Βαρουφάκης: Τα όρια και οι γελοίοι περιορισμοί που πρέπει να αντιμετωπίσει η Lagarde

Ο Mario Draghi στη διάρκεια της θητείας του στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, απεδείχθη ειδήμων στο να κινείται και εργάζεται εντός γελοίων περιορισμών, που τον ανάγκασαν να κάνει πράγματα που κανένας κεντρικός τραπεζίτης δεν πρέπει ποτέ να κάνει και δυστυχώς, η διάδοχός του Christine Lagarde θα πρέπει να εργαστεί εντός των ίδιων γελοίων περιορισμών.
Αυτό υποστηρίζει ο γενικός γραμματές του ΜέΡΑ25 Γιάνης Βαρουφάκης σε άρθρο του.
Όπως αναφέρει «λίγο μετά τη συνάντηση του Eurogroup των υπουργών Οικονομικών της Ευρωζώνης στις 27 Ιουνίου 2015, μπήκα στο γραφείο ενός ανήσυχου Mario Draghi, προέδρου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας».
«Τι στην ευχή κάνει ο Jeroen;» με ρώτησε, αναφερόμενος στον Jeroen Dijsselbloem, τότε πρόεδρο του Eurogroup.
«Καταστρέφει την Ευρώπη, Μάριο, Καταστρέφει την Ευρώπη», απάντησα.
Κούνησε το κεφάλι του ανήσυχος.
Πήραμε τον ανελκυστήρα στο ισόγειο και χωρίσαμε σιωπηλά.
Οι δημοσιογράφοι θεωρούν φυσικό να υποθέσουν ότι ο Draghi και εγώ είχαμε μια εχθρική σχέση κατά τη διάρκεια της αντιπαράθεσης του 2015, μεταξύ της Ελλάδας, την οποία εκπροσωπούσα, και της ΕΚΤ.
Αλλά το αδιέξοδο στο οποίο είχαμε κολλήσει δεν προκλήθηκε από μια σύγκρουση χαρακτήρων και δεν συνεπαγόταν καμία αμοιβαία προσποίηση.
Αντίθετα, αντανακλούσε μια θεσμική αποτυχία για την οποία δεν είχα ποτέ προσωπικά την ευθύνη του Draghi.
Δεν υπήρχε εχθρότητα μεταξύ μας, ήταν εντελώς περιττή.
Η φευγαλέα συνάντησή μου μαζί του, μου ήρθε στο μυαλό καθώς πρόσφατα παρέδωσε την ηλεκτρική καρέκλα στη διαδόχό του Christine Lagarde, εν τω μέσω πολλών εικασιών σχετικά με τη μελλοντική κατεύθυνση της ΕΚΤ.
Μου θυμίζει την ανυποχώρητη αδυναμία του εκάστοτε προέδρου της ΕΚΤ, ο οποίος οδηγεί ένα ισχυρό θεσμικό όργανο που είναι πολύ λιγότερο ανεξάρτητο στην πράξη από ό, τι θεωρητικά.
Η Lagarde θα πρέπει τώρα να υπολογίζει με αυτή την αδυναμία, καθώς κατευθύνει την ΕΚΤ σε μια θάλασσα από αποπληθωριστικούς κινδύνους.
Το 2015, ο Draghi έλαβε κάποιες αποφάσεις επιζήμιες τόσο για τον ελληνικό λαό όσο και για το κοινό συμφέρον της Ευρώπης.
Μία εξ' αυτών ελήφθη στις 4 Φεβρουαρίου.
Το πρωί, μετά από μια συνάντηση που είχα στο Λονδίνο την προηγούμενη μέρα με χρηματοδότες στους οποίους παρουσίασα τα σχέδιά μου για μέτρια αναδιάρθρωση του χρέους, ο χρηματιστηριακός δείκτης των Αθηνών σημείωσε άνοδο 13% ωθούμενος από κέρδη άνω του 20% για τις ελληνικές τράπεζες.
Αισιόδοξος, έφτασα στη Φρανκφούρτη για να συναντήσω για πρώτη φορά τον Draghi.
Θα μπορούσε κανείς να σκεφτεί ότι ένας πρόσφατα διορισμένος υπουργός Οικονομικών της ευρωζώνης, ο οποίος μόλις κατάφερε να ενισχύσει σημαντικά τα οικονομικά στοιχεία της χώρας, θα ελάμβανε βοήθεια από τον κεντρικό του τραπεζίτη.
Αντ 'αυτού, το διοικητικό συμβούλιο της ΕΚΤ αποφάσισε την ίδια ημέρα να διακόψει την πρόσβαση των ελληνικών τραπεζών στη ρευστότητα του ευρώ.
Δεν ήταν έκπληξη το γεγονός ότι οι ελληνικές εταιρικές και τραπεζικές μετοχές συνετρίβησαν, καταστρέφοντας τα κέρδη της προηγούμενης ημέρας.
Σε οποιαδήποτε άλλη χώρα, η θέση του κεντρικού τραπεζίτη θα κλονιζόταν.
Η αποστολή μιας κεντρικής τράπεζας είναι να βοηθήσει τις προσπάθειες της κυβέρνησης να σταθεροποιήσει τη χρηματοδότηση και να στηρίξει την οικονομία.
Στην ευρωζώνη, ωστόσο, οι πολιτικοί περιορισμοί αναγκάζουν την κεντρική τράπεζα να προκαλέσει το είδος ζημιών που η ΕΚΤ του Draghi προκάλεσε στο χρηματιστήριο μας το απόγευμα του Φεβρουαρίου.
Υπό την ηγεσία του Draghi, η ΕΚΤ παραβίασε τον λόγο ύπαρξης μιας κεντρικής τράπεζας.
Μεταξύ Φεβρουαρίου και τέλους Ιουνίου 2015, ο Draghi τροφοδοτούσε την επιθετική εκροή καταθέσεων στην Ελλάδα.
Την ώρα που κάθε άλλος τραπεζίτης θα έδινε εγγυήσεις πλήρους στήριξης του τραπεζικού συστήματος ο Draghi έκανε το αντίθετο: Υπερβάλλοντας στον φόβο του για το κλείσιμο των τραπεζών, ενίσχυσε την κερδοσκοπία ενόψει των επικείμενων capital controls, αναγγέλλοντας τακτικά μικρές αυξήσεις ρευστότητας που παρέχονταν στην Εθνική Κεντρική Τράπεζα της Ελλάδας.
Ήταν κάτι ανάλογο με έναν καπετάνιο που φώναζει σε μια γεμάτη αίθουσα: «Θα καείτε. Μειώνω βαθμιαία την παροχή του νερού σε μια στάλα. Τρέξτε για τη ζωή σας!»
«Λαμβάνοντας υπόψη τις προσπάθειες του κεντρικού τραπεζίτη να υποθάλπει τις εκροές τραπεζικών καταθέσεων, ήταν αναμενόμενη η δυσαρέσκεια εναντίον του.
Αντέστρεψα αυτόν τον πειρασμό, επειδή εκτίμησα τους περιορισμούς του Draghi.
Ήξερα ότι, αντίθετα από την επίσημη προπαγάνδα, ο Draghi ήταν ο λιγότερο ανεξάρτητος κεντρικός τραπεζίτης στον ανεπτυγμένο κόσμο.
Χρειάστηκε η έγκριση του Eurogroup - ουσιαστικά εκείνη του γερμανικού υπουργείου Οικονομικών - να δανείσει σε αποτυχημένες τράπεζες στην Ιταλία, την Ισπανία και στην πραγματικότητα τη Γαλλία και τη Γερμανία έναντι ασφάλισης ότι η κρίση του ευρώ είχε καταστεί άνευ αξίας.
Για να πάρει αυτή την άδεια, έπρεπε να κάνει ό,τι του είπαν για την Ελλάδα.
Και αυτό σήμαινε να στραγγαλίσει και να υποτάξει μια ελληνική κυβέρνηση που επέμενε να συζητήσει αυτό που η γερμανική κυβέρνηση δεν θέλησε να συζητήσει: μια λογική αναδιάρθρωση του χρέους.
Υπό αυτό το πρίσμα, η απόφαση του Draghi να μειώσει τη ρευστότητα στις τράπεζες της Ελλάδας φάνηκε σχεδόν λογική.
Την ίδια στάση ακολούθησε λίγους μήνες αργότερα, όταν καθόταν σιωπηλά στη συνεδρίαση της Eurogroup, ακούγοντας τον Γερμανό υπουργό οικονομικών να υπαγορεύει στους υπόλοιπους, ότι η απέλαση από το ευρώ, θα ήταν το τίμημα της άρνησης υοθέτησης τέτοιων επιπέδων λιτότητας που τελικά θα καταστούσαν αδύνατο να επιτευχθεί ο στόχος που είχε θέσει για τον πληθωρισμό η ΕΚΤ.
Εξάλλου, εξηγεί γιατί το Σάββατο του Ιουνίου, όταν ο Dijsselbloem παραβίασε κάθε πρωτόκολλο της ΕΕ, ο Draghi δεν άφησε το παραμικρό να φανεί, εκφράζοντας την οργή του σε μένα μόνο, κατ' ιδίαν.
Πέρα από την Ελλάδα, υπό την ηγεσία του Draghi, η ΕΚΤ υιοθέτησε μέσα και εργαλεία που σκόπιμα διοχέτευαν προς λάθος κατευθύνσεις τεράστια ποσά δημοσίου χρήματος.
Δείτε την ποσοτική χαλάρωση (QE) που ξεκίνησε τον Μάρτιο του 2015.
Χωρίς την QE, η οποία συνεπαγόταν τη δημιουργία περίπου 2.7 τρισεκ. ευρώ (3 τρισεκ. δολάρια) για να βοηθήσουν χώρες όπως η Ιταλία να παραμείνουν στην ευρωζώνη, το ευρώ δεν θα υπήρχε σήμερα.
Παρά ταύτα, είναι παράλογο το γεγονός ότι για κάθε ευρώ που η ΕΚΤ του Draghi εκτύπωσε για να αγοράσει ιταλικό δημόσιο χρέος, δημιούργησε δύο ευρώ για να αγοράσει το γερμανικό δημόσιο χρέος.
Δεν υπήρχε κανένας σοβαρός οικονομικός λόγος για την αγορά 10ετών γερμανικών ομολόγων όταν ο προϋπολογισμός της Γερμανίας παρουσίαζε πλεόνασμα.
Αγοράζοντας τεράστιους αριθμούς ομολόγων, η ΕΚΤ δημιούργησε έλλειψη, ωθώντας τα επιτόκια σε αρνητικό έδαφος προκαλώντας μεγάλες ζημιές στα γερμανικά συνταξιοδοτικά ταμεία και τις ασφαλιστικές εταιρείες, για να μην αναφέρουμε και στην καγκελάριο Angela Merkel και τις αντιδράσεις των συντηρητικών.
Ο Draghi εργάστηκε μέσα σε παράλογους πολιτικούς περιορισμούς που επιβλήθηκαν από θεσμούς που αποσκοπούσαν να καταστήσουν αδύνατο στην κεντρική τράπεζα να κάνει σωστά τη δουλειά της.
Ο μοναδικός σκοπός του κανόνα του «κλειδιού του κεφαλαίου», ο οποίος τον ανάγκασε να αγοράσει γερμανικό και ιταλικό χρέος με αναλογία δύο προς ένα, ήταν να επιτρέψει στους πολιτικούς στο Βερολίνο να προσποιηθούν ότι η ΕΚΤ δεν χρηματοδοτούσε πραγματικά τη στήριξη του ιταλικού χρέους, ό,τι ακριβώς χρειαζόταν για να σώσει το ευρώ.
Για το λόγο αυτό ο Draghi δεν αξίζει ούτε εχθρότητα ούτε καχυποψία για τη διαχείρισή του στην ΕΚΤ.
Κινήθηκε εξαιρετικά εντός γελοίων περιορισμών που τον ανάγκασαν να κάνει πράγματα που κανένας κεντρικός τραπεζίτης δεν πρέπει ποτέ να κάνει και όχι μόνο κατά της Ελλάδας.
Ίσως ένας πιο θαρραλέος άνθρωπος θα είχε αρνηθεί να κάνει αυτά τα πράγματα.
Αλλά κανείς δεν μπορεί να αισθανθεί οργή προς τον άλλον επειδή δεν είναι ήρωας.
Αυτό που έχει σημασία σήμερα είναι ότι ο Lagarde θα πρέπει να εργάζεται με ακριβώς τους ίδιους γελοίο περιορισμούς.
Οι ευαίσθητοι Ευρωπαίοι θα πρέπει να είναι πολύ εχθρικοί σε αυτήν την πραγματικότητα.