Σχετικά Άρθρα
Αιματοχυσία στο Καζακστάν: Επέμβαση στρατού - Φόβοι για δεκάδες νεκρούς - Πάνω από 1.000 οι τραυματίες
Καζακστάν: Τη βοήθεια της Ρωσίας ζητά ο πρόεδρος Tokayev
Σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης το Καζακστάν - Κατελήφθη το αεροδρόμιο του Αλμάτι - Ανησυχία Ρωσίας, Κίνας λόγω ουρανίου
Εκτός ελέγχου εξακολουθεί να είναι η κατάσταση στο Καζακστάν, με εκρήξεις, πυροβολισμούς και συγκρούσεις μεταξύ δυνάμεων ασφαλείας και διαδηλωτών.
Μέσα σε αυτό το χάος, εύλογα είναι τα ερωτήματα για το τι υποκίνησε τους διαδηλωτές.
Είναι η επιδίωξη της Δύσης για την εκπλήρωση στόχων και επιδιώξεων που σχετίζονται με την ενεργειακή μετάβαση σε πιο πράσινες πηγές για την τρέχουσα αναταραχή;
Και τι μπορεί να υποδηλώνει αυτό για τους δεσμούς περιβαλλοντικής πολιτικής με τις ενεργειακές επιλογές και την ευρασιατική γεωπολιτική σταθερότητα;
Θυμηθείτε ότι για χρόνια τα αυταρχικά καθεστώτα της Μέσης Ανατολής έμοιαζαν να αποπνέουν μια αύρα αστάθειας.
Μια σειρά διαδηλώσεων στην Αίγυπτο το 2008 οδήγησαν σε κατάρρευση το καθεστώς Χόσνι Μουμπάρακ.
Αργότερα, η μεγάλη ευρωπαϊκή ξηρασία του 2010, η οποία οδήγησε τη Ρωσία να περιορίσει μαζικά τις εξαγωγές σιτηρών και άλλων τροφίμων, και η μετατόπιση της γεωργικής παραγωγής κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 2000 από τα τρόφιμα προς τα βιοκαύσιμα κατέστησε πολύ δύσκολο για τις κυβερνήσεις σε όλη τη Μέση Ανατολή, ειδικά στην Αίγυπτο, να επιδοτούν τις τιμές των τροφίμων και να συγκρατήσουν το κόστος.
Ήταν ο τετραπλασιασμός στην τιμή του ψωμιού στην Αίγυπτο που πυροδότησε την επανάσταση στην πλατεία Ταχρίρ.
Τα τελευταία δύο χρόνια, ασκήθηκαν μεγάλες πολιτικές πιέσεις στις δυτικές κυβερνήσεις και στις εταιρείες ενέργειας να απομακρυνθούν από την παραγωγή και τη χρήση υδρογονανθράκων και να μετακινηθούν προς ένα μέλλον πράσινης ενέργειας.
Ήδη χτυπημένοι από τον πόλεμο τιμών του πετρελαίου το 2020 μεταξύ Ρωσίας και Σαουδικής Αραβίας και στη συνέχεια από την πανδημία Covid-19, οι παραγωγοί σχιστόλιθου στην Αμερική ήρθαν αντιμέτωποι με μια κυβέρνηση που δεν έδινε πλέον προτεραιότητα στην ενεργειακή αυτάρκεια της Βόρειας Αμερικής χάριν των κλιματικών και περιβαλλοντικών στόχων.
Οι δυτικές ενεργειακές εταιρείες δεν έκαναν πλέον επενδύσεις για την παραγωγή πετρελαίου και φυσικού αερίου.
Παρά όμως την αβεβαιότητα που επιφέρει η παραλλαγή Omicron, η ζήτηση για πετρέλαιο (και φυσικό αέριο) αυξάνεται, ενώ η προσφορά περιορίζεται.
Όπως ανέφερε η Tsvetana Paraskova, «τα hedge funds αγόρασαν future πετρελαίου και options με τον ταχύτερο ρυθμό των τελευταίων τεσσάρων μηνών την τελευταία εβδομάδα του 2021».
Αναπληρώνοντας το χαμένο έδαφος, οι sellers επιδιώκουν να μεγιστοποιήσουν τα
κέρδη τους, εν μέρει για να μετριάσουν τη ζημιά που προκάλεσε η πανδημία στα αποτελέσματα τους, αλλά και για να ενισχύσουν τα κεφαλαιακά αποθέματά τους.
Επίσης, η διαχείριση που κάνει ο OPEC+ σε ό,τι αφορά την παραγωγή πετρελαίου σε συνδυασμό με τις καθοδικές πιέσεις στις τιμές από μια εφάπαξ προαναγγελθείσα αποδέσμευση των στρατηγικών αποθεμάτων πετρελαίου, σημαίνει ότι η ζήτηση θα συνεχίσει να υπερβαίνει την προσφορά.
Οι κοινοπραξίες και το διακύβευμα
Οι κοινοπραξίες πετρελαίου στο Καζακστάν -συνεργασίες μεταξύ των κρατικών εταιρειών και των δυτικών εταίρων τους- έχουν δει τη ζήτηση να αυξάνεται, όπως και την προθυμία των Δυτικών και των Ασιατών καταναλωτών να πληρώσουν περισσότερα (τα διάφορα «ασφάλιστρα» πετρελαίου σε σχέση με τις βασικές τιμές της παγκόσμιας αγοράς για να εγγυηθούν την παράδοση).
Και εδώ είναι αιτία το βασικό διακύβευμα…
Ένα βασικό υποπροϊόν του αργού πετρελαίου που εξάγεται από το Καζακστάν είναι το «υγροποιημένο αέριο πετρελαίου» (LPG), ένα μείγμα αερίων υδρογονανθράκων που απελευθερώνονται στην παραγωγή πετρελαίου.
Το υγραέριο (το οποίο πολλοί Αμερικανοί χρησιμοποιούν με τη μορφή προπανίου) είναι βασικό ενεργειακό προϊόν στο Καζακστάν, που χρησιμοποιείται για θέρμανση, μαγείρεμα και για την κίνηση των οχημάτων.
Για χρόνια, το υγραέριο πωλούνταν σε οικιακούς καταναλωτές με επιδοτούμενο επιτόκιο πολύ χαμηλότερο του κόστους παραγωγής, όπως και άλλα αγαθά.
Αυτή είναι μια πρακτική που βλέπουμε σε πολλά αυταρχικά κράτη, όπου οι πολίτες, με αντάλλαγμα να παραμείνουν απολιτίκ, έχουν εγγυημένο ένα βασικό βιοτικό επίπεδο.
Όπως είδαμε στην Αίγυπτο και είδαμε στη Βενεζουέλα, όταν μια κυβέρνηση χάνει την ικανότητα να στρεβλώνει τεχνητά τις τιμές της αγοράς στο πλαίσιο του υπονοούμενου κοινωνικού συμβολαίου της, ακολουθεί πάντα εξέγερση.
Μοιραία, η απόφαση της κυβέρνησης Tokayev να άρει το ανώτατο όριο στην τιμή του υγραερίου πυροδότησε την οργή των πολιτών για το status quo στο Καζακστάν, δεδομένης της εδραιωμένης αντίληψης ότι ένας παραγωγός ενέργειας θα πρέπει να είναι σε θέση να εγγυηθεί ένα πολύ υψηλότερο βιοτικό επίπεδο για τον πληθυσμό.
Ταυτόχρονα, αυτό μπορεί να δώσει κίνητρα σε άλλους παραγωγούς ενέργειας να βρουν τρόπους να διατηρήσουν περισσότερη ενέργεια «στο σπίτι».
Οι διαδηλώσεις έδωσαν στον πρόεδρο Kassym-Jomart Tokayev το πρόσχημα για την πλήρη απόσυρση του «πρώτου προέδρου» Nursultan Nazarbayev από τη θέση του ως επικεφαλής του Συμβουλίου Ασφαλείας, καθώς και την απομάκρυνση ορισμένων από τους βασικούς αξιωματούχους που είχαν σκοπό να διατηρήσουν τη θέση του Nazarbayev.
Ουσιαστικά, η δυάδα που κυβερνούσε το Καζακστάν από το 2019 έληξε.
Ωστόσο, η ικανότητα του Tokayev να ελέγχει τη χώρα είναι αμφίβολη.
Όταν οι υποσχέσεις για αποκατάσταση των ανώτατων ορίων τιμών στο υγραέριο και η θεσμοθέτηση πολιτικών και οικονομικών μεταρρυθμίσεων δεν έφεραν τέλος στις διαμαρτυρίες, ο Tokayev ζήτησε επίσημα από τον Οργανισμό Συνθήκης Συλλογικής Ασφάλειας να παράσχει στρατιωτική βοήθεια.
Ο ρόλος της Ρωσίας, της Γερμανίας και της Κίνας
Το σύνολο των μονάδων ειρηνευτικής και στρατιωτικής αστυνομίας της Ρωσίας, της Λευκορωσίας, της Κιργιζίας και της Αρμενίας θα ενισχύσει το χέρι του Tokayev.
Eάν όμως αυτό δεν συμβεί, η αστάθεια θα επιταθεί.
Σημειωτέον, το Καζακστάν είναι πολύ σημαντικό τόσο για τη Ρωσία όσο και για την Κίνα.
Χωρίς την οικονομία του, δεν υπάρχει Ευρασιατική Οικονομική Ένωση.
Υπενθυμίζεται πως η Ρωσία έχει να χειριστεί άλλη μία κρίση στα σύνορά της, με την Ουκρανία,
Αλλά και για την Κίνα, το Καζακστάν, όπως προειπώθηκε, είναι ο θεμέλιος λίθος στο τμήμα της «νέας ευρασιατικής γέφυρας» της Πρωτοβουλίας Belt and Road, καθώς και του ρόλου του ως βασικού προμηθευτή ενέργειας και πόρων στη «χώρα του δράκου».
Σε μια περίοδο που ο κόσμος αντιμετωπίζει σπάνη προμηθειών σε ό,τι αφορά το φυσικό αέριο -με τα αμερικανικά δεξαμενόπλοια LNG να εκτρέπονται από τους παραδοσιακούς Ασιάτες πελάτες τους σε πιο απελπισμένους Ευρωπαίους αγοραστές- περαιτέρω διακοπές στον εφοδιασμό φυσικού αερίου θα δημιουργούσαν μέγαλες οικονομικές δυσκολίες για την Κίνα.
Μια κρίση στο Καζακστάν είναι επίσης μια δοκιμασία της «κατανόησης» Ρωσίας-Κίνας για το πώς θα τύχει διαχείρισης η γεωπολιτική πραγματικότητα στην Κεντρική Ασία, και ειδικά στις σχέσεις μεταξύ Μόσχας και Πεκίνου.
Ακριβώς όπως η ενέργεια χρησιμεύει ως σημαντικό υπόστρωμα πίσω από τις εντάσεις Ρωσίας-Ουκρανίας, η ανησυχία για οποιαδήποτε διακοπή του ενεργειακού εφοδιασμού από έναν μεγάλο παραγωγό θα έχει τεράστιο αντίκτυπο.
Η προθυμία της Γερμανίας να επιβραδύνει τις γραφειοκρατικές διαδικασίες για την αδειοδότηση του αγωγού Nord Stream 2 συνεχίζει να δοκιμάζεται καθώς βαθαίνει η ενεργειακή κρίση στην Ευρώπη.
Πέρα από τα παραπάνω, ενώ το LPG δεν είναι ακριβώς φυσικό αέριο όπως το LNG, περαιτέρω διαμαρτυρίες θα διακόψουν την εξαγωγή τόσο πετρελαίου όσο και φυσικού αερίου και θα ασκήσουν μεγαλύτερη πίεση στον νέο γερμανικό συνασπισμό, ώστε να λάβει μέτρα για τη βελτίωση της ενεργειακής και οικονομικής ασφάλειας της Γερμανίας, ακόμη και σε βάρος της αλληλεγγύης των χωρών μελών του ΝΑΤΟ.
Τέλος, τα γεγονότα στο Καζακστάν αποτελούν καμπανάκι για άλλες κυβερνήσεις στην Ευρασία, ιδίως στο Αζερμπαϊτζάν και στη Ρωσία.
Το κοινωνικό συμβόλαιο έχει σημασία και τα οικονομικά προβλήματα οδηγούν σε επανάσταση...
Από την άλλη, τέλος, η κατάσταση είναι αρκετά ρευστή και τα πράγματα μπορεί να αλλάξουν γρήγορα, κάτι που κάνει τα σημεία και τις παρατηρήσεις που γίνονται εδώ να ξεπερνούν τα γεγονότα.
Σε κάθε περίπτωση, η πράσινη μετάβαση μπορεί και θα έχει αυξανόμενο αντίκτυπο τόσο στην παγκόσμια γεωπολιτική όσο και στη γεωοικονομία.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών