Η πολιτική των κεντρικών τραπεζών απειλεί την οικονομία
Επικαλούμενος μια διαφήμιση για φίλτρα λαδιών, ο Bill Gross, διαχειριστής χαρτοφυλακίου στην Janus Capital Group μιλάει για την νομισματική πολιτική των κεντρικών τραπεζών καταλήγοντας στο συμπέρασμα ότι απειλούν την οικονομία.
Όπως επισημαίνει ο ίδιος σε άρθρο του στους Financial Times, τόσο τα βρώμικα λάδια όσο και η τεχνητή τιμολόγηση των χρηματαγορών καταστρέφουν τελικά τη μηχανή (στην περίπτωση των κεντρικών τραπεζών την μηχανή της πραγματικής οικονομίας.
Σύμφωνα με τον Gross είναι ιστορικά αποδεδειγμένο ότι οι χαμηλότερες αποδόσεις ομολόγων θα οδηγήσουν τελικά σε υψηλότερες τιμές ομολόγων και μετοχών.
Επίσης τα κεφαλαιακά κέρδη και τα χαμηλότερα εμπορικά και καταναλωτικά επιτόκια, που συνδέονται με αυτά, θα πυροδοτήσουν επιπλέον επενδύσεις και κατανάλωση.
«Ένας ενάρετος κύκλος που οδηγεί σε αύξηση απασχόλησης, ήπιο πληθωρισμό και υψηλότερα κέρδη» γράφει χαρακτηριστικά.
Ο Gross αφού αναφέρεται στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης που ξεκίνησε η FED το 2010 αναρωτιέται: είναι όμως τα σχεδόν μηδενικά επιτόκια και ένα παγκόσμιο απόθεμα περίπου 13 τρισ. δολαρίων ομολόγων με αρνητικά επιτόκια πραγματικά καλό για την πραγματική οικονομία;
Όπως σημειώνει, τα πρόσφατα στοιχεία υποδηλώνουν ότι μάλλον αυτός ο συνδυασμός δεν αποδίδει.
Αυτό άλλωστε αποδεικνύεται και από την πορεία της παραγωγικότητας (ουσιαστικά περιγράφει τη ζωτικότητα της οικονομίας) που κατά το τελευταίο μισό της 10ετίας υποχωρεί μην ακολουθώντας «συμπτωματικά» την έλευση του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης (QE) και των μηδενικών επιτοκίων.
Αφού, ο Gross επισημαίνει ότι στις ΗΠΑ η τάση της παραγωγικότητας σε ετήσια βάση είναι αρνητική τονίζει ότι «οι περισσότεροι κεντρικοί τραπεζίτες αγνοούν αυτό το γεγονός ως βραχυπρόθεσμη εκτροπή.
Η περίπτωση της Ιαπωνίας
Επικαλούμενος την κατάσταση στην ιαπωνική οικονομία, ο Gross περιγράφει τις συνέπειες των μηδενικών επιτοκίων σε μια αναπτυγμένη οικονομία και τονίζει ότι δεν προσφέρουν πολλά ούτε στην πραγματική ανάπτυξη ούτε στον πληθωρισμό αλλά ούτε και στην ονομαστική ανάπτυξη του ΑΕΠ.
Ωστόσο, σύμφωνα με τον ίδιο οι συνέπειες είναι περισσότερες σοβαρές σε άλλες μεγάλες οικονομίες, καθώς οι επενδύσεις δεν επέστρεψαν ποτέ στα επίπεδα πριν την κρίση του 2008, ενώ οι επιχειρήσεις χρησιμοποιούν το αυξανόμενο ποσό ροής μετρητών για να επαναγοράσουν μετοχές και όχι για επενδύσεις.
Στο πλαίσιο αυτό -σύμφωνα με τον Gross- το χρήμα μεταφέρεται από την πραγματική οικονομία σε ιδιοκτήτες χρηματοοικονομικού ενεργητικού, όπου σε πολλές περιπτώσεις βρίσκεται σε «αγρανάπαυση», εξασφαλίζοντας μικρή απόδοση αν επενδυθεί σε κρατικά ομόλογα και τις χρηματαγορές.
Οι συνέπειες των μηδενικών αποδόσεων
Στο μεταξύ, ο Gross αναρωτιέται γιατί ο ιδιωτικός τομέας ή οι κυβερνήσεις δεν δανείζονται σε ουσιαστικά μηδενικό κόστος προκειμένου να επενδύσουν σε ένα καπιταλιστικό μοντέλο που επί αιώνες απέδειξε ότι ανταμείβει το ρίσκο που πάρθηκε στην πραγματική οικονομία;
Σύμφωνα με τον ίδιο για τις κυβερνήσεις αλλά και για οργανισμούς όπως το ΔΝΤ κυριαρχεί η άποψη ότι ο προϋπολογισμός αλλά και οι εθνικοί πόροι πρέπει να είναι ισορροπημένοι.
Την ίδια στιγμή, ο ιδιωτικός τομέας δεν προχωράει σε επενδύσεις λόγω εξωγενών κινδύνων όπως η γήρανση του πληθυσμού (που μετριάζει τις καταναλωτικές δαπάνες) ενώ οι επικεφαλής επενδύσεων (γνωρίζουν τα πάντα για την τιμολόγηση των ομολόγων ίσως επίσης αναγνωρίζουν ότι μια επένδυση στην πραγματική οικονομία (παρά το χαμηλό κόστος δανεισμού) θα έχει και αυτή ρίσκα στην περίπτωση που οι αποδόσεις αρχίσουν να επιστρέφουν στα κανονικά επίπεδα και τα κόστη δανεισμού αυξηθούν.
Όπως γράφει ο Gross στο άρθρο του στους Financial Times, από τις σχεδόν μηδενικές αποδόσεις και επιτόκια επηρεάζονται μεταξύ άλλων και οι ασφαλιστικές εταιρείες και τα συνταξιοδοτικά ταμεία, καθώς αντιμετωπίζουν αυξημένο ρίσκο επειδή προέβλεπαν υψηλότερες μελλοντικές αποδόσεις και θα απομείνουν με… άχυρα αν οι αποδόσεις και τα ποσοστά δεν επιστρέψουν σε πιο κανονικά επίπεδα.
Στο πλαίσιο αυτό είναι ορατός ο κίνδυνος ο «ενάρετος κύκλος» να μετατραπεί σε ένα κύκλο σε ένα κύκλο στασιμότητας και φθοράς.
Πάντως, ο Gross καταλήγει στο συμπέρασμα ότι τα προγράμματα ποσοτικής χαλάρωσης αλλά και τα όλο και χαμηλότερα επιτόκια ίσως επιφέρουν ένα φρενάρισμα στην παγκόσμια οικονομία αντί για να την επιταχύνουν.
«Απαιτείται επειγόντως μια αλλαγή φίλτρων και η λογική στην νομισματική πολιτική» αναφέρει χαρακτηριστικά ο ίδιος.
Όπως επισημαίνει ο ίδιος σε άρθρο του στους Financial Times, τόσο τα βρώμικα λάδια όσο και η τεχνητή τιμολόγηση των χρηματαγορών καταστρέφουν τελικά τη μηχανή (στην περίπτωση των κεντρικών τραπεζών την μηχανή της πραγματικής οικονομίας.
Σύμφωνα με τον Gross είναι ιστορικά αποδεδειγμένο ότι οι χαμηλότερες αποδόσεις ομολόγων θα οδηγήσουν τελικά σε υψηλότερες τιμές ομολόγων και μετοχών.
Επίσης τα κεφαλαιακά κέρδη και τα χαμηλότερα εμπορικά και καταναλωτικά επιτόκια, που συνδέονται με αυτά, θα πυροδοτήσουν επιπλέον επενδύσεις και κατανάλωση.
«Ένας ενάρετος κύκλος που οδηγεί σε αύξηση απασχόλησης, ήπιο πληθωρισμό και υψηλότερα κέρδη» γράφει χαρακτηριστικά.
Ο Gross αφού αναφέρεται στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης που ξεκίνησε η FED το 2010 αναρωτιέται: είναι όμως τα σχεδόν μηδενικά επιτόκια και ένα παγκόσμιο απόθεμα περίπου 13 τρισ. δολαρίων ομολόγων με αρνητικά επιτόκια πραγματικά καλό για την πραγματική οικονομία;
Όπως σημειώνει, τα πρόσφατα στοιχεία υποδηλώνουν ότι μάλλον αυτός ο συνδυασμός δεν αποδίδει.
Αυτό άλλωστε αποδεικνύεται και από την πορεία της παραγωγικότητας (ουσιαστικά περιγράφει τη ζωτικότητα της οικονομίας) που κατά το τελευταίο μισό της 10ετίας υποχωρεί μην ακολουθώντας «συμπτωματικά» την έλευση του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης (QE) και των μηδενικών επιτοκίων.
Αφού, ο Gross επισημαίνει ότι στις ΗΠΑ η τάση της παραγωγικότητας σε ετήσια βάση είναι αρνητική τονίζει ότι «οι περισσότεροι κεντρικοί τραπεζίτες αγνοούν αυτό το γεγονός ως βραχυπρόθεσμη εκτροπή.
Η περίπτωση της Ιαπωνίας
Επικαλούμενος την κατάσταση στην ιαπωνική οικονομία, ο Gross περιγράφει τις συνέπειες των μηδενικών επιτοκίων σε μια αναπτυγμένη οικονομία και τονίζει ότι δεν προσφέρουν πολλά ούτε στην πραγματική ανάπτυξη ούτε στον πληθωρισμό αλλά ούτε και στην ονομαστική ανάπτυξη του ΑΕΠ.
Ωστόσο, σύμφωνα με τον ίδιο οι συνέπειες είναι περισσότερες σοβαρές σε άλλες μεγάλες οικονομίες, καθώς οι επενδύσεις δεν επέστρεψαν ποτέ στα επίπεδα πριν την κρίση του 2008, ενώ οι επιχειρήσεις χρησιμοποιούν το αυξανόμενο ποσό ροής μετρητών για να επαναγοράσουν μετοχές και όχι για επενδύσεις.
Στο πλαίσιο αυτό -σύμφωνα με τον Gross- το χρήμα μεταφέρεται από την πραγματική οικονομία σε ιδιοκτήτες χρηματοοικονομικού ενεργητικού, όπου σε πολλές περιπτώσεις βρίσκεται σε «αγρανάπαυση», εξασφαλίζοντας μικρή απόδοση αν επενδυθεί σε κρατικά ομόλογα και τις χρηματαγορές.
Οι συνέπειες των μηδενικών αποδόσεων
Στο μεταξύ, ο Gross αναρωτιέται γιατί ο ιδιωτικός τομέας ή οι κυβερνήσεις δεν δανείζονται σε ουσιαστικά μηδενικό κόστος προκειμένου να επενδύσουν σε ένα καπιταλιστικό μοντέλο που επί αιώνες απέδειξε ότι ανταμείβει το ρίσκο που πάρθηκε στην πραγματική οικονομία;
Σύμφωνα με τον ίδιο για τις κυβερνήσεις αλλά και για οργανισμούς όπως το ΔΝΤ κυριαρχεί η άποψη ότι ο προϋπολογισμός αλλά και οι εθνικοί πόροι πρέπει να είναι ισορροπημένοι.
Την ίδια στιγμή, ο ιδιωτικός τομέας δεν προχωράει σε επενδύσεις λόγω εξωγενών κινδύνων όπως η γήρανση του πληθυσμού (που μετριάζει τις καταναλωτικές δαπάνες) ενώ οι επικεφαλής επενδύσεων (γνωρίζουν τα πάντα για την τιμολόγηση των ομολόγων ίσως επίσης αναγνωρίζουν ότι μια επένδυση στην πραγματική οικονομία (παρά το χαμηλό κόστος δανεισμού) θα έχει και αυτή ρίσκα στην περίπτωση που οι αποδόσεις αρχίσουν να επιστρέφουν στα κανονικά επίπεδα και τα κόστη δανεισμού αυξηθούν.
Όπως γράφει ο Gross στο άρθρο του στους Financial Times, από τις σχεδόν μηδενικές αποδόσεις και επιτόκια επηρεάζονται μεταξύ άλλων και οι ασφαλιστικές εταιρείες και τα συνταξιοδοτικά ταμεία, καθώς αντιμετωπίζουν αυξημένο ρίσκο επειδή προέβλεπαν υψηλότερες μελλοντικές αποδόσεις και θα απομείνουν με… άχυρα αν οι αποδόσεις και τα ποσοστά δεν επιστρέψουν σε πιο κανονικά επίπεδα.
Στο πλαίσιο αυτό είναι ορατός ο κίνδυνος ο «ενάρετος κύκλος» να μετατραπεί σε ένα κύκλο σε ένα κύκλο στασιμότητας και φθοράς.
Πάντως, ο Gross καταλήγει στο συμπέρασμα ότι τα προγράμματα ποσοτικής χαλάρωσης αλλά και τα όλο και χαμηλότερα επιτόκια ίσως επιφέρουν ένα φρενάρισμα στην παγκόσμια οικονομία αντί για να την επιταχύνουν.
«Απαιτείται επειγόντως μια αλλαγή φίλτρων και η λογική στην νομισματική πολιτική» αναφέρει χαρακτηριστικά ο ίδιος.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών