Enria (SSM): Οι ευρωπαϊκές τράπεζες να προετοιμαστούν για την αύξηση των NPLs - Αναγκαία η αύξηση της κερδοφορίας

Οι ευρωπαϊκές τράπεζες πρέπει να προετοιμαστούν για την επερχόμενη αύξηση των μη εξυπηρετούμενων δανείων, απόρροια της πανδημίας, σύμφωνα με τον επικεφαλής του εποπτικού μηχανισμού της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, του SSM, Andrea Enria.
Μιλώντας κατά την ετήσια παρουσίαση των δράσεων του SSM, ο Enria, τόνισε την ανάγκη της ετοιμότητας των ευρωπαϊκών τραπεζών ενόψει της επικείμενης αύξησης των NPLs, την ανάγκη αύξησης της κερδοφορίας και την ανάγκη επιτάχυνσης της ευρωπαϊκής τραπεζικής ένωσης.

Η απάντηση στην κρίση COVID-19

Πέρασε ένας χρόνος από τότε που ξεκίνησε η πανδημία του κορωνοϊού (COVID-19) στην Ευρώπη.
Η πανδημία είχε άνευ προηγουμένου αντίκτυπο στην παγκόσμια οικονομία κατά τη διάρκεια του 2020 και αυτό συνεχίστηκε έως το 2021, ανέφερε ο Enria.
Ο πιστωτικός κίνδυνος είναι η βασική προτεραιότητα για την τραπεζική εποπτεία της ΕΚΤ.
Αν και τα μέτρα δημόσιας στήριξης μετριάζουν τον κίνδυνο, η βαθιά ύφεση που προκαλείται από την πανδημία αναμένεται να οδηγήσει σε επιδείνωση της ποιότητας των περιουσιακών στοιχείων των τραπεζών.
Αυτή η επιδείνωση είναι πιθανό να είναι πιο εμφανής σε τομείς που πλήττονται περισσότερο από την πανδημία και τα επακόλουθα μέτρα lockdown και να αντικατοπτρίζει τις διαφορές στη δύναμη και την ταχύτητα της ανάκαμψης σε όλους τους τομείς της οικονομίας.

Το μεγάλο μάθημα από τη χρηματοπιστωτική κρίση

Ένα σημαντικό μάθημα από τη μεγάλη χρηματοπιστωτική κρίση είναι ότι η έγκαιρη αναγνώριση και διαχείριση του πιστωτικού κινδύνου είναι απαραίτητη για να αποφευχθεί η συσσώρευση επισφαλών δανείων, κάτι που θα ενίσχυε το βάθος του σοκ και θα εμπόδιζε την ικανότητα των τραπεζών να υποστηρίξουν την οικονομική ανάκαμψη.
Τον Ιούλιο και τον Δεκέμβριο του περασμένου έτους, η ΕΚΤ απέστειλε επιστολές σε διευθύνοντες συμβούλους σημαντικών ιδρυμάτων που καθορίζουν σαφείς εποπτικές προσδοκίες για κατάλληλες επιχειρησιακές προετοιμασίες για την αύξηση των μη εξυπηρετούμενων δανείων (NPL) και για ισχυρές πρακτικές εντοπισμού, μέτρησης και διαχείρισης πιστωτικού κινδύνου.
Κατά συνέπεια, διαμορφώσαμε μια ειδική και στοχευμένη στρατηγική πιστωτικού κινδύνου COVID-19 που καθορίζει συγκεκριμένους και εστιασμένους τομείς εργασίας, ανέφερε ο Enria.

Οι 2 τομείς προτεραιότητας

Ο πρώτος τομέας προτεραιότητας είναι η διεξοδική διερεύνηση και παρακολούθηση πιθανών επιπτώσεων στην ποιότητα των περιουσιακών στοιχείων που θα μπορούσαν να προκύψουν μόλις αποσυρθούν τα δημόσια μέτρα στήριξης που σχετίζονται με το COVID-19.
Η δουλειά μας εδώ επικεντρώνεται σε τρία στοιχεία.
Συγκεκριμένα:
i) την ταξινόμηση των ανοιγμάτων και τη μέτρηση του πιστωτικού κινδύνου, με σκοπό την αξιολόγηση της συμμόρφωσης των τραπεζών με τις εποπτικές προσδοκίες.
ii) τις στοχευμένες αναλύσεις κινδύνου χρησιμοποιώντας όλες τις διαθέσιμες πηγές δεδομένων για τη δημιουργία βασικών δεικτών κινδύνου COVID-19 και συγκριτικής αξιολόγησης για την προώθηση της εποπτικής εμπλοκής
iii) τα εργαλεία για την υποστήριξη κοινών εποπτικών ομάδων (JST) στην τρέχουσα πιστωτική ανάλυση μεταξύ τραπεζών, με ιδιαίτερη έμφαση στην αξιολόγηση των πρακτικών διαχείρισης πιστωτικού κινδύνου των τραπεζών σε σχέση με ευάλωτους τομείς.
Ο δεύτερος τομέας προτεραιότητας είναι να διασφαλίσει ότι οι τράπεζες προετοιμάζονται επαρκώς για την επερχόμενη αύξηση των NPL και επικεντρώνεται σε δύο στοιχεία:

• πρώτον, την επιχειρησιακή ικανότητα αντιμετώπισης της αναμενόμενης αύξησης του αριθμού των οφειλετών.
• δεύτερον, τη συμμόρφωση των τραπεζών με τους ισχύοντες κανόνες προληπτικής εποπτείας και την εποπτική καθοδήγηση σχετικά με τα NPL, τα οποία θα είναι απαραίτητα για την υποστήριξη μιας ενεργού διαχείρισης των προβληματικών δανείων και της ταχύτερης εκκαθάρισης των ισολογισμών των τραπεζών.

Αυτοί οι δύο τομείς προτεραιότητας είναι πλήρως συμπληρωματικοί: εστιάζουν στην εξασφάλιση ότι οι τράπεζες αντιμετωπίζουν επαρκώς και αποτελεσματικά την επιδείνωση του πιστωτικού κινδύνου λόγω του COVID-19 εγκαίρως.
Αυτό, με τη σειρά του, συμβάλλει στον μετριασμό τόσο της αύξησης των NPL όσο και των σχετικών ζημιών στην πραγματική οικονομία.

Η ανάγκη βελτίωσης της κερδοφορίας

Η πανδημία COVID-19 έχει καταστήσει επίσης πιο επείγον από ποτέ οι τράπεζες να αντιμετωπίζουν τις διαρθρωτικές αδυναμίες που οδηγούν στη χαμηλή κερδοφορία τους και στις υποτιμημένες εκτιμήσεις της αγοράς.
Ακόμη και πριν από την πανδημία, η απόδοση των ιδίων κεφαλαίων ήταν χαμηλότερη από το εκτιμώμενο κόστος των ιδίων κεφαλαίων για τις περισσότερες από τις τράπεζες υπό την επίβλεψη του SSM.
Οι τράπεζες πρέπει να προσαρμόσουν τα επιχειρηματικά τους μοντέλα για να διασφαλίσουν ότι είναι βιώσιμα σε ένα περιβάλλον όπου τα έσοδα επηρεάζονται από το περιβάλλον χαμηλού επιτοκίου και οι πιστωτικές απώλειες αυξάνονται.
Δεν υπάρχει διαρθρωτική λύση ενιαίου μεγέθους που πρέπει να στοχεύουν οι τράπεζες της ζώνης του ευρώ.
Οι αποτελεσματικές στρατηγικές τραπεζών περιλαμβάνουν αυστηρά μέτρα εξοικονόμησης κόστους καθώς και μέτρα για τη διαφοροποίηση των πηγών εισοδήματος.
Όμως, ανεξάρτητα από τα χαρακτηριστικά των αγορών στις οποίες λειτουργούν οι τράπεζες, βασικό συστατικό είναι η αποτελεσματικότητα της στρατηγικής καθοδήγησης των τραπεζών, για παράδειγμα όσον αφορά την τιμολόγηση δανείων, τον προγραμματισμό και τον έλεγχο, την κατανομή του κόστους και την εποπτεία των επιχειρηματικών λειτουργιών.
Οι τράπεζες που έχουν καλύτερες επιδόσεις τα τελευταία χρόνια είναι επίσης κατά μέσο όρο καλύτερες στη στρατηγική καθοδήγηση.

Η στρατηγική της ψηφιοποίησης

Η ψηφιοποίηση γίνεται αναπόσπαστο μέρος των επιχειρηματικών μοντέλων των τραπεζών, αλλάζοντας τις εσωτερικές λειτουργίες και τις επιχειρηματικές τους πρακτικές.
Μολονότι μπορεί να είναι μια σημαντική και μόνιμη στρατηγική εξοικονόμησης κόστους για τις τράπεζες, μπορεί επίσης να αποφέρει έσοδα με την ενίσχυση των δραστηριοτήτων τους βάσει αμοιβών και προμηθειών, και επιτρέποντας στις τράπεζες να αναπτύξουν νέα προϊόντα και να παρέχουν καλύτερες υπηρεσίες για να ικανοποιήσουν τις ανάγκες των πελατών, επίσης ενόψει νέων ανταγωνιστών που εισέρχονται στην τραπεζική αγορά.
Ο ψηφιακός μετασχηματισμός συνοδεύεται από αντίστοιχο αρχικό κόστος σε υποδομές πληροφορικής και νέες δεξιότητες, αλλά μεσοπρόθεσμα παρέχει σαφείς ευκαιρίες για μια πολύ αναγκαία αύξηση της αποδοτικότητας κόστους.
Τέλος, η ενοποίηση του τραπεζικού τομέα μπορεί να αποτελέσει σημαντικό παράγοντα για την αντιμετώπιση των πλεονάζοντων δυνατοτήτων και του κατακερματισμού του τραπεζικού τομέα, οδηγώντας ενδεχομένως σε συνέργειες και μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα.
Στις αρχές του τρέχοντος έτους ο SSM δημοσίευσε έναν Οδηγό που περιγράφει την προληπτική προσέγγιση στην ενοποίηση.
Αυτό είχε ως στόχο να δώσει σαφήνεια ως προς τον τρόπο αξιολόγησης των προληπτικών πτυχών των έργων ενοποίησης και για την εξάλειψη των ανησυχιών ότι αξιόπιστα σχέδια ολοκλήρωσης θα μπορούσαν να παρεμποδιστούν από τις εποπτικές ενέργειες της ΕΚΤ.

Κατάλληλες και σωστές αξιολογήσεις

Η εσωτερική διακυβέρνηση αποτελεί βασικό παράγοντα της ικανότητας των τραπεζών να ξεπεράσουν τις μελλοντικές προκλήσεις.
Είναι επίσης ο τομέας στον οποίο η Διαδικασία Επιθεώρησης και Αξιολόγησης (SREP) εντόπισε τα περισσότερα ευρήματα, ενώ η αποκατάσταση προχωρά με αργό ρυθμό, επίσης λόγω των τρεχουσών συνθηκών.
Ο SSM έχει ανακοινώσει την πρόθεσή του να αποσαφηνίσει τις εποπτικές προσδοκίες σχετικά με την καταλληλότητα των μελών του διοικητικού συμβουλίου.
Τρεις βασικές βελτιώσεις θα μπορούσαν να γίνουν σε αυτόν τον τομέα.
Πρώτον, θα ενθαρρύνουμε την έγκαιρη συνεργασία με τις εποπτικές ομάδες, συνιστώντας σε όλες τις τράπεζες να παρέχουν τις αξιολογήσεις καταλληλότητάς τους πριν πραγματοποιήσουν ραντεβού, ακόμα και αν υπόκεινται επί του παρόντος σε εθνική νομοθεσία που επιτρέπει μόνο εκ των υστέρων αξιολογήσεις.
Δεύτερον, κατά την εκτίμηση της καταλληλότητας των υποψηφίων για διορισμό ή επαναδιορισμό στο διοικητικό συμβούλιο μιας τράπεζας, θα εξετάσουμε καλύτερα τυχόν εποπτικά ευρήματα που σχετίζονται με θέσεις που είχαν προηγουμένως οι υποψήφιοι, καθώς και τις συγκεκριμένες ανάγκες των τραπεζών.
Τρίτον, δεδομένου ότι τα κατάλληλα κριτήρια πρέπει να τηρούνται με την πάροδο του χρόνου, όχι μόνο κατά τη στιγμή του πρώτου ραντεβού, θέλουμε να διευκρινίσουμε περαιτέρω τον τρόπο με τον οποίο επανεξετάζουμε τα μέλη του διοικητικού συμβουλίου, εάν προκύψουν νέα σχετικά γεγονότα που θα μπορούσαν να επηρεάσουν την καταλληλότητά τους.

Βελτιωμένη διαχείριση των κινδύνων που σχετίζονται με το κλίμα

Οι εποπτικές ενέργειες που αναλαμβάνουμε για να διασφαλίσουμε ότι οι τράπεζες αντιμετωπίζουν κλιματικούς και περιβαλλοντικούς κινδύνους γίνονται πιο συγκεκριμένες.
Δημοσιεύσαμε τις εποπτικές μας προσδοκίες τον Νοέμβριο του περασμένου έτους με τη μορφή Οδηγού της ΕΚΤ.
Οι τράπεζες υπό την επίβλεψή μας θα κληθούν να προβούν σε αυτοαξιολόγηση της στρατηγικής τους για τη διαχείριση του κλιματικού κινδύνου, η οποία θα παρέχει τη βάση για εποπτικό διάλογο για τη διαχείριση πιστωτικού κινδύνου.
Παρέχουμε επίσης καθοδήγηση σχετικά με τους κινδύνους που σχετίζονται με το κλίμα και περιβαλλοντικούς κινδύνους των τραπεζών, καθώς και μια αξιολόγηση του επιπέδου αποκάλυψης των σχετικών με το κλίμα και περιβαλλοντικών κινδύνων.
Το 2022 θα πραγματοποιήσουμε ένα stress test για το κλίμα, το οποίο θα μας επιτρέψει να εξετάσουμε τις πρακτικές των τραπεζών σε αυτόν τον τομέα και να λάβουμε συγκεκριμένα μέτρα παρακολούθησης όπου χρειάζεται.
Εν τω μεταξύ, δημιουργούμε ένα κέντρο αλλαγής του κλίματος στην ΕΚΤ.
Αυτό θα συγκεντρώσει προσωπικό με δεδομένα και εμπειρογνωμοσύνη για το κλίμα σε ροές εργασίας που καλύπτουν τόσο την τραπεζική εποπτεία όσο και τις λειτουργίες νομισματικής πολιτικής της ΕΚΤ.
Θα διαμορφώσουν την ατζέντα της ΕΚΤ για το κλίμα, τόσο εσωτερικά όσο και εξωτερικά.
Έχουμε τη φιλοδοξία να συνεχίσουμε να διαδραματίζουμε ηγετικό ρόλο σε ευρωπαϊκά και διεθνή φόρα για να προωθήσουμε την πρόοδο σε αυτόν τον τομέα.
Τέλος, συνεχίζουμε να συνεργαζόμαστε με τράπεζες για να διασφαλίσουμε ότι στον κόσμο μετά το Brexit διαθέτουν επαρκές προσωπικό και περιουσιακά στοιχεία σε ιδρύματα εντός της τραπεζικής ένωσης.
Αυτό είναι απαραίτητο για την εξασφάλιση επαρκούς διαχείρισης των κινδύνων τόσο εντός όσο και από την Ευρώπη.

Η σημασία της ολοκλήρωσης της τραπεζικής ένωσης

Η έλλειψη ενός πλήρως ενσωματωμένου δικτύου ασφαλείας στην τραπεζική ένωση διατηρεί τις κατατμήσεις στις εθνικές αγορές, οι οποίες επηρεάζουν δυσμενώς την αποτελεσματικότητα του ευρωπαϊκού τραπεζικού τομέα και την επιδίωξη των εποπτικών προτεραιοτήτων.
Μετά τα συμπεράσματα της συνόδου κορυφής για το ευρώ τον περασμένο Δεκέμβριο, χαιρετίζουμε τις συνεχιζόμενες συζητήσεις σχετικά με έναν χάρτη πορείας για την εφαρμογή του ευρωπαϊκού συστήματος ασφάλισης καταθέσεων (EDIS).
Είναι σημαντικό να δημιουργηθεί το EDIS και να ολοκληρωθεί η τραπεζική ένωση, προκειμένου να διασφαλιστεί ότι οι καταθέτες στα συμμετέχοντα κράτη μέλη απολαμβάνουν το ίδιο επίπεδο προστασίας των αποταμιεύσεών τους και να υποστηρίξουν την απρόσκοπτη ανάπτυξη κεφαλαίων και ρευστότητας σε τραπεζικούς ομίλους, ειδικά σε περιόδους άγχους.
Χαιρετίζουμε επίσης την επανεξέταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το πλαίσιο διαχείρισης κρίσεων και ασφαλιστικών καταθέσεων και είμαστε έτοιμοι να συμβάλουμε στη συζήτηση με την εμπειρία των πρώτων ετών της τραπεζικής ένωσης.
Η κύρια βελτίωση που μπορεί να επιτευχθεί σε αυτόν τον τομέα είναι να διασφαλιστεί ότι η διαχείριση κρίσεων λειτουργεί για όλες τις τράπεζες - όχι μόνο για τις μεγαλύτερες τράπεζες με διασυνοριακές δραστηριότητες, αλλά και για τις τράπεζες που είναι μικρότερες και σε μεγάλο βαθμό χρηματοδοτούνται από καταθέσεις.
Εδώ μπορούμε να αντλήσουμε έμπνευση από τα υπάρχοντα παραδείγματα βέλτιστων πρακτικών, ιδίως τη λειτουργία της Federal Deposit Insurance Corporation στις Ηνωμένες Πολιτείες.

www.bankingnews.gr