Στην ιστορία δύο οικονομιών, της Ιρλανδίας και της Ελλάδας, αναφέρεται ο αρθρογράφος των Irish Times, Cliff Taylor, κάνοντας μια σύγκριση μεταξύ των δύο χωρών.
Όπως σημειώνει, η μία χώρα μπορεί να λάβει χρήματα με επιτόκιο όχι πολύ πάνω από το 1,5% από τους δανειστές της και την άλλη να παραμένει αποκλεισμένη από τις αγορές.
Η πρώτη έχει βρει έναν τρόπο να βγει από τη λιτότητα, ενώ η Ελλάδα είναι κολλημένη σε αυτήν και αυτό το σαββατοκύριακο είναι αντιμέτωπη με μεγάλη αβεβαιότητα.
Ίσως, σημειώνει ο Cliff Taylor, να μην έπρεπε να δίνουμε πολλά συγχαρητήρια στον εαυτό μας, αν λάβει κανείς υπόψη το τεντωμένο σκοινί στο οποίο η Ιρλανδία περπάτησε.
Πολλή συζήτηση μπορεί να υπάρξει όσον αφορά το γιατί η Ιρλανδία πέτυχε εκεί που απέτυχε η Ελλάδα.
Όπως σημειώνεται, η Ιρλανδία εισήλθε στην κρίση με ένα χαμηλό εθνικό χρέος, ενώ αντιθέτως το χρέος της Ελλάδας ήταν ήδη σε επικίνδυνα επίπεδα, στο 100% του ΑΕΠ, πριν να πληγεί από την κρίση το 2008.
Προγράμματα λιτότητας
Τόσο η Ιρλανδία όσο και η Ελλάδα πέρασαν από αυστηρά προγράμματα λιτότητας: η Ελλάδα έκανε όσα και ίσως ακόμη παραπάνω απ' ό,τι η Ιρλανδία σε όρους περικοπής δανεισμού, ανάλογα με το πώς ακριβώς θα το μετρήσουμε.
Η Ελλάδα, τουλάχιστον πριν από τις τελευταίες αναταραχές, δανειζόταν μόνον για να αποπληρώσει τα χρέη της, καθώς τα έσοδα ήδη κάλυπτα το κόστος λειτουργίας της χώρας, μια τεράστια βελτίωση από τότε που ξεκίνησε η κρίση.
Το πρόβλημα είναι ότι η Ελλάδα ποτέ δεν απέκτησε τη δυναμική να κινηθεί σταθερά προς τη σωστή κατεύθυνση.
Καθώς η κρίση συνεχιζόταν, το επίπεδο χρέους της εκτοξεύθηκε, φθάνοντας πάνω από το 170% του ΑΕΠ.
Η μείωση ενός τέτοιου υψηλού χρέους απαιτεί μεγάλη ανάπτυξη, σε συνδυασμό με πληθωρισμό, και υψηλά πλεονάσματα στον προϋπολογισμό της κυβέρνησης, εξαιρουμένων του κόστους χρέους.
Οδηγήθηκε πίσω στην ύφεση, με την Ελλάδα να προσπαθεί σκληρά να παραμείνει όρθια.
Το επίπεδο χρέους της υποχώρησε προσωρινά, όταν οι πιστωτές της αναγκάστηκαν να το διαγράψουν το 2012, σύντομα όμως συνέχισε την ανοδική του πορεία.
Momentum
Η Ιρλανδία αγωνίστηκε επίσης για να ανακτήσει μια πορεία προς θετική κατεύθυνση αφού ξέσπασε η κρίση, ακόμη και μετά τα χρήματα διάσωσης το 2010.
Όπως σημειώνεται είναι απλά πολύ δύσκολο να βρεις τον δρόμο για την έξοδο από την κρίση χρέους και επίσης είναι θέμα εμπιστοσύνης.
Η Ιρλανδία κόλλησε σε αυτό όσον αφορά την προσαρμογή του προϋπολογισμού και άρχισε να επωφελείται από μια μικρή αύξηση της ανάπτυξης, μέχρι τελικά να επιστρέψουν η εμπιστοσύνη και τα διεθνή κεφάλαια.
Η Ιρλανδία έσπασε τον φαύλο κύκλο και ήταν σε θέση να επωφεληθεί από μια περίοδο που οι διεθνείς επενδυτές αναζητούσαν στον κόσμο μέρη για να επενδύσουν ένα μέρος των χρημάτων τους.
Η Ελλάδα δεν το κατάφερε ποτέ, παρά τα σημάδια στα τέλη του 2014 που είχαν αναπτερώσει τις ελπίδες.
Ίσως, δεδομένης της μεγάλης τρύπας, δεν θα μπορούσε ποτέ να το κάνει, τουλάχιστον όχι χωρίς μια μεγαλύτερη και νωρίτερη διαγραφή του χρέους της.
Άλλος παράγοντας κλειδί ήταν η δύναμη και η παραγωγικότητα της ιρλανδικής οικονομίας έναντι της Ελλάδας.
Ο ιρλανδός πρωθυπουργός Enda Kenny τάχθηκε υπέρ μιας περισσότερο φιλικής προσέγγισης προς την ανάπτυξη.
Είναι αλήθεια ότι η συνολική προσαρμογή της Ιρλανδίας βασίστηκε περισσότερο σε περικοπές δαπανών και λιγότερο σε αυξήσεις φόρων έναντι του ελληνικού προγράμματος.
Όμως, ας είμαστε σαφείς: η λιτότητα θα έχει πάντα, εξ ορισμού, κόστος στις θέσεις εργασίας και την ανάπτυξη.
Εμπιστοσύνη
Η νέα ελληνική κυβέρνηση υποτίμησε το πλήγμα στην εμπιστοσύνη καθώς ενέτεινε τις συνομιλίες.
Ίσως να υπάρχουν μαθήματα από την ιρλανδική εμπειρία όσον αφορά την εκπλήρωση των υποσχέσεων και το βαθμιαίο χτίσιμο εμπιστοσύνης.
Ωστόσο το μέγεθος του ελληνικού χρέους εξακολουθεί να είναι πολύ υψηλό και δεν πρόκειται ποτέ να αποπληρωθεί στο σύνολό του, κάτι που η Ευρώπη και το ΔΝΤ συνεχίζουν να ισχυρίζονται το αντίθετο.
Αυτό το Σαββατοκύριακο, όμως, υπάρχουν πιο πιεστικά προβλήματα, όπως ότι το ελληνικό τραπεζικό σύστημα βρίσκεται στα πρόθυρα της κατάρρευσης και ότι η χώρα είναι έτοιμη να χρεοκοπήσει.
Στο πλαίσιο αυτό, η επιμονή των πιστωτών να συζητούν τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις και να ζητούν περισσότερη λιτότητα είναι παράξενη, όπως και οι τακτικές της ελληνικής κυβέρνησης και των κινδύνων που φαίνεται πρόθυμη να αναλάβει.
Πρώτα πρέπει να σταματήσει η κρίση και να σωθούν οι τράπεζες, διότι διαφορετικά το κόστος και για τις δύο πλευρές θα ήταν τεράστιο.
www.bankingnews.gr
Όπως σημειώνει, η μία χώρα μπορεί να λάβει χρήματα με επιτόκιο όχι πολύ πάνω από το 1,5% από τους δανειστές της και την άλλη να παραμένει αποκλεισμένη από τις αγορές.
Η πρώτη έχει βρει έναν τρόπο να βγει από τη λιτότητα, ενώ η Ελλάδα είναι κολλημένη σε αυτήν και αυτό το σαββατοκύριακο είναι αντιμέτωπη με μεγάλη αβεβαιότητα.
Ίσως, σημειώνει ο Cliff Taylor, να μην έπρεπε να δίνουμε πολλά συγχαρητήρια στον εαυτό μας, αν λάβει κανείς υπόψη το τεντωμένο σκοινί στο οποίο η Ιρλανδία περπάτησε.
Πολλή συζήτηση μπορεί να υπάρξει όσον αφορά το γιατί η Ιρλανδία πέτυχε εκεί που απέτυχε η Ελλάδα.
Όπως σημειώνεται, η Ιρλανδία εισήλθε στην κρίση με ένα χαμηλό εθνικό χρέος, ενώ αντιθέτως το χρέος της Ελλάδας ήταν ήδη σε επικίνδυνα επίπεδα, στο 100% του ΑΕΠ, πριν να πληγεί από την κρίση το 2008.
Προγράμματα λιτότητας
Τόσο η Ιρλανδία όσο και η Ελλάδα πέρασαν από αυστηρά προγράμματα λιτότητας: η Ελλάδα έκανε όσα και ίσως ακόμη παραπάνω απ' ό,τι η Ιρλανδία σε όρους περικοπής δανεισμού, ανάλογα με το πώς ακριβώς θα το μετρήσουμε.
Η Ελλάδα, τουλάχιστον πριν από τις τελευταίες αναταραχές, δανειζόταν μόνον για να αποπληρώσει τα χρέη της, καθώς τα έσοδα ήδη κάλυπτα το κόστος λειτουργίας της χώρας, μια τεράστια βελτίωση από τότε που ξεκίνησε η κρίση.
Το πρόβλημα είναι ότι η Ελλάδα ποτέ δεν απέκτησε τη δυναμική να κινηθεί σταθερά προς τη σωστή κατεύθυνση.
Καθώς η κρίση συνεχιζόταν, το επίπεδο χρέους της εκτοξεύθηκε, φθάνοντας πάνω από το 170% του ΑΕΠ.
Η μείωση ενός τέτοιου υψηλού χρέους απαιτεί μεγάλη ανάπτυξη, σε συνδυασμό με πληθωρισμό, και υψηλά πλεονάσματα στον προϋπολογισμό της κυβέρνησης, εξαιρουμένων του κόστους χρέους.
Οδηγήθηκε πίσω στην ύφεση, με την Ελλάδα να προσπαθεί σκληρά να παραμείνει όρθια.
Το επίπεδο χρέους της υποχώρησε προσωρινά, όταν οι πιστωτές της αναγκάστηκαν να το διαγράψουν το 2012, σύντομα όμως συνέχισε την ανοδική του πορεία.
Momentum
Η Ιρλανδία αγωνίστηκε επίσης για να ανακτήσει μια πορεία προς θετική κατεύθυνση αφού ξέσπασε η κρίση, ακόμη και μετά τα χρήματα διάσωσης το 2010.
Όπως σημειώνεται είναι απλά πολύ δύσκολο να βρεις τον δρόμο για την έξοδο από την κρίση χρέους και επίσης είναι θέμα εμπιστοσύνης.
Η Ιρλανδία κόλλησε σε αυτό όσον αφορά την προσαρμογή του προϋπολογισμού και άρχισε να επωφελείται από μια μικρή αύξηση της ανάπτυξης, μέχρι τελικά να επιστρέψουν η εμπιστοσύνη και τα διεθνή κεφάλαια.
Η Ιρλανδία έσπασε τον φαύλο κύκλο και ήταν σε θέση να επωφεληθεί από μια περίοδο που οι διεθνείς επενδυτές αναζητούσαν στον κόσμο μέρη για να επενδύσουν ένα μέρος των χρημάτων τους.
Η Ελλάδα δεν το κατάφερε ποτέ, παρά τα σημάδια στα τέλη του 2014 που είχαν αναπτερώσει τις ελπίδες.
Ίσως, δεδομένης της μεγάλης τρύπας, δεν θα μπορούσε ποτέ να το κάνει, τουλάχιστον όχι χωρίς μια μεγαλύτερη και νωρίτερη διαγραφή του χρέους της.
Άλλος παράγοντας κλειδί ήταν η δύναμη και η παραγωγικότητα της ιρλανδικής οικονομίας έναντι της Ελλάδας.
Ο ιρλανδός πρωθυπουργός Enda Kenny τάχθηκε υπέρ μιας περισσότερο φιλικής προσέγγισης προς την ανάπτυξη.
Είναι αλήθεια ότι η συνολική προσαρμογή της Ιρλανδίας βασίστηκε περισσότερο σε περικοπές δαπανών και λιγότερο σε αυξήσεις φόρων έναντι του ελληνικού προγράμματος.
Όμως, ας είμαστε σαφείς: η λιτότητα θα έχει πάντα, εξ ορισμού, κόστος στις θέσεις εργασίας και την ανάπτυξη.
Εμπιστοσύνη
Η νέα ελληνική κυβέρνηση υποτίμησε το πλήγμα στην εμπιστοσύνη καθώς ενέτεινε τις συνομιλίες.
Ίσως να υπάρχουν μαθήματα από την ιρλανδική εμπειρία όσον αφορά την εκπλήρωση των υποσχέσεων και το βαθμιαίο χτίσιμο εμπιστοσύνης.
Ωστόσο το μέγεθος του ελληνικού χρέους εξακολουθεί να είναι πολύ υψηλό και δεν πρόκειται ποτέ να αποπληρωθεί στο σύνολό του, κάτι που η Ευρώπη και το ΔΝΤ συνεχίζουν να ισχυρίζονται το αντίθετο.
Αυτό το Σαββατοκύριακο, όμως, υπάρχουν πιο πιεστικά προβλήματα, όπως ότι το ελληνικό τραπεζικό σύστημα βρίσκεται στα πρόθυρα της κατάρρευσης και ότι η χώρα είναι έτοιμη να χρεοκοπήσει.
Στο πλαίσιο αυτό, η επιμονή των πιστωτών να συζητούν τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις και να ζητούν περισσότερη λιτότητα είναι παράξενη, όπως και οι τακτικές της ελληνικής κυβέρνησης και των κινδύνων που φαίνεται πρόθυμη να αναλάβει.
Πρώτα πρέπει να σταματήσει η κρίση και να σωθούν οι τράπεζες, διότι διαφορετικά το κόστος και για τις δύο πλευρές θα ήταν τεράστιο.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών