Έχουν περιοριστεί δραματικά οι πιθανότητες επιβίωσης του ευρώ στο επόμενο σοκ ή αναταραχή στις αγορές
Στην… κληρονομιά που αφήνει πίσω του ο πρώην υπουργός Οικονομικών, Γιάνης Βαρουφάκης και την οποία μάλιστα παρομοιάζει με ταινία του Jason Bourne, με πιθανό όνομα «Βαρουφάκης Legacy», η οποία θα μπορούσε να είναι ακόμη πιο συναρπαστική, με hi-tech χακάρισμα, απειλητικό γερμανό κακοποιό, σύνθετη χρηματοοικονομική ληστεία, εκβιασμό, bullying και τελευταίας στιγμής διασώσεις, κάνει λόγο σε άρθρο του στο MarketWatch, ο δημοσιογράφος Matthew Lynn.
Ωστόσο, όπως σημειώνει, η κληρονομιά του έλληνα πρώην υπουργού Οικονομικών είναι ακόμη πιο σημαντική, καθώς θα διαμορφώσει την πορεία της οικονομίας της Ευρωζώνης για τουλάχιστον μία δεκαετία.
Με τις αποκαλύψεις των μυστικών σχεδίων για ένα παράλληλο νόμισμα, που συντάσσονταν από υπαλλήλους του ελληνικού υπουργείου Οικονομικών στο μέσον της κρίσης του τρέχοντος έτους, αυτό που τώρα καθίσταται σαφές είναι ότι στην πραγματικότητα το ευρώ είναι αναστρέψιμο.
Αυτό σίγουρα δεν αφορά μόνον την Ελλάδα, σημειώνει ο Lynn, ο οποίος υπογραμμίζει ότι κάθε χώρα θα πρέπει να εκπονήσει σχέδια έκτακτης ανάγκης για ένα εναλλακτικό νομισματικό σύστημα.
Αυτό σημαίνει ότι το ευρώ δεν αποτελεί πλέον ένα κοινό νόμισμα, αλλά αντιθέτως ένα καθεστώς σταθερών συναλλαγματικών ισοτιμιών, που πρόκειται να γίνει λιγότερο σταθερό.
Καθώς η Ελλάδα και τα υπόλοιπα μέλη της Ευρωζώνης ήρθαν σε αντιπαράθεση σχετικά με το πρόσφατο πακέτο διάσωσης της χώρας, με τις τράπεζες να κλείνουν και να επιβάλλονται capital controls, υπήρχε πάντα ένα κενό στην καρδιά της διαπραγματευτικής στρατηγικής του έλληνα πρωθυπουργού, Αλέξη Τσίπρα.
Συνέχισε να δεσμεύεται ότι θα παραμείνει στο ευρώ.
Σε κάθε διαπραγμάτευση, εάν έχει ήδη αναγνωρίσει – παραδεχθεί το τελικό αποτέλεσμα, η θέση σου είναι πολύ πιο αδύναμη.
Χωρίς μια αξιόπιστη απειλή για να αποχωρήσει από το ευρώ, η Ελλάδα αναγκάστηκε τελικά να ενδώσει και να αποδεχθεί τους τιμωρητικούς όρους από τα υπόλοιπα μέλη της Ε.Ε., που θα ωθήσουν την οικονομία της χώρας ακόμη πιο βαθιά στην ύφεση.
Τώρα, αποδεικνύεται ότι η Ελλάδα είχε ένα Plan B.
Τα όσα διέρρευσαν, αποκάλυψαν ότι ο Γ. Βαρουφάκης εργαζόταν πάνω σε μια πρόταση για ένα παράλληλο νόμισμα, το οποίο συζήτησε εις βάθος με μια ομάδα από hedge funds.
Οι λεπτομέρειες του σχεδίου είναι δικαιολογημένα ατελής, όμως περιλάμβανε τη δημιουργία IOUs, κάτι που στην πραγματικότητα θα αποτελούσε ένα οιονεί νόμισμα και, παραδόξως, προέβλεπε το χακάρισμα του ελληνικού φορολογικού συστήματος προκειμένου να δημιουργηθούν αποθεματικοί λογαριασμοί για κάθε φορολογούμενο.
Επρόκειτο για μια παράνομη και όχι τέλεια μελετημένη σκέψη, όμως εν συνεχεία θα έπρεπε να δημιουργηθεί μια συνωμοσία για την αποκατάσταση της δραχμής στα κρυφά.
Αν αυτό το σχέδιο επρόκειτο να τεθεί σε εφαρμογή, θα έπρεπε να γίνει αιφνιδιαστικά και ίσως από τη μια μέρα στην άλλη.
Δεν ήταν ποτέ πιθανό να γίνει έξι μήνες νωρίτερα, με πολλή προετοιμασία για τη μετάβαση.
Το σημαντικό σημείο ήταν ότι το σχέδιο υπήρχε.
Οι Γερμανοί εργάζονταν για κάτι παρόμοιο.
Στο αποκορύφωμα της κρίσης, ο γερμανός υπουργός Οικονομικών, Wolfgangn Schaeuble, προέβαλε το δικό του Plan B για την Ελλάδα.
Αφορούσε μια «προσωρινή» αναστολή της ιδιότητας του μέλους της Ελλάδας στη ζώνη του ευρώ, μαζί με αρκετή ανθρωπιστική βοήθεια για τους πρώτους δύσκολους μήνες της αποκατάστασης του δικού της νομίσματος.
Στην πράξη, βέβαια, η «προσωρινή» αναστολή της ιδιότητας του μέλους του ευρώ θα ήταν ένα φύλλο συκής.
Είναι αδύνατο να φανταστεί κανείς τις συνθήκες υπό τις οποίες οι Έλληνες θα επέλεγαν να επανέλθει ένα νομισματικό σύστημα που είχε ήδη βυθιστεί σε μια καταστροφική ύφεση.
Και τα δύο σχέδια ήταν απολύτως λογικά.
Η μόνη πραγματική διαφορά ήταν ότι το ένα αφορούσε το σπάσιμο των αλυσίδων του μέλους του ευρώ από τους Έλληνες και το άλλο, να αφεθούν να φύγουν από το ευρώ και με τα δύο σχέδια να καταλήγουν στο ίδιο αποτέλεσμα: ο… φυλακισμένος να απελευθερώνεται, ακολουθώντας όμως διαφορετική διαδικασία.
Όμως, το αν ήταν λογικά ή ή όχι, δεν είναι το σημαντικό, αλλά αντιθέτως ότι απλά υπάρχουν σχέδια και από τη στιγμή που έχουν γίνει, είναι αδύνατον να φύγουν από το τραπέζι.
Σίγουρα τώρα κάθε υπουργός Οικονομικών στην Ευρώπη θα ερωτάται τώρα συνεχώς αν και η χώρα του, όπως και η Ελλάδα, έχει θέσει ένα σχέδιο έκτακτης ανάγκης για ένα εναλλακτικό νόμισμα.
Θα είναι μια πολύ δύσκολη ερώτηση για να απαντήσει.
Εάν πει όχι, τότε θα φανεί ανεύθυνος –ούτως ή άλλως, ένα από τα βασικά καθήκοντα κάθε κυβέρνησης είναι να προετοιμάζεται για κάθε είδους τρομερό πράγμα που θα μπορούσε να συμβεί.
Εάν όμως πει ναι, τότε υποτιμά την ιδιότητα της χώρας του ως μέλους στο ενιαίο νόμισμα.
Όπως σημειώνεται, οι Ιρλανδοί σίγουρα θα πρέπει να αναμένεται ότι θα έχουν ένα σχέδιο εν ισχύι, δεδομένης της υποκείμενης δύναμης της οικονομίας τους και του τι συνέβη σχετικά την τελευταία φορά.
Όμως και οι Ισπανοί, με την άνοδο των κομμάτων κατά της λιτότητας, θα πρέπει ασφαλώς να έχουν προετοιμαστεί για όλα τα ενδεχόμενα.
Το ίδιο ισχύει και για τους Πορτογάλους και μόλις αρχίσουν τα ερωτήματα να εγείρονται, θα είναι αδύνατον να σταματήσουν.
Το πρόβλημα τώρα είναι πώς ένα νόμισμα μπορεί να λειτουργήσει.
Κανείς δεν ρωτάει ποτέ τον κυβερνήτη της Βιρτζίνια ποια είναι τα σχέδια που έχει θέσει σε εφαρμογή σε περίπτωση που το κράτος αποφασίσει να αποχωρήσει από το δολάριο.
Κανείς δεν ζητά από τον επικεφαλής του Συμβουλίου Μάντσεστερ εάν έχει προετοιμαστεί για μια έξοδο από τη ζώνη της στερλίνας, ή τους ηγέτες της Οσάκα αν θα μπορούσαν να αντικαταστήσουν το γεν.
Θα ήταν σαν να ρωτούσαμε αν σχεδιάζουν να αποικίσουν στον Άρη, σημειώνει ο αμερικανός αρθρογράφος και προσθέτει ότι το ερώτημα θα ήταν πολύ τραβηγμένο ακόμη και για να τεθεί.
Απλά δεν θα συμβεί και αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι εύρυθμα λειτουργούντα νομισματικά συστήματα είναι μόνιμα.
Οι Έλληνες και οι Γερμανοί το έχουν αλλάξει αυτό.
Η κληρονομιά Βαρουφάκη είναι, στην πραγματικότητα, ένα αναστρέψιμο ευρώ.
Μια χώρα μπορεί να είναι μέλος, αλλά μόνο για όσο και εφόσον αυτό λειτουργεί.
Θα υπάρχει πάντα ένα Plan Β αποθηκευμένο κάπου μακριά, για κάθε ενδεχόμενο.
Και όμως, αυτό δεν είναι νόμισμα, είναι ένα σύστημα σταθερής συναλλαγματικής ισοτιμίας.
Το πρόβλημα είναι ότι τα συστήματα αυτά, συχνά δεν επιβιώνουν από ένα οικονομικό σοκ.
Το ευρώ είναι κλονισμένο τώρα, όμως οι πιθανότητες να επιβιώσει στο επόμενο μεγάλο κύμα ή αναταραχή στις αγορές, έχουν περιοριστεί δραματικά.
Μεταφραστική επιμέλεια: Ελένη Κάτσουρα
www.bankingnews.gr
Ωστόσο, όπως σημειώνει, η κληρονομιά του έλληνα πρώην υπουργού Οικονομικών είναι ακόμη πιο σημαντική, καθώς θα διαμορφώσει την πορεία της οικονομίας της Ευρωζώνης για τουλάχιστον μία δεκαετία.
Με τις αποκαλύψεις των μυστικών σχεδίων για ένα παράλληλο νόμισμα, που συντάσσονταν από υπαλλήλους του ελληνικού υπουργείου Οικονομικών στο μέσον της κρίσης του τρέχοντος έτους, αυτό που τώρα καθίσταται σαφές είναι ότι στην πραγματικότητα το ευρώ είναι αναστρέψιμο.
Αυτό σίγουρα δεν αφορά μόνον την Ελλάδα, σημειώνει ο Lynn, ο οποίος υπογραμμίζει ότι κάθε χώρα θα πρέπει να εκπονήσει σχέδια έκτακτης ανάγκης για ένα εναλλακτικό νομισματικό σύστημα.
Αυτό σημαίνει ότι το ευρώ δεν αποτελεί πλέον ένα κοινό νόμισμα, αλλά αντιθέτως ένα καθεστώς σταθερών συναλλαγματικών ισοτιμιών, που πρόκειται να γίνει λιγότερο σταθερό.
Καθώς η Ελλάδα και τα υπόλοιπα μέλη της Ευρωζώνης ήρθαν σε αντιπαράθεση σχετικά με το πρόσφατο πακέτο διάσωσης της χώρας, με τις τράπεζες να κλείνουν και να επιβάλλονται capital controls, υπήρχε πάντα ένα κενό στην καρδιά της διαπραγματευτικής στρατηγικής του έλληνα πρωθυπουργού, Αλέξη Τσίπρα.
Συνέχισε να δεσμεύεται ότι θα παραμείνει στο ευρώ.
Σε κάθε διαπραγμάτευση, εάν έχει ήδη αναγνωρίσει – παραδεχθεί το τελικό αποτέλεσμα, η θέση σου είναι πολύ πιο αδύναμη.
Χωρίς μια αξιόπιστη απειλή για να αποχωρήσει από το ευρώ, η Ελλάδα αναγκάστηκε τελικά να ενδώσει και να αποδεχθεί τους τιμωρητικούς όρους από τα υπόλοιπα μέλη της Ε.Ε., που θα ωθήσουν την οικονομία της χώρας ακόμη πιο βαθιά στην ύφεση.
Τώρα, αποδεικνύεται ότι η Ελλάδα είχε ένα Plan B.
Τα όσα διέρρευσαν, αποκάλυψαν ότι ο Γ. Βαρουφάκης εργαζόταν πάνω σε μια πρόταση για ένα παράλληλο νόμισμα, το οποίο συζήτησε εις βάθος με μια ομάδα από hedge funds.
Οι λεπτομέρειες του σχεδίου είναι δικαιολογημένα ατελής, όμως περιλάμβανε τη δημιουργία IOUs, κάτι που στην πραγματικότητα θα αποτελούσε ένα οιονεί νόμισμα και, παραδόξως, προέβλεπε το χακάρισμα του ελληνικού φορολογικού συστήματος προκειμένου να δημιουργηθούν αποθεματικοί λογαριασμοί για κάθε φορολογούμενο.
Επρόκειτο για μια παράνομη και όχι τέλεια μελετημένη σκέψη, όμως εν συνεχεία θα έπρεπε να δημιουργηθεί μια συνωμοσία για την αποκατάσταση της δραχμής στα κρυφά.
Αν αυτό το σχέδιο επρόκειτο να τεθεί σε εφαρμογή, θα έπρεπε να γίνει αιφνιδιαστικά και ίσως από τη μια μέρα στην άλλη.
Δεν ήταν ποτέ πιθανό να γίνει έξι μήνες νωρίτερα, με πολλή προετοιμασία για τη μετάβαση.
Το σημαντικό σημείο ήταν ότι το σχέδιο υπήρχε.
Οι Γερμανοί εργάζονταν για κάτι παρόμοιο.
Στο αποκορύφωμα της κρίσης, ο γερμανός υπουργός Οικονομικών, Wolfgangn Schaeuble, προέβαλε το δικό του Plan B για την Ελλάδα.
Αφορούσε μια «προσωρινή» αναστολή της ιδιότητας του μέλους της Ελλάδας στη ζώνη του ευρώ, μαζί με αρκετή ανθρωπιστική βοήθεια για τους πρώτους δύσκολους μήνες της αποκατάστασης του δικού της νομίσματος.
Στην πράξη, βέβαια, η «προσωρινή» αναστολή της ιδιότητας του μέλους του ευρώ θα ήταν ένα φύλλο συκής.
Είναι αδύνατο να φανταστεί κανείς τις συνθήκες υπό τις οποίες οι Έλληνες θα επέλεγαν να επανέλθει ένα νομισματικό σύστημα που είχε ήδη βυθιστεί σε μια καταστροφική ύφεση.
Και τα δύο σχέδια ήταν απολύτως λογικά.
Η μόνη πραγματική διαφορά ήταν ότι το ένα αφορούσε το σπάσιμο των αλυσίδων του μέλους του ευρώ από τους Έλληνες και το άλλο, να αφεθούν να φύγουν από το ευρώ και με τα δύο σχέδια να καταλήγουν στο ίδιο αποτέλεσμα: ο… φυλακισμένος να απελευθερώνεται, ακολουθώντας όμως διαφορετική διαδικασία.
Όμως, το αν ήταν λογικά ή ή όχι, δεν είναι το σημαντικό, αλλά αντιθέτως ότι απλά υπάρχουν σχέδια και από τη στιγμή που έχουν γίνει, είναι αδύνατον να φύγουν από το τραπέζι.
Σίγουρα τώρα κάθε υπουργός Οικονομικών στην Ευρώπη θα ερωτάται τώρα συνεχώς αν και η χώρα του, όπως και η Ελλάδα, έχει θέσει ένα σχέδιο έκτακτης ανάγκης για ένα εναλλακτικό νόμισμα.
Θα είναι μια πολύ δύσκολη ερώτηση για να απαντήσει.
Εάν πει όχι, τότε θα φανεί ανεύθυνος –ούτως ή άλλως, ένα από τα βασικά καθήκοντα κάθε κυβέρνησης είναι να προετοιμάζεται για κάθε είδους τρομερό πράγμα που θα μπορούσε να συμβεί.
Εάν όμως πει ναι, τότε υποτιμά την ιδιότητα της χώρας του ως μέλους στο ενιαίο νόμισμα.
Όπως σημειώνεται, οι Ιρλανδοί σίγουρα θα πρέπει να αναμένεται ότι θα έχουν ένα σχέδιο εν ισχύι, δεδομένης της υποκείμενης δύναμης της οικονομίας τους και του τι συνέβη σχετικά την τελευταία φορά.
Όμως και οι Ισπανοί, με την άνοδο των κομμάτων κατά της λιτότητας, θα πρέπει ασφαλώς να έχουν προετοιμαστεί για όλα τα ενδεχόμενα.
Το ίδιο ισχύει και για τους Πορτογάλους και μόλις αρχίσουν τα ερωτήματα να εγείρονται, θα είναι αδύνατον να σταματήσουν.
Το πρόβλημα τώρα είναι πώς ένα νόμισμα μπορεί να λειτουργήσει.
Κανείς δεν ρωτάει ποτέ τον κυβερνήτη της Βιρτζίνια ποια είναι τα σχέδια που έχει θέσει σε εφαρμογή σε περίπτωση που το κράτος αποφασίσει να αποχωρήσει από το δολάριο.
Κανείς δεν ζητά από τον επικεφαλής του Συμβουλίου Μάντσεστερ εάν έχει προετοιμαστεί για μια έξοδο από τη ζώνη της στερλίνας, ή τους ηγέτες της Οσάκα αν θα μπορούσαν να αντικαταστήσουν το γεν.
Θα ήταν σαν να ρωτούσαμε αν σχεδιάζουν να αποικίσουν στον Άρη, σημειώνει ο αμερικανός αρθρογράφος και προσθέτει ότι το ερώτημα θα ήταν πολύ τραβηγμένο ακόμη και για να τεθεί.
Απλά δεν θα συμβεί και αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι εύρυθμα λειτουργούντα νομισματικά συστήματα είναι μόνιμα.
Οι Έλληνες και οι Γερμανοί το έχουν αλλάξει αυτό.
Η κληρονομιά Βαρουφάκη είναι, στην πραγματικότητα, ένα αναστρέψιμο ευρώ.
Μια χώρα μπορεί να είναι μέλος, αλλά μόνο για όσο και εφόσον αυτό λειτουργεί.
Θα υπάρχει πάντα ένα Plan Β αποθηκευμένο κάπου μακριά, για κάθε ενδεχόμενο.
Και όμως, αυτό δεν είναι νόμισμα, είναι ένα σύστημα σταθερής συναλλαγματικής ισοτιμίας.
Το πρόβλημα είναι ότι τα συστήματα αυτά, συχνά δεν επιβιώνουν από ένα οικονομικό σοκ.
Το ευρώ είναι κλονισμένο τώρα, όμως οι πιθανότητες να επιβιώσει στο επόμενο μεγάλο κύμα ή αναταραχή στις αγορές, έχουν περιοριστεί δραματικά.
Μεταφραστική επιμέλεια: Ελένη Κάτσουρα
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών