Είναι ίσως το ερώτημα του ενός εκατομμυρίου, το ερώτημα που «καίει» αυτή τη στιγμή ολόκληρη τη Δύση.
Τι έχει στο μυαλό του για την Ουκρανία ο πρόεδρος της Ρωσίας Vladimir Putin;
Η απάντηση δύσκολη και εξαρτάται από τον ποιον ρωτάς, αναφέρει σε ανάλυση του το Politico.
Κάποιοι λένε ότι ετοιμάζεται να βυθίσει την Ευρώπη στη σοβαρότερη στρατιωτική της σύγκρουση από το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Άλλοι υποστηρίζουν πως δεν κάνει τίποτα άλλο παρά να μπλοφάρει προκειμένου να δείξει στη Δύση πως παραμένει επικίνδυνος.
Σε κάθε περίπτωση έχει κερδίσει την προσοχή όλων, μια και αυτό που διακυβεύεται δεν είναι μόνο ένα ανεξάρτητο και δημοκρατικό ουκρανικό κράτος αλλά ολόκληρη η αρχιτεκτονική ασφάλειας της Ευρώπης μετά τον Ψυχρό Πόλεμο.
Και όχι μόνο.
Θέμα εβδομάδων η κατάληψη της Ουκρανίας
Εφόσον ο Putin το αποφασίσει, εκτιμάται πως μπορεί μέσα σε λίγες εβδομάδες να καταλάβει την Ουκρανία.
Όσο αποφασισμένες και εάν είναι οι ένοπλες δυνάμεις της Ουκρανίας, δεν μπορούν να αντισταθούν στην καλά εξοπλισμένη και δοκιμασμένη στρατιωτική μηχανή της Ρωσίας.
Συνεπώς το ερώτημα, δεν είναι το εάν η Ουκρανία θα μπορούσε να αποκρούσει μια επίθεση της Ρωσίας, αλλά κυρίως το πόσο καιρό θα μπορούσε να αντισταθεί καθώς και το τι θα συμβεί μετά.
«Οι Ρώσοι ενδεχομένως δεν θα έχουν πρόβλημα να κηρύξουν τη νίκη μετά από μερικές εβδομάδες.
Αλλά τότε είναι που θα αρχίσει ο πραγματικός πόλεμος, καθώς οι Ρώσοι θα βρεθούν γρήγορα μπλεγμένοι με έναν σκληρό ανταρτοπόλεμο» υποστηρίζει μιλώντας στο Politico o Maximilian Terhalle, καθηγητής στο London School of Economics.
Ανεδαφικά τα αιτήματα της Μόσχας
Αναλυτές εκτιμούν πως τα αιτήματα που έθεσε στις ΗΠΑ η Ρωσία – όπως π.χ. η μη επέκταση του ΝΑΤΟ στα ανατολικά, όχι στη συνεργασία της Συμμαχίας με κράτη που δεν είναι μέλη της, κα - δεν μπορούν σε καμία περίπτωση να αποτελέσουν τη βάση για διαπραγματεύσεις.
Για αυτό το λόγο εκτιμούν πως ο Putin δεν θέλει μια διπλωματική διευθέτηση της κρίσης.
Μάλιστα αναφέρουν πως με αυτά τα αιτήματα ο Putin θέλει απλά να δημιουργήσει ένα φύλλο συκής για το βιβλίο της ιστορίας, για όσα πρόκειται να ακολουθήσουν.
«Το μόνο που δεν ζήτησε ο Putin ήταν η επιστροφή της Αλάσκας
Πιστεύω ότι επιδιώκει την άρνηση των ΗΠΑ για να δικαιολογήσει τη χρήση βίας» αναφέρει ο Michael Kofman, ειδικός για θέματα σχετικά με το ρωσικό στρατό και διευθυντής του think – tank, CNA.
Τι επιδιώκει
Η βασική εκτίμηση είναι ότι ο Putin, ο οποίος έχει χαρακτηρίσει την πτώση της Σοβιετικής Ένωσης ως τη μεγαλύτερη γεωπολιτική καταστροφή του αιώνα, θέλει να αντιστρέψει την ιστορία, όσο αυτό βέβαια είναι εφικτό, και να επαναφέρει την Ουκρανία στο ρωσικό μπλοκ, όπως συνέβη και με τη Λευκορωσία.
Άλλωστε ο Putin ήταν εκείνος που είχε αναφέρει τον περασμένο Ιούλιο, πως η πραγματική κυριαρχία της Ουκρανίας είναι δυνατή μόνο σε συνεργασία με τη Ρωσία.
Τα ανταλλάγματα της Δύσης
Αν και ΗΠΑ και ΕΕ επιμένουν στο διάλογο και στο δρόμο της διπλωματίας, το ερώτημα είναι τι θα μπορούσαν να προσφέρουν στον Putin ως αντάλλαγμα για την Ουκρανία.
Επιπλέον, το να υποχωρήσει ο Putin χωρίς να ρίξει ούτε μια σφαίρα από το μέτωπο στην Ουκρανία, όπου έχει αναπτύξει 100.000 στρατό, μάλλον θα παρέπεμπε σε έναν ηγέτη «που γαβγίζει, αλλά δεν δαγκώνει», κάτι που δεν θα ήταν ευχάριστο για τον ίδιο στο εσωτερικό της χώρας του.
Για αυτούς άλλωστε τους λόγους ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Joe Biden και αρκετοί στο ΝΑΤΟ εκτιμούν πως δεν μπορεί να αποφευχθεί η στρατιωτική σύγκρουση στην Ουκρανία.
Τι είδους πόλεμος;
Ένα ακόμα ερώτημα είναι τι είδους στρατιωτική σύγκρουση θα πρέπει να αναμένουμε από μια ρωσική εισβολή.
Τα σενάρια ποικίλουν, είτε μια κατάληψη εδαφών για να δημιουργηθεί μια «χερσαία γέφυρα» μέχρι την Κριμαία είτε ακόμα και η πλήρης κατάληψη της Ουκρανίας.
Ωστόσο, η πρώτη επιλογή φαντάζει ανεπαρκής για τους στόχους του Putin να ελέγξει το πολιτικό μέλλον της Ουκρανίας, ενώ η δεύτερη φαντάζει αρκετά πιο περίπλοκη.
Οι περισσότεροι αναλυτές συνηγορούν στο ότι αυτό που θα εξυπηρετούσε τον Putin θα ήταν μια διχοτομημένη Ουκρανία, στην οποία θα είχε τον έλεγχο της χώρας ανατολικά του Δνείπερου ποταμού (ρέει στη μέση της Ουκρανίας), από τη Λευκορωσία μέχρι τη Μαύρη Θάλασσα.
Πολεμικά σενάρια
Η Ρωσία θα μπορούσε με μια ασήμαντη αφορμή (π.χ. συγκρούσεις στρατιωτών να εξαπολύσει έναν ολοκληρωτικό πόλεμο στην Ουκρανία, απόλυτα συντονισμένο από τη Λευκορωσία μέχρι τη Κριμαία, με βασικό στόχο το Κίεβο.
Ακόμα και σε αυτό το σενάριο, ένα μεγάλο ερώτημα είναι τι αντίσταση θα συναντήσουν οι Ρώσοι.
Η Μόσχα εκτιμά πως μπορεί να ποντάρει στους Ουκρανούς στα ανατολικά, όπου η ρωσική γλώσσα είναι κυρίαρχη, προκειμένου να αποδεχθούν μια ένωση με τη Ρωσία.
Ωστόσο πρόκειται για ένα σενάριο που πολλοί παρατηρητές θεωρούν τελείως ανέφικτο, υποστηρίζοντας πως η αντίσταση των Ουκρανών θα είναι ιδιαίτερα σκληρή.
Τεράστιες απώλειες
Και τότε ανακύπτει ένα ακόμα ερώτημα.
Αναδίπλωση και περαιτέρω υποχώρηση ή ενίσχυση των δυνάμεων;
Το δεύτερο φαντάζει πιο πιθανό εφόσον ο Putin θέλει να επιτύχει τον πολιτικό του στόχο για τον έλεγχο της Ουκρανίας.
Αυτό όμως συνεπάγεται τεράστιες απώλειες και για τις δύο πλευρές, ανάμεσα τους και πολλοί άμαχοι.
Ακόμα όμως και αν η Μόσχα καταλάβει γρήγορα το Κίεβο και ελέγξει το ανατολικό τμήμα της Ουκρανίας, θα βρεθεί αντιμέτωπη με μια παρατεταμένη εξέγερση που θα έχει και τη στήριξη της Δύσης.
Προσφυγικά κύματα
Με την εγκατάσταση μιας φιλικής προς τη Μόσχα κυβέρνησης στο Κίεβο και με τον έλεγχο της μισής Ουκρανίας, το δυτικό κομμάτι της χώρας που ήταν κοντά στη Δύση, θα αποτελούσε το «μαξιλάρι ασφαλείας» μεταξύ της Δύσης και της Ρωσίας.
Εάν συμβεί αυτό, τότε ο Putin θα μπορούσε να πει πως πέτυχε τον στόχο του, αν και οι συνέπειες θα ήταν τεράστιες για όλους.
Μια πρώτη συνέπεια, θα ήταν ένα τεράστιο κύμα προσφύγων από την ανατολική Ουκρανία προς το δυτικό κομμάτι της χώρας και την Ευρώπη.
Επιπλέον, η Δύση θα επέβαλε ιδιαίτερα σκληρές κυρώσεις στη Ρωσία, καθώς ακόμα και η φιλικά προσκείμενη Γερμανία δεν θα ανεχόταν μια στρατιωτική σύγκρουση με χιλιάδες νεκρούς.
Πρωτοφανής ενότητα στο ΝΑΤΟ
Μια τέτοια κίνηση του Putin θα ένωνε όλα τα κράτη – μέλη του ΝΑΤΟ, ενώ θα οδηγούσε και σε περισσότερα αμερικανικά στρατεύματα στην Ευρώπη, καθώς θα ακύρωνε τη συμφωνία για μη μόνιμες βάσεις του ΝΑΤΟ σε Βαλτική, κεντρική και ανατολική Ευρώπη.
Παράλληλα θα ενταθούν οι συζητήσεις σε Φινλανδία και Σουηδία για την είσοδο τους στο ΝΑΤΟ.
Με λίγα λόγια θα άλλαζε ριζικά το καθεστώς ασφάλειας στην Ευρώπη, ενώ είναι πολύ πιθανό η Ρωσία να χρησιμοποιήσει την επιρροή της στα Βαλκάνια, π.χ. στη Σερβία για να πυροδοτεί περαιτέρω ρήγματα στην Ευρώπη.
Αντέχει το πλήγμα στην οικονομία ο Putin;
Είναι προφανές πως μια εισβολή θα πυροδοτούσε και πρωτοφανείς κυρώσεις στην οικονομία της Ρωσίας.
Η Δύση είναι αποφασισμένη να επιβάλλει εξαιρετικά σκληρές κυρώσεις, όπως η ακύρωση του Nord Stream 2 και η αποπομπή της Ρωσίας από το διεθνές σύστημα χρηματοοικονομικών πληρωμών (SWIFT), ενώ οι ΗΠΑ υποστηρίζουν πως θα μπορούσαν να επιβάλλουν εξοντωτικές κυρώσεις στις ρωσικές τράπεζες, καθιστώντας τη λειτουργία τους αδύνατη σε διεθνές επίπεδο.
Αυτές οι κινήσεις θα έσπρωχναν αναμφίβολα τη Ρωσία προς την Κίνα.
Φόβοι για τεράστιες ανατιμήσεις στην ενέργεια
Όμως, οι κυρώσεις αυτές θα είχαν τεράστιο αντίκτυπο και στη Δύση,
Δεδομένου ότι η Ρωσία προμηθεύει με φυσικό αέριο και πετρέλαιο την Ευρώπη και τη Δύση, οι κυρώσεις σε βάρος της Μόσχας, θα οδηγούσαν σε ένα παγκόσμιο σπιράλ ανατιμήσεων στην ενέργεια και στα καύσιμα, με ότι αυτό μπορεί να συνεπάγεται για το παγκόσμιο εμπόριο και οικονομία.
Παγκόσμια αστάθεια
Πέρα όμως από τις επιπτώσεις στην παγκόσμια οικονομία, οι σταθερές σχέσεις Ανατολής – Δύσης που διέπονταν από μια σειρά συμφωνιών, όπως π.χ. για τους εξοπλισμούς, θα κατέρρεαν και θα ανέκυπτε μια νέα παγκόσμια αστάθεια.
Και μπορεί ο Ψυχρός Πόλεμος να επέστρεφε στην Ευρώπη, αλλά κάτι αντίστοιχο θα μπορούσε να συμβεί και στην Ασία, καθώς μέσα σε αυτή τη γενικότερη γεωπολιτική ανωμαλία θα μπορούσε η Κίνα να χρησιμοποιήσει την κρίση στην Ουκρανία, για να καταλάβει την Ταϊβάν, προκαλώντας ένα νέο μέτωπο με τις ΗΠΑ και μια ακόμα βαθύτερη παγκόσμια κρίση.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών