Στην κατάσταση που έχει διαμορφωθεί στην Ελλάδα, τα λάθη των προηγούμενων κυβερνήσεων, τις επιλογές και το δημοψήφισμα αναφέρεται δημοσίευμα της ισπανικής εφημερίδας El Diario.
Είναι γεγονός, σημειώνεται, ότι όλες οι κυβερνήσεις της Ελλάδας έχουν κάνει πολύ σοβαρά λάθη στη διαχείριση των δημοσίων οικονομικών.
Όταν ο Γιώργος Παπανδρέου ξεκαθάρισε την αληθινή κατάσταση του ελληνικού δημοσίου χρέους, στα τέλη του 2009, οι εκθέσεις από την Ε.Ε. ήδη προειδοποιούσαν ότι η Ελλάδα αντιμετώπιζε τη διεθνή χρηματοπιστωτική κρίση με μια σειρά από συσσωρευμένες ανισορροπίες στο εξωτερικό της ισοζύγιο και το δημόσιο έλλειμμα, όμως λίγοι υποπτεύονταν ότι οι κυβερνήσεις της Νέας Δημοκρατίας είχαν εξωραΐσει, με τη βοήθεια της διεθνούς τράπεζας επενδύσεων Goldman Sachs, τα δημόσια οικονομικά με τέτοιον τρόπο που είχαν κρύψει από τους εταίρους της Ε.Ε. και τους ίδιους τους πολίτες της χώρας το μέγεθος του δημοσίου χρέους της Ελλάδας.
Από εκείνη τη στιγμή κα μέχρι σήμερα, αυτό που έχουν βιώσει οι Ευρωπαίοι είναι μια σειρά από ατυχή γεγονότα που έφθασαν το ευρώ στα όρια της διάλυσης το 2010 και το 2012, τα έτη που διασώθηκε η ελληνική οικονομία, μια κρίση κοινωνική με δραματικές διαστάσεις και σε τέτοια επίπεδα πολιτικής διαφωνίας και δημοκρατικής δυσαρέσκειας άνευ προηγουμένου στην πρόσφατη ιστορία της Ε.Ε.
Το ελληνικό χρέος, σημειώνει η El Diario, είναι μη βιώσιμο, δηλαδή ύστερα από δύο διασώσεις, μια απώλεια περί του 25% του ΑΕΠ, που μπορεί να συγκριθεί μόνον με τη μεγάλη ύφεση στις ΗΠΑ, τη φτώχεια που πρακτικά έχει διπλασιαστεί κατά τη διάρκεια αυτών των ετών, το ΔΝΤ έχει καταλήξει στο συμπέρασμα ότι η Ελλάδα δεν μπορεί να πληρώσει το χρέος της.
Το γεγονός αυτό, ότι η Ελλάδα δεν μπορεί να πληρώσει το χρέος της, οδηγεί σε δύο συμπεράσματα: την ανάγκη διαγραφής του ή τη διατήρηση του αποθέματος του χρέους όσο γίνεται πιο σταθερό, ενώ αυτό αναχρηματοδοτείται μόνιμα, κάτι που οι οικονομολόγοι ονομάζουν «επέκταση και υποκρισία», που σημαίνει περιοδική ανανέωση των προθεσμιών αποπληρωμής που δημιουργεί την «φαντασία» ότι κάποια μέρα αυτό θα αποπληρωθεί.
Αυτή η λύση, η πιο αποδεκτή από την υπόλοιπη Ευρωζώνη, θα οδηγήσει σε περίπου 30 χρόνια σε μια ονομαστική οικονομική ανάπτυξη 4% κατά μέσο όρο και ισορροπημένο προϋπολογισμό.
Με αυτή τη στρατηγική, η Ελλάδα θα έφθανε σε ένα ονομαστικό δημόσιο χρέος ίσο με το 60% του ΑΕΠ (βάσει του συμφώνου σταθερότητας και ανάπτυξης) το 2042 και σίγουρα θα μπορούσε να έχει πρόσβαση στις διεθνείς χρηματοπιστωτικές αγορές με ένα χρέος περί το 100% μεταξύ των ετών 2028 και 2030.
Η ανάπτυξη στην Ελλάδα
Οι πιθανότητες Ελλάδα να αναπτυχθεί με 4% της ονομαστικής αξίας για τα επόμενα 30 χρόνια, διατηρώντας παράλληλα έναν ισοσκελισμένο προϋπολογισμό, κάτι που σημαίνει πρωτογενές πλεόνασμα αρκετό για να μπορέσει να πληρώσει τους τόκους του χρέους, είναι σχεδόν αδύνατες.
Ακόμη και αν υποτεθεί ένα μέσο ποσοστό πληθωρισμού κοντά στο στόχο της ευρωπαϊκής νομισματικής πολιτικής (2%), η μέση οικονομική ανάπτυξη στην Ελλάδα θα έπρεπε να προσεγγίσει το 2% σε ετήσια βάση, κάτι που δεν είναι εντελώς απίθανο αν λάβουμε υπόψη ότι οι προβλέψεις του ΟΟΣΑ για την αναπτυξιακή δυναμική της χώρας είναι αυτής της τάξης μεγέθους έως το 2030.
Από την ημερομηνία αυτή, ο ΟΟΣΑ προβλέπει μια πιθανή ανάπτυξη της τάξης του 1,3%, η οποία θα ήταν ανεπαρκής για την επίτευξη των στόχων.
Τα μοντέλα του ΔΝΤ βασίζονται σε παρόμοιες υποθέσεις: για να γίνει το χρέος βιώσιμο, η Ελλάδα θα πρέπει να αναπτυχθεί μακροπρόθεσμα και με βιώσιμο τρόπο τουλάχιστον για τα επόμενα 15 χρόνια, από 3,5% έως 4% ετησίως σε ονομαστικούς, να διατηρεί ένα πρωτογενές πλεόνασμα περί το 3,5% του ΑΕΠ και να λάβει χρήματα από ιδιωτικοποιήσεις, αξίας περίπου 13% του ΑΕΠ.
Ακόμα και έτσι όμως δεν θα μπορούσαν να επιτευχθούν οι απαιτήσεις του συμφώνου σταθερότητας και ανάπτυξης (το δημόσιο χρέος κάτω από το 60% του ΑΕΠ) ούτε τη δεκαετία του 2030, και σε καμία περίπτωση οι στόχοι που έχουν τεθεί από το πρόγραμμα διάσωσης 2010-2012 για να επανέλθει το δημόσιο χρέος κάτω από το 112% το 2020.
Ποια οικονομία μπορεί να κάνει μια παρόμοια προσπάθεια και να υποστηρίξει το κοινωνικό κόστος που συνεπάγεται, διερωτάται η El Diario.
Ποιο εκλογικό σώμα είναι σε θέση να διατηρήσει αυτή την πειθαρχία σε μια χώρα με κοινωνικές συνθήκες τόσο επιδεινωμένες;
Υποψιαζόμαστε ότι κανείς, εκτός και αν υπάρξει μια απόλυτη παράδοση της δημοσιονομικής σου κυριαρχίας, που σημαίνει να μετατραπείς σε προτεκτοράτο.
Οι κυβερνήσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα πρέπει να υποθέσουμε ότι έχουν επίγνωση του εξωπραγματικού των προσεγγίσεών τους μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα.
Το γεγονός ότι η θεσμική δομή της Ελλάδας έχει σοβαρά προβλήματα με τη διαφθορά και την απάτη, τις οποίες το κράτος δεν μπορεί να αντιμετωπίσει και ότι είναι λίγο ανταγωνιστική η οικονομία της ή ότι απαιτούνται βαθιές μεταρρυθμίσεις, νομίζω ότι ελάχιστοι λογικοί άνθρωποι μπορούν να το αμφισβητήσουν, όμως για τη δημιουργία όλου αυτού το «οπλοστασίου» μεταρρυθμίσεων πρέπει να υπάρξει αμοιβαία σημαντική αναδιάρθρωση του χρέους.
Αυτό που φαίνεται ξεκάθαρο είναι ότι με ή χωρίς τον Αλέξη Τσίπρα στην εξουσία, αν δεν υπάρξει μια κοινωνική λύση και οικονομικά βιώσιμη, το πρόβλημα του ελληνικού χρέους θα συνεχίσει να βρίσκεται πάνω στο τραπέζι των Ευρωπαίων ηγετών για πολλά χρόνια.
Μπροστά σε αυτή την προοπτική, η Ελλάδα έχει πολλές επιλογές: να διαπραγματευτεί μια αξιοσημείωτη μείωση του χρέους της, με έναν τρόπο που θα μπορέσει να ανακτήσει χώρο για την οικονομική ανάπτυξη και να αμβλύνει τις τρομερές κοινωνικές συνέπειες της κρίσης, να κηρύξει αργά ή γρήγορα πτώχευση και να προχωρήσει σε στάση πληρωμών, με τις συνέπειες που αυτό μπορεί να έχει τόσο σε όρους πολιτικούς, οικονομικούς και κοινωνικούς ή να υποστεί δύο τουλάχιστον δεκαετίες κοινωνικής ταλαιπωρίας επιτηρούμενη διεθνώς, με την ελπίδα ότι η περισσότερο από απίθανες υποθέσεις για ανάπτυξη και πλεόνασμα θα πληρωθούν.
Αυτό είναι ακριβώς αυτό που θα πρέπει να αποφασίσουν την Κυριακή οι έλληνες πολίτες: είτε να γίνουν ένα προτεκτοράτο ή να ανακτήσουν την κυριαρχία τους, με το κόστος -και τις ελπίδες– που κάθε μία από τις επιλογές που προαναφέρθηκαν.
Δύσκολη επιλογή, δεν υπάρχει αμφιβολία, καταλήγει το δημοσίευμα.
Μεταφραστική επιμέλεια: Ελένη Κάτσουρα
www.bankingnews.gr
Είναι γεγονός, σημειώνεται, ότι όλες οι κυβερνήσεις της Ελλάδας έχουν κάνει πολύ σοβαρά λάθη στη διαχείριση των δημοσίων οικονομικών.
Όταν ο Γιώργος Παπανδρέου ξεκαθάρισε την αληθινή κατάσταση του ελληνικού δημοσίου χρέους, στα τέλη του 2009, οι εκθέσεις από την Ε.Ε. ήδη προειδοποιούσαν ότι η Ελλάδα αντιμετώπιζε τη διεθνή χρηματοπιστωτική κρίση με μια σειρά από συσσωρευμένες ανισορροπίες στο εξωτερικό της ισοζύγιο και το δημόσιο έλλειμμα, όμως λίγοι υποπτεύονταν ότι οι κυβερνήσεις της Νέας Δημοκρατίας είχαν εξωραΐσει, με τη βοήθεια της διεθνούς τράπεζας επενδύσεων Goldman Sachs, τα δημόσια οικονομικά με τέτοιον τρόπο που είχαν κρύψει από τους εταίρους της Ε.Ε. και τους ίδιους τους πολίτες της χώρας το μέγεθος του δημοσίου χρέους της Ελλάδας.
Από εκείνη τη στιγμή κα μέχρι σήμερα, αυτό που έχουν βιώσει οι Ευρωπαίοι είναι μια σειρά από ατυχή γεγονότα που έφθασαν το ευρώ στα όρια της διάλυσης το 2010 και το 2012, τα έτη που διασώθηκε η ελληνική οικονομία, μια κρίση κοινωνική με δραματικές διαστάσεις και σε τέτοια επίπεδα πολιτικής διαφωνίας και δημοκρατικής δυσαρέσκειας άνευ προηγουμένου στην πρόσφατη ιστορία της Ε.Ε.
Το ελληνικό χρέος, σημειώνει η El Diario, είναι μη βιώσιμο, δηλαδή ύστερα από δύο διασώσεις, μια απώλεια περί του 25% του ΑΕΠ, που μπορεί να συγκριθεί μόνον με τη μεγάλη ύφεση στις ΗΠΑ, τη φτώχεια που πρακτικά έχει διπλασιαστεί κατά τη διάρκεια αυτών των ετών, το ΔΝΤ έχει καταλήξει στο συμπέρασμα ότι η Ελλάδα δεν μπορεί να πληρώσει το χρέος της.
Το γεγονός αυτό, ότι η Ελλάδα δεν μπορεί να πληρώσει το χρέος της, οδηγεί σε δύο συμπεράσματα: την ανάγκη διαγραφής του ή τη διατήρηση του αποθέματος του χρέους όσο γίνεται πιο σταθερό, ενώ αυτό αναχρηματοδοτείται μόνιμα, κάτι που οι οικονομολόγοι ονομάζουν «επέκταση και υποκρισία», που σημαίνει περιοδική ανανέωση των προθεσμιών αποπληρωμής που δημιουργεί την «φαντασία» ότι κάποια μέρα αυτό θα αποπληρωθεί.
Αυτή η λύση, η πιο αποδεκτή από την υπόλοιπη Ευρωζώνη, θα οδηγήσει σε περίπου 30 χρόνια σε μια ονομαστική οικονομική ανάπτυξη 4% κατά μέσο όρο και ισορροπημένο προϋπολογισμό.
Με αυτή τη στρατηγική, η Ελλάδα θα έφθανε σε ένα ονομαστικό δημόσιο χρέος ίσο με το 60% του ΑΕΠ (βάσει του συμφώνου σταθερότητας και ανάπτυξης) το 2042 και σίγουρα θα μπορούσε να έχει πρόσβαση στις διεθνείς χρηματοπιστωτικές αγορές με ένα χρέος περί το 100% μεταξύ των ετών 2028 και 2030.
Η ανάπτυξη στην Ελλάδα
Οι πιθανότητες Ελλάδα να αναπτυχθεί με 4% της ονομαστικής αξίας για τα επόμενα 30 χρόνια, διατηρώντας παράλληλα έναν ισοσκελισμένο προϋπολογισμό, κάτι που σημαίνει πρωτογενές πλεόνασμα αρκετό για να μπορέσει να πληρώσει τους τόκους του χρέους, είναι σχεδόν αδύνατες.
Ακόμη και αν υποτεθεί ένα μέσο ποσοστό πληθωρισμού κοντά στο στόχο της ευρωπαϊκής νομισματικής πολιτικής (2%), η μέση οικονομική ανάπτυξη στην Ελλάδα θα έπρεπε να προσεγγίσει το 2% σε ετήσια βάση, κάτι που δεν είναι εντελώς απίθανο αν λάβουμε υπόψη ότι οι προβλέψεις του ΟΟΣΑ για την αναπτυξιακή δυναμική της χώρας είναι αυτής της τάξης μεγέθους έως το 2030.
Από την ημερομηνία αυτή, ο ΟΟΣΑ προβλέπει μια πιθανή ανάπτυξη της τάξης του 1,3%, η οποία θα ήταν ανεπαρκής για την επίτευξη των στόχων.
Τα μοντέλα του ΔΝΤ βασίζονται σε παρόμοιες υποθέσεις: για να γίνει το χρέος βιώσιμο, η Ελλάδα θα πρέπει να αναπτυχθεί μακροπρόθεσμα και με βιώσιμο τρόπο τουλάχιστον για τα επόμενα 15 χρόνια, από 3,5% έως 4% ετησίως σε ονομαστικούς, να διατηρεί ένα πρωτογενές πλεόνασμα περί το 3,5% του ΑΕΠ και να λάβει χρήματα από ιδιωτικοποιήσεις, αξίας περίπου 13% του ΑΕΠ.
Ακόμα και έτσι όμως δεν θα μπορούσαν να επιτευχθούν οι απαιτήσεις του συμφώνου σταθερότητας και ανάπτυξης (το δημόσιο χρέος κάτω από το 60% του ΑΕΠ) ούτε τη δεκαετία του 2030, και σε καμία περίπτωση οι στόχοι που έχουν τεθεί από το πρόγραμμα διάσωσης 2010-2012 για να επανέλθει το δημόσιο χρέος κάτω από το 112% το 2020.
Ποια οικονομία μπορεί να κάνει μια παρόμοια προσπάθεια και να υποστηρίξει το κοινωνικό κόστος που συνεπάγεται, διερωτάται η El Diario.
Ποιο εκλογικό σώμα είναι σε θέση να διατηρήσει αυτή την πειθαρχία σε μια χώρα με κοινωνικές συνθήκες τόσο επιδεινωμένες;
Υποψιαζόμαστε ότι κανείς, εκτός και αν υπάρξει μια απόλυτη παράδοση της δημοσιονομικής σου κυριαρχίας, που σημαίνει να μετατραπείς σε προτεκτοράτο.
Οι κυβερνήσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα πρέπει να υποθέσουμε ότι έχουν επίγνωση του εξωπραγματικού των προσεγγίσεών τους μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα.
Το γεγονός ότι η θεσμική δομή της Ελλάδας έχει σοβαρά προβλήματα με τη διαφθορά και την απάτη, τις οποίες το κράτος δεν μπορεί να αντιμετωπίσει και ότι είναι λίγο ανταγωνιστική η οικονομία της ή ότι απαιτούνται βαθιές μεταρρυθμίσεις, νομίζω ότι ελάχιστοι λογικοί άνθρωποι μπορούν να το αμφισβητήσουν, όμως για τη δημιουργία όλου αυτού το «οπλοστασίου» μεταρρυθμίσεων πρέπει να υπάρξει αμοιβαία σημαντική αναδιάρθρωση του χρέους.
Αυτό που φαίνεται ξεκάθαρο είναι ότι με ή χωρίς τον Αλέξη Τσίπρα στην εξουσία, αν δεν υπάρξει μια κοινωνική λύση και οικονομικά βιώσιμη, το πρόβλημα του ελληνικού χρέους θα συνεχίσει να βρίσκεται πάνω στο τραπέζι των Ευρωπαίων ηγετών για πολλά χρόνια.
Μπροστά σε αυτή την προοπτική, η Ελλάδα έχει πολλές επιλογές: να διαπραγματευτεί μια αξιοσημείωτη μείωση του χρέους της, με έναν τρόπο που θα μπορέσει να ανακτήσει χώρο για την οικονομική ανάπτυξη και να αμβλύνει τις τρομερές κοινωνικές συνέπειες της κρίσης, να κηρύξει αργά ή γρήγορα πτώχευση και να προχωρήσει σε στάση πληρωμών, με τις συνέπειες που αυτό μπορεί να έχει τόσο σε όρους πολιτικούς, οικονομικούς και κοινωνικούς ή να υποστεί δύο τουλάχιστον δεκαετίες κοινωνικής ταλαιπωρίας επιτηρούμενη διεθνώς, με την ελπίδα ότι η περισσότερο από απίθανες υποθέσεις για ανάπτυξη και πλεόνασμα θα πληρωθούν.
Αυτό είναι ακριβώς αυτό που θα πρέπει να αποφασίσουν την Κυριακή οι έλληνες πολίτες: είτε να γίνουν ένα προτεκτοράτο ή να ανακτήσουν την κυριαρχία τους, με το κόστος -και τις ελπίδες– που κάθε μία από τις επιλογές που προαναφέρθηκαν.
Δύσκολη επιλογή, δεν υπάρχει αμφιβολία, καταλήγει το δημοσίευμα.
Μεταφραστική επιμέλεια: Ελένη Κάτσουρα
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών