Αρκετά προβλήματα για τη βρετανική οικονομία θα σημάνει η οριστικοποίηση του διαζυγίου με την ΕΕ, τονίζει ο El-Erian
Την ανάγκη οι πολιτικοί τόσο στην Ευρωπαϊκή Ένωση όσο και σε παγκόσμια επίπεδο να παρακολουθήσουν στενά τις εξελίξεις στο θέμα της εξόδου της Βρετανίας από την ΕΕ, τονίζει σε άρθρο του στο Project Syndicate, ο Mohamed El-Erian.
Ο κορυφαίος αναλυτής και ειδικός των αγορών τονίζει ότι σαφώς τις πιο σκληρές επιπτώσεις θα τις βιώσει η οικονομία της Βρετανίας, αλλά αυτό που έχει σημασία είναι η όλη διαδικασία που ακολουθείτε προκειμένου το Brexit να καταστεί πραγματικότητα.
Όπως τονίζει «το θέμα του Brexit είναι το κυρίαρχο στη Βρετανία τα τελευταία 2,5 χρόνια.
Το "εάν", "πώς" και "πότε" για την αποχώρηση της χώρας από την Ευρωπαϊκή Ένωση, μετά από δεκαετίες συμμετοχής, κυριάρχησε κυριολεκτικά στην κάλυψη ειδήσεων και απέκλεισε σχεδόν κάθε άλλη συζήτηση πολιτικής.
Για παράδειγμα δεν υπήρξε καμία σοβαρή συζήτηση στη Βρετανία για το πως η χώρα πρέπει να ενισχύσει την παραγωγικότητα και την ανταγωνιστικότητά της, ιδιαίτερα σε μία εποχή παγκόσμιας οικονομικής και χρηματοπιστωτικής ρευστότητας.
Ταυτόχρονα, το υπόλοιπο ενδιαφέρον του κόσμου για το Brexit έχει μάλλον καταρρεύσει.
Οι διαπραγματεύσεις του Ηνωμένου Βασιλείου με την ΕΕ σε αρκετές περιπτώσεις θυμίζουν déjà vu και έχει καταστεί σαφές ότι η οικονομική επιβάρυνση θα γίνει αισθητή πολύ πιο έντονα στη Βρετανία από ό,τι στην ΕΕ, πόσο μάλλον σε άλλες χώρες.
Ακόμα, ο υπόλοιπος κόσμος αντιμετωπίζει ορισμένες δικές του βαθιές προκλήσεις.
Τα πολιτικά και οικονομικά συστήματα υποβάλλονται σε εκτεταμένες διαρθρωτικές αλλαγές, πολλές από τις οποίες οδηγούνται από την τεχνολογία, το εμπόριο, την αλλαγή του κλίματος, την υψηλή ανισότητα και την αυξανόμενη πολιτική οργή.
Για την αντιμετώπιση αυτών των ζητημάτων, οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής σε όλο τον κόσμο θα έκαναν καλά να λάβουν σοβαρά υπόψη τα διδάγματα της εμπειρίας του Brexit στο Ηνωμένο Βασίλειο.
Όταν οι Βρετανοί ψήφισαν κατά 51,9% για να εγκαταλείψουν την ΕΕ, η απόφαση έπληξε τους εμπειρογνώμονες, τους ειδήμονες και τους ηγέτες του Συντηρητικού και του Εργατικού Κόμματος.
Υπολόγισαν τον ρόλο της "ταυτότητας" ως κινητήρια δύναμη πίσω από το δημοψήφισμα του Ιουνίου του 2016.
Αλλά τώρα, οι ιδέες των ψηφοφόρων για την ταυτότητα, είτε πραγματικές είτε στη σφαίρα της φαντασίας, δεν μπορούν πλέον να απορριφθούν.
Αν και η σημερινή ανατρεπτική πολιτική τροφοδοτείται από οικονομική απογοήτευση, η διατήρηση της ταυτότητας βρίσκεται στο υψηλότερο επίπεδο.
Αρκετές πολιτικές διαιρέσεις, που είναι εξαιρετικά δυσάρεστες, οφείλονται στην ανάγκη «διατήρησης της ταυτότητας».
Οι ειδικοί προέβλεπαν επίσης ότι η οικονομία του Ηνωμένου Βασιλείου θα υποστεί άμεση και σημαντική μείωση της παραγωγής μετά το δημοψήφισμα του 2016.
Στην περίπτωση αυτή, παρερμήνευσαν τη δυναμική αυτού που οι οικονομολόγοι ονομάζουν «ξαφνική στάση» - δηλαδή απότομη, καταστροφική δυσλειτουργία σε έναν βασικό τομέα της οικονομίας.
Ένα τέλειο παράδειγμα είναι η παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση του 2008, όταν οι χρηματοπιστωτικές αγορές κατέρρευσαν ως αποτέλεσμα λειτουργικών εξάρσεων και απώλεια αμοιβαίας εμπιστοσύνης στο σύστημα πληρωμών και διακανονισμού.
Ο Brexit είναι κάτι διαφορετικό.
Επειδή δεν μπορείτε να αντικαταστήσετε κάτι με το τίποτα, δεν υπήρξε άμεση διακοπή του εμπορίου μεταξύ ΕΕ και Βρετανίας.
Ελλείψει σαφήνειας σχετικά με τον τύπο του Brexit που τελικά θα υλοποιηθεί, η οικονομική σχέση απλώς συνεχίστηκε "ως έχει" και αποτράπηκε μια άμεση αναστάτωση.
Αποδεικνύεται ότι, όταν προβάλλονται μακροπρόθεσμες μακροοικονομικές προβλέψεις για το Brexit ότι πιο θετική εξέλιξη θα είναι ένα «σύντομο και μαλακό» Brexit σε σύγκριση με ένα μακροχρόνιου ορίζοντα υλοποίησης και φυσικά «σκληρό».
Το ερώτημα δεν είναι εάν το Ηνωμένο Βασίλειο θα αντιμετωπίσει μια σημαντική οικονομική εκτίμηση, αλλά πότε.
Παρόλα αυτά, η οικονομία του Ηνωμένου Βασιλείου αντιμετωπίζει ήδη αργές διαρθρωτικές αλλαγές.
Υπάρχουν ενδείξεις για πτώση των ξένων επενδύσεων και αυτό συμβάλλει στην υποχώρηση του συνολικού επενδυτικού κλίματος της οικονομίας.
Επιπλέον, η τάση αυτή υπογραμμίζει τις προκλήσεις που συνδέονται με τη χαμηλή αύξηση της παραγωγικότητας.
Υπάρχουν επίσης ενδείξεις ότι εταιρείες με θυγατρικές στο Ηνωμένο Βασίλειο έχουν αρχίσει να ενεργοποιούν τα σχέδια έκτακτης ανάγκης του Brexit μετά από μια παρατεταμένη περίοδο αναμονής.
Εκτός από τη μετατόπιση των επενδύσεων εκτός του Ηνωμένου Βασιλείου, οι επιχειρήσεις θα αρχίσουν επίσης να μεταφέρουν θέσεις εργασίας.
Και η διαδικασία αυτή θα επιταχυνθεί πιθανότατα ακόμη και αν η βρετανή πρωθυπουργός Theresa May κατορθώσει να πάρει την προτεινόμενη συμφωνία εξόδου από το Κοινοβούλιο.
Η διαδικασία Brexit προβάλλει έτσι τους κινδύνους που συνδέονται με τον οικονομικό και πολιτικό κατακερματισμό και παρέχει μια προεπισκόπηση του τι περιμένει μια όλο και περισσότερο κατακερματισμένη παγκόσμια οικονομία, αν συνεχιστεί αυτό: λιγότερο αποτελεσματικές οικονομικές αλληλεπιδράσεις, λιγότερη ανθεκτικότητα, πιο περίπλοκες διασυνοριακές χρηματοοικονομικές ροές και λιγότερο ευκινησία.
Σε αυτό το πλαίσιο, η δαπανηρή αυτοασφάλιση θα έρθει να αντικαταστήσει μερικούς από τους συνδυασμένους μηχανισμούς ασφάλισης του τρέχοντος συστήματος.
Και θα είναι πολύ πιο δύσκολο να διατηρηθούν τα παγκόσμια πρότυπα, πόσω μάλλον να ακολουθήσουμε την εναρμόνιση και τον συντονισμό της διεθνούς πολιτικής.
Το φορολογικό και ρυθμιστικό arbitrage είναι πιθανό να γίνει όλο και πιο κοινό.
Και η χάραξη της οικονομικής πολιτικής θα καταστεί ένα εργαλείο για την αντιμετώπιση των εθνικών προβλημάτων ασφάλειας (πραγματικών ή φανταστικών).
Η προσέγγιση αυτή θα επηρεάσει τις υφιστάμενες γεωπολιτικές και στρατιωτικές ρυθμίσεις.
Τέλος, θα υπάρξει επίσης μια αλλαγή στον τρόπο με τον οποίο οι χώρες επιδιώκουν τη διάρθρωση των οικονομιών τους.
Στο παρελθόν, η Βρετανία και άλλες χώρες υπερηφανεύονταν ότι ήταν "μικρές ανοιχτές οικονομίες" που θα μπορούσαν να αξιοποιήσουν τα εγχώρια πλεονεκτήματά τους μέσω έξυπνων και αποτελεσματικών δεσμών με την Ευρώπη και τον υπόλοιπο κόσμο.
Αλλά τώρα, μια μεγάλη και σχετικά κλειστή οικονομία μπορεί να αρχίσει να φαίνεται πιο ελκυστική.
Και για τις χώρες που δεν έχουν αυτή την επιλογή - όπως οι μικρότερες οικονομίες στην Ανατολική Ασία – η είσοδός τους σε ένα στενά συνδεδεμένο περιφερειακό μπλοκ θα μπορούσε να αποτελέσει μια λειτουργική εναλλακτική λύση.
Η ακαταστασία της βρετανικής κομματικής πολιτικής έχει κάνει τη διαδικασία του Brexit να μοιάζει με μια εσωτερική διαμάχη που είναι μερικές φορές απίστευτη για τον υπόλοιπο κόσμο.
Αλλά το Brexit έχει σημαντικά διδάγματα για την παγκόσμια οικονομία. Πέρασαν οι ημέρες κατά τις οποίες η επιτάχυνση της οικονομικής και χρηματοπιστωτικής παγκοσμιοποίησης και τα συσχετισμένα μοτίβα ανάπτυξης ήταν σχεδόν αναμφισβήτητα.
Βρισκόμαστε επίσης σε μια εποχή σημαντικής τεχνολογικής και πολιτικής ρευστότητας.
Οι προοπτικές ανάπτυξης και ρευστότητας πιθανόν να γίνουν ακόμα πιο αβέβαιες και αποκλίνουσες από ό, τι είναι ήδη.
www.bankingnews.gr
Ο κορυφαίος αναλυτής και ειδικός των αγορών τονίζει ότι σαφώς τις πιο σκληρές επιπτώσεις θα τις βιώσει η οικονομία της Βρετανίας, αλλά αυτό που έχει σημασία είναι η όλη διαδικασία που ακολουθείτε προκειμένου το Brexit να καταστεί πραγματικότητα.
Όπως τονίζει «το θέμα του Brexit είναι το κυρίαρχο στη Βρετανία τα τελευταία 2,5 χρόνια.
Το "εάν", "πώς" και "πότε" για την αποχώρηση της χώρας από την Ευρωπαϊκή Ένωση, μετά από δεκαετίες συμμετοχής, κυριάρχησε κυριολεκτικά στην κάλυψη ειδήσεων και απέκλεισε σχεδόν κάθε άλλη συζήτηση πολιτικής.
Για παράδειγμα δεν υπήρξε καμία σοβαρή συζήτηση στη Βρετανία για το πως η χώρα πρέπει να ενισχύσει την παραγωγικότητα και την ανταγωνιστικότητά της, ιδιαίτερα σε μία εποχή παγκόσμιας οικονομικής και χρηματοπιστωτικής ρευστότητας.
Ταυτόχρονα, το υπόλοιπο ενδιαφέρον του κόσμου για το Brexit έχει μάλλον καταρρεύσει.
Οι διαπραγματεύσεις του Ηνωμένου Βασιλείου με την ΕΕ σε αρκετές περιπτώσεις θυμίζουν déjà vu και έχει καταστεί σαφές ότι η οικονομική επιβάρυνση θα γίνει αισθητή πολύ πιο έντονα στη Βρετανία από ό,τι στην ΕΕ, πόσο μάλλον σε άλλες χώρες.
Ακόμα, ο υπόλοιπος κόσμος αντιμετωπίζει ορισμένες δικές του βαθιές προκλήσεις.
Τα πολιτικά και οικονομικά συστήματα υποβάλλονται σε εκτεταμένες διαρθρωτικές αλλαγές, πολλές από τις οποίες οδηγούνται από την τεχνολογία, το εμπόριο, την αλλαγή του κλίματος, την υψηλή ανισότητα και την αυξανόμενη πολιτική οργή.
Για την αντιμετώπιση αυτών των ζητημάτων, οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής σε όλο τον κόσμο θα έκαναν καλά να λάβουν σοβαρά υπόψη τα διδάγματα της εμπειρίας του Brexit στο Ηνωμένο Βασίλειο.
Όταν οι Βρετανοί ψήφισαν κατά 51,9% για να εγκαταλείψουν την ΕΕ, η απόφαση έπληξε τους εμπειρογνώμονες, τους ειδήμονες και τους ηγέτες του Συντηρητικού και του Εργατικού Κόμματος.
Υπολόγισαν τον ρόλο της "ταυτότητας" ως κινητήρια δύναμη πίσω από το δημοψήφισμα του Ιουνίου του 2016.
Αλλά τώρα, οι ιδέες των ψηφοφόρων για την ταυτότητα, είτε πραγματικές είτε στη σφαίρα της φαντασίας, δεν μπορούν πλέον να απορριφθούν.
Αν και η σημερινή ανατρεπτική πολιτική τροφοδοτείται από οικονομική απογοήτευση, η διατήρηση της ταυτότητας βρίσκεται στο υψηλότερο επίπεδο.
Αρκετές πολιτικές διαιρέσεις, που είναι εξαιρετικά δυσάρεστες, οφείλονται στην ανάγκη «διατήρησης της ταυτότητας».
Οι ειδικοί προέβλεπαν επίσης ότι η οικονομία του Ηνωμένου Βασιλείου θα υποστεί άμεση και σημαντική μείωση της παραγωγής μετά το δημοψήφισμα του 2016.
Στην περίπτωση αυτή, παρερμήνευσαν τη δυναμική αυτού που οι οικονομολόγοι ονομάζουν «ξαφνική στάση» - δηλαδή απότομη, καταστροφική δυσλειτουργία σε έναν βασικό τομέα της οικονομίας.
Ένα τέλειο παράδειγμα είναι η παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση του 2008, όταν οι χρηματοπιστωτικές αγορές κατέρρευσαν ως αποτέλεσμα λειτουργικών εξάρσεων και απώλεια αμοιβαίας εμπιστοσύνης στο σύστημα πληρωμών και διακανονισμού.
Ο Brexit είναι κάτι διαφορετικό.
Επειδή δεν μπορείτε να αντικαταστήσετε κάτι με το τίποτα, δεν υπήρξε άμεση διακοπή του εμπορίου μεταξύ ΕΕ και Βρετανίας.
Ελλείψει σαφήνειας σχετικά με τον τύπο του Brexit που τελικά θα υλοποιηθεί, η οικονομική σχέση απλώς συνεχίστηκε "ως έχει" και αποτράπηκε μια άμεση αναστάτωση.
Αποδεικνύεται ότι, όταν προβάλλονται μακροπρόθεσμες μακροοικονομικές προβλέψεις για το Brexit ότι πιο θετική εξέλιξη θα είναι ένα «σύντομο και μαλακό» Brexit σε σύγκριση με ένα μακροχρόνιου ορίζοντα υλοποίησης και φυσικά «σκληρό».
Το ερώτημα δεν είναι εάν το Ηνωμένο Βασίλειο θα αντιμετωπίσει μια σημαντική οικονομική εκτίμηση, αλλά πότε.
Παρόλα αυτά, η οικονομία του Ηνωμένου Βασιλείου αντιμετωπίζει ήδη αργές διαρθρωτικές αλλαγές.
Υπάρχουν ενδείξεις για πτώση των ξένων επενδύσεων και αυτό συμβάλλει στην υποχώρηση του συνολικού επενδυτικού κλίματος της οικονομίας.
Επιπλέον, η τάση αυτή υπογραμμίζει τις προκλήσεις που συνδέονται με τη χαμηλή αύξηση της παραγωγικότητας.
Υπάρχουν επίσης ενδείξεις ότι εταιρείες με θυγατρικές στο Ηνωμένο Βασίλειο έχουν αρχίσει να ενεργοποιούν τα σχέδια έκτακτης ανάγκης του Brexit μετά από μια παρατεταμένη περίοδο αναμονής.
Εκτός από τη μετατόπιση των επενδύσεων εκτός του Ηνωμένου Βασιλείου, οι επιχειρήσεις θα αρχίσουν επίσης να μεταφέρουν θέσεις εργασίας.
Και η διαδικασία αυτή θα επιταχυνθεί πιθανότατα ακόμη και αν η βρετανή πρωθυπουργός Theresa May κατορθώσει να πάρει την προτεινόμενη συμφωνία εξόδου από το Κοινοβούλιο.
Η διαδικασία Brexit προβάλλει έτσι τους κινδύνους που συνδέονται με τον οικονομικό και πολιτικό κατακερματισμό και παρέχει μια προεπισκόπηση του τι περιμένει μια όλο και περισσότερο κατακερματισμένη παγκόσμια οικονομία, αν συνεχιστεί αυτό: λιγότερο αποτελεσματικές οικονομικές αλληλεπιδράσεις, λιγότερη ανθεκτικότητα, πιο περίπλοκες διασυνοριακές χρηματοοικονομικές ροές και λιγότερο ευκινησία.
Σε αυτό το πλαίσιο, η δαπανηρή αυτοασφάλιση θα έρθει να αντικαταστήσει μερικούς από τους συνδυασμένους μηχανισμούς ασφάλισης του τρέχοντος συστήματος.
Και θα είναι πολύ πιο δύσκολο να διατηρηθούν τα παγκόσμια πρότυπα, πόσω μάλλον να ακολουθήσουμε την εναρμόνιση και τον συντονισμό της διεθνούς πολιτικής.
Το φορολογικό και ρυθμιστικό arbitrage είναι πιθανό να γίνει όλο και πιο κοινό.
Και η χάραξη της οικονομικής πολιτικής θα καταστεί ένα εργαλείο για την αντιμετώπιση των εθνικών προβλημάτων ασφάλειας (πραγματικών ή φανταστικών).
Η προσέγγιση αυτή θα επηρεάσει τις υφιστάμενες γεωπολιτικές και στρατιωτικές ρυθμίσεις.
Τέλος, θα υπάρξει επίσης μια αλλαγή στον τρόπο με τον οποίο οι χώρες επιδιώκουν τη διάρθρωση των οικονομιών τους.
Στο παρελθόν, η Βρετανία και άλλες χώρες υπερηφανεύονταν ότι ήταν "μικρές ανοιχτές οικονομίες" που θα μπορούσαν να αξιοποιήσουν τα εγχώρια πλεονεκτήματά τους μέσω έξυπνων και αποτελεσματικών δεσμών με την Ευρώπη και τον υπόλοιπο κόσμο.
Αλλά τώρα, μια μεγάλη και σχετικά κλειστή οικονομία μπορεί να αρχίσει να φαίνεται πιο ελκυστική.
Και για τις χώρες που δεν έχουν αυτή την επιλογή - όπως οι μικρότερες οικονομίες στην Ανατολική Ασία – η είσοδός τους σε ένα στενά συνδεδεμένο περιφερειακό μπλοκ θα μπορούσε να αποτελέσει μια λειτουργική εναλλακτική λύση.
Η ακαταστασία της βρετανικής κομματικής πολιτικής έχει κάνει τη διαδικασία του Brexit να μοιάζει με μια εσωτερική διαμάχη που είναι μερικές φορές απίστευτη για τον υπόλοιπο κόσμο.
Αλλά το Brexit έχει σημαντικά διδάγματα για την παγκόσμια οικονομία. Πέρασαν οι ημέρες κατά τις οποίες η επιτάχυνση της οικονομικής και χρηματοπιστωτικής παγκοσμιοποίησης και τα συσχετισμένα μοτίβα ανάπτυξης ήταν σχεδόν αναμφισβήτητα.
Βρισκόμαστε επίσης σε μια εποχή σημαντικής τεχνολογικής και πολιτικής ρευστότητας.
Οι προοπτικές ανάπτυξης και ρευστότητας πιθανόν να γίνουν ακόμα πιο αβέβαιες και αποκλίνουσες από ό, τι είναι ήδη.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών