Σε υπαρξιακή κρίση η Ευρωπαϊκή Ένωση – Η απειλή του Polexit και το «σκληρό πόκερ» με το Ενωσιακό Δίκαιο

Σχετικά Άρθρα

Ευρωκοινοβούλιο: Την άμεση παρέμβαση της Κομισιόν κατά της Πολωνίας ζητεί η ομάδα Renew Europe
09/10/2021 - 18:44

Υπέρ της Πολωνίας ο Orban: Η ΕΕ πρέπει να σέβεται την εθνική ταυτότητα των κρατών – μελών
09/10/2021 - 15:52

Γαλλο - Γερμανικό μέτωπο κατά Πολωνίας: Νομική και ηθική υποχρέωση η απόλυτη τήρηση των ευρωπαϊκών κανόνων
09/10/2021 - 09:20

Γιατί κινδυνεύει με έξοδο από την ΕΕ η Πολωνία - Κλιμακώνεται η διαμάχη με την Κομισιόν
08/10/2021 - 16:32

Eπί μακρόν, μετά την ένταξη της Πολωνίας στην ΕΕ το 2004, η χώρα θεωρείτο το σγημαντικότερι success story της επέκτασης του μπλοκ προς Ανατολάς και όλα έδειχναν ότι επρόκειτο πρόκειται να αποτελέσει ένα μόνιμο και αξιόπιστο προπύργιο της διαδικασιας της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης.
Αλλά η απόφαση της Πέμπτης 7 Οκτωβρίου 2021 του ανώτατου Πολωνικού δικαστηρίου - ότι σημαντικά μέρη του δικαίου της ΕΕ (ενωσιακό δίκαιο) είναι ασυμβίβαστα με το σύνταγμα της χώρας - προκάλεσε φόβους ότι ένα «Polexit», που θα ακολουθήσει το Brexit του Ηνωμένου Βασιλείου ΕΕ, θα ήταν δυνατόν πλέον να συμβεί.
Σύμφωνα με αναλυτές αυτό αποτελεί ακόμη μια ένδειξη της υπαρξιακής κρίσης στην οποία έχει περιέλθει η ΕΕ θέτοντας τα κριτήρια του κράτους δικαίου για την άντληση των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης αλλά και μεταφέροντας στο επίκεντρο των σχέσεων των κρατών μελών το ζήτημα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Παρέμβαση Orban 

Έκκληση προς τους θεσμούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης «να σεβαστούν την εθνική κυριαρχία των κρατών – μελών» έκανε η Ουγγαρία, στηρίζοντας την απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου της Πολωνίας με την οποία χαρακτηρίζονται ασύμβατα με το πολωνικό Σύνταγμα ορισμένα άρθρα των Ευρωπαϊκών Συνθηκών, σύμφωνα με δημοσίευμα του Reuters το Σάββατο 9 Σεπτεμβρίου 2021 .
Ειδικότερα, ο πρωθυπουργός Viktor Orban υπέγραψε κυβερνητικό διάταγμα, όπως ανέφερε στο κρατικό πρακτορείο ειδήσεων MTI ο εκπρόσωπος Τύπου του, με το οποίο χαιρετίζει την απόφαση της Πολωνίας, η οποία έχει βυθίσει την Ε.Ε. σε μια υπαρξιακή κρίση.

To ΥΠΕΞ Πολωνίας ανέκρουσε πρύμναν

Η Πολωνία θα συνεχίσει να σέβεται το δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ανακοίνωσε το υπουργείο Εξωτερικών της, μετά τον σάλο που προκλήθηκε από την απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου της χώρας, που έκρινε ότι τμήματα του δικαίου της ΕΕ ήταν ασυμβίβαστα με το σύνταγμα της Πολωνίας, το οποίο σε αυτές τις περιπτώσεις υπερτερεί.
«Όλες οι υποχρεώσεις που απορρέουν τόσο από το πρωτογενές όσο και από το δευτερογενές δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης παραμένουν σε ισχύ και ως εκ τούτου, θα συνεχίσουν να τηρούνται πλήρως από την Πολωνία», ανέφερε σε ανακοίνωσή του.
«Οι διατάξεις της Συνθήκης της Ευρωπαϊκής Ένωσης που αναφέρονται στην απόφαση … παραμένουν σε ισχύ.
Αυτό που δεν μπορεί να γίνει αποδεκτό είναι μόνο οι μορφές ερμηνείας ή εφαρμογής τους που παραβιάζουν το σύνταγμα», επεσήμανε.

Προειδοποίηση από Κομισιόν

Η απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου της Πολωνίας αποτελεί αποτελεί μια σοβαρή εξέλιξη στους κόλπους της ΕΕ επισημάνθηκε απο κορυφαίους Ευρωπαίους παράγοντες, με την πρόεδρο της Κομισιόν Ursula von der Leyen, να προειδοποιεί ότι «οι συνθήκες της ΕΕ είναι απόλυτα σαφείς» και ότι «το ενωσιακό δίκαιο υπερισχύει του εθνικού δικαίου, συμπεριλαμβανομένων των συνταγματικών διατάξεων» την Παρασκευή 8 Οκτωβρίου 2021.
Καταλήγοντας στη δήλωσή της η πρόεδρος της Επιτροπής τόνισε: «Αυτό έχουν συνυπογράψει όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ ως μέλη αυτής.
Θα χρησιμοποιήσουμε όλες τις εξουσίες που έχουμε βάσει των Συνθηκών για να διασφαλίσουμε τα ανωτέρω».

Ανθρώπινα δικαιώματα

Να σημειωθεί ότι οι ακροδεξιές λαϊκιστικές κυβερνήσεις της Πολωνίας και της Ουγγαρίας βρίσκονται σε αντιπαράθεση με την Κομισιόν για ζητήματα που αφορούν από την ελευθερία του Τύπου και την μετανάστευση μέχρι τα δικαιώματα της κοινότητας ΛΟΑΤΚΙ+ και την ανεξαρτησία της δικαιοσύνης.
Τα δύο πρώην κομμουνιστικά κράτη, τα οποία εντάχθηκαν στην Ε.Ε. το 2004, είναι σύμμαχοι εντός του μπλοκ και συχνά ψηφίζουν παράλληλα και υποστηρίζουν το ένα την υπόθεση του άλλου.
Ωστόσο, παρά τις διαφωνίες των κυβερνήσεών τους με τις Βρυξέλλες, οι πολίτες στην Πολωνία και στην Ουγγαρία εξακολουθούν να στηρίζουν την παρουσία των κρατών τους στην Ε.Ε, όπως επισημαίνεται στο δημοσίευμα.

Προειδοποιητικές βολές από Γερμανία και Γαλλία

Η Πολωνία έχει νομική και ηθική υποχρέωση ως μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης να τηρεί πλήρως και άνευ όρων τους κανόνες του ευρωπαϊκού μπλοκ, δήλωσαν οι υπουργοί Εξωτερικών της Γαλλίας και της Γερμανίας σε κοινό τους ανακοινωθέν που εκδόθηκε την Παρασκευή 8 Οκτωβρίου 2021.
Το Συνταγματικό Δικαστήριο της Πολωνίας αποφάνθηκε την Πέμπτη ότι ορισμένα άρθρα των Ευρωπαϊκών Συνθηκών είναι ασύμβατα με το Σύνταγμα της χώρας και υπονομεύουν την εθνική κυριαρχία της.
Στο ανακοινωθέν ο Γάλλος υπουργός Εξωτερικών Jean-Yves Le Drian και ο Γερμανός ομόλογός του Heiko Maas ανέφεραν ότι είχαν γνώση της απόφασης του πολωνικού Δικαστηρίου.
«Σας υπενθυμίζουμε ότι η συμμετοχή στην Ευρωπαϊκή Ένωση συμβαδίζει με την πλήρη και άνευ όρων τήρηση των κοινών αξιών και κανόνων», υπογραμμίζεται
«Είναι υποχρέωση κάθε μέλους, και επομένως φυσικά της Πολωνίας, η οποία κατέχει μια ζωτικής σημασίας θέση εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, να σεβαστεί αυτούς τους κανόνες και τις αξίες».
«Αυτό δεν είναι απλώς μια ηθική δέσμευση.
Είναι επίσης μια νομική δέσμευση», συμπληρώνουν ο Γάλλος και ο Γερμανός ΥΠΕΞ.
Ο υπουργός Εξωτερικών του Λουξεμβούργου Jean Asselborn προειδοποίησε την Παρασκευή 8 Οκτωβρίου ότι με την απόφαση αυτή η Πολωνία «παίζει με τη φωτιά».
Ο υπουργός επί θεμάτων Ευρώπης της Γαλλίας Clément Beaune, δήλωσε ότι πέταξε μπροστά στους κανόνες που η Πολωνία είχε αποδεχθεί με την ένταξή της στο μπλοκ και έθεσε τον κίνδυνο μιας «de facto εξόδου».

To φάντασμα του David Cameron

Ωστόσο, οι επικριτές φοβούνται ότι ακόμη και αν η PiS (το κυβερνων ακροδεξιό κόμμα) εν θέλει να αναιρέσει την ένταξη της Πολωνίας στην ΕΕ, οι συνεχείς συγκρούσεις της με τις Βρυξέλλες θα μπορούσαν να δημιουργήσουν μια δυναμική που τελικά θα οδηγεί σε αυτό το αποτέλεσμα, καθώς οι προσπάθειες του David Cameron να επαναδιαπραγματευτεί τη σχέση της Βρετανίας με την ΕΕ άνοιξαν το δρόμο για το Brexit, σύμφωνα με ανάλυση των Financial Times το Σάββατο 9 Οκτωβρίου 2021
«Ο Cameron ήρθε στην ΕΕ με ένα όπλο στο κεφάλι του, απειλώντας ότι αν δεν του δοθεί αυτό που ήθελε θα πυροβολούσε τον εαυτό του», δήλωσε αξιωματούχος από ένα κράτος της ΕΕ. «Αυτό είναι παρόμοιο: οι Πολωνοί απειλούν να αυτοκτονήσουν στο πόδι, αν όχι στο κεφάλι».

Το δίλημμα της ΕΕ

Για την ΕΕ, η οποία πρέπει να εξισορροπήσει την ανάγκη προστασίας της έννομης τάξης της έναντι του κινδύνου εκδήλωσης εντάσεων με τη Βαρσοβία, η απόφαση για τον τρόπο ανταπόκρισης στην ετυμηγορία της Πέμπτης 7 Οκτωβρίου 2021 είναι μια δύσκολη απόφαση.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή,αντιμετωπίζει έντονη αμφισβήτηση της υπεροχής του δικαίου της ΕΕ - και του δικαιώματος του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου να έχει τον τελευταίο λόγο - σε ορισμένα κράτη μέλη, επισημαίνεται στο δημοσίευμα.
Αλλά η πολωνική απόφαση είναι πιο σοβαρή δεδομένου ότι απορρίπτει ρητά βασικά τμήματα του δικαίου της ΕΕ ως ασυμβίβαστα με το σύνταγμα της χώρας σε μια πρόκληση  έναντι του ενωσιακού δικαίου την οποία ενεργοποίησε το ίδιος ο Πολωνός πρωθυπουργός Mateusz Morawiecki.

Ανεξαρτησία της δικαιοσύνης

Ήδη διανύουμε πέντε χρόνια συγκρούσεων μεταξύ Βαρσοβίας και Βρυξελλών για νομοθετικές πρωτοβουλίες PiS - συμπεριλαμβανομένης της προσπάθειας εκκαθάρισης της επετηρίδας του ανώτατου δικαστηρίου από «ενοχλητικούς» διαστες και της καθιέρωσης συστήματος που θα επιτρέπει στους δικαστές να τιμωρούνται για το περιεχόμενο των αποφάσεών τους - που έχουν προκαλέσει βαθιές ανησυχίες στις Βρυξέλλες ότι η ανεξαρτησία της δικαστικής εξουσίας της Πολωνίας τελεί εν κινδύνω.
Προηγούμενες πειθαρχικές διαδικασίες εναντίον της Πολωνίας στο πλαίσιο της λεγόμενης διαδικασίας του άρθρου 7 τξης συνθηκης της ΕΕ έχουν αποτύχει λόγω της αντίθεσης της βασικής συμμάχου της Βαρσοβίας, της Ουγγαρίας.

Κράτος δικαίου και Ταμείο Ανάκαμψης 

Η επιτροπή είναι πιθανό να θεωρήσει ως ελάχιστη αντίδραση την εκκίνηση της διαδικασίας επί παραβάσει κατά της δικαστικής απόφασης - αν και μόνο μετά τη δημοσίευσή της και την έναρξη ισχύος της αυτό είνι δυνατόν.
Η επιτροπή έχει επίσης όπλο τη χρηματοδότηση της Πολωνίας ύψους 36 δισ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης, το σχέδιο για την οποία υπέβαλε η Βαρσοβία τον Μάιο 2021.
Την ώρα που  οι Βρυξέλλες επιδιώκουν να εφαρμόσουν στο σχέδιο όρους «κράτους δικαίου», ο Thu Nguyen, συνεργάτης στο ερευνητικό κέντρο Jacques Delors, υπογραμμίζει ότι η Επιτροπή θα πρέπει τώρα να απορρίψει οριστικά το πολωνικό σχέδιο.

Διαφθορά και κακοδιαχείριση

Η Επιτροπή δέχεται επίσης πιέσεις για να ενεργοποιήσει τις εξουσίες που θα της επέτρεπαν να περιορίσει του πόρους στα ταμεία περιφερειακής ανάπτυξης της Πολωνίας υπό ορισμένες συνθήκες.
Έχει επίσης εξεταστεί αν θα κινηθεί διαδικασία κατά της Πολωνίας με νέο μηχανισμό που επιτρέπει την παρακράτηση ευρωπαϊκών πόρων όπου υπάρχουν υπόνοιες για κακοδιαχείριση των πόρων και διαφθορά.
Παρόλο που μια τέτοια υπόθεση δεν θα στηριζόταν στην ίδια την απόφαση του δικαστηρίου της ΕΕ, θα μπορούσε να ενισχύσει πολιτικά όσους υποστηρίζουν την άντληση των πόρων απο το Ταμείο Ανάκαμψης.

Ο κίνδυνος της αδράνειας

Ο κίνδυνος είναι ότι η παρακράτηση δισεκατομμυρίων ευρώ από τη χρηματοδότηση της ΕΕ θα έδινε πόντους μόνο στους πολιτικούς κατά των Βρυξελλών στην Πολωνία, επιδεινώνοντας την κατάσταση.
Αλλά ο Nguyen υπογράμμισε ότι οι κίνδυνοι από την αδράνεια είναι ακόμη μεγαλύτεροι.
«Αυτό είναι κάτι πρωτοφανές - μια χώρα που απορρίπτει τόσο θεμελιωδώς την υπεροχή του δικαίου της ΕΕ», υπογράμμισε.
«Αν αφήσουμε αυτά τα πράγματα να ξεφύγουν και να μην κάνουμε τίποτα, θα κινδύνευε να δημιουργηθεί η εντύπωση ότι τα κράτη μέλη έχουν τη δυναότητα να κάνουν ό,τι θέλουν.
Αυτό θα σήμαινε ότι μπορούμε επίσης να εγκαταλείψουμε το σχέδιο της πολιτικής ένωσης της ΕΕ».

www.bankingnews.gr