Το χάπι για την COVID-19 που δημιούργησε η εταιρεία Merck αναπτέρωσε τις ελπίδες για μια μεταμόρφωση στο τοπίο των θεραπευτικών επιλογών για τον κορωνοϊό, όσον αφορά σε ανθρώπους δημιούργησε που διατρέχουν υψηλό κίνδυνο σοβαρής νόσησης, σε μια στιγμή που η μετάλλαξη Omicron οδηγεί σε νέο κύμα κρουσμάτων, ακόμα και σε χώρες με υψηλή εμβολιαστική κάλυψη.
Ωστόσο, δύο εβδομάδες μετά την -οριακά- θετική γνωμοδότηση της επιτροπής εμπειρογνωμόνων του Οργανισμού Τροφίμων και Φαρμάκων της Αμερικής (FDA) για την επείγουσα έγκριση του φαρμάκου, το αίτημα της εταιρείας παραμένει ακόμα υπό εξέταση.
Ανάμεσα στα βασικά ερωτήματα που θέτουν οι επιστήμονες του FDA, είναι εάν μαζί με τα γονίδια του ιού που καταστρέφει, το φάρμακο μπορεί επίσης να προκαλέσει μεταλλάξεις στο ανθρώπινο DNA.
Οι επιστήμονες ανησυχούν ιδιαίτερα για τις έγκυες γυναίκες, επειδή το φάρμακο θα μπορούσε να επηρεάσει τη διαίρεση των κυττάρων των εμβρύων, προκαλώντας γενετικές ανωμαλίες.
Όπως σχολίασε ο πρόεδρος του Ιατρικού Κολλεγίου Meharry στο Τενεσί, «θέλουμε να μειώσουμε κατά 30% τον κίνδυνο από τον κορωνοϊό για τη μητέρα ενώ εκθέτουμε το έμβρυο σε πολύ υψηλότερο κίνδυνο βλάβης από αυτό το φάρμακο; Η απάντησή μου είναι όχι, και δεν υπάρχει καμία περίσταση στην οποία θα συμβούλευα μια έγκυο γυναίκα να πάρει αυτό το φάρμακο».
Οι σύμβουλοι του FDA σημείωσαν, επίσης, ότι οι κίνδυνοι θα μπορούσαν να επεκταθούν και σε άλλους ασθενείς, όπως οι άνδρες που θέλουν να τεκνοποιήσουν. Τόνισαν, όμως, ότι ελάχιστα είναι γνωστά για αυτούς τους κινδύνους, με την ίδια την εταιρεία να υποστηρίζει ότι οι δικές της μελέτες δεν έχουν βρει στοιχεία ότι το φάρμακο προκαλεί μεταλλάξεις στο DNA.
Πώς δρα το φάρμακο molnupiravir;
Όταν το φάρμακο υποβάλλεται σε επεξεργασία από τον οργανισμό, δημιουργεί ενώσεις που μοιάζουν πολύ με ένα από τα δομικά στοιχεία του RNA, του γενετικού υλικού μέσα στον κορωνοϊό, προκαλώντας προβλήματα στη διαδικασία αντιγραφής του ιού.
Μόλις ο ιός εισέλθει σε ένα κύτταρο και αρχίσει να αναπαράγεται, η φαρμακευτική ένωση μπορεί να προσκολλήσει στο RNA του ιού και να εισάγει σφάλματα, με αποτέλεσμα ο ιός να μην μπορεί να επιβιώσει.
«Όσο τα σφάλματα στο RNA του ιού πολλαπλασιάζονται, ο ιός τελικά σταματά την αναπαραγωγή του, πράγμα το οποίο βοηθά το σώμα να καταπολεμήσει τη μόλυνση και δυνητικά σώζει τη ζωή του ασθενούς», αναφέρει η Elizabeth Campbell, ειδικός στη δομική βιολογία στο Πανεπιστήμιο Rockefeller που μελετά τα αντιιικά φάρμακα για τον κορωνοϊό.
Το πρόβλημα είναι ότι η ίδια ένωση που παρεμβαίνει στην αντιγραφή του γενετικού υλικού του ιού μπορεί επίσης να μετατραπεί σε μια ένωση που μοιάζει με δομικό στοιχείο του ανθρώπινου DNA.
Γι’αυτό ορισμένοι επιστήμονες ανησυχούν ότι το φάρμακο θα μπορούσε να προκαλέσει σφάλματα στο DNA του ίδιου του ασθενούς ή σε αυτό ενός αναπτυσσόμενου εμβρύου.
Πόσο σοβαρό είναι αυτό το πρόβλημα;
Μια ομάδα ερευνητών στο Πανεπιστήμιο της Βόρειας Καρολίνας μελέτησε τη χρήση του molnupiravir για 32 ημέρες σε κύτταρα που είχαν απομονωθεί από χάμστερ και διαπίστωσε ότι το φάρμακο όντως προκάλεσε μεταλλάξεις στο DNA.
Αυτές οι μεταλλάξεις θα μπορούσαν «να συμβάλουν στην ανάπτυξη καρκίνου ή να προκαλέσουν γενετικές ανωμαλίες είτε σε ένα αναπτυσσόμενο έμβρυο είτε σε πρόδρομα κύτταρα του σπέρματος», ανέφεραν οι συγγραφείς αυτής της μελέτης.
Σημειώνεται ότι το φάρμακο στοχεύει μόνο τα υπό διαίρεση κύτταρα, τα οποία είναι σχετικά σπάνια σε έναν ενήλικα, καθιστώντας μικρότερο τον κίνδυνο σε σχέση με άλλους παράγοντες που προκαλούν μεταλλάξεις, όπως η ακτινοβολία.
Απαντώντας στα συμπεράσματα της μελέτης, πάντως, οι επιστήμονες της Merck ανέφεραν ότι τα κύτταρα των χάμστερ ήταν εκτεθειμένα στο φάρμακο για πολύ περισσότερο από όσο θα ήταν ένας ασθενής με COVID-19, ενώ η εταιρεία προσέθεσε ότι δοκίμασε το φάρμακο σε τρωκτικά και δεν βρήκε σημάδια μεταλλάξεων DNA.
Ποιοι είναι οι κίνδυνοι κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης;
Τα κύτταρα σε ένα έμβρυο διαιρούνται συνεχώς, αυξάνοντας τον κίνδυνο μεταλλάξεων. Ως αποτέλεσμα, η Merck απέκλεισε από την κλινική της δοκιμή έγκυες και θηλάζουσες γυναίκες, καθώς και εκείνες που σκοπεύουν να τεκνοποιήσουν άμεσα.
Ο Δρ. John Mellors, ειδικός μολυσματικών ασθενειών στο Ιατρικό Κέντρο του Πανεπιστημίου του Πίτσμπουργκ σημείωσε ότι η Merck είχε αναφέρει ότι οι υψηλές δόσεις του φαρμάκου σε αρουραίους που βρίσκονταν σε εγκυμοσύνη θα μπορούσαν να προκαλέσουν αναπτυξιακές ανωμαλίες ή ακόμα και τον θάνατο ενός εμβρύου.
Αντίστοιχα, στη Βρετανία, οι υγειονομικές αρχές απαγόρευσαν το χάπι Merck σε έγκυες ή θηλάζουσες γυναίκες. «Αν ήμουν έγκυος, δεν θα το έπαιρνα», υπογράμμισε η Δρ. Campbell, προσθέτοντας ότι πιθανότατα δε θα το συνιστούσε ούτε σε ένα παιδί, έναν έφηβο και γενικότερα «σε κανέναν του οποίου τα κύτταρα εξακολουθούν να διαιρούνται και να διαφοροποιούνται με υψηλότερους ρυθμούς.
Σε κάθε περίπτωση, οι επιστήμονες προτρέπουν τη Merck να δημοσιεύσει τα πλήρη ευρήματα των μελετών της σε τρωκτικά που εξετάζουν τον κίνδυνο μεταλλάξεων του DNA.
Αρκετοί ειδικοί προέτρεψαν επίσης να επιτραπεί στους ερευνητές να μελετήσουν τα μακροπρόθεσμα αποτελέσματα υγείας των ατόμων που λαμβάνουν το φάρμακο, καθώς τα δεδομένα αυτά θα μπορούσαν να υποδείξουν εάν τα άτομα που λαμβάνουν το φάρμακο αναπτύσσουν καρκίνο ή γεννούν παιδιά με γενετικές ανωμαλίες σε υψηλότερα ποσοστά από τα αναμενόμενα.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών