Πρόωρη αύξηση των επιτοκίων θα μπορούσε να προκαλέσει εντονότερη επιβράδυνση από ό,τι αναμένεται
Στο γεγονός ότι οι κεντρικές τράπεζες έχουν σηκώσει όλο το βάρος για την επιστροφή της ανάκαμψης αναφέρεται σε άρθρο του στους Financial Times ο Martin Wolf.
«Οι κεντρικές τράπεζες είναι, όπως έχει γράψει ο Mohamed El-Erian, ΄΄το μόνο παιχνίδι στην πόλη''.
Είναι βέβαιο ότι πρόκειται για τους βασικούς παίχτες του παιχνιδιού της μακροοικονομικής σταθεροποίησης.
Ξέρουν όμως τι κάνουν;» επισημαίνει χαρακτηριστικά.
Από την οικονομική κρίση και μετά οι κεντρικές τράπεζες έχουν κάνει ασυνήθιστα και αντιλαϊκά πράγματα.
«Σε ασυνήθιστες περιστάσεις, αυτό ήταν αναπόφευκτο» αναφέρει επίσης.
Δυστυχώς, όμως, αυτές οι ασυνήθιστες περιστάσεις έχουν γίνει… συνηθισμένες.
Οι λόγοι αυτοί είναι φανεροί και από την κριτική που άσκησε ο Lawrence Summers στην ομιλία της Janet Yellen κατά το συμπόσιο στο Jackson Hole.
Όπως έγραψε ο Summers λοιπόν «η αντιμετώπιση της επόμενης ύφεσης είναι η μεγάλη πρόκληση της νομισματικής πολιτικής που αντιμετωπίζει η Fed».
Αλλά, ο ίδιος φοβάται (όπως αναφέρει ο Wolf), η Fed είναι σε ανησυχητικά κακή θέση να το πράξει.
Τα χαμηλά επιτόκια είναι από τα σημαντικότερα συμπτώματα της παγκόσμιας οικονομίας.
Ωστόσο, αποτελεί τη συνέχιση μιας τάσης για περισσότερο από 20 χρόνια.
Τόσο η σταθερή μείωση των πραγματικών επιτοκίων και την πτώση των προσδοκιών για τον πληθωρισμό βρίσκονται πίσω από αυτές τις τάσεις.
Το τελευταίο είναι, σε μεγάλο βαθμό, το αποτέλεσμα της νομισματικής πολιτικής, σύμφωνα με τον Wolf.
Αλλά η νομισματική πολιτική δεν μπορεί να ορίσει τα πραγματικά επιτόκια μακροπρόθεσμα.
«Πράγματι, οι δράσεις στη νομισματική πολιτική δεν μπορούν να έχει μεγάλο αντίκτυπο σε αυτά, ακόμη και βραχυπρόθεσμα» γράφει ο ίδιος.
«Τόσο η απότομη πτώση στο εκτιμώμενο neutral επιτόκιο αλλά και η ανάλυση του τι συμβαίνει πίσω από αυτό έχει μεγάλες συνέπειες.
«Το πιο σημαντικό είναι ότι είναι δύσκολο να δούμε θα μπορούσε να ανατρέψει αυτή την τάση στο εγγύς μέλλον» γράφει ο ίδιος στους Financial Times.
«Είναι πιθανό να ζήσουμε εξαιρετικά χαμηλά επιτόκια για πολύ καιρό ακόμα.
Αυτό σημαίνει ότι ο χειρισμός της επόμενης ύφεσης θα είναι αρκετά δύσκολος» επισημαίνει χαρακτηριστικά.
Ας υποθέσουμε ότι τα βραχυπρόθεσμα ονομαστικά επιτόκια είναι λίγο πάνω από το φυσιολογικό ποσοστό την παραμονή της επόμενης ύφεσης.
Στις ΗΠΑ, θα μπορούσαν τότε να είναι 3%, ενώ στην ευρωζώνη θα μπορούσαν να είναι ακόμα χαμηλότερα.
Ωστόσο, όπως προκύπτει από την ομιλία της Yellen, σε όλες τις υφέσεις των ΗΠΑ από τα τέλη της δεκαετίας του 1960, τα βραχυπρόθεσμα επιτόκια έχουν μειωθεί κατά τουλάχιστον 5 ποσοστιαίες μονάδες.
«Αυτό φαίνεται να σημαίνει μια κίνηση για υψηλότερα αρνητικά επιτόκια» σχολιάζει ο Wolf.
Αν και η Fed είναι σίγουρη ότι τα φάσμα των μέσων που έχει θα μπορούσε να λειτουργήσει σε τέτοιες συνθήκες, ο Summers επισημαίνει ότι υπάρχει ένας καλός λόγος για να αναρωτηθούμε αν αυτό θα μπορούσε να συμβεί: η αποτελεσματικότητα των αγορών περιουσιακών στοιχείων μεγάλης κλίμακας είναι συζητήσιμη, ενώ η πολιτική και θεσμική σκοπιμότητα των έντονων αρνητικών επιτοκίων είναι επίσης αμφίβολη.
Η δημοσιονομική πολιτική
Εξάλλου, ο Wolf αναφέρεται και στον ρόλο που θα μπορούσε να παίξει η δημοσιονομική πολιτική με αφορμή σχετικές δηλώσεις του επικεφαλής της Fed του San Francisco, John Williams.
«Τα χρήματα από το ελικόπτερο -άμεση υποστήριξη των δαπανών- έρχεται πρώτα στο μυαλό.
Είναι επίσης δυνατό να αυξήσει τους στόχους για τα επίπεδα του πληθωρισμού.
Πάνω απ 'όλα, όμως κανείς δεν πρέπει να θεωρήσει βέβαιο ότι όλα αυτά θα πάνε καλά.
Είναι απαραίτητο να προετοιμάσουμε τώρα την εργαλειοθήκη για το μέλλον.
Θα μπορούσε να χρειαστεί πολύ σύντομα» γράφει χαρακτηριστικά.
«Οι κεντρικές τράπεζες είναι, όπως έχει γράψει ο Mohamed El-Erian, ΄΄το μόνο παιχνίδι στην πόλη''.
Είναι βέβαιο ότι πρόκειται για τους βασικούς παίχτες του παιχνιδιού της μακροοικονομικής σταθεροποίησης.
Ξέρουν όμως τι κάνουν;» επισημαίνει χαρακτηριστικά.
Από την οικονομική κρίση και μετά οι κεντρικές τράπεζες έχουν κάνει ασυνήθιστα και αντιλαϊκά πράγματα.
«Σε ασυνήθιστες περιστάσεις, αυτό ήταν αναπόφευκτο» αναφέρει επίσης.
Δυστυχώς, όμως, αυτές οι ασυνήθιστες περιστάσεις έχουν γίνει… συνηθισμένες.
Οι λόγοι αυτοί είναι φανεροί και από την κριτική που άσκησε ο Lawrence Summers στην ομιλία της Janet Yellen κατά το συμπόσιο στο Jackson Hole.
Όπως έγραψε ο Summers λοιπόν «η αντιμετώπιση της επόμενης ύφεσης είναι η μεγάλη πρόκληση της νομισματικής πολιτικής που αντιμετωπίζει η Fed».
Αλλά, ο ίδιος φοβάται (όπως αναφέρει ο Wolf), η Fed είναι σε ανησυχητικά κακή θέση να το πράξει.
Τα χαμηλά επιτόκια είναι από τα σημαντικότερα συμπτώματα της παγκόσμιας οικονομίας.
Ωστόσο, αποτελεί τη συνέχιση μιας τάσης για περισσότερο από 20 χρόνια.
Τόσο η σταθερή μείωση των πραγματικών επιτοκίων και την πτώση των προσδοκιών για τον πληθωρισμό βρίσκονται πίσω από αυτές τις τάσεις.
Το τελευταίο είναι, σε μεγάλο βαθμό, το αποτέλεσμα της νομισματικής πολιτικής, σύμφωνα με τον Wolf.
Αλλά η νομισματική πολιτική δεν μπορεί να ορίσει τα πραγματικά επιτόκια μακροπρόθεσμα.
«Πράγματι, οι δράσεις στη νομισματική πολιτική δεν μπορούν να έχει μεγάλο αντίκτυπο σε αυτά, ακόμη και βραχυπρόθεσμα» γράφει ο ίδιος.
«Τόσο η απότομη πτώση στο εκτιμώμενο neutral επιτόκιο αλλά και η ανάλυση του τι συμβαίνει πίσω από αυτό έχει μεγάλες συνέπειες.
«Το πιο σημαντικό είναι ότι είναι δύσκολο να δούμε θα μπορούσε να ανατρέψει αυτή την τάση στο εγγύς μέλλον» γράφει ο ίδιος στους Financial Times.
«Είναι πιθανό να ζήσουμε εξαιρετικά χαμηλά επιτόκια για πολύ καιρό ακόμα.
Αυτό σημαίνει ότι ο χειρισμός της επόμενης ύφεσης θα είναι αρκετά δύσκολος» επισημαίνει χαρακτηριστικά.
Ας υποθέσουμε ότι τα βραχυπρόθεσμα ονομαστικά επιτόκια είναι λίγο πάνω από το φυσιολογικό ποσοστό την παραμονή της επόμενης ύφεσης.
Στις ΗΠΑ, θα μπορούσαν τότε να είναι 3%, ενώ στην ευρωζώνη θα μπορούσαν να είναι ακόμα χαμηλότερα.
Ωστόσο, όπως προκύπτει από την ομιλία της Yellen, σε όλες τις υφέσεις των ΗΠΑ από τα τέλη της δεκαετίας του 1960, τα βραχυπρόθεσμα επιτόκια έχουν μειωθεί κατά τουλάχιστον 5 ποσοστιαίες μονάδες.
«Αυτό φαίνεται να σημαίνει μια κίνηση για υψηλότερα αρνητικά επιτόκια» σχολιάζει ο Wolf.
Αν και η Fed είναι σίγουρη ότι τα φάσμα των μέσων που έχει θα μπορούσε να λειτουργήσει σε τέτοιες συνθήκες, ο Summers επισημαίνει ότι υπάρχει ένας καλός λόγος για να αναρωτηθούμε αν αυτό θα μπορούσε να συμβεί: η αποτελεσματικότητα των αγορών περιουσιακών στοιχείων μεγάλης κλίμακας είναι συζητήσιμη, ενώ η πολιτική και θεσμική σκοπιμότητα των έντονων αρνητικών επιτοκίων είναι επίσης αμφίβολη.
Η δημοσιονομική πολιτική
Εξάλλου, ο Wolf αναφέρεται και στον ρόλο που θα μπορούσε να παίξει η δημοσιονομική πολιτική με αφορμή σχετικές δηλώσεις του επικεφαλής της Fed του San Francisco, John Williams.
«Τα χρήματα από το ελικόπτερο -άμεση υποστήριξη των δαπανών- έρχεται πρώτα στο μυαλό.
Είναι επίσης δυνατό να αυξήσει τους στόχους για τα επίπεδα του πληθωρισμού.
Πάνω απ 'όλα, όμως κανείς δεν πρέπει να θεωρήσει βέβαιο ότι όλα αυτά θα πάνε καλά.
Είναι απαραίτητο να προετοιμάσουμε τώρα την εργαλειοθήκη για το μέλλον.
Θα μπορούσε να χρειαστεί πολύ σύντομα» γράφει χαρακτηριστικά.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών