Άρθρο του Nouriel Roubini για τις αγορές
Οι χρηματιστηριακές αγορές πήραν την ανιούσα μετά τις απογοητευτικές επιδόσεις του τετάρτου τριμήνου 2018, με τον κύκλο να φαίνεται πως θα συνεχιστεί για το υπόλοιπο του έτους, ωστόσο οι μεγάλοι κίνδυνοι παραμένουν, προειδοποιεί σε άρθρο του -στο Project Syndicate- ο γνωστός οικονομολόγος Nouriel Roubini.
«Οι χρηματοπιστωτικές αγορές τείνουν να υποβάλλονται σε μανιοκαταθλιπτικούς κύκλους και αυτό ισχύει ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια.
Κατά τη διάρκεια των κινδύνων, οι επενδυτές παράγουν bull market, αφθαρσία, και μερικές φορές σαφείς φούσκες.
Εντούτοις, εν τέλει αντιδρούν υπερβολικά σε κάποιο αρνητικό κλονισμό, καθώς καθίστανται υπερβολικά απαισιόδοξο», σχολιάζει χαρακτηριστικά, αναφερόμενος στις ανησυχίες για την παγκόσμια οικονομία, τις εμπορικές εντάσεις ΗΠΑ και Κίνας και τα μηνύματα της Federal Reserve για περαιτέρω αύξηση των επιτοκίων.
Ωστόσο, παρά το ότι τα παραπάνω φαίνεται να έχουν χαλαρώσει, οι επενδυτές δεν πρέπει να καθησυχαστούν.
«Η ανάπτυξη σταθεροποιείται στην Κίνα, εξαιτίας ενός ακόμη γύρου μακροοικονομικών κινήτρων.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Κίνα ενδέχεται σύντομα να καταλήξουν σε συμφωνία για να αποτρέψουν την περαιτέρω κλιμάκωση του συνεχιζόμενου εμπορικού πολέμου.
Ταυτόχρονα, η ανάπτυξη των ΗΠΑ και της παγκόσμιας οικονομίας αναμένεται να ενισχυθεί κάπως το δεύτερο εξάμηνο του έτους ενώ προς το παρόν αποφεύγεται ένα σκληρό Brexit.
Όσον αφορά τις προοπτικές της Ευρωζώνης, πολλά θα εξαρτηθούν από τη Γερμανία, όπου η ανάπτυξη θα μπορούσε να ανακάμψει. (…)
Αυτές οι εξελίξεις μπορούν ή όχι να εξασφαλίσουν μία σταθερή πορεία για το υπόλοιπο έτος.
Ενώ οι αγορές έχουν ήδη αποτιμήσει τις προαναφερθείσες θετικές εξελίξεις, άλλοι παράγοντες θα μπορούσαν να προκαλέσουν μία διόρθωση», υπογραμμίζει ο κ. Roubini.
Πρώτον, ο λόγος P/E στις μετοχές είναι υψηλός σε πολλές αγορές, ιδιαίτερα στις ΗΠΑ, πράγμα που σημαίνει ότι ακόμη και ένα μέτριο αρνητικό σοκ θα μπορούσε να προκαλέσει μια διόρθωση.
Στην πραγματικότητα, τα εταιρικά περιθώρια κέρδους των ΗΠΑ είναι τόσο υψηλά που μπορεί να υπάρξει μια ύφεση κερδών φέτος, αν η ανάπτυξη παραμείνει γύρω στο 2%.
Δεύτερον, υπάρχουν αυξημένοι κίνδυνοι που σχετίζονται με την κλίμακα και τη σύνθεση του εταιρικού χρέους στις ΗΠΑ, εξαιτίας της επικράτησης των δανείων σε εταιρείες με υψηλή μόχλευση, των υψηλών αποδόσεων στα ομόλογα και των «έκπτωτων αγγέλων» (εταιρείες που από την επενδυτική περνούν στην κερδοσκοπική κλίμακα, με βάση τους οίκους αξιολόγησης).
Επιπλέον, ο τομέας των εμπορικών ακινήτων επιβαρύνεται με πλεονάζουσα παραγωγική ικανότητα.
Σε αυτό το πλαίσιο, αναφέρει ο οικονομολόγος, οποιαδήποτε ένδειξη επιβράδυνσης της ανάπτυξης θα μπορούσε να οδηγήσει σε ξαφνική αύξηση του κόστους κεφαλαίου για επιχειρήσεις με υψηλή μόχλευση, όχι μόνο στις ΗΠΑ, αλλά και στις αναδυόμενες αγορές όπου ένα σημαντικό μερίδιο χρέους εκφράζεται σε δολάρια.
Τρίτον, αν παραμείνει η ικανοποιητική οικονομική ανάπτυξη στις ΗΠΑ, οι προσδοκίες της αγοράς για «παύση» από τη Fed πιθανόν να αποδειχθούν αβάσιμες.
Τέταρτον, οι ελπίδες για την επίλυση του εμπορικού πολέμου ενδέχεται επίσης να αποδειχθούν αβάσιμες.
Ακόμη και με μια συμφωνία, η σύγκρουση θα μπορούσε να κλιμακωθεί.
Πέμπτο, η ανάπτυξη της ΕΕ είναι πολύ εύθραυστη και θα μπορούσε να παρεμποδιστεί από μια σειρά εξελίξεων, από την έντονη εμφάνιση λαϊκιστικών κομμάτων στις επικείμενες εκλογές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σε μια πολιτική ή μία οικονομική κρίση στην Ιταλία. Αυτό θα συνέβαινε σε μια εποχή που τα νομισματικά και δημοσιονομικά κίνητρα στην Ευρωζώνη είναι περιορισμένα και η ολοκλήρωση του μπλοκ έχει σταματήσει.
Έκτο, πολλές οικονομίες αναδυόμενων αγορών εκτίθενται σε μεγάλο βαθμό σε πολιτικούς και κινδύνους -Μεξικό, Βραζιλία, Αργεντινή, Τουρκία, Ιράν και Βενεζουέλα.
Έβδομο, ο Donald Trump ενδέχεται να αντιδράσει στην έκθεση Mueller.
Ενόψει των προεδρικών εκλογών του 2020, θα μπορούσε να κλιμακώσει τις μάχες του με τους Δημοκρατικούς.
Ταυτόχρονα, η προσέγγιση της κυβέρνησης Trump προς το Ιράν και τη Βενεζουέλα θα μπορούσε να ασκήσει περαιτέρω ανοδική πίεση στις τιμές πετρελαίου.
Τέλος, βρισκόμαστε ακόμα σε έναν κόσμο με χαμηλό αναπτυξιακό δυναμικό -που στηρίχθηκε από το υψηλό ιδιωτικό και δημόσιο χρέος, την αύξηση της ανισότητας και τον αυξημένο γεωπολιτικό κίνδυνο.
Η ευρεία λαϊκή αντίδραση κατά της παγκοσμιοποίησης, του εμπορίου, της μετανάστευσης και της τεχνολογίας, θα έχει σίγουρα αρνητικό αντίκτυπο στην ανάπτυξη και τις αγορές.
www.bankingnews.gr
«Οι χρηματοπιστωτικές αγορές τείνουν να υποβάλλονται σε μανιοκαταθλιπτικούς κύκλους και αυτό ισχύει ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια.
Κατά τη διάρκεια των κινδύνων, οι επενδυτές παράγουν bull market, αφθαρσία, και μερικές φορές σαφείς φούσκες.
Εντούτοις, εν τέλει αντιδρούν υπερβολικά σε κάποιο αρνητικό κλονισμό, καθώς καθίστανται υπερβολικά απαισιόδοξο», σχολιάζει χαρακτηριστικά, αναφερόμενος στις ανησυχίες για την παγκόσμια οικονομία, τις εμπορικές εντάσεις ΗΠΑ και Κίνας και τα μηνύματα της Federal Reserve για περαιτέρω αύξηση των επιτοκίων.
Ωστόσο, παρά το ότι τα παραπάνω φαίνεται να έχουν χαλαρώσει, οι επενδυτές δεν πρέπει να καθησυχαστούν.
«Η ανάπτυξη σταθεροποιείται στην Κίνα, εξαιτίας ενός ακόμη γύρου μακροοικονομικών κινήτρων.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Κίνα ενδέχεται σύντομα να καταλήξουν σε συμφωνία για να αποτρέψουν την περαιτέρω κλιμάκωση του συνεχιζόμενου εμπορικού πολέμου.
Ταυτόχρονα, η ανάπτυξη των ΗΠΑ και της παγκόσμιας οικονομίας αναμένεται να ενισχυθεί κάπως το δεύτερο εξάμηνο του έτους ενώ προς το παρόν αποφεύγεται ένα σκληρό Brexit.
Όσον αφορά τις προοπτικές της Ευρωζώνης, πολλά θα εξαρτηθούν από τη Γερμανία, όπου η ανάπτυξη θα μπορούσε να ανακάμψει. (…)
Αυτές οι εξελίξεις μπορούν ή όχι να εξασφαλίσουν μία σταθερή πορεία για το υπόλοιπο έτος.
Ενώ οι αγορές έχουν ήδη αποτιμήσει τις προαναφερθείσες θετικές εξελίξεις, άλλοι παράγοντες θα μπορούσαν να προκαλέσουν μία διόρθωση», υπογραμμίζει ο κ. Roubini.
Πρώτον, ο λόγος P/E στις μετοχές είναι υψηλός σε πολλές αγορές, ιδιαίτερα στις ΗΠΑ, πράγμα που σημαίνει ότι ακόμη και ένα μέτριο αρνητικό σοκ θα μπορούσε να προκαλέσει μια διόρθωση.
Στην πραγματικότητα, τα εταιρικά περιθώρια κέρδους των ΗΠΑ είναι τόσο υψηλά που μπορεί να υπάρξει μια ύφεση κερδών φέτος, αν η ανάπτυξη παραμείνει γύρω στο 2%.
Δεύτερον, υπάρχουν αυξημένοι κίνδυνοι που σχετίζονται με την κλίμακα και τη σύνθεση του εταιρικού χρέους στις ΗΠΑ, εξαιτίας της επικράτησης των δανείων σε εταιρείες με υψηλή μόχλευση, των υψηλών αποδόσεων στα ομόλογα και των «έκπτωτων αγγέλων» (εταιρείες που από την επενδυτική περνούν στην κερδοσκοπική κλίμακα, με βάση τους οίκους αξιολόγησης).
Επιπλέον, ο τομέας των εμπορικών ακινήτων επιβαρύνεται με πλεονάζουσα παραγωγική ικανότητα.
Σε αυτό το πλαίσιο, αναφέρει ο οικονομολόγος, οποιαδήποτε ένδειξη επιβράδυνσης της ανάπτυξης θα μπορούσε να οδηγήσει σε ξαφνική αύξηση του κόστους κεφαλαίου για επιχειρήσεις με υψηλή μόχλευση, όχι μόνο στις ΗΠΑ, αλλά και στις αναδυόμενες αγορές όπου ένα σημαντικό μερίδιο χρέους εκφράζεται σε δολάρια.
Τρίτον, αν παραμείνει η ικανοποιητική οικονομική ανάπτυξη στις ΗΠΑ, οι προσδοκίες της αγοράς για «παύση» από τη Fed πιθανόν να αποδειχθούν αβάσιμες.
Τέταρτον, οι ελπίδες για την επίλυση του εμπορικού πολέμου ενδέχεται επίσης να αποδειχθούν αβάσιμες.
Ακόμη και με μια συμφωνία, η σύγκρουση θα μπορούσε να κλιμακωθεί.
Πέμπτο, η ανάπτυξη της ΕΕ είναι πολύ εύθραυστη και θα μπορούσε να παρεμποδιστεί από μια σειρά εξελίξεων, από την έντονη εμφάνιση λαϊκιστικών κομμάτων στις επικείμενες εκλογές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σε μια πολιτική ή μία οικονομική κρίση στην Ιταλία. Αυτό θα συνέβαινε σε μια εποχή που τα νομισματικά και δημοσιονομικά κίνητρα στην Ευρωζώνη είναι περιορισμένα και η ολοκλήρωση του μπλοκ έχει σταματήσει.
Έκτο, πολλές οικονομίες αναδυόμενων αγορών εκτίθενται σε μεγάλο βαθμό σε πολιτικούς και κινδύνους -Μεξικό, Βραζιλία, Αργεντινή, Τουρκία, Ιράν και Βενεζουέλα.
Έβδομο, ο Donald Trump ενδέχεται να αντιδράσει στην έκθεση Mueller.
Ενόψει των προεδρικών εκλογών του 2020, θα μπορούσε να κλιμακώσει τις μάχες του με τους Δημοκρατικούς.
Ταυτόχρονα, η προσέγγιση της κυβέρνησης Trump προς το Ιράν και τη Βενεζουέλα θα μπορούσε να ασκήσει περαιτέρω ανοδική πίεση στις τιμές πετρελαίου.
Τέλος, βρισκόμαστε ακόμα σε έναν κόσμο με χαμηλό αναπτυξιακό δυναμικό -που στηρίχθηκε από το υψηλό ιδιωτικό και δημόσιο χρέος, την αύξηση της ανισότητας και τον αυξημένο γεωπολιτικό κίνδυνο.
Η ευρεία λαϊκή αντίδραση κατά της παγκοσμιοποίησης, του εμπορίου, της μετανάστευσης και της τεχνολογίας, θα έχει σίγουρα αρνητικό αντίκτυπο στην ανάπτυξη και τις αγορές.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών