O Putin επιδιώκει να αποκαταστήσει τη σφαίρα επιρροής της Ρωσίας και να ανακτήσει τη μόχλευση που είχε κάποτε στην Αφρική, εκτοπίζοντας ΗΠΑ και ΕΕ
Η πρώτη διάσκεψη κορυφής Ρωσίας-Αφρικής ολοκληρώθηκε μόλις χθες στο Σότσι της Ρωσίας (διενεργήθηκε το διήμερο 23 έως τις 24 Οκτωβρίου), σηματοδοτώντας το αποκορύφωμα της επιστροφής της Ρωσίας στην Αφρική, με τη συμμετοχή περισσότερων από 50 Αφρικανών ηγετών και 3.000 εκπροσώπων επιχειρηματιών, αξιωματούχων και επαγγελματιών.
Αυτή η σύγκληση αποτελεί μία ακόμη απεικόνιση της πρόσφατης αύξησης των οικονομικών, των πολιτικο-διπλωματικών δεσμεύσεων καθώς και ασφάλειας για την προώθηση των σχέσεων Ρωσίας-Αφρικής.
Την τελευταία δεκαετία πολλαπλασιάστηκε ο αριθμός των διμερών επιτροπών Ρωσίας-Αφρικής, τα οικονομικά φόρουμ και οι διασκέψεις για την πολιτική συνεννόηση, τον οικονομικό συντονισμό, προκειμένου η Ρωσία να αυξήσει το «πάτημά» της στην Αφρική και να αποκαταστήσει τη σφαίρα επιρροής της, ανακτώντας τη μόχλευση που είχε κάποτε στην Αφρική, εκτοπίζοντας παράλληλα τις ΗΠΑ και την ΕΕ.
Το 2011 δημιουργήθηκε ο ρωσικός οργανισμός για την ασφάλιση εξαγωγικών πιστώσεων (EXIAR) προκειμένου να διευκολυνθούν οι δραστηριότητες των ρωσικών εταιρειών και η προστασία των επενδύσεων.
Πιο πρόσφατα, το τριήμερο οικονομικό φόρουμ της Αγίας Πετρούπολης του Ιουνίου 2018 επανένωσε τη Ρωσία με την Αφρική και έδωσε στις αφρικανικές χώρες την ευκαιρία να συναντηθούν με τον υπουργό Εξωτερικών της Ρωσίας Sergey Lavrov.
Το επιχειρηματικό φόρουμ Ρωσίας-SADC που πραγματοποιήθηκε το Φεβρουάριο 2019 στη Μόσχα είναι ένα άλλο παράδειγμα ενίσχυσης των δεσμών μεταξύ Ρωσίας και Αφρικής σε ένα ευρύ φάσμα οικονομικών πεδίων.
Τέλος, στο πιο πρόσφατο οικονομικό φόρουμ Ρωσίας-Αφρικής, στο οποίο προήδρευαν ο Ρώσος πρόεδρος Vladimir Putin και ο Αιγύπτιος πρόεδρος Abdel Fattah el-Sisi, συγκέντρωσε Ρώσους και Αφρικανούς αξιωματούχους και επιχειρηματίες για να συζητήσουν και να υπογράψουν εμπορικές, οικονομικές και επενδυτικές συμφωνίες.
Οικονομικός ρεαλισμός
Αυτή η ανανεωμένη σχέση θα επικεντρωθεί στη ρεαλιστική οικονομική συνεργασία, τις στρατιωτικο-τεχνικές συνεταιρικές σχέσεις και την σιωπηλή προώθηση της ήπιας ισχύος της Ρωσίας.
Όλα τα παραπάνω τίθενται και εδραιώνονται με φόντο το ανταγωνιστικό πλαίσιο με τις Ηνωμένες Πολιτείες, την Ευρωπαϊκή Ένωση και την Κίνα, μεταξύ άλλων.
Το εμπόριο μεταξύ της Ρωσίας και της υποσαχάριας Αφρικής ξεκίνησε σε χαμηλά επίπεδα, αλλά αυξήθηκε ραγδαία σε 4,8 δισ. δολάρια το προηγούμενο έτος από 1,8 δισεκατομμύρια δολάρια το 2010.
Οι εμπορικές σχέσεις Ρωσίας-Αφρικής χαρακτηρίζονται από τον κύριο ρόλο της Ρωσίας ως εξαγωγέα.
Το 2018, οι εξαγωγές της Ρωσίας στην υποσαχάρια Αφρική ανήλθαν σε 3 δισ. δολάρια, ενώ οι εισαγωγές από την υποσαχάρια Αφρική ανήλθαν σε 1,7 δισ. δολάρια.
Το 2015, η Αλγερία μαζί με την Αίγυπτο, το Μαρόκο, τη Γουινέα, την Ακτή του Ελεφαντοστού και τη Νότια Αφρική αντιπροσώπευαν το 80% των εξαγωγών της Αφρικής προς τη Ρωσία.
Στην Ακτή του Ελεφαντοστού παρατηρήθηκε έντονη αύξηση του αμοιβαίου εμπορίου με τη Ρωσία το 2018, ιδίως με τα γεωργικά προϊόντα και την ενέργεια. Κατά τη διάρκεια της περυσινής συνάντησης των κρατών – μελών BRICS στο Γιοχάνεσμπουργκ, ο πρόεδρος Putin τόνισε ότι το εμπόριο της Ρωσίας με την Αφρική αυξήθηκε κατά περισσότερο από 25% το 2017 και ότι το εμπόριο σημείωσε ιδιαίτερη ανάπτυξη στους τομείς των προμηθειών, των μετάλλων και των μηχανημάτων και του εξοπλισμού.
Η ενέργεια έχει καταστεί ο κύριος τομέας για τις ρωσικές επενδύσεις και η έννοια της ενεργειακής διπλωματίας έχει ενισχυθεί με επενδύσεις που πραγματοποιούνται στο φυσικό αέριο, το πετρέλαιο και την πυρηνική ενέργεια.
Συγκεκριμένα, Ρώσοι γεωλόγοι δραστηριοποιούνται σε χώρες όπως η Γκάνα, η Μαδαγασκάρη και η Λιβύη και μεγάλες πετρελαϊκές εταιρείες όπως η Rosneft και η Lukoil αγωνίζονται για να κυριαρχήσουν στην αγορά των πετρελαϊκών επενδύσεων μέσω της εκμετάλλευσης οικοπέδων με κοιτάσματα πετρελαίου και φυσικού αερίου σε χώρες όπως η Αίγυπτος και η Μοζαμβίκη.
Πραγματοποιούνται επίσης συνομιλίες για την ίδρυση πυρηνικού κέντρου τεχνολογίας και η Ρωσία ανακοίνωσε την επιθυμία της να δημιουργήσει ένα αφρικανικό κέντρο αριστείας και πυρηνικής ενέργειας στην Αιθιοπία».
Στρατιωτικές-τεχνικές σχέσεις
Η Ρωσία είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος προμηθευτής όπλων στον κόσμο και ένας σημαντικός προμηθευτής όπλων στις αφρικανικές χώρες.
Ο αριθμός των όπλων που προμηθεύει η Ρωσία συνεχίζει να αυξάνεται και το Διεθνές Ινστιτούτο Ερευνών Ειρήνης της Στοκχόλμης (SIPRI) διαπίστωσε ότι οι πωλήσεις όπλων της Ρωσίας στις αφρικανικές χώρες το 2017 είχαν διπλασιαστεί σε σχέση με το 2012.
Η Κίνα και οι ΗΠΑ είναι επίσης καίριοι προμηθευτές όπλων, ωστόσο έπονται της Ρωσίας στην Αφρική, αφού η Ρωσία προμήθευσε την Αφρική το 39% των όπλων που η τελευταία εισήγαγε μεταξύ 2017 και 2013.
Τα στοιχεία του SIPRI σχετικά με σημαντικές μεταφορές όπλων δείχνουν ότι τα κύρια όπλα που μεταφέρθηκαν από τη Ρωσία το 2016-2017 ήταν κυρίως μεταχειρισμένα είδη εξοπλισμού, όπως ελικόπτερα μάχης και μεταφοράς, τα αεροσκάφη και τα συστήματα πυραύλων εδάφους / αέρος.
Εκτός από τα όπλα, η Ρωσία συνεισφέρει και με έμψυχο υλικό – μισθοφορικά στρατεύματα τον στρατιωτικό εξοπλισμό της Αφρικής.
Η ιδιωτική μισθοφορική προσπάθεια είναι μια πολύ συνηθισμένη μορφή εμπλοκής της Ρωσίας στις αφρικανικές χώρες, όπως καταδεικνύεται από τις μεγάλες μισθοφορικές προσπάθειες στην Κεντροαφρικανική Δημοκρατία (ΚΑΔ), αλλά οι στρατιωτικοί εργολάβοι μισθοφόρων δραστηριοποιήθηκαν και σε άλλες αφρικανικές χώρες.
Οι ειρηνευτικές προσπάθειες των Ηνωμένων Εθνών μέσω της αποστολής στρατευμάτων, είναι ένα άλλο παράδειγμα συμμετοχής της Ρωσίας στην Αφρική.
Η Κίνα και η Ρωσία από κοινού έχουν στείλει περισσότερα στρατεύματα κυανόκρανων στις αποστολές των Ηνωμένων Εθνών από ό, τι τα υπόλοιπα Μόνιμα Μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ.
Η Μόσχα είναι ιδιαίτερα γνωστή για το πολύ συγκεκριμένο μοντέλο όπλων, το είδος των επιχειρήσεων στη συνέχεια σε πολλές αφρικανικές χώρες, αλλά και για τη χρήση της στρατιωτικής βοήθειας για να αποκτήσει πρόσβαση σε στρατηγικούς οικονομικούς τομείς.
Στην πραγματικότητα, η στρατιωτική βοήθεια δίνει στη Ρωσία πρόσβαση στον ενεργειακό και μεταλλευτικό τομέα των αφρικανικών χωρών, όπως αποδεικνύει η περίπτωση της Μοζαμβίκης ή της Αγκόλας.
Για παράδειγμα, η Ρωσία δώρισε τα δικά της όπλα στην ΚΑΔ το 2018 για να ξεπεράσει την προσφορά της Γαλλίας και να επιτύχει ένα μονοπώλιο στη στρατηγική πρόσβαση στη χώρα.
Ο υπουργός Εξωτερικών Lavrov σχεδιάζει την ίδρυση εφοδιαστικών κέντρων στην Ερυθραία για την επίτευξη στρατηγικής πρόσβασης στους πόρους, ενώ πολύ πρόσφατα, η Ρωσία άρχισε να χρησιμοποιεί εντονότερα την στρατιωτική βοήθεια για να αποκτήσει επιρροή και στην τοπική πολιτική.
Έχουν διαρρεύσει έγγραφα τον Ιούνιο που δείχνουν ότι η Ρωσία βοήθησε τις σουδανικές στρατιωτικές προσπάθειες να νικήσουν τον πρώην πρόεδρο Omar al-Bashir μαζί με τη Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα.
Η Μόσχα έχει αναπτύξει στρατιωτικούς εκπαιδευτές για να εκπαιδεύσει προεδρικούς φρουρούς, ή να βοηθήσει αυταρχικούς ηγέτες με στρατηγικές εκλογών σε διάφορες χώρες όπως η Μαδαγασκάρη και η ΚΑΔ.
Στόχος αυτών των τεχνικών είναι η οικοδόμηση ισχυρών σχέσεων με κυβερνήτες ή υποψήφιους για εκλογές, έτσι ώστε όταν έρθουν στην εξουσία, να συνεργαστούν με τη Ρωσία, εξασφαλίζοντας την επιρροή της Ρωσίας στις αφρικανικές χώρες.
Διπλωματία ήπιας ισχύος
Η Ρωσία προσφέρει μια μη-δυτική κεντρική επιλογή για διπλωματία και υποστήριξη.
Το 2015, η Ρωσία δημιούργησε έναν εναλλακτικό οργανισμό αξιολόγησης πιστοληπτικής ικανότητας, για να αντισταθμίσει την επιρροή που είχαν οι δυτικές υπηρεσίες στην απόφαση για την πρόσβαση στη χρηματοδότηση του αναπτυσσόμενου κόσμου.
Η Ρωσία χρησιμοποιεί τεχνικές όπως η χωρίς Visa πρόσβαση στο έδαφός της σε Νοτιοαφρικανούς, προκειμένου να διαφοροποιηθεί από τις πρακτικές της Δύσης.
Και ακολουθώντας το παράδειγμα της δεκαετίας του 1960 όπου η σοβιετική επιρροή στην Αφρική ήταν στο ζενίθ της, η εκπαίδευση γίνεται ένα βασικό όχημα επιρροής για τη Ρωσία στις αφρικανικές χώρες, υποστηρίζοντας την έρευνας και χορηγώντας υποτροφίες, ενισχύοντας τις σχολές γλωσσών και τις ακαδημαϊκές συνεργασίες.
Για παράδειγμα, τον περασμένο Νοέμβριο, το Πολιτιστικό και Εκπαιδευτικό Κέντρο Ρωσίας – Ναμίμπια (RusNam) ξεκίνησε στο Windhoek για την προώθηση της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.
Τον ίδιο μήνα υπογράφηκε συμφωνία μεταξύ του Πανεπιστημίου Copperbelt της Ζάμπια και του Πανεπιστημίου Φιλίας των Ανθρώπων της Ρωσίας (Πανεπιστήμιο RUDN) για τη δημιουργία περιφερειακού κέντρου που προσφέρει μαθήματα ρωσικής γλώσσας σε φοιτητές στη Μποτσουάνα, τη Ναμίμπια, την Τανζανία, τη Ζιμπάμπουε, τη Μοζαμβίκη και την Αγκόλα.
Ομοίως, η Ρωσία κατασκευάζει γλωσσικά κέντρα εκπαίδευσης που ονομάζονται «cabinets Ryusskiy» στις αφρικανικές χώρες και τα χρησιμοποιεί για την προώθηση του ρωσικού πολιτισμού και της γλώσσας.
Χορηγεί υποτροφίες σε Αφρικανούς φοιτητές και όπως δήλωσε ο υπουργός Εξωτερικών Lavrov, το 2017 πάνω από 1.800 Αφρικανοί φοίτησαν σε ρωσικά πανεπιστήμια και επωφελήθηκαν από κυβερνητικές υποτροφίες και συνολικά 15.000 νέοι Αφρικανοί σπουδάζουν στη Ρωσία.
Οι φοιτητές αυτοί προέρχονται κυρίως από τη Νιγηρία, την Αγκόλα, το Μαρόκο, τη Ναμίμπια και την Τυνησία.
Όλα τα παραπάνω είναι επιμέρους κομμάτια του ευρύτερου σχεδίου του προέδρου Putin για την Αφρική, ώστε να αποκαταστήσει τη σφαίρα επιρροής της Ρωσίας και να ξανακερδίσει τη μόχλευση και την παρουσία που η Ρωσία είχε κάποτε στην Αφρικανική ήπειρο ως μη-αποικιοκρατική δύναμη.
Για να γίνει αυτό, η Ρωσία χρησιμοποιεί ένα μίγμα σκληρής (στρατός-οικονομία) και ήπιας (εκπαίδευση-πολιτισμός) ισχύος για να παράσχει μια συμπληρωματική αλλά ανταγωνιστική στρατηγική για τη δημιουργία ενός νέου μπλοκ δύναμης που θα αντισταθεί στην επιρροή των παγκόσμιων δυνάμεων στην Αφρική - ιδιαίτερα στην Κίνα και στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Αυτή η σύγκληση αποτελεί μία ακόμη απεικόνιση της πρόσφατης αύξησης των οικονομικών, των πολιτικο-διπλωματικών δεσμεύσεων καθώς και ασφάλειας για την προώθηση των σχέσεων Ρωσίας-Αφρικής.
Την τελευταία δεκαετία πολλαπλασιάστηκε ο αριθμός των διμερών επιτροπών Ρωσίας-Αφρικής, τα οικονομικά φόρουμ και οι διασκέψεις για την πολιτική συνεννόηση, τον οικονομικό συντονισμό, προκειμένου η Ρωσία να αυξήσει το «πάτημά» της στην Αφρική και να αποκαταστήσει τη σφαίρα επιρροής της, ανακτώντας τη μόχλευση που είχε κάποτε στην Αφρική, εκτοπίζοντας παράλληλα τις ΗΠΑ και την ΕΕ.
Το 2011 δημιουργήθηκε ο ρωσικός οργανισμός για την ασφάλιση εξαγωγικών πιστώσεων (EXIAR) προκειμένου να διευκολυνθούν οι δραστηριότητες των ρωσικών εταιρειών και η προστασία των επενδύσεων.
Πιο πρόσφατα, το τριήμερο οικονομικό φόρουμ της Αγίας Πετρούπολης του Ιουνίου 2018 επανένωσε τη Ρωσία με την Αφρική και έδωσε στις αφρικανικές χώρες την ευκαιρία να συναντηθούν με τον υπουργό Εξωτερικών της Ρωσίας Sergey Lavrov.
Το επιχειρηματικό φόρουμ Ρωσίας-SADC που πραγματοποιήθηκε το Φεβρουάριο 2019 στη Μόσχα είναι ένα άλλο παράδειγμα ενίσχυσης των δεσμών μεταξύ Ρωσίας και Αφρικής σε ένα ευρύ φάσμα οικονομικών πεδίων.
Τέλος, στο πιο πρόσφατο οικονομικό φόρουμ Ρωσίας-Αφρικής, στο οποίο προήδρευαν ο Ρώσος πρόεδρος Vladimir Putin και ο Αιγύπτιος πρόεδρος Abdel Fattah el-Sisi, συγκέντρωσε Ρώσους και Αφρικανούς αξιωματούχους και επιχειρηματίες για να συζητήσουν και να υπογράψουν εμπορικές, οικονομικές και επενδυτικές συμφωνίες.
Οικονομικός ρεαλισμός
Αυτή η ανανεωμένη σχέση θα επικεντρωθεί στη ρεαλιστική οικονομική συνεργασία, τις στρατιωτικο-τεχνικές συνεταιρικές σχέσεις και την σιωπηλή προώθηση της ήπιας ισχύος της Ρωσίας.
Όλα τα παραπάνω τίθενται και εδραιώνονται με φόντο το ανταγωνιστικό πλαίσιο με τις Ηνωμένες Πολιτείες, την Ευρωπαϊκή Ένωση και την Κίνα, μεταξύ άλλων.
Το εμπόριο μεταξύ της Ρωσίας και της υποσαχάριας Αφρικής ξεκίνησε σε χαμηλά επίπεδα, αλλά αυξήθηκε ραγδαία σε 4,8 δισ. δολάρια το προηγούμενο έτος από 1,8 δισεκατομμύρια δολάρια το 2010.
Οι εμπορικές σχέσεις Ρωσίας-Αφρικής χαρακτηρίζονται από τον κύριο ρόλο της Ρωσίας ως εξαγωγέα.
Το 2018, οι εξαγωγές της Ρωσίας στην υποσαχάρια Αφρική ανήλθαν σε 3 δισ. δολάρια, ενώ οι εισαγωγές από την υποσαχάρια Αφρική ανήλθαν σε 1,7 δισ. δολάρια.
Το 2015, η Αλγερία μαζί με την Αίγυπτο, το Μαρόκο, τη Γουινέα, την Ακτή του Ελεφαντοστού και τη Νότια Αφρική αντιπροσώπευαν το 80% των εξαγωγών της Αφρικής προς τη Ρωσία.
Στην Ακτή του Ελεφαντοστού παρατηρήθηκε έντονη αύξηση του αμοιβαίου εμπορίου με τη Ρωσία το 2018, ιδίως με τα γεωργικά προϊόντα και την ενέργεια. Κατά τη διάρκεια της περυσινής συνάντησης των κρατών – μελών BRICS στο Γιοχάνεσμπουργκ, ο πρόεδρος Putin τόνισε ότι το εμπόριο της Ρωσίας με την Αφρική αυξήθηκε κατά περισσότερο από 25% το 2017 και ότι το εμπόριο σημείωσε ιδιαίτερη ανάπτυξη στους τομείς των προμηθειών, των μετάλλων και των μηχανημάτων και του εξοπλισμού.
Η ενέργεια έχει καταστεί ο κύριος τομέας για τις ρωσικές επενδύσεις και η έννοια της ενεργειακής διπλωματίας έχει ενισχυθεί με επενδύσεις που πραγματοποιούνται στο φυσικό αέριο, το πετρέλαιο και την πυρηνική ενέργεια.
Συγκεκριμένα, Ρώσοι γεωλόγοι δραστηριοποιούνται σε χώρες όπως η Γκάνα, η Μαδαγασκάρη και η Λιβύη και μεγάλες πετρελαϊκές εταιρείες όπως η Rosneft και η Lukoil αγωνίζονται για να κυριαρχήσουν στην αγορά των πετρελαϊκών επενδύσεων μέσω της εκμετάλλευσης οικοπέδων με κοιτάσματα πετρελαίου και φυσικού αερίου σε χώρες όπως η Αίγυπτος και η Μοζαμβίκη.
Πραγματοποιούνται επίσης συνομιλίες για την ίδρυση πυρηνικού κέντρου τεχνολογίας και η Ρωσία ανακοίνωσε την επιθυμία της να δημιουργήσει ένα αφρικανικό κέντρο αριστείας και πυρηνικής ενέργειας στην Αιθιοπία».
Στρατιωτικές-τεχνικές σχέσεις
Η Ρωσία είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος προμηθευτής όπλων στον κόσμο και ένας σημαντικός προμηθευτής όπλων στις αφρικανικές χώρες.
Ο αριθμός των όπλων που προμηθεύει η Ρωσία συνεχίζει να αυξάνεται και το Διεθνές Ινστιτούτο Ερευνών Ειρήνης της Στοκχόλμης (SIPRI) διαπίστωσε ότι οι πωλήσεις όπλων της Ρωσίας στις αφρικανικές χώρες το 2017 είχαν διπλασιαστεί σε σχέση με το 2012.
Η Κίνα και οι ΗΠΑ είναι επίσης καίριοι προμηθευτές όπλων, ωστόσο έπονται της Ρωσίας στην Αφρική, αφού η Ρωσία προμήθευσε την Αφρική το 39% των όπλων που η τελευταία εισήγαγε μεταξύ 2017 και 2013.
Τα στοιχεία του SIPRI σχετικά με σημαντικές μεταφορές όπλων δείχνουν ότι τα κύρια όπλα που μεταφέρθηκαν από τη Ρωσία το 2016-2017 ήταν κυρίως μεταχειρισμένα είδη εξοπλισμού, όπως ελικόπτερα μάχης και μεταφοράς, τα αεροσκάφη και τα συστήματα πυραύλων εδάφους / αέρος.
Εκτός από τα όπλα, η Ρωσία συνεισφέρει και με έμψυχο υλικό – μισθοφορικά στρατεύματα τον στρατιωτικό εξοπλισμό της Αφρικής.
Η ιδιωτική μισθοφορική προσπάθεια είναι μια πολύ συνηθισμένη μορφή εμπλοκής της Ρωσίας στις αφρικανικές χώρες, όπως καταδεικνύεται από τις μεγάλες μισθοφορικές προσπάθειες στην Κεντροαφρικανική Δημοκρατία (ΚΑΔ), αλλά οι στρατιωτικοί εργολάβοι μισθοφόρων δραστηριοποιήθηκαν και σε άλλες αφρικανικές χώρες.
Οι ειρηνευτικές προσπάθειες των Ηνωμένων Εθνών μέσω της αποστολής στρατευμάτων, είναι ένα άλλο παράδειγμα συμμετοχής της Ρωσίας στην Αφρική.
Η Κίνα και η Ρωσία από κοινού έχουν στείλει περισσότερα στρατεύματα κυανόκρανων στις αποστολές των Ηνωμένων Εθνών από ό, τι τα υπόλοιπα Μόνιμα Μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ.
Η Μόσχα είναι ιδιαίτερα γνωστή για το πολύ συγκεκριμένο μοντέλο όπλων, το είδος των επιχειρήσεων στη συνέχεια σε πολλές αφρικανικές χώρες, αλλά και για τη χρήση της στρατιωτικής βοήθειας για να αποκτήσει πρόσβαση σε στρατηγικούς οικονομικούς τομείς.
Στην πραγματικότητα, η στρατιωτική βοήθεια δίνει στη Ρωσία πρόσβαση στον ενεργειακό και μεταλλευτικό τομέα των αφρικανικών χωρών, όπως αποδεικνύει η περίπτωση της Μοζαμβίκης ή της Αγκόλας.
Για παράδειγμα, η Ρωσία δώρισε τα δικά της όπλα στην ΚΑΔ το 2018 για να ξεπεράσει την προσφορά της Γαλλίας και να επιτύχει ένα μονοπώλιο στη στρατηγική πρόσβαση στη χώρα.
Ο υπουργός Εξωτερικών Lavrov σχεδιάζει την ίδρυση εφοδιαστικών κέντρων στην Ερυθραία για την επίτευξη στρατηγικής πρόσβασης στους πόρους, ενώ πολύ πρόσφατα, η Ρωσία άρχισε να χρησιμοποιεί εντονότερα την στρατιωτική βοήθεια για να αποκτήσει επιρροή και στην τοπική πολιτική.
Έχουν διαρρεύσει έγγραφα τον Ιούνιο που δείχνουν ότι η Ρωσία βοήθησε τις σουδανικές στρατιωτικές προσπάθειες να νικήσουν τον πρώην πρόεδρο Omar al-Bashir μαζί με τη Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα.
Η Μόσχα έχει αναπτύξει στρατιωτικούς εκπαιδευτές για να εκπαιδεύσει προεδρικούς φρουρούς, ή να βοηθήσει αυταρχικούς ηγέτες με στρατηγικές εκλογών σε διάφορες χώρες όπως η Μαδαγασκάρη και η ΚΑΔ.
Στόχος αυτών των τεχνικών είναι η οικοδόμηση ισχυρών σχέσεων με κυβερνήτες ή υποψήφιους για εκλογές, έτσι ώστε όταν έρθουν στην εξουσία, να συνεργαστούν με τη Ρωσία, εξασφαλίζοντας την επιρροή της Ρωσίας στις αφρικανικές χώρες.
Διπλωματία ήπιας ισχύος
Η Ρωσία προσφέρει μια μη-δυτική κεντρική επιλογή για διπλωματία και υποστήριξη.
Το 2015, η Ρωσία δημιούργησε έναν εναλλακτικό οργανισμό αξιολόγησης πιστοληπτικής ικανότητας, για να αντισταθμίσει την επιρροή που είχαν οι δυτικές υπηρεσίες στην απόφαση για την πρόσβαση στη χρηματοδότηση του αναπτυσσόμενου κόσμου.
Η Ρωσία χρησιμοποιεί τεχνικές όπως η χωρίς Visa πρόσβαση στο έδαφός της σε Νοτιοαφρικανούς, προκειμένου να διαφοροποιηθεί από τις πρακτικές της Δύσης.
Και ακολουθώντας το παράδειγμα της δεκαετίας του 1960 όπου η σοβιετική επιρροή στην Αφρική ήταν στο ζενίθ της, η εκπαίδευση γίνεται ένα βασικό όχημα επιρροής για τη Ρωσία στις αφρικανικές χώρες, υποστηρίζοντας την έρευνας και χορηγώντας υποτροφίες, ενισχύοντας τις σχολές γλωσσών και τις ακαδημαϊκές συνεργασίες.
Για παράδειγμα, τον περασμένο Νοέμβριο, το Πολιτιστικό και Εκπαιδευτικό Κέντρο Ρωσίας – Ναμίμπια (RusNam) ξεκίνησε στο Windhoek για την προώθηση της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.
Τον ίδιο μήνα υπογράφηκε συμφωνία μεταξύ του Πανεπιστημίου Copperbelt της Ζάμπια και του Πανεπιστημίου Φιλίας των Ανθρώπων της Ρωσίας (Πανεπιστήμιο RUDN) για τη δημιουργία περιφερειακού κέντρου που προσφέρει μαθήματα ρωσικής γλώσσας σε φοιτητές στη Μποτσουάνα, τη Ναμίμπια, την Τανζανία, τη Ζιμπάμπουε, τη Μοζαμβίκη και την Αγκόλα.
Ομοίως, η Ρωσία κατασκευάζει γλωσσικά κέντρα εκπαίδευσης που ονομάζονται «cabinets Ryusskiy» στις αφρικανικές χώρες και τα χρησιμοποιεί για την προώθηση του ρωσικού πολιτισμού και της γλώσσας.
Χορηγεί υποτροφίες σε Αφρικανούς φοιτητές και όπως δήλωσε ο υπουργός Εξωτερικών Lavrov, το 2017 πάνω από 1.800 Αφρικανοί φοίτησαν σε ρωσικά πανεπιστήμια και επωφελήθηκαν από κυβερνητικές υποτροφίες και συνολικά 15.000 νέοι Αφρικανοί σπουδάζουν στη Ρωσία.
Οι φοιτητές αυτοί προέρχονται κυρίως από τη Νιγηρία, την Αγκόλα, το Μαρόκο, τη Ναμίμπια και την Τυνησία.
Όλα τα παραπάνω είναι επιμέρους κομμάτια του ευρύτερου σχεδίου του προέδρου Putin για την Αφρική, ώστε να αποκαταστήσει τη σφαίρα επιρροής της Ρωσίας και να ξανακερδίσει τη μόχλευση και την παρουσία που η Ρωσία είχε κάποτε στην Αφρικανική ήπειρο ως μη-αποικιοκρατική δύναμη.
Για να γίνει αυτό, η Ρωσία χρησιμοποιεί ένα μίγμα σκληρής (στρατός-οικονομία) και ήπιας (εκπαίδευση-πολιτισμός) ισχύος για να παράσχει μια συμπληρωματική αλλά ανταγωνιστική στρατηγική για τη δημιουργία ενός νέου μπλοκ δύναμης που θα αντισταθεί στην επιρροή των παγκόσμιων δυνάμεων στην Αφρική - ιδιαίτερα στην Κίνα και στις Ηνωμένες Πολιτείες.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών