Enria (SSM): Περιορισμένος, μέχρι στιγμής, ο αντίκτυπος της πανδημίας COVID-19 στους ισολογισμούς των τραπεζών

Αυτό ανέφερε ο Andrea Enria, πρόεδρος του εποπτικού συμβουλίου της ΕΚΤ, στο workshop της Banca d'Italia σχετικά με το πλαίσιο διαχείρισης κρίσεων για τις τράπεζες στην ΕΕ.
Ο ίδιος κατέστησε σαφές ότι θα πρέπει να διαμορφωθεί μια κοινή ευρωπαϊκή προσέγγιση στη διαχείριση κρίσεων για μεσαίες τράπεζες.

Ανθεκτικές οι μεγάλες ευρωπαϊκές τράπεζες

Το πλαίσιο διαχείρισης κρίσεων για τις τράπεζες έχει προχωρήσει σημαντικά στη δεκαετία μετά τη μεγάλη οικονομική κρίση.
Σε παγκόσμιο επίπεδο, το Συμβούλιο Χρηματοοικονομικής Σταθερότητας υιοθέτησε βέλτιστες πρακτικές για τη διαχείριση κρίσεων σε μεγάλα και περίπλοκα ιδρύματα.
Ωστόσο, στην προσπάθεια αντιμετώπισης των "υπερβολικά μεγάλων προς αποτυχία" ζητημάτων που εκτίθενται από τη μεγάλη χρηματοπιστωτική κρίση, δόθηκε λιγότερη προσοχή στη διαχείριση των κρίσεων σε μικρές και μεσαίες τράπεζες.
Υποτίθεται ότι, στις περισσότερες περιπτώσεις, δεν θα εγείρουν ανησυχίες για τη χρηματοοικονομική σταθερότητα και θα μπορούσαν να αντιμετωπιστούν στο πλαίσιο συνήθων διαδικασιών εκκαθάρισης σε εθνικό επίπεδο.
Ωστόσο, η εμπειρία αυτών των πρώτων ετών της τραπεζικής ένωσης έχει αποδείξει ότι η υπόθεση αυτή είναι λανθασμένη.
Οι σημαντικές διαφορές στα εθνικά νομικά καθεστώτα για την εκκαθάριση των τραπεζών συνεπάγονται αποκλίσεις από το ευρωπαϊκό εποπτικό πλαίσιο, δημιουργούν προβλήματα ισότιμων όρων ανταγωνισμού που ενδέχεται να επηρεάσουν την ολοκλήρωση της τραπεζικής αγοράς και ενδέχεται να εμποδίσουν την ομαλή έξοδο από την αγορά για τους πιο αδύναμους παίκτες.

Τα ζητήματα των εθνικών πλαισίων

Μέσα στην τραπεζική ένωση, ορισμένα κράτη μέλη βασίζονται σε διοικητικά καθεστώτα εκκαθάρισης για τράπεζες με μέσα παρόμοια με αυτά των διαδικασιών εξυγίανσης, ενώ άλλα χρησιμοποιούν τις ίδιες διαδικασίες εκκαθάρισης που εφαρμόζονται στις εταιρείες.
Αυτό εγείρει ακόμη πιο περίπλοκα ζητήματα, καθώς παρόμοιες περιπτώσεις μπορούν να αντιμετωπιστούν με πολύ διαφορετικούς τρόπους.
Για παράδειγμα, στην περίπτωση των δύο μεγάλων τραπεζών Banca Popolare di Vicenza και Veneto Banca - οι οποίες κατά την άποψη του SRB δεν εγείρουν ανησυχίες για το δημόσιο συμφέρον σε ευρωπαϊκό επίπεδο, παρά το υψηλό επίπεδο των συνδυασμένων περιουσιακών στοιχείων στην ίδια περιοχή - οι ιταλικές αρχές κατάφεραν να αναπτύξουν ένα ευρύ φάσμα διοικητικών εργαλείων για τη μεταφορά των αποτυχημένων δραστηριοτήτων σε άλλη τράπεζα, υποστηριζόμενη από κρατικές ενισχύσεις.
Τέτοια εργαλεία, που δεν θα ήταν διαθέσιμα σε πολλά άλλα κράτη μέλη, επέτρεψαν μια πιο ευνοϊκή μεταχείριση των πιστωτών απ’ ό, τι στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού καθεστώτος εξυγίανσης.
Εκτός από τα προφανή ισότιμα θέματα ανταγωνισμού, αυτές οι διαφορές εμποδίζουν μια πλήρως ολοκληρωμένη αγορά και έρχονται σε αντίθεση με τους στόχους της τραπεζικής ένωσης.
Επίσης, το επίπεδο προστασίας που απολαμβάνουν διαφορετικές κατηγορίες επενδυτών και καταθετών μπορεί να ποικίλλει μεταξύ των συμμετεχόντων κρατών μελών.

Προς ένα πιο ευρωπαϊκό πλαίσιο

Υπάρχουν παραδείγματα συνολικού πλαισίου, με το πιο σημαντικό παράδειγμα να είναι αυτό στις Ηνωμένες Πολιτείες, που επικεντρώνεται στην Ομοσπονδιακή Εταιρεία Ασφάλισης Καταθέσεων (FDIC).
Οι περισσότερες περιπτώσεις αποτυχίας τραπεζών, και ιδίως εκείνων που αφορούν μικρές και μεσαίες τράπεζες, επιλύονται από το FDIC μέσω της αγοράς και της επακόλουθης πώλησης καταθέσεων και καλών περιουσιακών στοιχείων σε άλλες τράπεζες, οι οποίες ενδέχεται να έχουν την έδρα τους σε άλλες ομοσπονδιακές πολιτείες.
Αυτή η προσέγγιση στη διαχείριση κρίσεων, με την οποία τα βιώσιμα μέρη μιας αφερέγγυας τράπεζας συνδυάζονται με έναν ακμάζοντα αγοραστή, επιτρέπει στις μικρές και μεσαίες τράπεζες να αποκομίσουν επίσης τα οφέλη που προσφέρει μια μεγάλη, ολοκληρωμένη τραπεζική αγορά.
Το αμερικανικό μοντέλο προσφέρει ελκυστικά χαρακτηριστικά, όπως ομαλή έξοδο από την αγορά, ελάχιστο αντίκτυπο στους πελάτες, ιδιαίτερα τους καταθέτες λιανικής και τους μικρούς δανειολήπτες, τη δυνατότητα εξομάλυνσης των ασύμμετρων κραδασμών για μια συγκεκριμένη περιοχή μέσω ομοσπονδιακών λύσεων για τραπεζικές κρίσεις και τον πιθανό χαμηλότερο αντίκτυπο στα δημοσιονομικά.
Κατά τη γνώμη μου, αυτό είναι το μοντέλο που πρέπει να κοιτάξουμε.

Προσδιορισμός των κύριων επιλογών για την αντιμετώπιση των κενών

Ένα πιο εναρμονισμένο και κατάλληλο για τη διαχείριση πλαίσιο κρίσεων για μεσαίες τράπεζες στη ζώνη του ευρώ είναι επομένως ουσιαστικό.
Τι μπορεί να γίνει συγκεκριμένα για να το επιτύχει;

Από την εποπτική προοπτική, ως πρώτο βήμα, πρέπει να επικεντρωθούμε στις ενέργειες που μπορούν να αποτρέψουν την αποτυχία μιας τράπεζας.
Οι τράπεζες θα μπορούσαν να έχουν ένα ευρύτερο φάσμα αξιόπιστων επιλογών στη διάθεσή τους για να αντέξουν σε έντονο στρες.
Τα σχέδια ανάκαμψης των τραπεζών διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο εδώ, και είναι σημαντικό οι τράπεζες όχι μόνο να εντοπίζουν πιθανά εμπόδια στην ταχεία εφαρμογή των επιλογών ανάκτησης, αλλά και να λαμβάνουν τα κατάλληλα μέτρα για την αντιμετώπισή τους εγκαίρως.
Στο πλαίσιο της τραπεζικής ένωσης, η ευρωπαϊκή τραπεζική εποπτεία θα συνεχίσει να προωθεί και να παρακολουθεί βελτιώσεις στα σχέδια ανάκαμψης, συμπεριλαμβανομένων των τραπεζών στις οποίες μια κρίση μπορεί να αντιμετωπιστεί χρησιμοποιώντας διαδικασίες εκκαθάρισης και όχι μέσω λύσης.
Μία ακόμη επιλογή που προτείνεται θα ήταν να διασφαλιστεί, μέσω εναρμόνισης σε ευρωπαϊκό επίπεδο, ότι όλες οι εθνικές αρχές εξυγίανσης έχουν διοικητικές εξουσίες για τη μεταφορά περιουσιακών στοιχείων και υποχρεώσεων των υπό εκκαθάριση ιδρυμάτων, υποστηριζόμενες από εθνικά συστήματα εγγύησης καταθέσεων.
Βάσει αυτής της επιλογής, θα δοθούν στις εθνικές αρχές εξυγίανσης ειδικές εξουσίες εκκαθάρισης που επιτρέπουν τη μεταφορά ορισμένων περιουσιακών στοιχείων και υποχρεώσεων ως εναλλακτικό μέτρο ή ως συμπλήρωμα της πληρωμής των ασφαλισμένων καταθετών.
Η μετατροπή αυτής της επιλογής σε ένα κοινό εργαλείο που διατίθεται σε όλες τις εθνικές αρχές εξυγίανσης εντός ενός κανονιστικού πλαισίου με μέγιστη εναρμόνιση θα εξασφαλίσει μια πιο αποτελεσματική αντιμετώπιση των αποτυχημένων τραπεζών σε ολόκληρη την τραπεζική ένωση σε σύγκριση με το status quo.
Επομένως, πρέπει να εξετάσουμε περισσότερες ευρωπαϊκές λύσεις, πιο ευνοϊκή για την εξασφάλιση ομαλής εκκαθάρισης σε ολόκληρη την τραπεζική ένωση.

Συμπέρασμα

Μέχρι στιγμής, ο αντίκτυπος της πανδημίας COVID-19 στους ισολογισμούς των τραπεζών παρέμεινε περιορισμένος.
Οι τράπεζες εισήλθαν σε αυτή τη δύσκολη περίοδο με πολύ ισχυρότερη θέση κεφαλαίου και ρευστότητας και ενίσχυσαν τις διαδικασίες διαχείρισης κινδύνων χάρη στις χρηματοοικονομικές μεταρρυθμίσεις που υιοθετήθηκαν μετά τη μεγάλη χρηματοπιστωτική κρίση.
Αυτό έχει αποδειχθεί ότι είναι ένα θεμελιώδες στοιχείο της δύναμης, επιτρέποντας στον τραπεζικό τομέα να συνεχίσει να δανείζει σε νοικοκυριά, μικρές επιχειρήσεις και εταιρείες και να υποστηρίξει την ανάκαμψη της οικονομίας μας.
Αλλά δεν πρέπει να εφησυχάζουμε.
Δεν μπορούμε να αποκλείσουμε ότι μόλις αρθούν τα κυβερνητικά μέτρα στήριξης, ορισμένες τράπεζες ενδέχεται να παρουσιάσουν σημαντική επιδείνωση της ποιότητας των περιουσιακών τους στοιχείων.
Η ύπαρξη ενός αποτελεσματικού και ολοκληρωμένου πλαισίου για τη διαχείριση των κρίσεων, συμπεριλαμβανομένων των μικρών και μεσαίων τραπεζών, είναι απαραίτητη για τη διατήρηση της εμπιστοσύνης των καταθετών και του κοινού γενικά, για την αποφυγή του κατακερματισμού των χρηματοοικονομικών και τη διασφάλιση της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας.

www.bankingnews.gr