Ο νομπελίστας οικονομολόγος κατακεραυνώνει τις φιλελεύθερες πολιτικές
Το... μάθημα που θα μπορούσε να δώσει στην Ευρώπη αλλά και σε όλον τον κόσμο το Brexit περιγράφει ο νομπελίστας οικονομολόγος Joseph Stiglitz σε εκτενές άρθρο του στην ιστοσελίδα www.project-syndicate.org.
«Θα χρεαστεί αρκετός χρόνος για να αφομειωθούν οι συνέπειες του Brexit, τόσο στην Βρετανία και την Ευρώπη όσο και σε όλον τον κόσμο» γράφει επισημαίνοντας ότι τα περισσότερα θα εξαργηθούν από την απάντηση της ΕΕ όσον αφορά στην αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου.
Τα οφέλη στο εμπόριο και στην οικονομική ολοκλήρωση μεταξύ της ΕΕ και του Ηνωμένου Βασιλείου είναι αμοιβαία, και αν η ΕΕ πάρει στα σοβαρά την πεποίθηση ότι η οικονομική ολοκλήρωση είναι καλύτερη, οι ηγέτες της θα επιδιώξουν να εξασφαλίσουν όσο το δυνατόν στενότερους δεσμούς που επιτρέπουν οι περιστάσεις.
Ωστόσο, ο Stiglitz αναφέρεται και στον πρόεδρο της Κομισιόν Jean-Claude Juncker, ο οποίος πέρασε τη σκληρή γραμμή: «Εκτός σημαίνει εκτός» έχει πει.
«Αυτή η αντίδραση ίσως είναι κατανοητή, δεδομένου ότι ο Juncker θα μείνει στην ιστορία ως το πρόσωπο που προήδρευσε της Κοσμιόν κατά το αρχικό στάδιο διάλυσης της ΕΕ. Ο ίδιος ισχυρίζεται ότι για να αποτραπούν κι άλλα κράτη να αποχωρήσουν από την ΕΕ, η τελευταία πρέπει να είναι αδιάλλακτη απέναντι στο Ηνωμένο Βασίλειο και να προσφέρει όσο το δυνατόν λιγότερες εγγυήσεις» γράφει ο διάσημος οικονομολόγος.
Ποιο είναι το μήνυμα
Ωστόσο, σύμφωνα με τον Stiglitz τον μήνυμα είναι σαφές: Η νεοφιλελεύθερη ατζέντα των τελευταίων 4 δεκαετιών μπορεί να θεωρούνται καλές για το πολύ 1% αλλά όχι για τους υπόλοιπους.
«Είχα από καιρό προειδοποιήσει ότι αυτή η στασιμότητα θα έχει πολιτικές συνέπειες. Αυτή η μέρα έφτασε» γράφει χαρακτηριστικά ο ίδιος.
Και στις δυο πλευρές του Ατλαντικού, οι πολίτες θεωρούν τις εμπορικές συμφωνίες ως την πηγή των δεινών τους.
Αν και αυτό είναι υπεραπλουστευμένο, ωστόσο είναι κατανοητό.
Οι πολίτες θεωρούν ότι έχουν παραμεριστεί στο βωμό των επιχειρηματικών συμφερόντων.
Ο Stiglitz αναφέρει ενδεικτικά την αύξηση στις τιμές των φαρμακών αλλά και τις αλλαγές στους εργασιακούς νόμους, που κάνουν ακόμα πιο δύσκολη τη ζωή των πολιτών, διευκολύνουν ωστόσο τις επιχειρήσεις.
Το μεταναστευτικό
Και σε όλα αυτά πρέπει να προστεθεί και το μεταναστευτικό.
Σύμφωνα με τον ίδιο, όταν η οικονομική αβεβαιότητα για τους εργαζόμενους συνδυάζεται με τη μετανάστευση, είναι... τοξικό.
Πολλοί πρόσφυγες είναι θύματα του πολέμου και της καταπίεσης στην οποία συνέβαλαν οι δυτικές χώρες.
Κι όσο κι αν θέλει κάποιος να το αρνηθεί, όταν το εργατικό δυναμικό αυξάνεται τόσο μειώνονται οι μισθοί.
Κι όταν οι μισθοί δεν μειώνονται αυξάνεται η ανεργία.
Αυτό, όπως αναφέρεται στο ίδιο, άρθρο ειναι και το πιο ανησυχητικό για τις χώρες που αντιμετωπίζουν οικονομικά προβλήματα.
«Το ποσοστό ανεργίας στις χώρες της Ευρώπης και της ευρωζώνης είναι διψήφιο τα τελευταία χρόνια» γράφει ο ίδιος.
Οι συνέπειες του μεταναστευτικού θα είναι δραματικές, καθώς εκτιμάται ότι θα αυξηθεί η ανεργία και θα μειωθούν οι μισθοί, ενώ την ίδια στιγμή οι εργοδότες θα επωφεληθούν απο το χαμηλό εργατικό κόστος.
«Το βάρος των προσφύγων -δεν αποτελεί έκπληξη- το επωμίζονται εκείνοι οι οποίο είναι λιγότερο ικανοί να το διαχειριστούν» γράφει ο Stiglitz.
Όλα αυτά όμως οδηγούν στο πνίξιμο της μεσαίας τάξης και στις δυο πλευρές του Ατλαντικού.
«Τα νοικοκυριά δεν έχουν γίνει αποδέκτες των κερδών από την οικονομική ανάπτυξη.
Καταλαβαίνουν οι τράπεζες προκάλεσαν την κρίση του 2008, αλλά είδαν δισεκατομμύρια να πηγαίνουν για τη διάσωση των τραπεζών σε αντίθεση με τα ασήμαντα ποσά που πάνε για τους ίδιους» γράφει επίσης.
Φρούδες οι υποσχέσεις των πολιτικών
Παράλληλα, ο Stiglitz επισημαίνει ότι οι πολιτικοί που υποσχέθηκαν την αλλαγή, δεν επέφεραν τα αναμενόμενα.
Ωστόσο, το να ψηφίζουν εν θερμώ δεν λύνει το πρόβλημα.
Αντιθέτως, αυτό μπορεί να οδηγήσει σε μια πολύ χειρότερη κατάσταση.
Αποτελεί βασική αρχή της οικονομίας.
Σύμφωνα με τον ίδιο, οι πολιτικοί τώρα θα πρέπει να επικεντρωθούν στο πως θα κατανοήσουν τα προβλήματα των πολιτών, πως θα βελτιώσουν την καθημερινότητα των πολιτών.
«Κάθε κυβέρνηση κράτους μέλους της ΕΕ πρέπει να θέσει ως πρωταρχικό της στόχο την ευημερία των απλών πολιτών.
Περισσότερη νεοφιλελεύθερη ιδεολογία δεν θα βοηθήσει.
Για παράδειγμα το ελεύθερο εμπόριο με τη κατάλληλη διαχείριση μπορεί να φέρει ευημερία στους πολίτες.
Ωστόσο, αν δεν διαχειριστεί σωστά μπορεί να επιδεινώνσει περισσότερο το βιοτικό των πολιτών, ενδεχομένως και της πλειοψηφίας» γράφει ο ίδιος.
Η πρόταση Obama
Κλείνοντας το άρθρο του, ο Stiglitz επισημαίνει ότι υπάρχουν εναλλακτικές που μπορούν να οδηγήσουν στην κοινή ευημερία, όπως και εναλλακτικές -σαν τις εναλλακτικές πρότεινε ο Αμερικανός πρόεδρος Barack Obama για τις διατλαντικές συμφωνίες με την ΕΕ για το εμπόριο και τις επενδύσεις- που θα μπορούσαν να προκαλέσουν μεγαλύτερο κακό.
«Η πρόκληση σήμερα είναι να μάθουμε από το παρελθόν, ούτως ώστε να συμβεί το πρώτο και να αποτραπεί το δεύτερο» γράφει χαρακτηριστικά.
«Θα χρεαστεί αρκετός χρόνος για να αφομειωθούν οι συνέπειες του Brexit, τόσο στην Βρετανία και την Ευρώπη όσο και σε όλον τον κόσμο» γράφει επισημαίνοντας ότι τα περισσότερα θα εξαργηθούν από την απάντηση της ΕΕ όσον αφορά στην αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου.
Τα οφέλη στο εμπόριο και στην οικονομική ολοκλήρωση μεταξύ της ΕΕ και του Ηνωμένου Βασιλείου είναι αμοιβαία, και αν η ΕΕ πάρει στα σοβαρά την πεποίθηση ότι η οικονομική ολοκλήρωση είναι καλύτερη, οι ηγέτες της θα επιδιώξουν να εξασφαλίσουν όσο το δυνατόν στενότερους δεσμούς που επιτρέπουν οι περιστάσεις.
Ωστόσο, ο Stiglitz αναφέρεται και στον πρόεδρο της Κομισιόν Jean-Claude Juncker, ο οποίος πέρασε τη σκληρή γραμμή: «Εκτός σημαίνει εκτός» έχει πει.
«Αυτή η αντίδραση ίσως είναι κατανοητή, δεδομένου ότι ο Juncker θα μείνει στην ιστορία ως το πρόσωπο που προήδρευσε της Κοσμιόν κατά το αρχικό στάδιο διάλυσης της ΕΕ. Ο ίδιος ισχυρίζεται ότι για να αποτραπούν κι άλλα κράτη να αποχωρήσουν από την ΕΕ, η τελευταία πρέπει να είναι αδιάλλακτη απέναντι στο Ηνωμένο Βασίλειο και να προσφέρει όσο το δυνατόν λιγότερες εγγυήσεις» γράφει ο διάσημος οικονομολόγος.
Ποιο είναι το μήνυμα
Ωστόσο, σύμφωνα με τον Stiglitz τον μήνυμα είναι σαφές: Η νεοφιλελεύθερη ατζέντα των τελευταίων 4 δεκαετιών μπορεί να θεωρούνται καλές για το πολύ 1% αλλά όχι για τους υπόλοιπους.
«Είχα από καιρό προειδοποιήσει ότι αυτή η στασιμότητα θα έχει πολιτικές συνέπειες. Αυτή η μέρα έφτασε» γράφει χαρακτηριστικά ο ίδιος.
Και στις δυο πλευρές του Ατλαντικού, οι πολίτες θεωρούν τις εμπορικές συμφωνίες ως την πηγή των δεινών τους.
Αν και αυτό είναι υπεραπλουστευμένο, ωστόσο είναι κατανοητό.
Οι πολίτες θεωρούν ότι έχουν παραμεριστεί στο βωμό των επιχειρηματικών συμφερόντων.
Ο Stiglitz αναφέρει ενδεικτικά την αύξηση στις τιμές των φαρμακών αλλά και τις αλλαγές στους εργασιακούς νόμους, που κάνουν ακόμα πιο δύσκολη τη ζωή των πολιτών, διευκολύνουν ωστόσο τις επιχειρήσεις.
Το μεταναστευτικό
Και σε όλα αυτά πρέπει να προστεθεί και το μεταναστευτικό.
Σύμφωνα με τον ίδιο, όταν η οικονομική αβεβαιότητα για τους εργαζόμενους συνδυάζεται με τη μετανάστευση, είναι... τοξικό.
Πολλοί πρόσφυγες είναι θύματα του πολέμου και της καταπίεσης στην οποία συνέβαλαν οι δυτικές χώρες.
Κι όσο κι αν θέλει κάποιος να το αρνηθεί, όταν το εργατικό δυναμικό αυξάνεται τόσο μειώνονται οι μισθοί.
Κι όταν οι μισθοί δεν μειώνονται αυξάνεται η ανεργία.
Αυτό, όπως αναφέρεται στο ίδιο, άρθρο ειναι και το πιο ανησυχητικό για τις χώρες που αντιμετωπίζουν οικονομικά προβλήματα.
«Το ποσοστό ανεργίας στις χώρες της Ευρώπης και της ευρωζώνης είναι διψήφιο τα τελευταία χρόνια» γράφει ο ίδιος.
Οι συνέπειες του μεταναστευτικού θα είναι δραματικές, καθώς εκτιμάται ότι θα αυξηθεί η ανεργία και θα μειωθούν οι μισθοί, ενώ την ίδια στιγμή οι εργοδότες θα επωφεληθούν απο το χαμηλό εργατικό κόστος.
«Το βάρος των προσφύγων -δεν αποτελεί έκπληξη- το επωμίζονται εκείνοι οι οποίο είναι λιγότερο ικανοί να το διαχειριστούν» γράφει ο Stiglitz.
Όλα αυτά όμως οδηγούν στο πνίξιμο της μεσαίας τάξης και στις δυο πλευρές του Ατλαντικού.
«Τα νοικοκυριά δεν έχουν γίνει αποδέκτες των κερδών από την οικονομική ανάπτυξη.
Καταλαβαίνουν οι τράπεζες προκάλεσαν την κρίση του 2008, αλλά είδαν δισεκατομμύρια να πηγαίνουν για τη διάσωση των τραπεζών σε αντίθεση με τα ασήμαντα ποσά που πάνε για τους ίδιους» γράφει επίσης.
Φρούδες οι υποσχέσεις των πολιτικών
Παράλληλα, ο Stiglitz επισημαίνει ότι οι πολιτικοί που υποσχέθηκαν την αλλαγή, δεν επέφεραν τα αναμενόμενα.
Ωστόσο, το να ψηφίζουν εν θερμώ δεν λύνει το πρόβλημα.
Αντιθέτως, αυτό μπορεί να οδηγήσει σε μια πολύ χειρότερη κατάσταση.
Αποτελεί βασική αρχή της οικονομίας.
Σύμφωνα με τον ίδιο, οι πολιτικοί τώρα θα πρέπει να επικεντρωθούν στο πως θα κατανοήσουν τα προβλήματα των πολιτών, πως θα βελτιώσουν την καθημερινότητα των πολιτών.
«Κάθε κυβέρνηση κράτους μέλους της ΕΕ πρέπει να θέσει ως πρωταρχικό της στόχο την ευημερία των απλών πολιτών.
Περισσότερη νεοφιλελεύθερη ιδεολογία δεν θα βοηθήσει.
Για παράδειγμα το ελεύθερο εμπόριο με τη κατάλληλη διαχείριση μπορεί να φέρει ευημερία στους πολίτες.
Ωστόσο, αν δεν διαχειριστεί σωστά μπορεί να επιδεινώνσει περισσότερο το βιοτικό των πολιτών, ενδεχομένως και της πλειοψηφίας» γράφει ο ίδιος.
Η πρόταση Obama
Κλείνοντας το άρθρο του, ο Stiglitz επισημαίνει ότι υπάρχουν εναλλακτικές που μπορούν να οδηγήσουν στην κοινή ευημερία, όπως και εναλλακτικές -σαν τις εναλλακτικές πρότεινε ο Αμερικανός πρόεδρος Barack Obama για τις διατλαντικές συμφωνίες με την ΕΕ για το εμπόριο και τις επενδύσεις- που θα μπορούσαν να προκαλέσουν μεγαλύτερο κακό.
«Η πρόκληση σήμερα είναι να μάθουμε από το παρελθόν, ούτως ώστε να συμβεί το πρώτο και να αποτραπεί το δεύτερο» γράφει χαρακτηριστικά.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών