δεν δηλώνουν το σύνολο ή μέρος του εισοδήματός τους ή εκείνους που δεν αναφέρουν ότι είναι ανασφάλιστοι καθώς και, όπως ήδη αναφέρθηκε, τα μέλη οικογενειών που βοηθούν στις μικρές οικογενειακές επιχειρήσεις.
3ο Οι ίδιες οι επιχειρήσεις αναφέρουν ότι οι δύο βασικοί λόγοι που τους αποτρέπουν από την τήρηση των νόμιμων πρακτικών πρόσληψης εργαζομένων είναι:
(α) το ύψος της φορολογικής σφήνας – δηλαδή η μεγάλη απόκλιση ανάμεσα στο εργατικό κόστος για τον εργοδότη και το διαθέσιμο εισόδημα του απασχολούμενου
(β) τα έμμεσα διοικητικά βάρη (π.χ. πληρωμή ενός λογιστή για να συμπληρώνει τους πίνακες της ΕΡΓΑΝΗ, το κόστος του χρόνου που δαπανάται για τις γραφειοκρατικές διαδικασίες κ.ο.κ.).
Η αντιμετώπιση της παραοικονομίας δεν είναι απλή, σημειώνει η έκθεση, τονίζοντας ότι πρέπει να είναι αποτέλεσμα
(α) ενός συνδυασμού λιγότερων και βελτιωμένων ρυθμίσεων,
(β) αναδιάρθρωσης του φορολογικού συστήματος για την άρση των αντικινήτρων, όπως της προτιμησιακής μεταχείρισης των αυτοαπασχολούμενων, και
(γ) της συστηματικής εφαρμογής της φορολογικής νομοθεσίας.
Πρόωρη συνταξιοδότηση
Η πρόωρη συνταξιοδότηση επιβαρύνει τις δημοσιονομικές δαπάνες αλλά και τη δραστηριότητα καθώς αποθαρρύνει τη συμμετοχή στην αγορά εργασίας.
Το χαμηλό ποσοστό συμμετοχής γυναικών άνω των 55 ετών οφείλεται, μεταξύ άλλων παραγόντων, στην επιλογή, μέχρι πρόσφατα για μητέρες ανήλικων παιδιών, να συνταξιοδοτηθούν σε νεαρή ηλικία με λιγότερα από 20 έτη ασφάλισης.
Ενώ αυτοί οι κανόνες έχουν αλλάξει σταδιακά από το 2010, είναι ακόμη δυνατό για τις γυναίκες να συνταξιοδοτηθούν νωρίς εάν το 2015 είχαν φτάσει την απαιτούμενη ηλικία συνταξιοδότησης και είχαν (περιορισμένα) έτη ασφάλισης.
Με βάση τις αλλαγές που έγιναν τα προηγούμενα χρόνια, αναμένεται ότι έως το 2022, οι επιλογές πρόωρης συνταξιοδότησης θα έχουν καταργηθεί και θα ισχύει μια γενική ηλικία συνταξιοδότησης των 67 ετών (ή των 62 ετών με εισφορές 40 ετών).
Αντώνης Βασιλόπουλος
antonpaper@yahoo.com
www.bankingnews.gr
Στις παραπάνω προκλήσεις καλείται να δώσει απαντήσεις και σχέδιο ο νέος υφυπουργός Κοινωνικών Ασφαλίσεων καθηγητής Πάνος Τσακλόγλου ο οποίος θα αναλάβει ταυτόχρονα και τη διαχείριση των προτάσεων της επιτροπής Πισσαρίδη, στο πόρισμα της οποίας σημειώνονται ήπιες ανατροπές στη κοινωνική ασφάλιση με μείωση των ασφαλιστικών εισφορών (εισφορών υγείας για όλους τους εργαζόμενους), απάλειψη της «εισφοράς αλληλεγγύης», μείωση του ανώτατου ορίου ασφαλιστέου εισοδήματος, και κατάργηση των πρόωρων συνταξιοδοτήσεων.
Η άτυπη εργασία έχει ως αποτέλεσμα οι απασχολούμενοι να είναι απροστάτευτοι, οι επιχειρήσεις να αντιμετωπίζουν αθέμιτο ανταγωνισμό ενώ και τα δημόσια ταμεία χάνουν έσοδα.
Χαρακτηριστικό της έκτασης της αδήλωτης εργασίας είναι το γεγονός ότι το 2016, σύμφωνα με στοιχεία της Έρευνας Εργατικού Δυναμικού της ΕΛΣΤΑΤ, περίπου 4% των μισθωτών στον ιδιωτικό τομέα αναφέρουν ότι δεν είναι ασφαλισμένοι. Το ποσοστό αυτό φτάνει στο 7,3% για άτομα που εργάζονται σε επιχειρήσεις με λιγότερους από 10 απασχολούμενους.
Σύμφωνα με το πόρισμα, η άτυπη οικονομία συνιστά σημαντικό πρόσκομμα για την ανάπτυξη και την ευημερία.
1ο Επιχειρήσεις στη γκρίζα ζώνη της οικονομίας δεν μεγεθύνονται, δεν επενδύουν συστηματικά σε νέες τεχνολογίες και δεν εστιάζουν σε εξαγωγές απλώς γιατί στόχος τους είναι να διατηρήσουν ένα χαμηλό προφίλ.
Μάλιστα, η αρχική δομή των επιχειρήσεων αυτών είναι ως μικρές οικογενειακές επιχειρήσεις χωρίς αναπτυξιακό στόχο.
Ένας τρόπος για να αντιληφθεί κανείς τις συνέπειες της λειτουργίας επιχειρήσεων στη γκρίζα ζώνη της οικονομίας είναι να σκεφτεί ότι οι επιχειρήσεις αυτές εγκλωβίζουν πόρους που εναλλακτικά θα χρησιμοποιούνταν στην επίσημη οικονομία από εξωστρεφείς επιχειρήσεις.
2ο Επιχειρήσεις που ανήκουν (φαινομενικά) στον επίσημο τομέα, προσλαμβάνουν προσωπικό που δεν καταγράφεται.
Επιπλέον, η άτυπη οικονομία μπορεί να λάβει διαφορετικές μορφές και έτσι η εκτίμηση που αναφέρθηκε παραπάνω των ατόμων που μόνοι τους αναφέρουν ότι δεν είναι ασφαλισμένοι αποτελεί ένα κατώτατο όριο και δεν περιλαμβάνει άτομα που δεν δηλώνουν το σύνολο ή μέρος του εισοδήματός τους ή εκείνους που δεν αναφέρουν ότι είναι ανασφάλιστοι καθώς και, όπως ήδη αναφέρθηκε, τα μέλη οικογενειών που βοηθούν στις μικρές οικογενειακές επιχειρήσεις.
3ο Οι ίδιες οι επιχειρήσεις αναφέρουν ότι οι δύο βασικοί λόγοι που τους αποτρέπουν από την τήρηση των νόμιμων πρακτικών πρόσληψης εργαζομένων είναι:
(α) το ύψος της φορολογικής σφήνας – δηλαδή η μεγάλη απόκλιση ανάμεσα στο εργατικό κόστος για τον εργοδότη και το διαθέσιμο εισόδημα του απασχολούμενου
(β) τα έμμεσα διοικητικά βάρη (π.χ. πληρωμή ενός λογιστή για να συμπληρώνει τους πίνακες της ΕΡΓΑΝΗ, το κόστος του χρόνου που δαπανάται για τις γραφειοκρατικές διαδικασίες κ.ο.κ.).
Η αντιμετώπιση της παραοικονομίας δεν είναι απλή, σημειώνει η έκθεση, τονίζοντας ότι πρέπει να είναι αποτέλεσμα
(α) ενός συνδυασμού λιγότερων και βελτιωμένων ρυθμίσεων,
(β) αναδιάρθρωσης του φορολογικού συστήματος για την άρση των αντικινήτρων, όπως της προτιμησιακής μεταχείρισης των αυτοαπασχολούμενων, και
(γ) της συστηματικής εφαρμογής της φορολογικής νομοθεσίας.
Πρόωρη συνταξιοδότηση
Η πρόωρη συνταξιοδότηση επιβαρύνει τις δημοσιονομικές δαπάνες αλλά και τη δραστηριότητα καθώς αποθαρρύνει τη συμμετοχή στην αγορά εργασίας.
Το χαμηλό ποσοστό συμμετοχής γυναικών άνω των 55 ετών οφείλεται, μεταξύ άλλων παραγόντων, στην επιλογή, μέχρι πρόσφατα για μητέρες ανήλικων παιδιών, να συνταξιοδοτηθούν σε νεαρή ηλικία με λιγότερα από 20 έτη ασφάλισης.
Ενώ αυτοί οι κανόνες έχουν αλλάξει σταδιακά από το 2010, είναι ακόμη δυνατό για τις γυναίκες να συνταξιοδοτηθούν νωρίς εάν το 2015 είχαν φτάσει την απαιτούμενη ηλικία συνταξιοδότησης και είχαν (περιορισμένα) έτη ασφάλισης.
Με βάση τις αλλαγές που έγιναν τα προηγούμενα χρόνια, αναμένεται ότι έως το 2022, οι επιλογές πρόωρης συνταξιοδότησης θα έχουν καταργηθεί και θα ισχύει μια γενική ηλικία συνταξιοδότησης των 67 ετών (ή των 62 ετών με εισφορές 40 ετών).
Αντώνης Βασιλόπουλος
antonpaper@yahoo.com
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών