Η νέα γερμανική κυβέρνηση δύσκολα θα προωθήσει πολιτικές για μεγαλύτερη ενοποίηση σε ΕΕ και Ευρωζώνη
Τις τρεις επιλογές που έχει η Ευρωζώνη, μετά και το αποτέλεσμα των γερμανικών εκλογών, που έφεραν στη Bundestag το ακροδεξιό AfD, αναλύει σε άρθρο του στο Project Syndicate, ο Kemal Dervis, πρώην υπουργός Οικονομίας της Τουρκίας και νυν αντιπρόεδρος του Brookings Institution.
Στο άρθρο του αναφέρει «μετά από ένα ταραχώδες έτος, η πολιτική κατάσταση μοιάζει να σταθεροποιείται στην Ευρώπη.
Αν και το ακροδεξιό Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD) κέρδισε σχεδόν το 13% των ψήφων στις πρόσφατες γερμανικές εκλογές, δεν αποτελεί σοβαρό κίνδυνο για την ηγεσία της Angela Merkel.
Στη Γαλλία –τον άλλο πυλώνα του ευρωπαϊκού project- ο πρόεδρος Emmanuel Macron μπορεί να στηρίζεται στην ισχυρή πλειοψηφία στο κοινοβούλιο.
Και παρά την αβεβαιότητα καθώς δεν έχει ξεκαθαριστεί ακόμη το πώς θα γίνει το Brexit, έχει καταστεί σαφές ότι η ΕΕ θα πράξει αυτά που έχει προγραμματίσει ακόμη και εάν η Βρετανία δεν είναι, πλέον, μέλος της.
Ως εκ τούτου αυτή τη στιγμή το ερώτημα που πρέπει να απαντηθεί είναι πώς η ΕΕ και κυρίως η Ευρωζώνη θα πρέπει να προχωρήσουν μπροστά.
Υπάρχουν τρεις επιλογές.
Η πρώτη επιλογή είναι «περισσότερη Ένωση», όπως το περιέγραψε ο πρόεδρος της Κομισιόν, Jean-Claude Juncker.
Στο όραμα του Juncker δεν υπάρχει θέση για μία Ευρώπη πολλών ταχυτήτων.
Επιθυμεί κοινά βήματα από όλα τα κράτη-μέλη.
Αυτό σημαίνει επέκταση του χώρου Schengen προκειμένου να ενταχθούν οι Βουλγαρία και Ρουμανία.
Για το ευρώ ο Juncker τόνισε ότι σχεδιάστηκε για να γίνει το νόμισμα όλης της Ευρώπης και όχι μόνο μερικών χωρών.
Έχοντας τα παραπάνω στο νου της, η ΕΕ θα πρέπει να επιδιώξει την ολοκλήρωση της τραπεζικής ένωσης, μέσω της οποίας η εποπτεία των τραπεζών θα είναι κοινή σε όλα τα κράτη-μέλη.
Παράλληλα ο Επίτροπος για Οικονομικά Θέματα θα μπορούσε να μετατραπεί σε Ευρωπαίο υπουργό Οικονομικών και ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας (ESM), θα μπορούσε να μετατραπεί σε Ευρωπαϊκό Νομισματικό Ταμείο.
Πριν από ένα έτος τόσο «επιθετικές προτάσεις» δεν θα έβρισκαν στήριξη, με πρώτη που θα τις απέρριπτε να είναι η Βρετανία.
Αλλά λόγω και του Brexit το όραμα του Juncker άλλαξε κατεύθυνση.
Αλλά η πρότασή του για μία Ευρώπη μίας ταχύτητας είναι λίγο δύσκολη.
Έτσι ο Macron ανακοίνωσε το δικό του όραμα για την Ευρώπη, το οποίο σε επίπεδο οικονομίας μοιάζει με αυτό του Juncker, αλλά μοιάζει να επιτρέπει διαφοροποιήσεις εντός ΕΕ, τουλάχιστον σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα.
Για παράδειγμα εάν η Πολωνία δεν θέλει να υιοθετήσει το ευρώ, δεν θα πρέπει να πιεστεί να το πράξει, αλλά ταυτόχρονα αυτό δεν σημαίνει ότι οι άλλες χώρες της Ευρωζώνης δεν μπορούν να κινηθούν προς μεγαλύτερη ενοποίηση.
Γι’ αυτό και ο Macron ζητά ξεχωριστό κοινοβούλιο για την Ευρωζώνη, το οποίο θα αποφασίζει για θέματα που δεν αφορούν όλα τα κράτη-μέλη της ΕΕ.
Ταυτόχρονα δεν είναι απαραίτητο όλες οι χώρες να επιθυμούν ή να αναγκάζονται να το πράξουν, να ενταχθούν στον «βαθύ πυρήνα» της ΕΕ.
Η τρίτη εναλλακτική –και μάλλον και η πιο πιθανή- είναι όλα να μείνουν ως έχουν στην Ευρωζώνη.
Η οικονομική κρίση εξαιτίας της οποίας ξεκίνησε η συζήτηση για μεγαλύτερη ενοποίηση έχει υποχωρήσει, με τον ρυθμό ανάπτυξης της Ευρωζώνης να ξεπερνά το 2% και την ανεργία να έχει υποχωρήσει.
Ακόμη και η Ελλάδα –η μοναδική χώρα που παραμένει σε πρόγραμμα στήριξης- μοιάζει να κινείται θετικά.
Με δεδομένα τα παραπάνω οι πολιτικοί μπορεί να αποφασίσουν, όπως το έχουν πράξει και στο παρελθόν, να αφήσουν στην άκρη τις φιλόδοξες μεταρρυθμίσεις για την Ευρωζώνη.
Άλλωστε έτσι θα έχουν τη δυνατότητα να επικεντρωθούν σε άλλα θέματα –όπως η ενέργεια, η εφαρμογή εποπτικών κανόνων για την ψηφιακή οικονομία, η μετανάστευση- τα οποία φαίνεται να είναι πιο επείγοντα.
Βέβαια υπάρχουν κίνδυνοι εάν ακολουθηθεί αυτός ο δρόμος.
Όντως η Ευρωζώνη λειτουργεί καλά και όντως υπάρχουν κάποια άλλα θέματα που χρίζουν προσοχής.
Αλλά η νομισματική ένωση εξακολουθεί να έχει ένα ελάττωμα: την απουσία μηχανισμών ικανών να παρεμποδίσουν τις αποκλίσεις κόστους μεταξύ των χωρών που έχουν χάσει την ικανότητά τους να προβαίνουν σε προσαρμογές στις συναλλαγματικές ισοτιμίες.
Ένας τέτοιος μηχανισμός θα ήταν να υπάρξει μεγαλύτερη κινητικότητα των εργαζομένων στον κλάδο υπηρεσιών.
Όμως αν και η χώρες της Ευρωζώνης έχουν συμφωνήσει για μεγαλύτερη απελευθέρωση της αγοράς εργασίας, οι εργαζόμενοι βρίσκονται αντιμέτωποι με εμπόδια που αφορούν τόσο την κουλτούρα όσο και τη γλώσσα.
Επιπρόσθετα η απουσία ενός τέτοιους μηχανισμού μπορεί να οδηγήσει σε μία νέα κρίση.
Βέβαια καθώς η Merkel δεν έχει ακόμη σχηματίσει κυβέρνηση είναι αδύνατον να πει κάποιος αυτή τη στιγμή ποια θα είναι η επόμενη προσέγγιση για την ενοποίηση της Ευρώπης.
Αλλά εάν υποθέσουμε ότι στη νέα κυβέρνηση θα ενταχθούν οι Φιλελεύθεροι (FDP) και οι Πράσινοι, όλα δείχνουν ότι είναι απίθανο να επιδιωχθεί η εφαρμογή πολιτικών που οδηγούν σε μεγαλύτερη ευρωπαϊκή ενοποίηση.
Πιο ρεαλιστικό είναι το ενδεχόμενο μίας Ευρωζώνης πολλών ταχυτήτων, με κάποιες χώρες να βαδίζουν προς τα εμπρός και κάποιες άλλες να μπορούν να μείνουν πίσω.
Μπορεί αυτό να μην είναι η καλύτερη λύση, αλλά τουλάχιστον είναι πιο καλή από το να διατηρηθεί το τρέχον status quo.
www.bankingnews.gr
Στο άρθρο του αναφέρει «μετά από ένα ταραχώδες έτος, η πολιτική κατάσταση μοιάζει να σταθεροποιείται στην Ευρώπη.
Αν και το ακροδεξιό Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD) κέρδισε σχεδόν το 13% των ψήφων στις πρόσφατες γερμανικές εκλογές, δεν αποτελεί σοβαρό κίνδυνο για την ηγεσία της Angela Merkel.
Στη Γαλλία –τον άλλο πυλώνα του ευρωπαϊκού project- ο πρόεδρος Emmanuel Macron μπορεί να στηρίζεται στην ισχυρή πλειοψηφία στο κοινοβούλιο.
Και παρά την αβεβαιότητα καθώς δεν έχει ξεκαθαριστεί ακόμη το πώς θα γίνει το Brexit, έχει καταστεί σαφές ότι η ΕΕ θα πράξει αυτά που έχει προγραμματίσει ακόμη και εάν η Βρετανία δεν είναι, πλέον, μέλος της.
Ως εκ τούτου αυτή τη στιγμή το ερώτημα που πρέπει να απαντηθεί είναι πώς η ΕΕ και κυρίως η Ευρωζώνη θα πρέπει να προχωρήσουν μπροστά.
Υπάρχουν τρεις επιλογές.
Η πρώτη επιλογή είναι «περισσότερη Ένωση», όπως το περιέγραψε ο πρόεδρος της Κομισιόν, Jean-Claude Juncker.
Στο όραμα του Juncker δεν υπάρχει θέση για μία Ευρώπη πολλών ταχυτήτων.
Επιθυμεί κοινά βήματα από όλα τα κράτη-μέλη.
Αυτό σημαίνει επέκταση του χώρου Schengen προκειμένου να ενταχθούν οι Βουλγαρία και Ρουμανία.
Για το ευρώ ο Juncker τόνισε ότι σχεδιάστηκε για να γίνει το νόμισμα όλης της Ευρώπης και όχι μόνο μερικών χωρών.
Έχοντας τα παραπάνω στο νου της, η ΕΕ θα πρέπει να επιδιώξει την ολοκλήρωση της τραπεζικής ένωσης, μέσω της οποίας η εποπτεία των τραπεζών θα είναι κοινή σε όλα τα κράτη-μέλη.
Παράλληλα ο Επίτροπος για Οικονομικά Θέματα θα μπορούσε να μετατραπεί σε Ευρωπαίο υπουργό Οικονομικών και ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας (ESM), θα μπορούσε να μετατραπεί σε Ευρωπαϊκό Νομισματικό Ταμείο.
Πριν από ένα έτος τόσο «επιθετικές προτάσεις» δεν θα έβρισκαν στήριξη, με πρώτη που θα τις απέρριπτε να είναι η Βρετανία.
Αλλά λόγω και του Brexit το όραμα του Juncker άλλαξε κατεύθυνση.
Αλλά η πρότασή του για μία Ευρώπη μίας ταχύτητας είναι λίγο δύσκολη.
Έτσι ο Macron ανακοίνωσε το δικό του όραμα για την Ευρώπη, το οποίο σε επίπεδο οικονομίας μοιάζει με αυτό του Juncker, αλλά μοιάζει να επιτρέπει διαφοροποιήσεις εντός ΕΕ, τουλάχιστον σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα.
Για παράδειγμα εάν η Πολωνία δεν θέλει να υιοθετήσει το ευρώ, δεν θα πρέπει να πιεστεί να το πράξει, αλλά ταυτόχρονα αυτό δεν σημαίνει ότι οι άλλες χώρες της Ευρωζώνης δεν μπορούν να κινηθούν προς μεγαλύτερη ενοποίηση.
Γι’ αυτό και ο Macron ζητά ξεχωριστό κοινοβούλιο για την Ευρωζώνη, το οποίο θα αποφασίζει για θέματα που δεν αφορούν όλα τα κράτη-μέλη της ΕΕ.
Ταυτόχρονα δεν είναι απαραίτητο όλες οι χώρες να επιθυμούν ή να αναγκάζονται να το πράξουν, να ενταχθούν στον «βαθύ πυρήνα» της ΕΕ.
Η τρίτη εναλλακτική –και μάλλον και η πιο πιθανή- είναι όλα να μείνουν ως έχουν στην Ευρωζώνη.
Η οικονομική κρίση εξαιτίας της οποίας ξεκίνησε η συζήτηση για μεγαλύτερη ενοποίηση έχει υποχωρήσει, με τον ρυθμό ανάπτυξης της Ευρωζώνης να ξεπερνά το 2% και την ανεργία να έχει υποχωρήσει.
Ακόμη και η Ελλάδα –η μοναδική χώρα που παραμένει σε πρόγραμμα στήριξης- μοιάζει να κινείται θετικά.
Με δεδομένα τα παραπάνω οι πολιτικοί μπορεί να αποφασίσουν, όπως το έχουν πράξει και στο παρελθόν, να αφήσουν στην άκρη τις φιλόδοξες μεταρρυθμίσεις για την Ευρωζώνη.
Άλλωστε έτσι θα έχουν τη δυνατότητα να επικεντρωθούν σε άλλα θέματα –όπως η ενέργεια, η εφαρμογή εποπτικών κανόνων για την ψηφιακή οικονομία, η μετανάστευση- τα οποία φαίνεται να είναι πιο επείγοντα.
Βέβαια υπάρχουν κίνδυνοι εάν ακολουθηθεί αυτός ο δρόμος.
Όντως η Ευρωζώνη λειτουργεί καλά και όντως υπάρχουν κάποια άλλα θέματα που χρίζουν προσοχής.
Αλλά η νομισματική ένωση εξακολουθεί να έχει ένα ελάττωμα: την απουσία μηχανισμών ικανών να παρεμποδίσουν τις αποκλίσεις κόστους μεταξύ των χωρών που έχουν χάσει την ικανότητά τους να προβαίνουν σε προσαρμογές στις συναλλαγματικές ισοτιμίες.
Ένας τέτοιος μηχανισμός θα ήταν να υπάρξει μεγαλύτερη κινητικότητα των εργαζομένων στον κλάδο υπηρεσιών.
Όμως αν και η χώρες της Ευρωζώνης έχουν συμφωνήσει για μεγαλύτερη απελευθέρωση της αγοράς εργασίας, οι εργαζόμενοι βρίσκονται αντιμέτωποι με εμπόδια που αφορούν τόσο την κουλτούρα όσο και τη γλώσσα.
Επιπρόσθετα η απουσία ενός τέτοιους μηχανισμού μπορεί να οδηγήσει σε μία νέα κρίση.
Βέβαια καθώς η Merkel δεν έχει ακόμη σχηματίσει κυβέρνηση είναι αδύνατον να πει κάποιος αυτή τη στιγμή ποια θα είναι η επόμενη προσέγγιση για την ενοποίηση της Ευρώπης.
Αλλά εάν υποθέσουμε ότι στη νέα κυβέρνηση θα ενταχθούν οι Φιλελεύθεροι (FDP) και οι Πράσινοι, όλα δείχνουν ότι είναι απίθανο να επιδιωχθεί η εφαρμογή πολιτικών που οδηγούν σε μεγαλύτερη ευρωπαϊκή ενοποίηση.
Πιο ρεαλιστικό είναι το ενδεχόμενο μίας Ευρωζώνης πολλών ταχυτήτων, με κάποιες χώρες να βαδίζουν προς τα εμπρός και κάποιες άλλες να μπορούν να μείνουν πίσω.
Μπορεί αυτό να μην είναι η καλύτερη λύση, αλλά τουλάχιστον είναι πιο καλή από το να διατηρηθεί το τρέχον status quo.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών