To δημόσιο χρέος της Ιταλίας, το οποίο διαμορφώνεται πάνω από το 140% του ΑΕΠ, παραμένει το μεγαλύτερο «αγκάθι» για την τρίτη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρωζώνης
Έτος σημαντικών προκλήσεων, τόσο σε πολιτικό όσο και σε οικονομικό επίπεδο θα είναι το 2019 για την Ιταλία, στον απόηχο του σημαντικού συμβιβασμού που επετεύχθη με την Κομισιόν για τον προϋπολογισμό του 2019.
Η ιταλική κυβέρνηση «έδειξε τα δόντια της» στις Βρυξέλλες, ωστόσο τελικά ο συμβιβασμός ήρθε νωρίτερα από όσο θα περίμενε κανείς, με την ανακούφιση αγορών και επενδυτών να αποτυπώνεται εμφανώς στις αγορές ομολόγων και μετοχών της Ιταλίας.
Ρώμη και Βρυξέλλες οδηγήθηκαν σε αμοιβαίες υποχωρήσεις, καθώς έκριναν ότι δεν τους συμφέρει να οδηγήσουν την κατάσταση στα άκρα στη δεδομένη χρονική συγκυρία.
Αφενός η Ρώμη διατήρησε τον στόχο για το έλλειμμα πάνω από το 2% - έστω και οριακά- και απέφυγε την επιβολή κυρώσεων σε βάρος της, αφετέρου η Κομισιόν εξασφάλισε διαβεβαιώσεις για τη λήψη επιπλέον μέτρων σε περίπτωση δημοσιονομικού εκτροχιασμού το 2020 και το 2021 και απέτρεψε μια μείζονα κρίση εν όψει ευρωεκλογών και μεσούσης της κοινωνικής αναταραχής στη Γαλλία.
Η κυβέρνηση συνεργασίας των Salvini - Di Maio, έκρινε ότι δεν τη συμφέρει να οδηγήσει τη σύγκρουση στα άκρα, την ώρα που οι αγορές παραμονεύουν, με τον πρωθυπουργό Giuseppe Conte να διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο στην επίτευξη της ανακωχής.
Γιατί περί αυτού πρόκειται.
Όπως παρατηρούν εύστοχα οικονομικοί και πολιτικοί αναλυτές, σε καμία περίπτωση δεν μιλάμε για λήξη του «πολέμου», καθώς οι προκλήσεις για τη νέα χρονιά είναι πολλές και σημαντικές.
Οι κερδισμένοι, οι χαμένοι και ο ρόλος του Salvini
Δεν χωράει αμφιβολία ότι στην τρέχουσα πολιτική συγκυρία, ο αντιπρόεδρος της ιταλικής κυβέρνησης, Matteo Salvini είναι απόλυτος κυρίαρχος της πολιτικής σκηνής στην Ιταλία, καθώς εν όψει τον Ευρωεκλογών του Μαΐου 2019, η Λέγκα του Βορρά καταγράφει σημαντικό προβάδισμα στις δημοσκοπήσεις.
Ο συμβιβασμός με την Κομισιόν απέτρεψε την κρίση, ωστόσο το αποτέλεσμα απέχει σημαντικά από τις πύρινες απειλές που εκτόξευε ο Salvini κατά της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της κορώνες περί μηδενικών υποχωρήσεων έναντι των απαιτήσεων των Βρυξελλών.
«Για έναν επίδοξο πρωθυπουργό που είχε ορκιστεί ότι «δεν θα κατεβάσουμε τα παντελόνια», το αποτέλεσμα των διαπραγματεύσεων κάθε άλλο παρά χαρούμενο πρέπει να τον κάνει» αναφέρει χαρακτηριστικά για τον Salvini η Corriere della Sera, η οποία αφού επισημαίνει τις πύρινες προκλήσεις του Salvini κατά της ΕΕ, τις δεσμεύσεις του για έναν επεκτατικό προϋπολογισμό και την πρόθεση του να καταργήσει το σημερινό ασφαλιστικό σύστημα, τονίζει ότι η ασφαλιστική του μεταρρύθμιση θα αρχίσει να εφαρμόζεται σταδιακά από τον Απρίλιο και από τον Οκτώβριο χωρίς να αφορά όλους τους πολίτες.
Το ζητούμενο λοιπόν είναι ποια στάση θα τηρήσει ο Salvini εν όψει των ευρωεκλογών του Μαϊου 2019, καθώς η κριτική κατά της Ευρωζώνης και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, «τρέφει» στην πραγματικότητα την πολιτική του ύπαρξη.
Πάντως απομακρύνεται το ενδεχόμενο πρόωρων εθνικών εκλογών, προκειμένου ο Salvini να εκμεταλλευτεί το θετικό momentum, ιδιαίτερα μετά την ισχυροποίηση της θέσης του πρωθυπουργού Conte, ο οποίος άλλωστε δεν δήλωσε διατεθειμένος να εγκαταλείψει σύντομα την πρωθυπουργική καρέκλα.
Όσον αφορά τον έτερο αντιπρόεδρο της ιταλικής κυβέρνησης, Luigi Di Maio, η Corriere κάνει λόγο για ήττα, επισημαίνοντας πως αν και στις 27 Σεπτεμβρίου είχε βγει στο μπαλκόνι κηρύσσοντας «το τέλος της φτώχειας», η εξαγγελία του για το εισόδημα των πολιτών, όχι μόνο μειώθηκε σε πόρους αλλά και θα αρχίσει να εφαρμόζεται από τον προσεχή Απρίλιο.
Σχετικά με τον υπουργό Οικονομικών, Giovanni Tria, το δημοσίευμα επισημαίνει ότι παραμένει σταθερός, χωρίς να κερδίσει ή να χάνει πόντους.
Αν και αναφέρεται πως ήταν έτοιμος να υποκύψει στις πιέσεις του Di Maio και να υποβάλλει την παραίτηση του, ο τελευταίος προϋπολογισμός που εγκρίθηκε και από την Κομισιόν έχει στοιχεία που προσομοιάζουν σε αυτά που και ο ίδιος είχε προτείνει αρχικά.
Άρα καθίσταται πιο δύσκολη η «εκπαραθύρωση» του από το υπουργείο Οικονομικών δεδομένου ότι απολαμβάνει και της στήριξης του Conte, ο οποίος βγήκε ποιος ισχυρός από την εξάμηνο διαπραγμάτευση με την Κομισιόν.
Ανησυχούν οι αγορές, πρόκληση το υψηλό χρέος
Μολονότι ο συμβιβασμός Ρώμης - Βρυξελλών απέτρεψε τα χειρότερα, οι αναλυτές παραμένουν ιδιαίτερα ανήσυχοι για τα οικονομικά προβλήματα της Ιταλίας, με αιχμή το υψηλό δημόσιο χρέος.
Η Ρώμη συμφώνησε να μειώσει τον στόχο για το δημοσιονομικό έλλειμμα του 2019 στο 2,04% από 2,4% του ΑΕΠ, καθυστερώντας την εφαρμογή κάποιων επεκτατικών δημοσιονομικών μέτρων.
Το εισόδημα των πολιτών, το οποίο αποτέλεσε τη «σημαία» του κόμματος των Πέντε Αστέρων δεν θα εφαρμοστεί άμεσα, ενώ θα καθυστερήσει και η μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού συστήματος.
Εν τω μεταξύ ο συμβιβασμός προβλέπει ρήτρα αύξησης του ΦΠΑ σε περίπτωση επιδείνωσης των δημοσιονομικών μεγεθών στην Ιταλία το 2020 και το 2021.
Επίσης, η Ρώμη δεσμεύθηκε για έσοδα από τις αποκρατικοποιήσεις και μείωση δαπανών κατά 2 δισ. ευρώ το 2019.
Ωστόσο, η καθυστέρηση εφαρμογής των «ακριβών» μέτρων, δεν αντιμετωπίζει τις δομικές αδυναμίες της ιταλικής οικονομίας, οι οποίες άλλωστε προκάλεσαν την απόρριψη του αρχικού προσχεδίου του προϋπολογισμού της Ιταλίας για το 2019 από την Κομισιόν.
Αποτελεί κοινή παραδοχή ότι το δημόσιο χρέος της Ιταλίας, το οποίο διαμορφώνεται πάνω από το 140% του ΑΕΠ και είναι το υψηλότερο στην Ευρωζώνη, μετά της Ελλάδας, και παραμένει το μεγαλύτερο «αγκάθι» για την τρίτη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρωζώνης.
Όπως σχολιάζει χαρακτηριστικά στους Financial Times ο αναλυτής της PolicySonar, Fransesco Galietti, ο ελέφαντας βρίσκεται ακόμη στο δωμάτιο και δεν είναι άλλος από το ιταλικό χρέος.
Την ίδια ώρα, η Ιταλία θα βρίσκεται αντιμέτωπη με την ανάγκη να αναχρηματοδοτήσει ομόλογα ύψους σχεδόν 90 δισ. ευρώ στο α΄τρίμηνο του 2019, την ώρα που δεν είναι πλέον διαθέσιμο το πρόγραμμα αγοράς ομολόγων (QE) από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. ]
Και όλα αυτά με την ιταλική οικονομία να ταλαιπωρείται εδώ και 20 χρόνια από αναιμική ανάπτυξη και να φλερτάρει πλέον με την ύφεση.
Στο τρίτο τρίμηνο του 2018, το ΑΕΠ της χώρας συρρικνώθηκε για πρώτη φορά εδώ και τέσσερα χρόνια, κατά 0,1%, σε σύγκριση με το δεύτερο τρίμηνο 2018, συρρίκνωση η οποία οφείλεται στην υποχώρηση της εγχώριας ζήτησης, ενώ για το 2019 αναμένεται αναιμικός ρυθμός ανάπτυξης της τάξης του 1%.
Παράλληλα, οι προοπτικές για τις ιταλικές τράπεζες παραμένουν αρνητικές.
Οι ταλικές τράπεζες καλούνται να αποπληρώσουν 240 δισ. ευρώ, στο πλαίσιο του προγράμματος «φθηνού δανεισμού» της ΕΚΤ, γνωστό και ως TLTROs, τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια (NPLs) παραμένουν πολύ υψηλότερα του μέρου όρου της ΕΕ, ενώ εκφράζονται ανησυχίες για επιδείνωση του κόστους χρηματοδ΄ποτησης και πιθανή αύξησης του φορολογικού βάρους, όπως έχει προειδοποιήσει η Moody's.
Μαρία Παπαδάτου
www.bankingnews.gr
Η ιταλική κυβέρνηση «έδειξε τα δόντια της» στις Βρυξέλλες, ωστόσο τελικά ο συμβιβασμός ήρθε νωρίτερα από όσο θα περίμενε κανείς, με την ανακούφιση αγορών και επενδυτών να αποτυπώνεται εμφανώς στις αγορές ομολόγων και μετοχών της Ιταλίας.
Ρώμη και Βρυξέλλες οδηγήθηκαν σε αμοιβαίες υποχωρήσεις, καθώς έκριναν ότι δεν τους συμφέρει να οδηγήσουν την κατάσταση στα άκρα στη δεδομένη χρονική συγκυρία.
Αφενός η Ρώμη διατήρησε τον στόχο για το έλλειμμα πάνω από το 2% - έστω και οριακά- και απέφυγε την επιβολή κυρώσεων σε βάρος της, αφετέρου η Κομισιόν εξασφάλισε διαβεβαιώσεις για τη λήψη επιπλέον μέτρων σε περίπτωση δημοσιονομικού εκτροχιασμού το 2020 και το 2021 και απέτρεψε μια μείζονα κρίση εν όψει ευρωεκλογών και μεσούσης της κοινωνικής αναταραχής στη Γαλλία.
Η κυβέρνηση συνεργασίας των Salvini - Di Maio, έκρινε ότι δεν τη συμφέρει να οδηγήσει τη σύγκρουση στα άκρα, την ώρα που οι αγορές παραμονεύουν, με τον πρωθυπουργό Giuseppe Conte να διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο στην επίτευξη της ανακωχής.
Γιατί περί αυτού πρόκειται.
Όπως παρατηρούν εύστοχα οικονομικοί και πολιτικοί αναλυτές, σε καμία περίπτωση δεν μιλάμε για λήξη του «πολέμου», καθώς οι προκλήσεις για τη νέα χρονιά είναι πολλές και σημαντικές.
Οι κερδισμένοι, οι χαμένοι και ο ρόλος του Salvini
Δεν χωράει αμφιβολία ότι στην τρέχουσα πολιτική συγκυρία, ο αντιπρόεδρος της ιταλικής κυβέρνησης, Matteo Salvini είναι απόλυτος κυρίαρχος της πολιτικής σκηνής στην Ιταλία, καθώς εν όψει τον Ευρωεκλογών του Μαΐου 2019, η Λέγκα του Βορρά καταγράφει σημαντικό προβάδισμα στις δημοσκοπήσεις.
Ο συμβιβασμός με την Κομισιόν απέτρεψε την κρίση, ωστόσο το αποτέλεσμα απέχει σημαντικά από τις πύρινες απειλές που εκτόξευε ο Salvini κατά της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της κορώνες περί μηδενικών υποχωρήσεων έναντι των απαιτήσεων των Βρυξελλών.
«Για έναν επίδοξο πρωθυπουργό που είχε ορκιστεί ότι «δεν θα κατεβάσουμε τα παντελόνια», το αποτέλεσμα των διαπραγματεύσεων κάθε άλλο παρά χαρούμενο πρέπει να τον κάνει» αναφέρει χαρακτηριστικά για τον Salvini η Corriere della Sera, η οποία αφού επισημαίνει τις πύρινες προκλήσεις του Salvini κατά της ΕΕ, τις δεσμεύσεις του για έναν επεκτατικό προϋπολογισμό και την πρόθεση του να καταργήσει το σημερινό ασφαλιστικό σύστημα, τονίζει ότι η ασφαλιστική του μεταρρύθμιση θα αρχίσει να εφαρμόζεται σταδιακά από τον Απρίλιο και από τον Οκτώβριο χωρίς να αφορά όλους τους πολίτες.
Το ζητούμενο λοιπόν είναι ποια στάση θα τηρήσει ο Salvini εν όψει των ευρωεκλογών του Μαϊου 2019, καθώς η κριτική κατά της Ευρωζώνης και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, «τρέφει» στην πραγματικότητα την πολιτική του ύπαρξη.
Πάντως απομακρύνεται το ενδεχόμενο πρόωρων εθνικών εκλογών, προκειμένου ο Salvini να εκμεταλλευτεί το θετικό momentum, ιδιαίτερα μετά την ισχυροποίηση της θέσης του πρωθυπουργού Conte, ο οποίος άλλωστε δεν δήλωσε διατεθειμένος να εγκαταλείψει σύντομα την πρωθυπουργική καρέκλα.
Όσον αφορά τον έτερο αντιπρόεδρο της ιταλικής κυβέρνησης, Luigi Di Maio, η Corriere κάνει λόγο για ήττα, επισημαίνοντας πως αν και στις 27 Σεπτεμβρίου είχε βγει στο μπαλκόνι κηρύσσοντας «το τέλος της φτώχειας», η εξαγγελία του για το εισόδημα των πολιτών, όχι μόνο μειώθηκε σε πόρους αλλά και θα αρχίσει να εφαρμόζεται από τον προσεχή Απρίλιο.
Σχετικά με τον υπουργό Οικονομικών, Giovanni Tria, το δημοσίευμα επισημαίνει ότι παραμένει σταθερός, χωρίς να κερδίσει ή να χάνει πόντους.
Αν και αναφέρεται πως ήταν έτοιμος να υποκύψει στις πιέσεις του Di Maio και να υποβάλλει την παραίτηση του, ο τελευταίος προϋπολογισμός που εγκρίθηκε και από την Κομισιόν έχει στοιχεία που προσομοιάζουν σε αυτά που και ο ίδιος είχε προτείνει αρχικά.
Άρα καθίσταται πιο δύσκολη η «εκπαραθύρωση» του από το υπουργείο Οικονομικών δεδομένου ότι απολαμβάνει και της στήριξης του Conte, ο οποίος βγήκε ποιος ισχυρός από την εξάμηνο διαπραγμάτευση με την Κομισιόν.
Ανησυχούν οι αγορές, πρόκληση το υψηλό χρέος
Μολονότι ο συμβιβασμός Ρώμης - Βρυξελλών απέτρεψε τα χειρότερα, οι αναλυτές παραμένουν ιδιαίτερα ανήσυχοι για τα οικονομικά προβλήματα της Ιταλίας, με αιχμή το υψηλό δημόσιο χρέος.
Η Ρώμη συμφώνησε να μειώσει τον στόχο για το δημοσιονομικό έλλειμμα του 2019 στο 2,04% από 2,4% του ΑΕΠ, καθυστερώντας την εφαρμογή κάποιων επεκτατικών δημοσιονομικών μέτρων.
Το εισόδημα των πολιτών, το οποίο αποτέλεσε τη «σημαία» του κόμματος των Πέντε Αστέρων δεν θα εφαρμοστεί άμεσα, ενώ θα καθυστερήσει και η μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού συστήματος.
Εν τω μεταξύ ο συμβιβασμός προβλέπει ρήτρα αύξησης του ΦΠΑ σε περίπτωση επιδείνωσης των δημοσιονομικών μεγεθών στην Ιταλία το 2020 και το 2021.
Επίσης, η Ρώμη δεσμεύθηκε για έσοδα από τις αποκρατικοποιήσεις και μείωση δαπανών κατά 2 δισ. ευρώ το 2019.
Ωστόσο, η καθυστέρηση εφαρμογής των «ακριβών» μέτρων, δεν αντιμετωπίζει τις δομικές αδυναμίες της ιταλικής οικονομίας, οι οποίες άλλωστε προκάλεσαν την απόρριψη του αρχικού προσχεδίου του προϋπολογισμού της Ιταλίας για το 2019 από την Κομισιόν.
Αποτελεί κοινή παραδοχή ότι το δημόσιο χρέος της Ιταλίας, το οποίο διαμορφώνεται πάνω από το 140% του ΑΕΠ και είναι το υψηλότερο στην Ευρωζώνη, μετά της Ελλάδας, και παραμένει το μεγαλύτερο «αγκάθι» για την τρίτη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρωζώνης.
Όπως σχολιάζει χαρακτηριστικά στους Financial Times ο αναλυτής της PolicySonar, Fransesco Galietti, ο ελέφαντας βρίσκεται ακόμη στο δωμάτιο και δεν είναι άλλος από το ιταλικό χρέος.
Την ίδια ώρα, η Ιταλία θα βρίσκεται αντιμέτωπη με την ανάγκη να αναχρηματοδοτήσει ομόλογα ύψους σχεδόν 90 δισ. ευρώ στο α΄τρίμηνο του 2019, την ώρα που δεν είναι πλέον διαθέσιμο το πρόγραμμα αγοράς ομολόγων (QE) από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. ]
Και όλα αυτά με την ιταλική οικονομία να ταλαιπωρείται εδώ και 20 χρόνια από αναιμική ανάπτυξη και να φλερτάρει πλέον με την ύφεση.
Στο τρίτο τρίμηνο του 2018, το ΑΕΠ της χώρας συρρικνώθηκε για πρώτη φορά εδώ και τέσσερα χρόνια, κατά 0,1%, σε σύγκριση με το δεύτερο τρίμηνο 2018, συρρίκνωση η οποία οφείλεται στην υποχώρηση της εγχώριας ζήτησης, ενώ για το 2019 αναμένεται αναιμικός ρυθμός ανάπτυξης της τάξης του 1%.
Παράλληλα, οι προοπτικές για τις ιταλικές τράπεζες παραμένουν αρνητικές.
Οι ταλικές τράπεζες καλούνται να αποπληρώσουν 240 δισ. ευρώ, στο πλαίσιο του προγράμματος «φθηνού δανεισμού» της ΕΚΤ, γνωστό και ως TLTROs, τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια (NPLs) παραμένουν πολύ υψηλότερα του μέρου όρου της ΕΕ, ενώ εκφράζονται ανησυχίες για επιδείνωση του κόστους χρηματοδ΄ποτησης και πιθανή αύξησης του φορολογικού βάρους, όπως έχει προειδοποιήσει η Moody's.
Μαρία Παπαδάτου
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών