Η κρίσιμη Σύνοδος Κορυφής της 10ης Δεκεμβρίου και ο κίνδυνος ενός σοβαρού ρήγματος σύμφωνα με ανάλυση του Reuters
Το veto της Πολωνίας και της Ουγγαρίας για το πακέτο χρηματοδότησης ύψους 1,8 τρισεκατομμυρίων ευρώ της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχει βυθίσει τη ένωση των κρατών σε μια αντιπαράθεση απειλεί να βλάψει τόσο την οικονομία όσο και την ενότητα της την ώρα που βρίσκεται στην κορύφωσή της η υγειονομική κρίση ενώ οι συνέπειες της οικονομικής κρίσης είναι άγνωστες ακόμη.
Η ομάδα των 27 κρατών-μελών αντιμετωπίζει ένα δίλημμα σχετικά με τον τρόπο επίλυσης των περιπλοκών όσον αφορά κρίσιμες πολιτικές αποφάσεις και έχει λίγες μόνο ημέρες να αποτρέψει μια κρίση που από πολλούς έχει χαρακτηριστεί «υπαρξιακή».
Το Reuters σε δημοσίευμά του αναλύει το σύνθετο πολιτικό σκηνικό και καταγράφει τα πιθανά σενάρια των μελλοντικών εξελίξεων.
Τι έχει συμβεί…
Βαρσοβία και Βουδαπέστη κρατούν σε ομηρία τον πολυετή προϋπολογισμό ύψους 1,1 τρισ. ευρώ της ΕΕ και το Ταμείο Ανάκαμψης 750 δισ. ευρώ από τις οικονομικές συνέπειες της πανδημίας, επειδή δεν αρνούνται η πρόσβαση στους ευρωπαϊκούς πόρους να εξαρτάται από το σεβασμό στους κανόνες του κράτους δικαίου.
Και οι δύο χώρες ερευνώνται στο πλαίσιο των ευρωπαϊκών θεσμών για υπονόμευση της ανεξαρτησίας της δικαιοσύνης, των μέσων ενημέρωσης και των μη κυβερνητικών οργανώσεων, οπότε κινδυνεύουν να χάσουν πόρους που αντιστοιχούν σε δεκάδες δισεκατομμύρια ευρώ.
Ο κανόνας που συνδέει την πρόσβαση στα χρήματα της ΕΕ με το σεβασμό στο κράτος δικαίου δεν απαιτεί ομοφωνία, επομένως Πολωνία και Ουγγαρία βρίσκονται να μειοψηφούν.
Όμως η έγκριση του προϋπολογισμού και του Ταμείου Ανάκαμψης χρειάζονται ομοφωνία και έτσι οι δύο χώρες ασκούν το δικαίωμα αρνησικυρίας.
Για να τους βοηθήσουν να άρουν το veto τους, οι ηγέτες της ΕΕ εξετάζουν το ενδεχόμενο να εκδώσουν κοινή δήλωση στη σύνοδο κορυφής της 10ης και 11ης Δεκεμβρίου για να καταστήσουν σαφές ότι η δέσμευση ευρωπαϊκών πόρων για παραβίαση των κανόνων του κράτους δικαίου θα αποτελεί μια αντικειμενική διαδικασία και θα υπόκειται σε έλεγχο από το ανώτατο δικαστήριο της ΕΕ - θα υπάρχει δηλαδή δεύτερος βαθμός κρίσης.
Το καλό σενάριο
Ο προϋπολογισμός της ΕΕ για την περίοδο 2021-2027 είναι ένα πλαίσιο για επτά διακριτούς ετήσιους προϋπολογισμούς οι οποίοι θα εγκρίνονται σε ετήσια βάση.
Η προθεσμία για την έγκριση του προϋπολογισμού του 2021 είναι στις 7 Δεκεμβρίου.
Εάν η Πολωνία και η Ουγγαρία αποσύρουν το veto τους έως τις 7 Δεκεμβρίου με αντάλλαγμα μια κοινή δήλωση στη Σύνοδο Κορυφής, η ΕΕ θα μπορούσε να εγκρίνει τον προϋπολογισμό του 2021, βάσει του ήδη συμφωνηθέντος πλαισίου 2021-2027, και δεν θα προκληθεί ζημία στην πολιτική συνοχή και την οικονομία της Ένωσης.
Το δεύτερο καλύτερο σενάριο
Εάν η Πολωνία και η Ουγγαρία δεν αποσύρουν το veto έως τις 7 Δεκεμβρίου, θα χαθεί η ευκαιρία συμφωνίας για τον προϋπολογισμό του 2021 φέτος.
Ωστόσο, θα μπορούσαν να αποσύρουν το veto τρεις ημέρες αργότερα στη Σύνοδο Κορυφής, διασώζοντας τουλάχιστον τη συμφωνία για τον ευρύτερο προϋπολογισμό 2021-2027 και το Ταμείο Ανάκαμψης.
Σε αυτήν την περίπτωση, από την 1η Ιανουαρίου 2021, η ΕΕ θα οδηγηθεί σε μια συμφωνία χρηματοδότησης έκτακτης ανάγκης που ονομάζεται «προσωρινά δωδεκατημόρια», διότι κάθε μήνα θα επιτρέπεται στην ΕΕ να δαπανά μόνο το 1/12 του ποσού που ξόδεψε σε μία συγκεκριμένη περιοχή το 2020.
Στο πλαίσιο των προσωρινών δεδεκατημορίων, κανένα νέο έργο δεν θα χρηματοδοτηθεί, παρά μόνον αυτά που έχουν ήδη ξεκινήσει βάσει του προϋπολογισμού 2014-2020.
Οι αγρότες θα εξακολουθήσουν να λαμβάνουν επιδοτήσεις από την ΕΕ έως το 2022, αν και πιθανότατα με καθυστέρηση και θα πληρώνονται κάθε μήνα.
Εάν Βαρσοβία και Βουδαπέστη υποχωρήσουν στις 10 Δεκεμβρίου, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα συντάξει σύντομα έναν διαφορετικό προϋπολογισμό για το 2021 τον οποίο θα εγκρίνουν τα θεσμικά όργανα της ΕΕ στις αρχές του επόμενου έτους, διασφαλίζοντας ότι η διακοπή στις ροές των ευρωπαϊκών πόρων θα είναι βραχυπρόθεσμη.
Το κακό σενάριο
Εάν Πολωνία και Ουγγαρία δεν υποχωρήσουν στις 10 Δεκεμβρίου, η ΕΕ δεν θα διαθέτει νέο πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο και ετήσιο προϋπολογισμό για το 2021.
Οι κυβερνήσεις θα πρέπει να εισφέρουν στον προϋπολογισμό της ΕΕ με βάση το ακαθάριστο εθνικό τους εισόδημα.
Η ΕΕ θα χρηματοδοτούσε τον εαυτό της χρησιμοποιώντας τον κανόνα των δωδεκατημορίων, χρηματοδοτώντας μόνον άμεσες επιδοτήσεις για τους αγρότες, την κοινή εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφάλειας, την ανθρωπιστική βοήθεια και την πολιτική προστασία, αλλά κανένα νέο έργο, εκτός από αυτά που κληροδοτήθηκαν από την περίοδο 2014-2020.
Με βάση αυτό το σενάριο, Πολωνία και Ουγγαρία, μεγάλοι καθαροί αποδέκτες κονδυλίων της ΕΕ, θα μπορούσαν να λάβουν 50%-75% λιγότερους πόρους το 2021 ακόμη και για τα ήδη δεσμευμένα έργα.
Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι η ΕΕ θα λαμβάνει λιγότερα χρήματα από συνεισφορές βάσει του Ακαθάριστου Εθνικού Εισοδήματος (ΑΕΕ) λόγω της τρέχουσας ύφεσης και επειδή δεν θα υπάρχει η εισφορά της Βρετανίας στον κοινοτικό προϋπολογισμό λόγω Brexit.
Οι υψηλότερες συνεισφορές με βάση το εθνικό εισόδημα που συμφωνήθηκαν για τον προϋπολογισμό 2021-2027 δεν θα τεθούν σε εφαρμογή.
Η χρηματοδότηση για το δημοφιλές πρόγραμμα ανταλλαγής φοιτητών Erasmus θα σταματήσει, όπως και δεν θα υπάρχουν πόροι για έρευνα και ανάπτυξη και νέα έργα υποδομών όπως δρόμοι, γέφυρες, εγκαταστάσεις επεξεργασίας αποβλήτων και νερού, «πράσινα» λεωφορεία και τραμ είτε για την καλύτερη προστασία από τυχόν πανδημίες.
Το σενάριο για ΕΕ των «25»
Tυχόν συνεχιζόμενο veto από την Πολωνία και την Ουγγαρία «παγώνει» το ιστορικό σχέδιο της ΕΕ για κοινό δανεισμό από τις αγορές ύψους 750 δισ. ευρώ προκειμένου να τα διαθέσει με τη μορφή επιχορηγήσεων και δανείων για την τόνωση της οικονομίας από τις συνέπειες της πανδημίας.
Ενώ η ΕΕ δεν μπορεί να παρακάμψει τις δύο χώρες στον προϋπολογισμό, μπορεί να το πράξει στη περίπτωση του Ταμείου Ανάκαμψης χρησιμοποιώντας έναν κανόνα που ονομάζεται «ενισχυμένη συνεργασία» και επιτρέπει σε τουλάχιστον εννέα χώρες να συνεχίσουν ένα έργο μόνα τους.
Αξιωματούχος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής δήλωσε ότι αυτό θα επιτρέψει τη λειτουργία του Ταμείου Ανάκαμψης σε 25 κράτη μέλη, αφήνοντας την Πολωνία και την Ουγγαρία εκτός.
Οι πόροι του Tαμείου θα ήταν δυνατόν να αρχίσουν να εισρέουν γύρω στα μέσα του 2021, όπως είχε αρχικά προγραμματιστεί.
Δεν είναι σαφές εάν, ως 25 κράτη-μέλη πλέον, η ΕΕ θα πρέπει να μειώσει τον προγραμματισμένο δανεισμό της κατά το ποσό που αρχικά προοριζόταν για τις δύο χώρες, είτε εάν θα δανειστεί τα 750 δισ. ευρώ και θα διανείμει στις υπόλοιπες χώρες το ποσοστό τους.
www.bankingnews.gr
Η ομάδα των 27 κρατών-μελών αντιμετωπίζει ένα δίλημμα σχετικά με τον τρόπο επίλυσης των περιπλοκών όσον αφορά κρίσιμες πολιτικές αποφάσεις και έχει λίγες μόνο ημέρες να αποτρέψει μια κρίση που από πολλούς έχει χαρακτηριστεί «υπαρξιακή».
Το Reuters σε δημοσίευμά του αναλύει το σύνθετο πολιτικό σκηνικό και καταγράφει τα πιθανά σενάρια των μελλοντικών εξελίξεων.
Τι έχει συμβεί…
Βαρσοβία και Βουδαπέστη κρατούν σε ομηρία τον πολυετή προϋπολογισμό ύψους 1,1 τρισ. ευρώ της ΕΕ και το Ταμείο Ανάκαμψης 750 δισ. ευρώ από τις οικονομικές συνέπειες της πανδημίας, επειδή δεν αρνούνται η πρόσβαση στους ευρωπαϊκούς πόρους να εξαρτάται από το σεβασμό στους κανόνες του κράτους δικαίου.
Και οι δύο χώρες ερευνώνται στο πλαίσιο των ευρωπαϊκών θεσμών για υπονόμευση της ανεξαρτησίας της δικαιοσύνης, των μέσων ενημέρωσης και των μη κυβερνητικών οργανώσεων, οπότε κινδυνεύουν να χάσουν πόρους που αντιστοιχούν σε δεκάδες δισεκατομμύρια ευρώ.
Ο κανόνας που συνδέει την πρόσβαση στα χρήματα της ΕΕ με το σεβασμό στο κράτος δικαίου δεν απαιτεί ομοφωνία, επομένως Πολωνία και Ουγγαρία βρίσκονται να μειοψηφούν.
Όμως η έγκριση του προϋπολογισμού και του Ταμείου Ανάκαμψης χρειάζονται ομοφωνία και έτσι οι δύο χώρες ασκούν το δικαίωμα αρνησικυρίας.
Για να τους βοηθήσουν να άρουν το veto τους, οι ηγέτες της ΕΕ εξετάζουν το ενδεχόμενο να εκδώσουν κοινή δήλωση στη σύνοδο κορυφής της 10ης και 11ης Δεκεμβρίου για να καταστήσουν σαφές ότι η δέσμευση ευρωπαϊκών πόρων για παραβίαση των κανόνων του κράτους δικαίου θα αποτελεί μια αντικειμενική διαδικασία και θα υπόκειται σε έλεγχο από το ανώτατο δικαστήριο της ΕΕ - θα υπάρχει δηλαδή δεύτερος βαθμός κρίσης.
Το καλό σενάριο
Ο προϋπολογισμός της ΕΕ για την περίοδο 2021-2027 είναι ένα πλαίσιο για επτά διακριτούς ετήσιους προϋπολογισμούς οι οποίοι θα εγκρίνονται σε ετήσια βάση.
Η προθεσμία για την έγκριση του προϋπολογισμού του 2021 είναι στις 7 Δεκεμβρίου.
Εάν η Πολωνία και η Ουγγαρία αποσύρουν το veto τους έως τις 7 Δεκεμβρίου με αντάλλαγμα μια κοινή δήλωση στη Σύνοδο Κορυφής, η ΕΕ θα μπορούσε να εγκρίνει τον προϋπολογισμό του 2021, βάσει του ήδη συμφωνηθέντος πλαισίου 2021-2027, και δεν θα προκληθεί ζημία στην πολιτική συνοχή και την οικονομία της Ένωσης.
Το δεύτερο καλύτερο σενάριο
Εάν η Πολωνία και η Ουγγαρία δεν αποσύρουν το veto έως τις 7 Δεκεμβρίου, θα χαθεί η ευκαιρία συμφωνίας για τον προϋπολογισμό του 2021 φέτος.
Ωστόσο, θα μπορούσαν να αποσύρουν το veto τρεις ημέρες αργότερα στη Σύνοδο Κορυφής, διασώζοντας τουλάχιστον τη συμφωνία για τον ευρύτερο προϋπολογισμό 2021-2027 και το Ταμείο Ανάκαμψης.
Σε αυτήν την περίπτωση, από την 1η Ιανουαρίου 2021, η ΕΕ θα οδηγηθεί σε μια συμφωνία χρηματοδότησης έκτακτης ανάγκης που ονομάζεται «προσωρινά δωδεκατημόρια», διότι κάθε μήνα θα επιτρέπεται στην ΕΕ να δαπανά μόνο το 1/12 του ποσού που ξόδεψε σε μία συγκεκριμένη περιοχή το 2020.
Στο πλαίσιο των προσωρινών δεδεκατημορίων, κανένα νέο έργο δεν θα χρηματοδοτηθεί, παρά μόνον αυτά που έχουν ήδη ξεκινήσει βάσει του προϋπολογισμού 2014-2020.
Οι αγρότες θα εξακολουθήσουν να λαμβάνουν επιδοτήσεις από την ΕΕ έως το 2022, αν και πιθανότατα με καθυστέρηση και θα πληρώνονται κάθε μήνα.
Εάν Βαρσοβία και Βουδαπέστη υποχωρήσουν στις 10 Δεκεμβρίου, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα συντάξει σύντομα έναν διαφορετικό προϋπολογισμό για το 2021 τον οποίο θα εγκρίνουν τα θεσμικά όργανα της ΕΕ στις αρχές του επόμενου έτους, διασφαλίζοντας ότι η διακοπή στις ροές των ευρωπαϊκών πόρων θα είναι βραχυπρόθεσμη.
Το κακό σενάριο
Εάν Πολωνία και Ουγγαρία δεν υποχωρήσουν στις 10 Δεκεμβρίου, η ΕΕ δεν θα διαθέτει νέο πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο και ετήσιο προϋπολογισμό για το 2021.
Οι κυβερνήσεις θα πρέπει να εισφέρουν στον προϋπολογισμό της ΕΕ με βάση το ακαθάριστο εθνικό τους εισόδημα.
Η ΕΕ θα χρηματοδοτούσε τον εαυτό της χρησιμοποιώντας τον κανόνα των δωδεκατημορίων, χρηματοδοτώντας μόνον άμεσες επιδοτήσεις για τους αγρότες, την κοινή εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφάλειας, την ανθρωπιστική βοήθεια και την πολιτική προστασία, αλλά κανένα νέο έργο, εκτός από αυτά που κληροδοτήθηκαν από την περίοδο 2014-2020.
Με βάση αυτό το σενάριο, Πολωνία και Ουγγαρία, μεγάλοι καθαροί αποδέκτες κονδυλίων της ΕΕ, θα μπορούσαν να λάβουν 50%-75% λιγότερους πόρους το 2021 ακόμη και για τα ήδη δεσμευμένα έργα.
Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι η ΕΕ θα λαμβάνει λιγότερα χρήματα από συνεισφορές βάσει του Ακαθάριστου Εθνικού Εισοδήματος (ΑΕΕ) λόγω της τρέχουσας ύφεσης και επειδή δεν θα υπάρχει η εισφορά της Βρετανίας στον κοινοτικό προϋπολογισμό λόγω Brexit.
Οι υψηλότερες συνεισφορές με βάση το εθνικό εισόδημα που συμφωνήθηκαν για τον προϋπολογισμό 2021-2027 δεν θα τεθούν σε εφαρμογή.
Η χρηματοδότηση για το δημοφιλές πρόγραμμα ανταλλαγής φοιτητών Erasmus θα σταματήσει, όπως και δεν θα υπάρχουν πόροι για έρευνα και ανάπτυξη και νέα έργα υποδομών όπως δρόμοι, γέφυρες, εγκαταστάσεις επεξεργασίας αποβλήτων και νερού, «πράσινα» λεωφορεία και τραμ είτε για την καλύτερη προστασία από τυχόν πανδημίες.
Το σενάριο για ΕΕ των «25»
Tυχόν συνεχιζόμενο veto από την Πολωνία και την Ουγγαρία «παγώνει» το ιστορικό σχέδιο της ΕΕ για κοινό δανεισμό από τις αγορές ύψους 750 δισ. ευρώ προκειμένου να τα διαθέσει με τη μορφή επιχορηγήσεων και δανείων για την τόνωση της οικονομίας από τις συνέπειες της πανδημίας.
Ενώ η ΕΕ δεν μπορεί να παρακάμψει τις δύο χώρες στον προϋπολογισμό, μπορεί να το πράξει στη περίπτωση του Ταμείου Ανάκαμψης χρησιμοποιώντας έναν κανόνα που ονομάζεται «ενισχυμένη συνεργασία» και επιτρέπει σε τουλάχιστον εννέα χώρες να συνεχίσουν ένα έργο μόνα τους.
Αξιωματούχος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής δήλωσε ότι αυτό θα επιτρέψει τη λειτουργία του Ταμείου Ανάκαμψης σε 25 κράτη μέλη, αφήνοντας την Πολωνία και την Ουγγαρία εκτός.
Οι πόροι του Tαμείου θα ήταν δυνατόν να αρχίσουν να εισρέουν γύρω στα μέσα του 2021, όπως είχε αρχικά προγραμματιστεί.
Δεν είναι σαφές εάν, ως 25 κράτη-μέλη πλέον, η ΕΕ θα πρέπει να μειώσει τον προγραμματισμένο δανεισμό της κατά το ποσό που αρχικά προοριζόταν για τις δύο χώρες, είτε εάν θα δανειστεί τα 750 δισ. ευρώ και θα διανείμει στις υπόλοιπες χώρες το ποσοστό τους.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών